Luận án Các tỉnh ủy trên địa bàn Quân khu 1 lãnh đạo công tác quốc phòng ở địa phương giai đoạn hiện nay

điểm cao có giá trị về QS; khai thác tài nguyên không làm ảnh hưởng đến các công trình phòng thủ; gắn xây dựng các công trình KT với xây dựng lực lượng và thế trận QP, AN. “Việc xây dựng các công trình dân dụng lớn ở đô thị đều gắn với việc sử dụng cho nhiệm vụ QP-AN, khi có tình huống tác chiến thì chuyển thành sân bay, kho tàng, trận địa phòng không, chống khủng bố và giải cứu con tin...” [59, tr.6]. Kết quả trưng cầu ý kiến cho thấy, 98,66% số người được hỏi là cán bộ lãnh đạo, quản lý và 100% nhân dân cho rằng kết hợp KT-XH với QP-AN ở địa phương được thực hiện tốt. 83 Các tỉnh ủy đã coi trọng đúng mức công tác đối ngoại, coi đây là một nhiệm vụ quan trọng, phải lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt. Các tỉnh đã thực hiện tốt quy chế của Bộ Chính trị và các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về đối ngoại. Các tỉnh có đường biên giới đã tích cực, chủ động đẩy mạnh các quan hệ hợp tác với tỉnh Quảng Tây, (Trung Quốc) để phát triển KT, văn hóa, XH, quản lý đường biên giới; tiếp tục thiết lập quan hệ với các tổ chức quốc tế, góp phần quan trọng duy trì hòa bình, ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển KT-XH, bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia. Đẩy mạnh kêu gọi đầu tư và huy động nguồn lực bên ngoài phục vụ các mục tiêu phát triển KT-XH, văn hóa của địa phương, tạo điều kiện củng cố QP, AN. Thứ năm, lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ: phòng thủ dân sự; quản lý nhà nước về QP; chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật QP, chính sách hậu phương quân đội có kết quả tích cực. Lãnh đạo phòng thủ dân sự Các tỉnh ủy và hầu hết cấp ủy các cấp, các ngành của các địa phương trên địa bàn Quân khu 1 đều nhận thức sâu sắc: Phòng thủ dân sự là bộ phận trong hệ thống phòng thủ quốc gia, gồm các biện pháp chủ động phòng, chống chiến tranh hoặc thảm họa do thiên nhiên hoặc do con người gây ra, dịch bệnh nguy hiểm; thực hiện phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, bảo vệ nhân dân, bảo vệ hoạt động của cơ quan, tổ chức và nền KT quốc dân [75, tr.16]. Đây là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên nhằm giúp địa phương chủ động trong phòng ngừa và đối phó có hiệu quả với các tình huống bất trắc do thiên tai, địch họa gây ra. Phòng thủ dân sự được làm tốt sẽ góp phần củng cố QP của địa phương thêm vững chắc. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, các thảm họa thiên nhiên như bão, lũ, sạt lở đất, đá, cháy, nổ, dịch bệnh xảy ra với mật độ ngày càng tăng, cường độ, tính chất ngày càng khốc liệt, nguy hiểm, đe dọa tới an toàn của địa phương, tính mạng, tài sản của nhân dân. Các tỉnh ủy đã lãnh đạo chính quyền, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể quán triệt và thực hiện tốt các biện pháp phòng thủ dân sự, như: 84 Các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức và các cơ sở KT; các biện pháp bảo vệ nhân dân; tổ chức lực lượng tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả chiến tranh, dịch bệnh nguy hiểm hoặc thảm họa do thiên nhiên, con người gây ra; xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống vũ khí hủy diệt hàng loạt, chất độc, chất phóng xạ, chất cháy, nổ. Cơ quan QS địa phương đã làm tốt chức năng tham mưu giúp tỉnh ủy, UBND tỉnh trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng thủ dân sự. Các cấp ủy đảng ở địa phương đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức các lực lượng phòng thủ dân sự phù hợp với tính chất, nhiệm vụ của địa phương, của các cơ quan, tổ chức. Các kế hoạch, phương án, đã được xây dựng và luyện tập, diễn tập theo các các tình huống sát với thực tế, tập trung vào phòng, chống cháy nổ ở các nhà máy, cơ quan, khu dân cư (nhất là đô thị), cháy rừng, tìm kiếm cứu nạn, cứu sập, phòng tránh trú bão, lũ, lụt... Qua đó nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của nhân dân, đồng thời kiểm tra, nâng cao khả năng xử lý các tình huống bất trắc của lực lượng lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy; sự phối hợp, hiệp đồng trong các tình huống khẩn cấp. Theo số liệu của các tỉnh và của Quân khu 1, từ năm 2006 đến năm 2014 các tỉnh đã tổ chức được 37 cuộc diễn tập phòng, chống cháy nổ, cháy rừng, phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, 100% đạt kết quả khá. Điển hình như tỉnh Bắc Ninh, đã tổ chức khá đều (08 lần), tỉnh Bắc Giang (07 lần) [Phụ lục 10]. Quy mô, hình thức diễn tập phù hợp với địa phương, nhất là tập trung vào diễn tập ở các khu công nghiệp, khu đông dân cư, vùng trũng..., nơi dễ xảy ra các sự cố, thảm họa. Qua diễn tập đã góp phần củng cố kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức lực lượng ứng phó với những tình huống khẩn cấp về thiên tai, góp phần nâng cao nhận thức cho nhân dân và cơ quan chức năng địa phương. Qua khảo sát, có 99,6% nhân dân cho rằng công tác phòng, chống thảm họa thiên tai ở địa phương được thực hiện tốt [Phụ lục 13]. Lãnh đạo quản lý nhà nước về quốc phòng ở địa phương Các tỉnh ủy đã lãnh đạo phát huy tốt trách nhiệm của chính quyền (HĐND, UBND) tỉnh và các cấp trong quản lý QP, nắm và điều hành công 85 tác QP bằng pháp luật, chính sách, kế hoạch và các công cụ khác. Mọi lĩnh vực hoạt động XH có liên quan đến công tác QP, AN trên địa bàn đều do hệ thống cơ quan nhà nước tiến hành theo phạm vi, chức năng, nhiệm vụ được quy định tại điều 47 và 48 của Luật Quốc phòng. Hằng năm, căn cứ vào các văn bản của Nhà nước, các mệnh lệnh, chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và nghị quyết của HĐND tỉnh, UBND tỉnh chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ QP của địa phương. Cơ quan QS các cấp đóng vai trò tham mưu trung tâm và quan trọng nhất, cùng với các ngành của địa phương giúp UBND cấp mình chỉ đạo, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về QP; chỉ đạo, hướng dẫn các cấp, các ngành, đoàn thể triển khai thực hiện nhiệm vụ QP. Các tỉnh đã nắm chắc kế hoạch công tác, các phương án huy động nhân lực, vật lực, phương tiện, tài chính, các cơ sở dân sự, công nghiệp của địa phương bảo đảm trong các tình huống QP. Các công trình QP, căn cứ chiến đấu, sở chỉ huy, căn cứ hậu cần kỹ thuật, các hang động, công trình ngầm, cầu cảng, bến vượt, sân bay... đã có sự quản lý, chỉ đạo và củng cố, nâng cấp theo yêu cầu nhiệm vụ. Mọi hoạt động về QP đều được các tỉnh ủy nắm chắc và có chỉ đạo, lãnh đạo kịp thời đối với UBND tỉnh trong quản lý QP theo đúng đường lối của Đảng, quy định của pháp luật. Đánh giá của nhân dân, có 82,2% cho rằng chính quyền các cấp quản lý, điều hành công tác QP rất tốt. Lãnh đạo chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật về công tác quốc phòng, chính sách hậu phương quân đội Các tỉnh ủy đã làm tốt việc lãnh đạo cấp ủy, chính quyền các cấp, cán bộ, đảng viên và nhân dân quán triệt, học tập và chấp hành tốt các chủ trương, chính sách và luật pháp liên quan đến QP. Bằng các chủ trương và biện pháp cụ thể, các tỉnh ủy đã kết hợp lãnh đạo các mặt công tác khác với lãnh đạo công tác QP. Đã tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho các tầng lớp cán bộ, đảng viên, nhân dân về chủ trương, đường lối của Đảng, của tỉnh ủy về công tác QP địa phương, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 86 XHCN; nội dung các văn bản liên quan đến công tác QP, bảo vệ Tổ quốc như Cương lĩnh xây dựng đất nước, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, các chỉ thị của Ban Bí thư, Bộ Chính trị, Hiến pháp, Luật Quốc phòng, Luật Dân quân tự vệ, Luật Nghĩa vụ Quân sự; Pháp lệnh Dự bị động viên, các nghị định của Chính phủ, các thông tư của các bộ... Thực hiện tốt các hình thức tuyên truyền: thông qua các lớp bồi dưỡng kiến thức QP, AN cho các đối tượng; học tập chuyên đề cho cán bộ, đảng viên; trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các đài phát thanh, truyền hình, báo địa phương của các tỉnh đều có trang, mục như: “Quốc phòng địa phương”; “Vì an ninh xứ Lạng”; “Vì chủ quyền an ninh biên giới”... để tuyên truyền, phổ biến các kiến thức cần thiết về QP, truyền thống của quân và dân địa phương và phong trào toàn dân xây dựng, củng cố QP, AN. Nhiều địa phương tự biên soạn tài liệu để trang bị cho cán bộ cơ sở như tổ dân phố, thôn, bản, xã, phường những kiến thức cơ bản, cần thiết liên quan đến pháp luật về QP. Điển hình như tỉnh Lạng Sơn, trong 3 năm (2011-2013) đã thực hiện 63 chuyên mục “Quốc phòng toàn dân”; “71 chuyên mục “Vì an ninh xứ Lạng”; 07 chuyên mục “Vì an ninh chủ quyền biên giới”; 2293 tin, bài, ảnh tuyên truyền về hoạt động của LLVT địa phương; tuyên truyền, phổ biến pháp luật 474 buổi cho 36.300 lượt người tham gia. Các tỉnh đã tổ chức tốt các ngày truyền thống của LLVT, của địa phương, ngày hội tòng quân, qua các kỳ huấn luyện, diễn tập KVPT; phòng thủ dân sự... Theo đánh giá của Đảng ủy Quân khu 1, “công tác tuyên truyền về nhiệm vụ QP-AN trên các phương tiện thông tin đại chúng được đẩy mạnh, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện Nghị quyết 02/BCT ở các cấp ngày càng có hiệu quả” [35]. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, nên đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước được các tầng lớp nhân dân thực hiện có hiệu quả. Nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc được thực hiện khá nghiêm túc. Tình hình thực hiện pháp luật liên quan 87 đến QP của các doanh nghiệp, tổ chức, cơ quan và nhân dân trên địa bàn trong những năm vừa qua đã không phát sinh những vấn đề nổi cộm, phức tạp lớn, các địa phương đều hoàn thành chỉ tiêu, chất lượng nhiệm vụ QP. Kết quả trưng cầu ý kiến đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý công tác QP địa phương, có 98% cho rằng, nhân dân tham gia rất tốt và tốt công tác QP ở địa phương. Chính sách đền ơn đáp nghĩa được các tỉnh ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, các cấp chính quyền, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và toàn thể nhân dân hưởng ứng nhiệt tình, trách nhiệm. Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”; “Uống nước, nhớ nguồn”, toàn dân chăm sóc thương binh, gia đình liệt sỹ, phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng... đã được triển khai sâu rộng trên toàn địa bàn. Bên cạnh đó, chính sách hậu phương quân đội cũng được các cấp ủy, chính quyền quan tâm đúng mức, phù hợp với khả năng của từng địa phương, góp phần động viên cán bộ, chiến sỹ LLVT an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Các phong trào tặng “nhà đồng đội”, “mái ấm tình thương”, “nhà đại đoàn kết” được nhân rộng ở nhiều địa phương trên địa bàn. Theo Đảng ủy Quân khu 1 “Chính sách hậu phương quân đội đã được các địa phương, đơn vị triển khai kịp thời, đúng đối tượng, đã chi trả theo Quyết định 290 là 2.118 đối tượng với 2.464.150.000đ; và Quy định 142 được 8.551 đối tượng với số tiền 39.592.900.000đ; triển khai xây dựng 104 “nhà tình nghĩa”, 30 “nhà đồng đội”... với số tiền gần 6 tỷ đồng, bảo đảm đúng tiến độ và đạt chất lượng” [35]. 2.1.1.2. Về phương thức lãnh đạo Thứ nhất, các tỉnh ủy đã chú trọng lãnh đạo công tác quốc phòng bằng các nghị quyết, chỉ thị, kết luận và những định hướng công tác quốc phòng. Các tỉnh ủy trên địa bàn đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận để định hướng và chỉ đạo công tác QP của địa phương kịp thời. Mỗi khi Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Ban Chấp hành Trung ương ra nghị quyết, chỉ thị liên quan đến công tác QP, các tỉnh ủy đều kịp thời cụ thể hóa bằng các nghị quyết, chỉ thị của địa phương. Ngoài ra, hằng năm, các tỉnh ủy đều ra nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ QP địa phương kịp thời, toàn diện. Các tỉnh ủy luôn 88 coi các nghị quyết, chỉ thị kết luận là công cụ chủ yếu để thực hiện sự lãnh đạo của tỉnh ủy đối với nhiệm vụ QP. Các tỉnh ủy yêu cầu các địa phương, tổ chức, cơ quan, đoàn thể căn cứ nghị quyết, chỉ thị, kết luận để tổ chức thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được phân công. Thứ hai, đã lãnh đạo quán triệt tương đối tốt đường lối, quan điểm của Đảng về quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của tỉnh ủy về công tác quốc phòng địa phương. Với vai trò là hạt nhân lãnh đạo, các tỉnh ủy trên địa bàn Quân khu 1 đã gương mẫu thực hiện và chỉ đạo cấp ủy đảng các cấp quán triệt nghiêm túc các văn kiện, nghị quyết của Đảng và của địa phương về lãnh đạo công tác QP, AN trong giai đoạn cách mạng mới, nhằm thấu suốt đường lối, quan điểm của Đảng, từ đó có phương hướng, biện pháp chỉ đạo sâu sát, kịp thời đối với toàn đảng bộ và nhân dân. Dưới sự lãnh đạo của tỉnh ủy, bằng nhiều hình thức sinh động, sáng tạo, cấp ủy đảng các cấp của sáu tỉnh trên địa bàn Quân khu 1 đã tổ chức cho cán bộ, đảng viên quán triệt, học tập các quan điểm, đường lối QP, QS của Đảng, những phát triển mới về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, các văn kiện, nghị quyết của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về lãnh đạo, chỉ đạo công tác QP trong tình hình mới. Các nghị quyết đại hội đảng bộ các tỉnh nhiệm kỳ và nghị quyết lãnh đạo địa phương hằng năm đều đề cập nội dung và dành thời gian thích đáng để thảo luận và quyết nghị những vấn đề QP, cụ thể hóa các quan điểm của Đảng về QP, QS vào thực tiễn của địa phương trong tình hình mới. Các ý kiến tranh luận, thảo luận, các quyết nghị, các văn bản về QP, AN của cấp ủy địa phương đã đi vào chiều sâu, thiết thực, cụ thể, thể hiện sự quan tâm sâu sắc, hiểu biết khá toàn diện của cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy đảng các cấp về quốc phòng. Thứ ba, các tỉnh ủy đã quan tâm lãnh đạo công tác quốc phòng thông qua vai trò quản lý nhà nước của hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp. Trước các kỳ họp của HĐND, UBND, các tỉnh ủy đều đã có ý kiến chỉ đạo sâu sát, kịp thời theo đúng những định hướng lớn của Trung ương và 89 những vấn đề thực tiễn đang diễn ra trên địa bàn. Trong quá trình thảo luận, quyết định cũng như khi ban hành văn bản, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát, sơ, tổng kết công tác QP của chính quyền, các tỉnh ủy vẫn thường xuyên nắm chắc diễn biến, kết quả, những vấn đề phát sinh để có hướng chỉ đạo kịp thời. Tuy nhiên tỉnh ủy không quyết định những vấn đề thuộc về vai trò quản lý nhà nước, luôn đề cao vai trò chủ động, tích cực của HĐND, UBND trong lĩnh vực QP. Thứ tư, các tỉnh ủy đã chủ động phối hợp với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 1, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, các đơn vị đóng quân trên địa bàn trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng; xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên trong lực lượng vũ trang. Các tỉnh ủy đã luôn giữ mối liên hệ mật thiết với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 1, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị đóng quân trên địa bàn trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác QP ở địa phương. Thông qua các hội nghị thường kỳ đảng ủy Quân khu, qua công tác giao ban chỉ huy, qua các hội nghị và các hoạt động phối hợp của Cục Chính trị Quân khu 1, Cục Chính trị Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng với các tỉnh ủy. Trong các hội nghị đó đều có mặt bí thư hoặc phó bí thư đảng ủy quân sự tỉnh, hoặc đồng chí chí huy trưởng cơ quan quân sự (biên phòng tỉnh). Từ đó, nhiệm vụ và những chủ trương, biện pháp, nội dung lãnh đạo, chỉ đạo và kết quả công tác QP địa phương được kịp thời thảo luận, trao đổi và được định hướng thống nhất từ cấp Quân khu đến các địa phương. Cùng với đó là các hoạt động trao đổi thông tin và phối hợp hoạt động với các đơn vị của Bộ Quốc phòng đóng quân trên địa bàn được thực hiện có nền nếp và có chất lượng. Trong công tác cán bộ, các tỉnh ủy đã phối hợp chặt chẽ với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 1 và Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, trước hết, tập trung vào xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của BCHQS tỉnh, bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh có đủ phẩm chất, năng lực, đủ sức, đủ uy tín làm tham 90 mưu cho tỉnh ủy, HĐND, UBND và làm trung tâm hiệp đồng với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của địa phương. Thực tiễn những năm vừa qua, đội ngũ này luôn được chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện, thực sự là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác QP. Bên cạnh đó, các tỉnh ủy luôn chú trọng công tác xây dựng tổ chức đảng, xây dựng đội ngũ đảng viên trong LLVT địa phương. Tỷ lệ đảng viên trong DQTV, DBĐV được giữ vững và phát triển, chất lượng ngày một nâng cao. Thứ năm, các tỉnh ủy đã coi trọng công tác kiểm tra, giám sát thực hiện công tác quốc phòng địa phương. Tỉnh ủy đã chú trọng xây dựng cơ quan và đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp có trình độ, phẩm chất, năng lực và hiểu biết về QP, lãnh đạo phát huy vai trò cơ quan và cán bộ của ủy ban kiểm tra đảng ủy QS tỉnh và cơ quan thanh tra QP của BCHQS. Phối hợp chặt chẽ với ủy ban kiểm tra Đảng ủy Quân khu, Đảng ủy Bộ đội biên phòng; thanh tra QP của Bộ Tư lệnh Quân khu 1, của Bộ Tư lệnh bộ đội biên phòng trong kiểm tra, giám sát các hoạt động thực thi nhiệm vụ lãnh đạo QP của địa phương. Kịp thời giải quyết dứt điểm những phức tạp phát sinh. Thứ sáu, cơ chế lãnh đạo công tác quốc phòng địa phương đã được vận hành, dần đi vào nền nếp, từng bước có hiệu quả. Cơ chế lãnh đạo công tác QP địa phương đòi hỏi các bộ phận hoạt động phải nhịp nhàng thì mới cho kết quả tốt, nếu một bộ phận, một thành viên không hoàn thành nhiệm vụ hoặc yếu kém sẽ làm ảnh hưởng đến cả guồng máy đó. Để lãnh đạo công tác QP đạt hiệu quả cao, các thành phần được xác định trong cơ chế phải hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trong cơ chế lãnh đạo công tác QP địa phương, tỉnh ủy vừa là thành viên, vừa là hạt nhân lãnh đạo. Chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ chế phụ thuộc vào sự lãnh đạo của tỉnh ủy. Do có nhận thức đúng vị trí, vai trò của cơ chế, vị trí, vai trò của các thành phần trong cơ chế, nên các tỉnh ủy, các tổ chức, cá nhân trong cơ chế đã thể hiện được trách nhiệm của mình. Tuy ở những mức độ khác nhau, nhưng đều khẳng định tính đúng đắn, 91 khoa học của cơ chế, là sự phát triển lên tầm cao mới của nghệ thuật QS Việt Nam trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Các tỉnh ủy trên địa bàn Quân khu 1 đã chú trọng chỉ đạo cơ quan QS bồi dưỡng các nội dung, hình thức, các bước tiến hành nhiệm vụ của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong vận hành cơ chế, thực hiện hoạt động QP. Trong những năm qua, cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với công tác QP địa phương có nhiều chuyển biến, tiến bộ, thể hiện rõ nét nhất qua nhiệm vụ xây dựng và diễn tập KVPT ở địa phương. Qua các đợt chuẩn bị và diễn tập KVPT cấp tỉnh và cấp huyện, các địa phương trên địa bàn Quân khu 1 đã chú trọng nội dung, cách thức vận hành cơ chế. Trước khi diễn tập chính thức, các tỉnh ủy đã chỉ đạo diễn tập thử, qua đó phát hiện những yếu kém, bất cập, những vướng mắc để có biện pháp khắc phục kịp thời, như bồi dưỡng nội dung, cách thức làm kế hoạch, hình thức, thời điểm đề đạt của ban, ngành, đoàn thể trong diễn tập cũng như xử trí các tình huống có thể xảy ra trong chiến tranh. Các đợt diễn tập lần sau đều tiến bộ hơn lần trước, địa phương làm sau làm tốt hơn địa phương làm trước, thể hiện sự nỗ lực, cố gắng, quyết tâm của cấp ủy địa phương. Các tổ chức, cá nhân trong cơ chế đã xác định tốt vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình. Cơ quan, người chỉ huy QS đã thực sự thể hiện vai trò trung tâm tham mưu, hiệp đồng, hướng dẫn, giúp đỡ đối với các thành phần khác của cơ chế và phát hiện, đề đạt những vấn đề mới nảy sinh cho cấp ủy địa phương. Chỉ thị 07- CT/TW của Ban Bí thư đã đánh giá: “Cơ chế lãnh đạo của Đảng được thực hiện nghiêm túc, vai trò lãnh đạo của cấp ủy, sự chỉ đạo, quản lý điều hành của chính quyền và tham mưu, tổ chức thực hiện của cơ quan quân sự, công an, các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương trong xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ có chuyển biến, tiến bộ” [3]. Đánh giá này cũng đúng với thực tiễn của các địa phương trên địa bàn Quân khu 1. Kết quả trưng cầu ý kiến, 100% cán bộ lãnh đạo, quản lý cho rằng, việc thực hiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với công tác QP là rất tốt và tốt. 92 2.1.2. Những hạn chế, khuyết điểm 2.1.2.1. Về nội dung lãnh đạo Một là, một số tỉnh ủy có thời điểm chưa thực sự quan tâm và có những giải pháp kịp thời trong lãnh đạo, chỉ đạo tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng- an ninh. Một số tỉnh ủy ở một số thời điểm chưa thực sự có những giải pháp quyết liệt, kịp thời chỉ đạo tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP- AN cho nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Việc chỉ đạo lồng ghép các hình thức, nội dung tuyên truyền còn hạn chế. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng; công tác tuyên truyền còn chưa thường xuyên, ít đổi mới về hình thức và phương pháp nên chất lượng, hiệu quả còn hạn chế. Còn tình trạng cán bộ địa phương coi việc giáo dục QP là của riêng cơ quan QS, chưa thực sự quan tâm đến công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm công tác giáo dục QP. Nhận thức của một số ít cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành về nhiệm vụ QP, AN trong tình hình mới, về xây dựng KVPT còn chưa đầy đủ, thậm chí có biểu hiện lệch lạc. “Công tác tuyên truyền, giáo dục về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chưa sâu; một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân còn có tư tưởng chủ quan, thậm chí mất cảnh giác” [60]. Theo đánh giá của Đảng ủy Quân khu 1: “hiệu quả hoạt động của hội đồng giáo dục QP-AN ở một số địa phương còn hạn chế” [35]. Một số cơ sở giáo dục phổ thông trung học, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng còn chưa thực sự chú trọng chất lượng giáo dục QP-AN, còn có biểu hiện chạy theo số lượng đơn thuần, nhưng cấp ủy địa phương chưa phát hiện và chấn chỉnh kịp thời. Nhận thức của một bộ phận nhân dân và một số ít cán bộ về kết hợp hai nhiệm vụ còn chưa đầy đủ. Còn có ý kiến cho rằng, trong thời bình nên tập trung cho nhiệm vụ phát triển KT-XH, nhiệm vụ QP chỉ là thứ yếu. Có tỉnh dân số khá đông, điều kiện KT và các mặt khác thuận lợi, nhưng tỷ lệ cán bộ, đảng viên và nhân dân được bồi dưỡng kiến thức QP, AN còn ít, trong 9 năm, chỉ mở được 242 lớp, với 18.559 đối tượng khác nhau [Phụ lục 4]. Điều đó lý giải tại sao khi được hỏi về kết quả xây dựng KVPT, 93 còn tới 17,03% nhân dân có “ý kiến khác” [Phụ lục 13]. Điều đó chứng tỏ họ chưa biết về KVPT. Một số địa phương như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bắc Giang,... trong những năm qua xảy ra một số điểm nóng về AN trật tự, QP, một bộ phận nhân dân đã bị kẻ xấu lôi kéo, kích động tham gia biểu tình bất hợp pháp, gây rối. Thế trận lòng dân chưa vững chắc, công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP, AN còn những lỗ hổng cần được khắc phục. Hai là, có tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng khu vực phòng thủ địa phương chưa thực sự toàn diện và thường xuyên. Xây dựng địa phương thành KVPT vững chắc về KT, văn hóa, XH, AN, QP, có vị trí, vai trò và ý nghĩa hết sức to lớn trong xây dựng nền QPTD. Tuy nhiên, việc phổ biến quán triệt và triển khai tổ chức thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (Khóa X) ở một số ngành và địa phương chưa kịp thời, sâu sắc... Cơ quan QS ở một số địa phương chưa thực sự phát huy tốt vai trò chủ trì phối hợp, hiệp đồng với các cơ quan ban, ngành, đoàn thể trong tổ chức thực hiện Nghị quyết. Việc chỉ đạo, đầu tư xây dựng KVPT ở một số địa phương còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng, điều kiện thực tế. Công tác xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh toàn diện còn gặp nhiều khó khăn và chưa thật vững chắc, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới. Một số địa phương mới chỉ tập trung cho nghị quyết chuyên đề hoặc khi có nhiệm vụ diễn tập KVPT mà chưa chú trọng thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát thực hiện những nội dung, nhiệm vụ xây dựng KVPT. Một số cán bộ chủ chốt ở các cấp, các ngành chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa chiến lược, nội dung và tầm quan trọng của KVPT trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì thế chưa quan tâm chăm lo lãnh đạo, chỉ đạo và phát huy trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân để xây dựng KVPT... Một số địa phương thực hiện xây dựng KVPT chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Quan điểm kết hợp KT-XH với QP-AN mới chỉ thống nhất chủ yếu trên nhận thức. Thực hiện xây dựng KVPT... tuy được đầu tư khá ở cấp tỉnh và một số địa phương, nhưng chủ yếu dừng ở cải tạo hang động, phục vụ 94 trước mắt cho các cuộc diễn tập phòng thủ cấp tỉnh, huyện; hầu như chưa có đầu tư cho cấp xã... Trong chỉ đạo diễn tập cụm xã, nội dung chưa được đổi mới, mới chỉ giải quyết được một số nội dung nổi cộm ở địa phương như: tệ nạn xã hội, giải tỏa, tu sửa giao thông, thủy lợi [60, tr.9]. Lãnh đạo xây dựng tiềm lực KVPT có mặt còn hạn chế, như xây dựng LLVT địa phương; xây dựng thế trận QP, AN. Công tác lập hồ sơ quản lý các công trình trong KVPT, đề nghị cấp trên ra quyết định đóng quân canh phòng đối với các khu vực đất QP còn chậm. Một số phường, xã quản lý đất QP, công trình QP chưa chặt chẽ. “Đầu tư xây dựng các công trình phòng thủ, công trình huấn luyện ở một số địa phương, đơn vị chưa được nhiều” [37]. Trong tổ chức diễn tập KVPT chủ yếu do cơ quan quân sự chuẩn bị. Việc phối hợp giữa cơ quan QS và công an trong xây dựng và tác chiến KVPT còn có mặt hạn chế