Giáo trình Vật lý kim loại và hợp kim

Các chuyển hiến khi nung nóng :

Khi nung nóng kim loại dà qua biển dạng déo, theo sự tăng lẽn cúa nhiệt dộ nung sê xảy ra các quá trình sau : hồi phục và két tinh lại.

1- Hồi phục :

ớ nhiệt dộ thấp (khoáng 0,1 +0,2 TJ sẽ xảy ra quá trình hổi phục trong kim loại qua biển dạng dẻo. Lúc này mạng tinh thể sẽ giám sai lệch, xô lệch dàn hồi, giám mật dộ lệch vả ứng suắt bẽn trong. Tổ chức tể vi và cơ tính chưa có gì thay dối.

2- Kết tinh lại (còn gọi là kểt tinh lại lần thứ nhất):

Khi nung nóng dển cao hơn một nhiệt dộ nhất dịnh (gọi là nhiệt dỏ. kết tinh lại) trong mạng tinh thể bị xô lệch sẽ hình thành các hạt mỏi không có các sai lệch theo cơ chế tạo mầm và phát triển mầm, dó là quá trình kết tinh lại.

69

Mầm kểt tinh lại sinh ra chú yểu tại vùng bị xô lệch mạnh nhất, năng lượng dự trữ cao nhắt (biên giới hạt, mặt trượt). Vì vậy nếu kim loại bị biến dạng déo càng mạnh thì mầm sinh ra càng nhiều.

Sau khi dược sinh ra các mầm két tinh lại phát triển lẽn là quá trình tự nhiên. Sau khi kết thúc kểt tinh lại ta nhận dược các hạt da cạnh hoãn toàn mỏi với mạng tinh thể không có sai lệch và mọi tính chất vốn có ban dầu dược khôi phục lại.

Nhiệt dộ kểt tinh lại là nhiệt dộ nhó nhất tại dó xảy ra quá trinh kết tinh lại với tổc dộ dáng kể, nhiệt dộ này phụ thuộc vào nhiệt dộ nóng cháy :

TU1 = a.Tt tất cá tính theo °K.

Hệ sổ a phụ thuộc vào dộ sạch cúa kim loại, mức dộ biến dạng và thòi gian giũ nhiệt. Trường hợp thường gặp nhất với kim loại nguyên chắt kỹ thuật a = 0,4.

Kích thước hạt sau khi kết tinh lại phụ thuộc vào các yếu tố sau :

-Múc dộ biến dạng : Kim loại bị biến dạng dẻo càng mạnh thì kích thước hạt sau khi kết tinh lại càng nhó mịn vì do xô lệch mạng mạnh nên tạo ra nhiều mầm kết tinh. Nếu dộ biến dạng nhó tử 2 + 8% do tạo ra ít vùng xô lệch nên có ít mầm kết tinh nên hạt rat lớn, dộ biến dạng này gọi là dộ biến dạng tới hạn.

-Nhiệt dộ ú : càng cao thi hạt càng lớn do tổc dộ sinh mầm và phát triển mầm càng tăng, nhưng tốc dộ phát triển mầm tăng mạnh hơn.

-Thời gian giữ nhiệt: Thòi gian giữ nhiệt tại nhiệt dộ ú càng dài thì hạt càng lớn.

3- Kểt tinh lại lần thứ hai:

Sau khi kểt tinh lại xong nếu tiếp tục nâng cao nhiệt dộ hay kéo dài thời gian giũ nhiệt sẽ có quá trình hạt bé sát nhập vào các hạt lớn làm cho hạt lớn thêm ra. quá. Dãy là quá trình tự nhiên vi làm giảm tổng biên giói hạt dế nâng lượng dự trữ giảm. Quá trình này gọi là két tinh lại lần thứ hai và cằn tránh khi nung nóng.