Luận án Nghiên cứu giải phẫu các động mạch cấp máu cho ngón chân I và II trên xác người Việt Nam trưởng thành

ẩn, đường kính động mạch tại các vị trí 1/3 trong, 1/3 giữa, 1/3 ngoài. Kiểm định sự khác biệt của các biến tham số chúng tôi dùng kiểm định T- test. Kiểm định sự khác biệt của các biến phi tham số (nonparametric) chúng tôi dùng kiểm định Wilcoxonrank-sum (Mann-Whitney) test. 54 Kiểm tra phân phối chuẩn của các biến số nghiên cứu, chúng tối sử dụng thử nghiệm Shapiro – Wilk và Kolmogorow – Smirnov (với các mẫu cỡ nhỏ đến trung bình < 300). Dùng kiểm định Kolmogorow – Smirnov khi cỡ mẫu > 50, dùng kiểm định Shapiro – Wilk khi cỡ mẫu < 50. Phân phối được coi như chuẩn khi Sig. > 0.05. Biểu đồ phân phối khoảng cách giữa nguyên ủy động mạch mu chân đến khớp bàn ngón chân I, nguyên ủy động mạch gan chân sâu đến khớp bàn ngón chân I, nguyên ủy nhánh xuyên da đến khớp bàn ngón chân I. Đánh giá mối liên quan giữa các biến số chiều dài, đường kính xuất phát, đường kính tận, khoảng cách nguyên ủy tới khớp bàn ngón chân I... với các đặc điểm giới tính, bên chân phải, trái chúng tôi dùng kiểm định χ2, kiểm định Fisher exact’s test Đánh giá mối liên quan giữa các kích thước chiều dài, đường kính của nhánh xiên da với loại nhánh xuyên: xuyên da, xuyên cơ chúng tôi dùng kiểm định χ2, kiểm định Fisher exact’s test. 2.6. Đạo đức trong nghiên cứu - Đề cương nghiên cứu đã được hội đồng chấm đề cương thông qua. - Các tiêu bản trong nghiên cứu là các xác người ướp bằng hỗn hợp dung dịch có chứa formol được bảo quản bằng tủ bảo quản đông lạnh tại Bộ môn Giải Phẫu, Trường Đại học y khoa Phạm Ngọc Thạch. - Các tiêu bản trong nghiên cứu được phẫu tích thu thập số liệu dựa trên sự chấp thuận của đơn vị quản lý xác thuộc Bộ môn Giải Phẫu, Trường Đại học y khoa Phạm Ngọc Thạch - Các bước thực hiện nghiên cứu trên các mẫu nghiên cứu được thực hiện nghiêm túc, đúng theo các quy định về Y đức trong các nghiên cứu Khoa học. - Đối tượng nghiên cứu đều được bảo mật danh tính. Kết quả nghiên cứu không được sử dụng vào mục đích thương mại. 55 SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU: Lựa chọn 50 tiêu bản chân đáp ứng tiêu chuẩn lựa chọn Nghiên cứu, lựa chọn, xây dựng quy trình, chỉ tiêu nghiên cứu Phẫu tích, đo các kích thước, chụp ảnh mạch máu trên các tiêu bản (Dạng động mạch; Khoảng cách; Chiều dài; Đường kính; Liên quan) - ĐM mu chân, ĐM mu đốt bàn chân I, ĐM gan chân sâu, ĐM gan đốt bàn chân I - Nhánh xuyên động mạch mu đốt bàn chân I Động mạch cấp máu cho ngón chân I và II Nhánh xuyên động mạch mu đốt bàn I ĐM mu chân (Đường đi Nguyên ủy Chiều dài Đường kính Liên quan) ĐM mu đốt bàn chân I (Đường đi Nguyên ủy Chiều dài Đường kính Liên quan) ĐM gan chân sâu (Đường đi Nguyên ủy Chiều dài Đường kính Liên quan) ĐM gan đốt bàn chân I (Đường đi Nguyên ủy Chiều dài Đường kính Liên quan) Số lượng nhánh xuyên Đặc điểm kích thước Phân loại Đường kính Hướng đi 1. Mô tả đặc điểm giải phẫu các động mạch cấp máu cho ngón chân I và mặt trong ngón chân II trên xác của người Việt Nam trưởng thành. 2. Khảo sát giải phẫu mạch xuyên từ động mạch mu đốt bàn chân I. 56 CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu Số lượng xác chân phải và trái bằng nhau, đều là 25 chân mỗi bên. Giới tính của xác gần tương đương nhau, ở nam là 24 chân (48%), nữ là 26 chân (52%). Bảng 3.1. Đặc điểm tuổi và chiều dài đường chuẩn bàn chân nghiên cứu Đặc điểm n 𝑥 ± SD Median Min Max Tuổi 50 66,24 ±14,48 61 33 87 Chiều dài đường chuẩn (cm) 50 13,21 ± 1,03 13 .20 10,30 15,00 Nhận xét: Tuổi trung bình của xác trong nghiên cứu là 66,24 ± 14,48 tuổi, thấp nhất là 33 tuổi và cao nhất là 87 tuổi. Chiều dài đường chuẩn 13,21 ± 1,03 cm, dài nhất là 15 cm và ngắn nhất là 10,30 cm. 3.2. Đặc điểm giải phẫu các động mạch cấp máu cho ngón chân I và mặt trong ngón chân II 3.2.1. Động mạch mu chân 3.2.1.1. Đặc điểm nguyên ủy động mạch mu chân 57 Biểu đồ 3.1. Nguyên ủy động mạch mu chân Nhận xét: Có 49 trường hợp bàn chân có động mạch mu chân xuất phát từ động mạch chày trước, chỉ có 1 trường hợp xuất phát từ động mạch gan chân sâu và không có trường hợp nào xuất phát từ nhánh xuyên động mạch mác. 98% 2% ĐM chày trước ĐM gan chân sâu 58 3.2.1.2. Đặc điểm chiều dài động mạch mu chân Bảng 3.2. Liên quan chiều dài động mạch mu chân hai bên với giới Giới Chiều dài động mạch mu chân (cm) Tổng (chân) p Phải Trái p Nữ 𝑥 ± SD 7,28 ± 0,95 6,97 ± 0,98 0,281 (*) 7,13 ± 0,96 0,001 (*) Median 6.90 7.56 6.90 Min 5,80 5,70 5,70 Max 9,20 8,80 9,20 n 13 13 26 Nam 𝑥 ± SD 8,37 ± 0,96 7,88 ± 1,30 0,193 (*) 8,12 ± 1,15 Median 8.53 8.31 8.37 Min 6,07 5,16 5,16 Max 9,70 9,60 9,70 n 12 12 24 p 0,008 (*) 0,061 (**) Tổng 𝑥 ± SD 7,80 ± 1,08 7,41 ± 1,21 7,61 ± 1,16 Median 7,90 7,50 Min 5,80 5,16 5,16 Max 9,70 9,60 9,70 n 25 25 50 p 0,156 (**) (*: Kiểm định Mann-Whitney U) (**: Kiểm định Independent Samples T Test) 59 Nhận xét: - Chiều dài động mạch mu chân trung bình là 7,61 ± 1,16 cm, ngắn nhất là 5,16 cm, dài nhất là 9,70 cm. - Xét về giới: Chiều dài trung bình động mạch mu chân ở nữ là 7,13 ± 0,96 cm khác biệt có ý nghĩa thống kê với chiều dài trung bình động mạch mu chân ở nam là 8,12 ± 1,15, với p = 0,001. Khi chia các nhóm nhỏ, ở bàn chân bên phải chiều dài trung bình của động mạch mu chân giữa hai giới có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,008 < 0,05. Tuy nhiên, ở bàn chân bên trái, chiều dài trung bình động mạch mu chân giữa hai giới lại không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,061 > 0,05. - Xét về chân hai bên: Chiều dài trung bình động mạch mu chân ở chân phải và trái không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, với p = 0,156. Khi chia thành 2 nhóm nhỏ, ở nữ chiều dài trung bình của động mạch ở hai bàn chân phải và trái không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,281. Tương tự ở nam, chiều dài trung bình của động mạch ở hai bàn chân phải và trái cũng không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, p = 0,193. Bảng 3.3. Liên quan chiều dài động mạch mu chân với nguyên ủy Chiều dài động mạch Nguyên ủy 𝑥 ± SD (cm) Median Min (cm) Max (cm) ĐM chày trước (n=49) 7,66 ± 1,11 7,80 5,70 9,70 Nhánh xuyên động mạch mác (n=0) Khác (động mạch gan chân sâu) (n=1) 5,16 Tổng (n=50) 7,61 ± 1,16 7,80 5,16 9,70 Nhận xét: Chiều dài trung bình các động mạch mu chân xuất phát từ động mạch chày trước (7,66 cm) dài hơn đáng kể so với chiều dài của động mạch mu chân duy nhất xuất phát từ động mạch gan chân sâu (5,16 cm). 60 3.2.1.3. Đặc điểm đường kính động mạch mu chân Bảng 3.4. Liên quan nguyên ủy với đường kính nguyên ủy của động mạch mu chân Đường kính nguyên ủy Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median Min (mm) Max (mm) ĐM chày trước (n=49) 3,80 ± 0,62 3,89 2,34 5,15 Nhánh xuyên động mạch mác (n=0) Khác (động mạch gan chân sâu) (n=1) 1,3 Tổng (n=50) 3,74 ± 0,69 3,88 1,3 5,15 Nhận xét: Đường kính nguyên ủy trung bình của động mạch mu chân là 3,74 ± 0,69 mm. Đường kính nguyên ủy của động mạch mu chân xuất phát từ động mạch chày trước lớn hơn gấp 3 lần của động mạch duy nhất xuất phát từ động mạch gan chân sâu. Bảng 3.5. Liên quan nguyên ủy với đường kính tận của động mạch mu chân Đường kính tận Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median Min (mm) Max (mm) ĐM chày trước (n=49) 2,96 ± 0,58 2,97 1,30 3,82 Nhánh xuyên động mạch mác (n=0) Khác (động mạch gan chân sâu) (n=1) 0,95 Tổng (n=50) 2,91 ± 0,64 2,95 0,95 3,82 Nhận xét: Đường kính tận trung bình của động mạch mu chân là 2,91 ± 0,64 mm. Đường kính tận trung bình của động mạch mu chân xuất phát từ động mạch chày trước lớn hơn gấp 3 lần của động mạch duy nhất xuất phát từ động mạch gan chân sâu.. 61 Bảng 3.6. Đường kính nguyên ủy, đường kính tận của động mạch mu chân hai bên Bàn chân Giá trị Động mạch mu chân Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) Phải (n=25) 𝑥 ± SD 3,78 ± 0,58 2,83 ± 0,64 Median 3,86 3,89 Min 2,34 1,30 Max 4,50 3,82 Trái (n=25) 𝑥 ± SD 3,71 ± 0,80 3,00 ± 0,65 Median 2,83 3,18 Min 1,30 0,95 Max 5,15 3,80 p 0,662 (*) 0,237 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 3,74 ± 0,69 2,92 ± 0,64 Median 3,88 2,95 Min 1,30 0,95 Max 5,15 3,82 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: - Đường kính nguyên ủy trung bình động mạch mu chân là 3,74 ± 0,69 mm, lớn nhất là 5,15 mm nhỏ nhất 1,30 mm. Không có sự khác biệt về đường kính nguyên ủy động mạch mu chân giữa 2 bên chân với p = 0,662. - Đường kính tận trung bình của động mạch mu chân 2,92 ± 0,64 mm, lớn nhất là 3,82 mm, nhỏ nhất 0,95 mm. Sự khác biệt về đường kính tận động mạch mu chân giữa hai bên chân phải và trái không có ý nghĩa thống kê với p > 0.05. 62 Bảng 3.7. Đường kính nguyên ủy và đường kính tận của động mạch mu chân ở hai giới Giới Giá trị Động mạch mu chân Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) Nữ (n=26) 𝑥 ± SD 3,70 ± 0,51 2,93 ± 0,43 Median 3,63 4,11 Min 2,70 2,20 Max 4,50 3,80 Nam (n=24) 𝑥 ± SD 3,79 ± 0,86 2,90 ± 0,83 Median 2,935 3,175 Min 1,30 0,95 Max 5,15 3,82 p 0,244 (*) 0,580 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 3,74 ± 0,69 2,92 ± 0,64 Median 3,88 2,95 Min 1,30 0,95 Max 5,15 3,82 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: - Đường kính nguyên ủy trung bình động mạch mu chân là 3,74 ± 0,69 mm, lớn nhất là 5,15 mm nhỏ nhất 1,30 mm. Không có sự khác biệt về đường kính nguyên ủy động mạch mu chân giữa 2 giới với p = 0,244. - Đường kính tận trung bình của động mạch mu chân 2,92 ± 0,64 mm, lớn nhất là 3,8 mm, nhỏ nhất 0,95 mm. Không có sự khác biệt về đường kính tận động mạch mu chân giữa 2 giới với p = 0,580. 63 3.2.2. Động mạch mu đốt bàn chân I 3.2.2.1. Đặc điểm nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I Biểu đồ 3.2. Nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I Nhận xét: Động mạch mu đốt bàn chân I đa số xuất phát từ động mạch mu chân (48/50 chân), tỷ lệ xuất phát từ động mạch gan chân sâu là 1/50 chân và cung động mạch gan chân là 1/50 chân. 3.2.2.2. Đặc điểm chiều dài động mạch mu đốt bàn chân I và khoảng cách đến khớp bàn ngón chân I Bảng 3.8. Liên quan chiều dài động mạch mu đốt bàn chân I với hai bên chân Chiều dài động mạch mu đốt bàn chân I (cm) Giá trị Bàn chân Tổng Phải Trái 𝑥 ± SD 5,38 ± 0,80 5,50 ± 0,86 5,44 ± 0,83 Median 5,70 5,30 5,44 Min 3,70 4,39 3,70 Max 6,81 7,13 7,13 n 25 25 50 p 0,907 (*) (*: Kiểm định Mann-Whitney U). 96% 2% 2% ĐM mu chân ĐM gan chân sâu Cung ĐM gan chân 64 Nhận xét: Chiều dài trung bình động mạch mu đốt bàn chân I là 5,44 ± 0,83 cm, dài nhất là 7,13 cm, ngắn nhất là 3,70 cm. Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê giữa hai bên chân với p= 0,907. Bảng 3.9. Liên quan khoảng cách nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I đến khớp bàn ngón chân I với hai bên chân KC nguyên ủy đến khớp bàn ngón chân 1 (mm) Giá trị Bên chân Tổng Chân P Chân T 𝑥 ± SD 36,15 ± 18,99 32,20 ± 21,22 34,18 ± 20,03 Median 44,94 44,44 44,69 Min 3,85 3,76 3,76 Max 59,73 53,34 59,73 n 25 25 50 p 0,793 (*) (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: Khoảng cách trung bình từ nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I đến khớp bàn ngón chân I là 34,18 ± 20,03 mm, dài nhất là 59,73 mm và ngắn nhất là 3,76 mm. Sự khác biệt về khoảng cách từ nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I tới khớp bàn ngón chân I ở hai bên chân phải và trái không có ý nghĩa thống kê với p = 0,793. Bảng 3.10. Liên quan chiều dài động mạch mu đốt bàn chân I với nguyên ủy Chiều dài động mạch Nguyên ủy 𝑥 ± SD (cm) Median Min (cm) Max (cm) ĐM mu chân (n=48) 5,47 ± 0,83 5,48 3,70 7,13 ĐM gan chân sâu (n=1) 4,70 Cung ĐM gan chân (n=1) 4,89 Tổng (n=50) 5,44 ± 0,83 5,44 3,70 7,13 65 Nhận xét: Chiều dài ĐM mu đốt bàn chân I xuất phát từ động mạch mu chân có xu hướng dài hơn các động mạch xuất phát từ động mạch gan chân sâu hay cung động mạch gan chân. Biểu đồ 3.3. Phân bố đường kính nguyên ủy và khoảng cách từ nguyên ủy ĐM mu đốt bàn chân I tới khớp bàn ngón chân I Nhận xét: Khoảng cách từ nguyên ủy động mạch mu đốt bàn ngón chân I đến khớp bàn ngón chân I tập trung nhiều ở khoảng 40 – 60 mm cách khớp bàn ngón chân I. Đường kính nguyên ủy của động mạch phân bố không đều từ 1 cm đến 3 cm. 66 1.2.2.3. Đặc điểm đường kính động mạch mu đốt bàn chân I Bảng 3.11. Đường kính nguyên ủy và đường kính tận động mạch mu đốt bàn chân I Đường kính Nguyên ủy Động mạch mu đốt bàn chân I Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) 𝑥 ± SD Median Min Max 𝑥 ± SD Median Min Max ĐM mu chân (n=48) 1,85 ± 0,36 1,89 1,07 3,08 1,55 ± 0,36 1,51 0,80 2,75 ĐM gan chân sâu (n=1) 1,66 1,24 Cung ĐM gan chân (n=1) 1,60 1,44 Tổng (n=50) 1,84 ± 0,36 1,84 1,07 3,08 1,54 ± 0,35 1,50 0,80 2,75 Nhận xét: - Đường kính nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I là 1,84 ± 0,36 mm, đường kính nhỏ nhất 1,07 mm và lớn nhất là 3,08 mm. Đường kính nguyên ủy động mạch mu đốt bàn chân I tách ra từ ĐM mu chân có phần cao hơn 2 ĐM tách ra từ ĐM gan chân sâu hay cung ĐM gan chân. - Đường kính tận là 1,54 ± 0,35 mm, đường kính nhỏ nhất là 0,80 mm và lớn nhất là 2,75 mm. Đường kính tận động mạch mu đốt bàn chân I tách ra từ ĐM mu chân có phần cao hơn 2 ĐM tách ra từ ĐM gan chân sâu hay cung ĐM gan chân. 67 3.2.2.4. Đặc điểm liên quan với cơ liên cốt I của động mạch mu đốt bàn chân I Bảng 3.12. Các dạng đường đi của động mạch mu đốt bàn chân I (8%) (92%) (0%) Nhận xét: Dạng đường đi của động mạch mu đốt bàn chân I chủ yếu là dạng B, chiếm 46/50 chân (92%). Dạng A có 4/50 chân (8%). Dạng C của động mạch mu đốt bàn chân I không có trường hợp nào. 3.2.3.Động mạch gan chân sâu. 3.2.3.1. Đặc điểm nguyên ủy động mạch gan chân sâu Biểu đồ 3.4. Nguyên ủy động mạch gan chân sâu Nhận xét: Đa số động mạch gan chân sâu xuất phát từ động mạch mu chân. Nguyên ủy của động mạch gan chân sâu có 49/50 chiếm 98% trường hợp 98% 2% ĐM mu chân Cung ĐM gan chân 68 xuất phát từ động mạch mu chân, có 1 trường hợp xuất phát từ cung động mạch gan chân chiếm 2%. 3.2.3.2. Đặc điểm chiều dài động mạch gan chân sâu và khoảng cách nguyên ủy đến khớp bàn ngón chân I Bảng 3.13. Liên quan giữa chiều dài với nguyên ủy của động mạch mu đốt bàn chân I Chiều dài động mạch Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median (mm) Min (mm) Max (mm) Động mạch mu chân (n=49) 12,10 ± 3,46 1,130 6,90 22,60 Cung động mạch gan chân (n=1) 16 Động mạch khác (n=0) Tổng (n=50) 12,18 ± 3,47 1,135 6,90 22,60 Nhận xét: Chiều dài trung bình động mạch gan chân sâu là 12,20 ± 3,50 mm, ngắn nhất là 6,9 mm, dài nhất là 22,6 mm. Chiều dài động mạch gan chân sâu không có sự khác biệt nhiều khi xuất phát từ các nguyên ủy khác nhau. Bảng 3.14. Liên quan giữa khoảng cách từ nguyên ủy đến khớp bàn ngón chân I với nguyên ủy của động mạch gan chân sâu K/c nguyên ủy đến khớp bàn ngón chân I Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median (mm) Min (mm) Max (mm) Động mạch mu chân (n=49) 34,05 ± 21,31 44,20 3,83 67,11 Cung động mạch gan chân (n=1) 45,66 Động mạch khác (n=0) Tổng (n=50) 34,28 ± 21,15 44,29 3,83 67,11 69 Nhận xét: Khoảng cách nguyên ủy động mạch gan chân sâu đến khớp bàn ngón chân I trung bình là 34,28 ± 21,15 mm, ngắn nhất là 3,83 mm, dài nhất là 67,11 mm. Không có sự khác biệt về khoảng cách từ nguyên ủy đến khớp bàn ngón chân I khi động mạch xuất phát từ các nguyên ủy khác nhau. 3.2.3.3. Đặc điểm đường kính động mạch gan chân sâu Bảng 3.15. Liên quan nguyên ủy với đường kính nguyên ủy và đường kính tận của động mạch gan chân sâu Nguyên ủy Giá trị Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) Động mạch mu chân (n=49) 𝑥 ± SD 1,69 ± 0,43 1,62 ± 0,41 Median 1,72 1,64 Min 0,67 0,66 Max 3,23 3,20 Cung động mạch gan chân (n=1) 𝑥 ± SD 1,23 1,20 Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 1,68 ± 0,43 1,61 ± 0,41 Median 1,72 1,62 Min 0,67 0,66 Max 13,6 3,2 Nhận xét: Đường kính nguyên ủy động mạch gan chân sâu trung bình là 1,68 ± 0,43 mm, nhỏ nhất là 0,67 mm, lớn nhất là 13,6 mm; đường kính tận động mạch gan chân sâu trung bình là 1,61 ± 0,41 mm, nhỏ nhất là 0,66 mm, lớn nhất là 3,20 mm. Sự khác biệt kích thước đường kính khi khác nhau về nguyên ủy của động mạch gan chân sâu. 70 Bảng 3.16. Liên quan đường kính nguyên ủy, đường kính tận của động mạch gan chân sâu với giới Giới Giá trị Động mạch gan chân sâu Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) Nữ (n=26) 𝑥 ± SD 1,67 ± 0,50 1,59 ± 0,47 Median 1,76 1,48 Min 0,67 0,66 Max 3,23 3,20 Nam (n=24) 𝑥 ± SD 1,70 ± 0,36 1,63 ± 0,33 Median 1,695 1,66 Min 1,18 1,07 Max 2,49 1,29 p 0,683 (*) 0,580 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 1,68 ± 0,43 1,61 ± 0,41 Median 1,72 1,62 Min 0,67 0,66 Max 3,23 3,20 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: Đường kính nguyên ủy trung bình động mạch gan chân sâu là 1,68 ± 0,43 mm, đường kính tận trung bình động mạch gan chân sâu là 1,61 ± 0,41 mm. Ở 2 giới, 2 kích thước này không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. 71 Bảng 3.17. Liên quan đường kính nguyên ủy, đường kính tận của động mạch gan chân sâu với hai bên chân Bàn chân Giá trị Động mạch gan chân sâu Đường kính nguyên ủy (mm) Đường kính tận (mm) Phải (n=25) 𝑥 ± SD 1,62 ± 0,34 1,53 ± 0,28 Median 1,45 1,43 Min 1,20 1,20 Max 2,22 1,99 Trái (n=25) 𝑥 ± SD 1,74 ± 0,51 1,69 ± 0,50 Median 1,80 1,72 Min 0,67 0,66 Max 3,23 3,20 p 0,587 (*) 0,187 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 1,68 ± 0,43 1,61 ± 0,41 Median 1,72 1,62 Min 0,67 0,66 Max 3,23 3,20 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: Đường kính nguyên ủy và đường kính tận động mạch gan chân sâu không có sự khác biệt ở hai bên chân, với p > 0,05. 72 Biểu đồ 3.5. Phân bố đường kính và khoảng cách giữa nguyên ủy động mạch gan chân sâu với khớp bàn ngón chân I Nhận xét: Khoảng cách từ nguyên ủy động mạch gan chân sâu đến khớp bàn ngón chân I phân bố không đều, chủ yếu trong khoảng từ 40 – 60 mm. Đường kính nguyên ủy của động mạch gan chân sâu khá nhỏ, chủ yếu dưới 3,5 mm. 73 3.2.4. Động mạch gan đốt bàn chân I 3.2.4.1. Đặc điểm nguyên ủy Biểu đồ 3.6. Nguyên ủy động mạch gan đốt bàn chân I Nhận xét: Động mạch gan đốt bàn chân I có nguyên ủy khá đa dạng, 64,00% từ động mạch gan chân sâu, 20,00% từ cung động mạch gan chân và 16,00% từ các động mạch khác. 3.2.4.2. Đặc điểm chiều dài Bảng 3.18. Liên quan giữa nguyên ủy với chiều dài động mạch gan đốt bàn chân I Chiều dài động mạch Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median Min (mm) Max (mm) p Động mạch gan chân sâu (n=32) 6,407 ± 1,317 6,400 1,11 8,5 0,068 (*) Cung động mạch gan sâu (n=10) 5,869 ± 1,520 6,200 3,8 8,1 Động mạch khác (n=8) 7,381 ± 1,200 7,450 5,4 8,7 Tổng (n=50) 6,455 ± 1,392 6,450 1,11 8,7 (*: Kiểm định Kruskal Wallis). 74 Nhận xét: Chiều dài động mạch gan đốt bàn chân I dài nhất đo được là 8,7 mm và ngắn nhất đo được là 1,11 mm. Nguyên ủy của động mạch gan đốt bàn chân I từ các nguyên ủy khác nhau ghi nhận đầy đủ trong nghiên cứu và không có sự khác biệt chiều dài động mạch gan đốt bàn chân I khi xuất phát từ các nguyên ủy khác nhau với p = 0,068 > 0,05. Bảng 3.19. Liên quan giữa nguyên ủy và đường kính nguyên ủy của động mạch gan đốt bàn chân I Đường kính nguyên ủy Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median Min (mm) Max (mm) p Động mạch gan chân sâu (n=32) 1,35 ± 0,28 1,335 0,78 2,02 0,347 (*) Cung động mạch gan sâu (n=10) 1,49 ± 0,44 1,600 0,90 2,14 Động mạch khác (n=8) 1,50 ± 0,29 1,450 1,18 1,85 Tổng (n=50) 1,40 ± 0,32 1,385 0,78 2,14 (*: Kiểm định Kruskal Wallis). Nhận xét: Đường kính nguyên ủy động mạch gan đốt bàn chân I trung bình là 1,40 ± 0,32 mm, lớn nhất là 2,14 mm và nhỏ nhất là 0,78 mm. Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê giữa đường kính nguyên ủy động mạch gan đốt bàn chân I khi xuất phát từ các nguyên ủy khác nhau với p > 0,05. 75 Bảng 3.20. Liên quan giữa nguyên ủy và đường kính tận động mạch gan đốt bàn chân I Đường kính tận Nguyên ủy 𝑥 ± SD (mm) Median Min (mm) Max (mm) p Động mạch gan chân sâu (n=32) 1,16 ± 0,30 1,095 0,70 2,00 0,398 (*) Cung động mạch gan sâu (n=10) 1,29 ± 0,35 1,300 0,84 1,81 Động mạch khác (n=8) 1,27 ± 0,26 1,375 0,85 2,00 Tổng (n=50) 1,20 ± 0,31 1,210 0,70 4,81 (*: Kiểm định Kruskal Wallis). Nhận xét: Đường kính tận động mạch gan đốt bàn chân I trung bình là 1,20 ± 0,31 mm, lớn nhất là 4,81 mm, nhỏ nhất 0,7 mm. Sự khác biệt đường kính tận động mạch gan đốt bàn chân I khi xuất phát từ các nguyên ủy khác nhau Không có. Ý nghĩa thống kê với p=0,389. 76 3.2.5. Cung động mạch gan chân 3.2.5.1. Đặc điểm nguyên ủy cung động mạch gan chân 100% cung động mạch gan chân hình thành bởi động mạch gan chân ngoài nối với động mạch gan chân sâu. Bảng 3.21. Các kích thước của cung động mạch gan chân hai bên chân Cung động mạch gan chân Bàn chân Chiều dài (cm) ĐK nguyên ủy (mm) ĐK tại vị trí nối động mạch gan chân sâu (mm) Phải (n=25) 𝑥 ± SD 3,92 ± 0,57 2,46 ± 2,72 1,69 ± 0,37 Median 4,09 /2,04 1,77 Min 2,50 1,07 0,90 Max 4,80 15,40 2,26 Trái (n=25) 𝑥 ± SD 3,85 ± 0,53 1,99 ± 0,42 1,77 ± 0,43 Median 3,98 2,02 1,82 Min 2,85 1,24 1,05 Max 4,70 3,03 2,86 p 0,621 (*) 0,90 (*) 0,534 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 3,89 ± 0,55 2,23 ± 1,94 1,74 ± 0,40 Median 4,035 2,03 1,795 Min 2,50 1,07 0,90 Max 4,80 15,40 2,86 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). Nhận xét: Chiều dài cung động mạch gan chân sâu trung bình là 3,89 ± 0,55 cm, ngắn nhất 2,5 cm, dài nhất 4,8 cm; đường kính nguyên ủy trung bình là 2,23 ± 1,94 mm, nhỏ nhất 1,07 mm, lớn nhất 15,40 mm; đường kính tại vị trí nối động mạch gan chân sâu 1,74 ± 0,40 mm, nhỏ nhất 0,9 mm, lớn nhất 2,86 mm. Sự khác biệt của các kích thước ở bàn chân 2 bên không có ý nghĩa thống kê với p đều > 0,05. 77 Bảng 3.22. Liên quan giữa giới với các kích thước cung động mạch gan chân Cung động mạch gan chân Giới Chiều dài (cm) ĐK nguyên ủy (mm) ĐK tại vị trí nối động mạch gan chân sâu (mm) Nữ (n=26) 𝑥 ± SD 3,64 ± 6,4 2,35 ± 2,69 1,62 ± 0,39 Median 3,795 1,920 1,700 Min 2,50 1,07 0,90 Max 4,80 15,40 2,26 Nam (n=24) 𝑥 ± SD 4,15 ± 2,5 2,10 ± 0,36 1,87 ± 0,38 Median 4,150 2,095 1,890 Min 3,59 1,23 1,12 Max 4,60 3,03 2,86 P 0,002 (*) 0,657 (**) 0,039 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 3,89 ± 5,5 2,23 ± 0,36 1,74 ± 0,40 Median 4,035 2,030 1,795 Min 2,50 1,07 0,90 Max 4,80 15,40 2,86 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). (**: Independent Samples T Test). Nhận xét: - Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về chiều dài của cung động mạch gan chân ở 2 giới với p = 0,002. - Đường kính nguyên ủy của cung động mạch gan chân không có sự khác biệt giữa 2 giới với p = 0,657. Tuy nhiên tại vị trí nối động mạch gan chân sâu thì đường kính lại có sự khác biệt giữa 2 giới với p = 0,039 < 0,05. 78 3.2.6. Đặc điểm các động mạch ngón chân trong khoang gian cốt 1 Bảng 3.23. Đường kính các động mạch ngón chân liên quan với giới tính ĐK động mạch Giới ĐM ĐK mu ngón I ngoài (mm) ĐM ĐK gan ngón I ngoài (mm) ĐM ĐK mu ngón II trong (mm) ĐM ĐK gan ngón II trong (mm) Nữ (n=26) 𝑥 ± SD 0,93 ± 0,20 0,99 ± 0,28 0,77 ± 0,20 0,87 ± 0,25 Median 0,920 0,990 0,745 0,840 Min 0,42 0,31 0,41 0,27 Max 1,37 1,56 1,12 1,25 Nam (n=24) 𝑥 ± SD 0,99 ± 0,23 1,17 ± 0,40 0,88 ± 0,28 0,99 ± 0,35 Median 0,920 0,950 0,820 0,820 Min 0,64 0,64 0,50 0,56 Max 1,41 1,91 1,84 1,67 P 0.349 (**) 0,281 (*) 0,189 (*) 0,582 (*) Tổng (n=50) 𝑥 ± SD 0,95 ± 0,21 1,07 ± 0,35 0,82 ± 0,24 0,93 ± 0,31 Median 0,920 0,980 0,790 0,840 Min 0,42 0,31 0,41 0,27 Max 1,41 1,91 1,84 1,67 (*: Kiểm định Mann-Whitney U). (**: Independent Samples T Test). Nhận xét: Đường kính trung bình của các động mạch ngón chân trong khoang gian cốt I đều tương đối nhỏ < 1 mm. Không có sự khác biệt giữa 2 giới p đều > 0,05. 79 Bảng 3.24. Liên quan giữa đường kính các động mạch ngón chân với bàn chân hai bên ĐK động mạch Bàn chân ĐM ĐK mu ngón I ngoài (mm) ĐM ĐK gan ngón I ngoài (mm) ĐM ĐK mu ngón II trong (mm) ĐM ĐK gan ngón II trong (mm) Phải (n=25) 𝑥 ± SD 0,98 ± 0,19 1,05 ± 0,32 0,81 ± 0,18 0,93 ± 0,29 Median 0,940 0,975 0,795 0,840 Min 0,67 0,61 0,42 0,45 Max 1,40 1,80 1,19 1,63 Trái (n=25) 𝑥 ± SD 0,92 ± 0,22 1,09 ± 0,39 0,83 ± 0,30 0,93 ± 0,32 Median 0,910 0,980 0,780