Luận án Nghiên cứu hóa học và hoạt tính sinh học của hai loài tai chua (garcinia cowa roxb. ex choisy) và đằng hoàng (garcinia hanburyi hook f.) ở Việt Nam

Chất rắn màu vàng nhạt; Rf = 0,3 (TLC, silica gel, n-hexane/acetone = 2,5/1); Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.2; HRESIMS m/z 437,1578 [M+Na]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C23H26O7Na là 437,1571). 3.1.2.3. Cowaxanthone K (GC3) (Hợp chất mới) Tinh thể hình kim màu vàng (MeOH), mp 211-213 oC; Rf = 0,32 (TLC, silica gel, n-hexane/acetone = 2,5/1); Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.3; HRESIMS m/z 399,1802 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C23H27O6 là 399,1808). 3.1.2.4. Norcowanol A (GC4) (Hợp chất mới) Chất rắn màu vàng nhạt; Rf = 0,3 (TLC, silica gel, n-hexane/acetone = 2,5/1); Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.4; HRESIMS m/z 499,2324 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C28H35O8 là 499,2326). 3.1.2.5. Norcowanol B (GC5) (Hợp chất mới) Chất rắn màu vàng nhạt; Rf = 0,35 (TLC, silica gel, n-hexane/acetone = 2,5/1); Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.4; HRESIMS m/z 501,2486 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C28H37O8 là 501,2483). 52 3.1.2.6. Garcinone F (GC6) (Hợp chất mới) Tinh thế hình kim màu vàng nhạt (MeOH); mp 184-185 oC; Rf = 0,31 (TLC, silica gel, n-hexane/acetone = 2,5/1); Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.5; HRESIMS m/z 447,2013 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C24H31O8 là 447,2019). 3.1.2.7. Fuscaxanthone A (GC7) Chất dầu màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.6. 3.1.2.8. 7-O-methylgarcinone E (GC8) Tinh thể hình kim màu vàng nhạt; mp 222-223 oC; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.7. 3.1.2.9. Cowagarcinone A (GC9) Tinh thể hình kim màu vàng nhạt; mp 258-259 oC; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.8. 3.1.2.10. Cowaxanthone (GC10) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.9. 3.1.2.11. Rubraxanthone (GC11) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.10. 3.1.2.12. Cowanin (GC12) Chất rắn màu vàng nhạt; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.11-4.12. 3.1.2.13. Norcowanin (GC13) Tinh thể hình kim màu vàng; mp 161-163 oC; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.11. 3.1.2.14. Cowanol (GC14) Tinh thể hình kim màu vàng; mp 123-124 oC; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.12. 3.1.2.15. Kaennacowanol A (GC15) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.13. 3.1.2.16. Garcinone D (GC16) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.14. 3.1.2.17. Fuscaxanthone I (GC17) Chất rắn màu vàng nhạt; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.15. 3.1.2.18. Parvifoliol F (GC18) Chất dầu không màu; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR , bảng 4.16. 3.2. Phân lập các chất từ cây G. hanburyi 3.2.1. Cách tiến hành 3.2.1.1. Phân lập các chất từ nguyên liệu thân cành 53 Hình 3.2. Sơ đồ phân lập các chất từ dịch chiết DCM của thân cành cây G. hanburyi Nguyên liệu thân cành G. hanburyi (2,5 kg) thu được là các đoạn hình trụ, thẳng hay cong queo dài 10-30 cm, đường kính 0,5-1,0 cm. Nguyên liệu thu về được chặt thành mảnh nhỏ, đem sấy khô ba ngày trong tủ sấy ở nhiệt độ 45oC để loại bỏ hoàn toàn nước, thu được 2,1 kg nguyên liệu khô. Sau đó nguyên liệu được nghiền thành bột, ngâm với MeOH (3 L × 3) ở nhiệt độ phòng kết hợp với siêu âm ở 40ºC. Dịch chiết được lọc và gom lại sau đó được quay cất chân không ở áp suất thấp thu được 325,0 g cặn tổng MeOH dạng nhựa màu nâu đậm. Cặn này được hòa tan và chiết với DCM (500 mL × 3). Sau khi cô quay để loại bỏ dung môi ở áp suất thấp thu được cặn chiết DCM (71,9 g), phần không tan trong DCM còn lại là cặn MeOH. Cặn DCM được phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 63-200 μm, đường kính cột Φ 90 mm, chiều dài cột L = 80 cm), giải ly lần lượt bằng hệ các hệ dung môi Thân cành G. hanburyi (2,5 kg) Thân cành G. hanburyi khô (2,1 kg) Chặt nhỏ, sấy ở 45oC trong 3 ngày Cặn tổng (325 g) Ngâm MeOH (3 L x 3 lần) ở nhiệt độ phòng, kết hợp siêu âm Ngâm DCM (500 mL x 3 lần) CC-SiO2, n-hexane-EtOAc (100:0 đến 3:1, v/v), DCM-EtOAc (15:1 đến 3:1, v/v) và DCM-MeOH (9:1 đến 1:2, v/v)) GHT1 3,4 g GHT2 GHT3 GHT4 11,9 g GHT5 GHT7 7,5 g GHT6 7,4 g GHT8 9,5 g GH6 30 mg GH1 820 mg GH3 10 mg GH8 30 mg GH2 470 mg Cặn DCM (71,9 g) Cặn MeOH 54 gradient n-hexane-EtOAc (100:0 đến 3:1, v/v), DCM-EtOAc (15:1 đến 3:1, v/v) và DCM-MeOH (9:1 đến 1:2, v/v) thu được 10 phân đoạn (GHT1-GHT10). Phân đoạn GHT1 (3,4 g) được tiến hành sắc ký nhiều lần trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm), giải ly bằng hệ dung môi n-hexane-acetone (50:1, v/v) thu được hợp chất GH6 có dạng chất dầu màu vàng (30 mg). Phân đoạn GHT4 (11,9 g) được phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), sử dụng hệ dung môi giải ly là dung dịch n-hexane-EtOAc-CH3COOH (40:1:0,01, v/v/v) thu được 4 phân đoạn GHT4.1- GHT4.4. Tiếp tục tinh chế phân đoạn GHT4.1 trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) giải ly bằng hệ dung môi n-hexane-acetone (10:1, v/v), sau đó tinh chế nhiều lần trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) với hệ dung môi giải ly MeOH-H2O (5:1, v/v) thu được hợp chất GH1 (820 mg) có dạng chất rắn màu vàng cam. Phân đoạn GHT6 (7,4 g) được phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly n- hexane-EtOAc (60:1 đến 0:100, v/v) thu được 5 phân đoạn GHT6.1-GHT6.5. Phân đoạn GHT6.3 được tinh chế nhiều lần trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 15 mm, chiều dài cột L = 50 cm) giải ly bằng hệ dung môi MeOH-H2O (6:1, v/v) thu được hợp chất GH8 (30 mg). Phân đoạn GHT7 (7,5 g) được phân tách trên cột silica gel gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly n-hexane-acetone có độ phân cực tăng dần (50:1 đến 0:100, v/v) thu được 8 phân đoạn GHT7.1-GHT7.8. Phân đoạn GHT7.3 được tinh chế lần lượt trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 15 mm, chiều dài cột L = 50 cm) giải ly bằng hệ dung môi MeOH-H2O (6:1, v/v), sau đó tiếp tục được đưa lên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) giải ly với hệ dung môi n- hexane-acetone (50:1, v/v) thu được hợp chất GH3 (10 mg). Phân đoạn GHT8 (9,5 g) được đưa lên cột silica gel với hệ dung môi chạy cột là gradient n-hexane-acetone (20:1 đến 0:100, v/v) thu được 5 phân đoạn là GHT8.1-GHT8.5. Hợp chất GH2 (470 mg), có dạng chất rắn màu vàng sáng, thu được bằng cách tinh chế phân đoạn GHT8.3 trên cột pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm) nhiều lần với hệ dung môi MeOH-H2O (5:1, v/v). 55 3.2.1.2. Phân lập các chất từ nguyên liệu nhựa Hình 3.3. Sơ đồ phân lập các chất từ dịch chiết DCM của nhựa cây G. hanburyi Nhựa có dạng nhựa mủ màu vàng nhạt, khối lượng 500 g. Mủ nhựa được cho vào bình cầu, thêm acetone và cất dưới áp suất thấp để loại bỏ nước trong mẫu, thu được 356,0 gam nhựa khô. Ngâm nhựa khô trong 3 L dung môi MeOH ở nhiệt độ phòng, kết hợp với siêu âm trong hai ngày. Thực hiện chiết lại 3 lần, mỗi lần 3 L MeOH. Dịch chiết được lọc qua giấy lọc, gom lại và cất loại dung môi ở áp suất thấp thu được 257,0 g cặn tổng có dạng nhựa màu vàng nâu. Phần cặn tổng được chiết bằng dung môi DCM (500 mL x 3) ở nhiệt độ phòng kết hợp với siêu âm thu được 89,0 g cặn DCM và còn lại phần không tan trong DCM là cặn MeOH. Cặn DCM được phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 63-200 μm, đường kính cột Φ 90 mm, chiều dài cột L = 80 cm), giải ly lần lượt bằng các hệ dung môi có độ phân cực tăng dần n-hexane-EtOAc (100:0 đến 3:1, v/v), DCM-EtOAc (15:1 đến 3:1, v/v) và DCM-MeOH (9:1 đến 1:2, v/v) thu được 12 phân đoạn (GHN1-GHN12). Nhựa G. hanburyi khô (356 g) Thêm acetone, cất dưới áp suất thấp Cặn tổng (257 g) Ngâm MeOH (3 L x 3 lần) ở nhiệt độ phòng, kết hợp siêu âm Ngâm DCM (500 mL x 3 lần) CC-SiO2, n-hexane-EtOAc (100:0 đến 3:1, v/v), DCM-EtOAc (15:1 đến 3:1, v/v) và DCM-MeOH (9:1 đến 1:2, v/v)) GHN4 23,4 g GHN6 29,6 g GHN10 15,1 g GHN8 10,8 g Mủ nhựa G. hanburyi (400 g) Cặn DCM (89,0 g) Cặn MeOH GH7 300 mg GH5 38 mg GH1 930 mg GH4 750 mg GH2 270 mg 56 Phân đoạn GHN4 (23,4 g) được phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), sử dụng hệ dung môi giải ly chứa 5% EtOAc trong n-hexane thu được 4 phân đoạn GHN4.1-GHN4.4. Hợp chất GH5 (38 mg) và GH7 (300 mg) thu được tương ứng từ phân đoạn GHN4.3 và GHN4.1 bằng việc tiến hành nhiều lần sắc ký cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm), giải ly bằng hệ dung môi n-hexane- EtOAc (18:1, v/v) sau đó tiếp tục tinh chế nhiều lần trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly MeOH-H2O (6:1, v/v). Phân đoạn GHN6 (29,8 g) được tiến hành sắc ký trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), giải ly bằng hệ dung môi n-hexane-EtOAc (20:1 đến 0:100; v/v) thu được sáu phân đoạn GHN6.1- GHN6.6. Phân đoạn nhỏ GHN6.3 được tiếp tục phân tách trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), sử dụng hệ dung môi n-hexane-EtOAc-CH3COOH (40:1:0,01; v/v/v), sau đó tinh chế trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) với hệ dung môi MeOH-H2O (5:1, v/v). Kết quả thu được hợp chất GH1 (930 mg) có dạng chất rắn màu vàng cam. Phân đoạn GHN8 (10,8 g) được phân tách trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly MeOH-H2O (5:1, v/v) thu được sáu phân đoạn GHN8.1-GHN8.6. Phân đoạn GHN8.3 được tinh chế nhiều lần trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly MeOH-H2O (5:1, v/v) thu được hợp chất GH2 (270 mg) có dạng chất rắn màu vàng cam. Phân đoạn GHN10 (15,1 g) được tiến hành sắc ký trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), giải ly bằng hệ dung môi n-hexane-EtOAc-CH3COOH (40:1:0,01; v/v/v) thu được 5 phân đoạn nhỏ. Phân đoạn GHN10.4 được tinh chế trên cột sắc ký pha đảo (RP-18, đường kính cột Φ 32 mm, chiều dài cột L = 50 cm), sử dụng dung môi giải ly là MeOH-H2O (5:1, v/v) thu được hợp chất GH4 (750 mg) có dạng tinh thể hình kim màu cam. 3.2.2. Hằng số vật lý và các dữ liệu phổ của các chất phân lập được 3.2.2.1. Acid gambogic (GH1) Chất rắn màu cam; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.18-4.19. 3.2.2.2. Acid isogambogic (GH2) 57 Chất rắn màu vàng cam; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.19. 3.2.2.3. Acid morellic (GH3) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.20-4.21. 3.2.2.4. Acid isomorellic (GH4) Tinh thể hình kim màu vàng cam, mp 83-84 oC; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.21-4.22. 3.2.2.5. Isomorellin (GH5) Chất rắn màu vàng; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.22. 3.2.2.6. Desoxymorellin (GH6) Chất rắn màu vàng cam; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.23. 3.2.2.7. Isomoreollin B (GH7) Chất rắn màu vàng nhạt; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.24. 3.2.2.8. Acid 10α-butoxygambogic (GH8) Chất dầu màu vàng nhạt; Dữ liệu phổ 1H và 13C NMR, bảng 4.25. 3.3. Tổng hợp các dẫn xuất của GA 3.3.1. Khảo sát tính chất nhiệt động học và động học của acid gambogic ở trạng thái gương và trạng thái dung dịch siêu lạnh Trước khi tiến hành các phản ứng tổng hợp, các tính chất nhiệt động học và động học của acid gambogic ở trạng thái gương và trạng thái dung dịch siêu lạnh đã được khảo sát theo phương pháp mô tả tại phần 2.2.3 tại Viện Vật lý – Trường Đại học Silesia, Ba Lan nhằm mục đích đánh giá mức độ đáp ứng của GA với các tính chất của hoạt chất có khả năng ứng dụng làm thuốc. Tính chất nhiệt động học của acid gambogic được đo trên máy phân tích nhiệt quét vi sai Mettler-Toledo sử dụng phần mềm 1 STARe. Thiết bị đo được trang bị với một cảm biến gốm ceramic với 120 cặp nhiệt điện (thermocouple) và hệ thống làm mát sử dụng nitrogen lỏng. Thiết bị được hiệu chỉnh nhiệt độ và entanpi bằng việc sử dụng indium và kẽm tiêu chuẩn. Mẫu được khảo sát trong chén nung bằng nhôm, kích thước 40 µL. Tất cả các phép đo được tiến hành trong khoảng nhiệt độ từ 273-373 K với tốc độ gia nhiệt 10 K/phút. Quang phổ điện môi băng thông rộng (BDS) của acid gambogic được đo trên máy phân tích tần số hiệu suất cao Novo-Control GmbH Alpha hoạt động trong dải tần số từ 10−1 đến 106 Hz và trong khoảng nhiệt độ 153-411 K. Thiết bị điều khiển nhiệt Quattro có thể kiểm soát quá trình tăng nhiệt với sai số nhỏ hơn 0,1 K. Đường 58 kính của các mẫu là 15 mm và khoảng cách giữa các phân tử acid gambogic trạng thái gương là 0,1 mm. 3.3.2. Tổng hợp các dẫn xuất của GA Các phản ứng tổng hợp dẫn xuất ester và amide của GA được tiến hành theo sơ đồ hình 3.4 giữa GA với tác nhân R-H là alcohol hoặc amine, sử dụng hệ xúc tác DDC/DMAP để hoạt hóa nhóm acid. Các alcohol tham gia phản ứng gồm methanol và ethanol; các amine tham gia phản ứng gồm diallylamine, piperidine, morpholine, 1-(4- trifluoromethyl-phenyl)-piperazine, 1-(2,5-difluoro-benzyl)-piperazine, thiophene-2- ethylamine, furfurylamine. DCC/DMAP O O OH O O O HO O R-H 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1416 17 18 19 20 21 22 25 26 28 29 24 23 27 O O OH O O O 34 35 33 32 31 30 40 39 38 37 36 R O Hình 3.4. Sơ đồ tạo dẫn xuất ester/amide của GA 3.3.2.1. Tổng hợp các dẫn xuất ester của GA Hỗn hợp của GA (100 mg; 0,16 mmol), DMAP (2,925 mg; 0,024 mmol), DCC (49,5 mg; 0,24 mmol) và MeOH hoặc EtOH (1,6 mmol) trong THF (3 mL) được khuấy ở nhiệt độ phòng trong 3h. Dung dịch phản ứng được đổ vào nước (10 mL), chiết bằng EtOAc (3 x 10 mL). Pha hữu cơ được gộp lại, làm khan và cô đặc cho sản phẩm thô. Tinh chế sản phẩm thô trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly n-hexane- EtOAc thu được hai ester kí hiệu là GA1 và GA2. a) Hợp chất methylgambogate (GA1) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 91%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,84 (s; 1H; OH-6); 7,53 (d; 1H; J = 7,0 Hz; H-10); 6,67 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,93 (t; 1H; J = 6,0 Hz; H-27); 5,43 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,05 (m; 2H; H-37; 32); 3,47 (m; 1H; H-11); 3,43 (s; 3H; OMe); 3,31 (dd; 1H; J = 14,5; 8,0 Hz; H-31); 3,15 (dd; 1H; J = 15,5; 5,5 Hz; H-31); 2,98 (t; 2H; J = 7,0 Hz; H-26); 2,50 (d; 1H; J = 9,5 Hz; H-22); 2,31 (dd; 1H; J = 13,5; 4,5 Hz; H-21); 2,03 (m; 2H; H-36); 1,79 (m; 1H; H-20); 1,74 (s; 3H); 1,69 (s; 3H); 1,67 (s; 3H); 1,64 (s; 3H); 1,61 (overlap; 1H; H-20); 1,54 (s; 3H); 1,55 (s; 3H); 1,44 (s; 3H); 1,38 (m; 1H; H-21); 1,28 (s; 3H). 59 HRESIMS m/z 643,3235 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C39H47O8 là 643,3271). b) Hợp chất ethylgambogate (GA2) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 75%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,84 (s; 1H; OH-6); 7,53 (d; J = 7,0 Hz; H-10); 6,66 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,99 (t; 1H; J = 8,0 Hz; H-27); 5,42 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,05 (m; 2H; H-37; 32); 3,89 (q; 2H; J = 5,5 Hz; OCH2); 3,46 (m; 1H; H-11); 3,30 (dd; 1H; J = 15,0; 8,0 Hz; H-31); 3,15 (dd; 1H; J = 14,5; 5,0 Hz; H-31); 3,02 (dd; 1H; J = 16,5; 6,5 Hz; H-26); 2,92 (dd; 1H; J = 16,5; 7,0 Hz; H-26); 2,50 (d; 1H; J = 9,5 Hz; H-22); 2,31 (dd; 1H; J = 13,5; 4,5 Hz; H-21); 2,03 (m; 2H; H-36); 1,77 (m; 1H; H-20); 1,73 (s; 3H); 1,69 (s; 3H); 1,68 (s; 3H); 1,65 (s; 3H); 1,63 (s; 3H); 1,60 (m; 1H; H-20); 1,57 (s; 3H); 1,55 (s; 3H); 1,43 (s; 3H); 1,37 (m; 1H; H-21); 1,28 (s; 3H); 1,09 (t; 3H; J = 7,0 Hz; CH3-CH2-O). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,6 (C-12); 179,0 (C-8); 167,0 (C-30); 161,3 (C-18); 157,6 (C-6); 157,5 (C-16); 136,0 (C-10); 135,1 (C-28); 133,6 (C-9); 131,8 (C-38); 131,5 (C-33); 127,9 (C-28); 124,4 (C-3); 123,8 (C-37); 122,3 (C-27;32); 115,9 (C-4); 107,6 (C-17); 102,5 (C-5); 100,5 (C-7); 91,0 (C-14); 83,73 (C-23); 83,69 (C-13); 81,3 (C-2); 60,1 (OCH2); 49,1 (C-22); 46,9 (C-11); 42,1 (C-20); 29,9 (Me); 29,7 (C-26); 29,1 (Me); 28,8 (Me); 27,9 (Me); 25,6 (2Me); 25,1 (C-21); 22,7 (C-36); 21,6 (C-31); 20,8 (Me); 18,1 (Me); 17,6 (Me); 14,0 (CH3-CH2- O). HRESIMS m/z 657,3419 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C40H49O8 là 657,3427). 3.3.2.2. Tổng hợp các dẫn xuất amide của GA Hỗn hợp của GA (100 mg; 0,16 mmol), DMAP (2,925 mg; 0,024 mmol), DCC (49,5 mg; 0,24 mmol) và amine (0,24 mmol) trong THF (3 mL) được khuấy ở nhiệt độ phòng trong 10-24 h (kiểm tra bằng TLC). Dung dịch phản ứng được đổ vào nước (10 mL) và chiết bằng EtOAc (3 x 8 mL). Pha hữu cơ được gộp lại, làm khan và cô đặc, tinh chế trên cột silica gel (cỡ hạt 40-63 μm, đường kính cột Φ 20 mm, chiều dài cột L = 50 cm) sử dụng hệ dung môi giải ly n-hexane-EtOAc, kết quả thu được 6 sản phẩm amide hóa, kí hiệu là GA3-GA8. a) Hợp chất N,N-diallylgambogamide (GA3) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 70%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,89 (s; 1H; OH-6); 7,53 (d; J = 7,0 Hz; H-10); 6,67 (d; 1H; J = 10,5 Hz; H-4); 5,61 (m; 2H; 2CH= allyl); 5,44 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,43 (overlap; 1H ; H-27); 5,09- 60 5,02 (m; 4H; 2CH2= allyl); 5,04-5,07 (m; 2H; H-37; 32); 3,88 (m; 2H; CH2 allyl); 3,71; 3,61 (2dd; 2H; J = 16,0; 5,5; 4,5 Hz; CH2 allyl); 3,43 (t; 1H; J = 5,5 Hz; H-11); 3,29 (m; 2H; H-31); 2,49 (d; 1H; J = 9,0 Hz; H-21); 2,42 (dd; 1H; J = 16,5; 6,5 Hz; H-26); 2,29 (dd; 1H; J = 13,5; 4,5; H-22); 2,22 (dd; 1H; J = 15,5; 7,5 Hz; H-26); 2,05 (m; 2H; H-36); 1,79 (overlap; 1H; H-20); 1,77 (s; 3H); 1,75 (s; 3H); 1,68 (s; 3H); 1,65 (s; 6H); 1,62 (overlap; 1H; H-20); 1,56 (s; 3H); 1,43 (s; 3H); 1,36 (dd; 1H; J = 8,0 & 13,5 Hz; H-21); 1,27 (s; 3H). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,3 (C-8); 179,0 (C-12); 171,0 (C-30); 161,6 (C-6); 157,7 (C-16); 157,6 (C-18); 135,6 (C-10); 133,8 (C-28); 133,6 (CH allyl); 133,0 (C-9); 132,8 (CH allyl); 131,8 (C-38); 131,5 (C-33); 124,6 (C-3); 123,8 (C-37); 122,3 (C-27; C-32); 117,6 (2CH2= allyl); 115,9 (C-4); 107,7 (C-17); 102,7 (C-5); 100;5 (C-7); 91,1 (C-14); 83,6 (C-2); 82,9 (C-13); 81,3 (C-23); 49,5 (CH2 allyl); 49,0 (C-21); 47,0 (C-11); 45,5 (CH2 allyl); 42,1 (C-20); 30,1 (Me); 29,5 (C-26); 28,7 (Me); 27,8 (Me); 25,7 (Me); 25,6 (Me); 25,4 (C-22); 22,7 (C-36); 21,7 (C-31); 20,8 (Me); 18,1 (Me); 17,6 (Me). HRESIMS m/z 708,3883 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C44H54NO7 là 708,3900). b) Hợp chất N-piperidinylgambogamide (GA4) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 84%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,87 (s; 1H; OH-6); 7,53 (d; J = 6,5 Hz; H-10); 6,68 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,44 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,39 (t; 1H ; J = 6,0 Hz; H-27); 5,08 (m; 2H; H-37; 32); 3,52 (m; 1H; CH-N); 3,42 (dd; 1H; J = 7,0; 5,5 Hz; H-11); 3,35 (m; 1H; CH-N); 3,29 (m; 2H; C-31); 3,11 (t; 2H; J = 5,0 Hz; CH2); 2,50 (d; 1H; J = 9,0 Hz; H-21); 2,42 (dd; 1H; J = 15,0; 6,0 Hz; H-26); 2,28 (dd; 1H; J = 13,5; 4,5 Hz; H-22); 2,22 (dd; 1H; J = 15,0; 7,0 Hz; H-26); 2,05 (m; 2H; H-36); 1,78 (m; 1H; H-20); 1,76 (s; 3H); 1,74 (s; 3H); 1,68 (s; 3H); 1,65 (s; 6H); 1,62 (m; 1H; H-20); 1,56 (s; 3H); 1,53 (m; 2H; CH2); 1,45 (m; 2H; CH2); 1,43 (s; 3H; Me); 1,34 (m; 1H; H-22); 1,25 (s; 3H). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,3 (C-8); 179,1 (C-12); 169,5 (C-30); 161,6 (C-6); 157,8 (C-16); 157,7 (C-18); 135,6 (C-10); 133,9 (C-28); 133,1 (C-9); 131,9 (C-38); 131,6 (C-33); 124,6 (C-3); 123,8 (C-37); 122,3 (C-27); 121,5 (C-32); 115,9 (C-4); 107,7 (C-17); 102,7 (C-5); 100;5 (C-7); 91,1 (C-14); 83,5 (C-2); 82,9(C- 13); 81,4(C-23); 49,0 (C-21); 47,1 (C-11); 46,9 (CH2); 42,1 (C-20); 41,8 (CH2); 30,1 (Me); 29,4 (C-26); 28,7 (Me); 27,9 (Me); 26,8 (CH2); 25,7 (Me); 25,6 (Me); 25,5 (CH2); 25,4 (C-22); 24,6 (CH2); 22,8 (C-36); 21,7 (C-31); 20,8 (Me); 18,2 (Me); 17,6 61 (Me). HRESIMS m/z 696,3888 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C43H54NO7 là 696,3900). c) N-Morpholinylgambogamide (GA5) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 79%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,85 (s; 1H; OH-6); 7,54 (d; J = 7,0 Hz; H-10); 6,68 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,44 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,43 (overlap; 1H ; H-27); 5,08 (m; 2H; H-37; 32); 3,62- 3,21 (m; 8H; 4CH2 morpholine); 3,42 (overlap; 1H; H-11); 3,29 (overlap; 2H; C-31); 2,51 (d; 1H; J = 9,5 Hz; H-21); 2,39 (dd; 1H; J = 15,0; 6,0 Hz; H-26); 2,29 (dd; 1H; J = 13,5; 4,5 Hz; H-22); 2,25 (dd; 1H; J = 15,0; 7,0 Hz; H-26); 2,06 (m; 2H; H-36); 1,79 (m; 1H; H-20); 1,74 (s; 6H); 1,68 (s; 3H); 1,65 (s; 6H); 1,62 (m; 1H; H-20); 1,56 (s; 3H);); 1,44 (s; 3H; Me); 1,36 (dd; 1H; J = 13,5; 9,5 Hz; H-22); 1,25 (s; 3H). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,4 (C-12); 179,1 (C-8); 169,7 (C-30); 161,7 (C-6); 157,8 (C-16); 157,5 (C-18); 135,5 (C-10); 133,2 (C-28); 133,1 (C-9); 131,9 (C-38); 131,6 (C-33); 124,7 (C-3); 123,8 (C-37); 122,6 (C-27); 122,2 (C-32); 115,9 (C-4); 107,6 (C-17); 102,8 (C-5); 100;5 (C-7); 91,1 (C-14); 83,6 (C-2); 82,9 (C-13); 81,4 (C-23); 67,2; 66,8 (4C morpholine); 49,0 (C-21); 47,0 (C-11); 42,1 (C-20); 41,3; 30,1 (Me); 29,4 (C-26); 28,7 (Me); 27,9 (Me); 25,7 (Me); 25,6 (Me); 25,4 (C-22); 22,8 (C-36); 21,7 (C-31); 20,8 (Me); 18,1 (Me); 17,6 (Me). HRESIMS m/z 698,3684 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C42H52NO8 là 698,3693). d) 1-(4-trifluoromethylphenyl)piperazinylgambogamide (GA6) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 51%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,86 (s; 1H; OH-6); 7,52 (d; J = 7,0 Hz; H-10); 7,49 (d; 2H; J = 9,0 Hz; 2CH aromatic); 6,89 (d; 2H; J = 9,0 Hz; 2CH aromatic); 6,66 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,49 (m; 1H; H-27) 5,44 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,08 (m; 2H; H-37; 32); 3,74; 3,59 (m; 2x1H; CH2 piperazine); 3,42 (dd; 1H; J = 6,5; 4,5 Hz; H-11); 3,29 (dd; 2H; J = 8,0; 7,0 Hz; C-31); 3,35-3,05 (m; 6H; 3CH2 piperazine); 2,50 (d; 1H; J = 9,0 Hz; H-21); 2,39 (dd; 1H; J = 16,0; 7,0 Hz; H-26); 2,30 (m; 2H; H-22; H-26); 2,03 (m; 2H; H-36); 1,79 (m; 1H; H-20); 1,76 (s; 3H; Me); 1,74 (s; 3H; Me); 1,68 (s; 3H; Me); 1,65 (s; 6H; 2Me); 1,60 (m; 1H; H-20); 1,55 (s; 3H; Me); 1,40 (s; 3H; Me); 1,35 (m; 1H ; H-22); 1,25 (s; 3H; Me). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,4 (C-8); 179,0 (C-12); 169,7 (C-30); 161,7 (C-6); 157,7 (C-16); 157,5 (C-18); 152,9 (C-N); 135,6 (C-10); 133,13 (C-28); 133,11 (C-9); 131,9 (C-38); 131,7 (C-33); 126,52; 62 126,49 (2C; 2CH thuộc C6H4-CF3); 124,7 (C-3); 123,7 (C-37); 122,8 (C-27); 122,2 (C-32); 115,8 (C-4); 115,2 (2C; 2CH thuộc C6H4-CF3); 107,7 (C-17); 102,8 (C-5); 100;5 (C-7); 91,1 (C-14); 83,6 (C-2); 82,9 (C-13); 81,4 (C-23); 49,0 (C-21; 2CH2 piperazine); 48,04 (CH2 piperazine); 47,0 (C-11); 45,4 (C-31); 42,0 (C-20); 40,6 (CH2 piperazine); 30,1 (Me); 29,4 (C-26); 28,7 (Me); 27,8 (Me); 25,7 (Me); 25,6 (Me); 25,4 (C-22); 22,7 (C-36); 21,7 (C-31); 20,8 (Me); 18,1 (Me); 17,6 (Me). HRESIMS m/z 841,4016 [M+H]+ (tính toán lý thuyết cho CTPT C49H56F3N2O7 là 841,4040). e) 1-(2,5-difluorobenzyl)piperazinyl-gambogamide (GA7) Chất dầu màu vàng; Hiệu suất 68%; 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,88 (s; 1H; OH-6); 7,55 (d; J = 6,5 Hz; H-10); 7,14 (m; 1H; CH aromatic); 6,99 (m; 1H; CH aromatic); 6,95 (m; 1H; CH aromatic); 6,66 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,47 (m; 1H; H-27) 5,44 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,08 (m; 2H; H-37; 32); 3,80; 3,67 (m; 2x1H; CH2 piperazine); 3,51 (s; 2H; CH2-N); 3,44 (m; 1H; H-11); 3,32 (m; 2H; C-31); 3,35-3,17 (m; 6H; 3CH2 piperazine); 2,51 (d; 1H; J = 9,5 Hz; H-21); 2,40 (m; 1H; H- 26); 2,29 (m; 2H; H-22; H-26); 2,05 (m; 2H; H-36); 1,80 (m; 1H; H-20); 1,76 (s; 3H; Me); 1,75 (s; 3H; Me); 1,70 (s; 3H; Me); 1,67 (s; 6H; 2Me); 1,62 (m; 1H; H-20); 1,57 (s; 3H; Me); 1,43 (s; 3H; Me); 1,38 (m; 1H ; H-22); 1,27 (s; 3H; Me). 13C NMR (125 MHz; CDCl3)  (ppm): 203,4 (C-8); 179,0 (C-12); 169,7 (C-30); 161,7 (C-6); 159,7 (C-5’); 157,7 (C-16); 156,3 (C-2’); 157,5 (C-18); 135,6 (C-10); 133,2 (C-28); 133,1 (C-9); 131,9 (C-38); 131,6 (C-33); 126,4 (C-1’); 124,6 (C-3); 123,7 (C-37); 122,3 (C- 27); 122,2 (C-32); 117,1 (C-3’); 116,2 (C-6’); 115,8 (C-4); 115,0 (C-4’); 107,7 (C-17); 102,8 (C-5); 100,5 (C-7); 91,1 (C-14); 83,3 (C-2); 82,9 (C-13); 81,4 (C-23); 49,0 (C- 21) ; 47,0 (C-11); 46,1 & 45,8 (C piperazine); 42,0 (C-20); 40,9 & 40,8 (C piperazine); 30,1 (Me); 29,4 (C-26); 28,7 (Me); 27,8 (Me); 25,7 (Me); 25,6 (Me); 25,4 (C-22); 22,7 (C-36); 21,7 (C-31); 20,7 (Me); 18,1 (Me); 17,6 (Me). f) N-(2-thiophen-2-yl)ethylgambogamide (GA8) 1H NMR (500 MHz; CDCl3)  (ppm): 12,79 (s; 1H; OH-6); 7,47 (d; J = 7,0 Hz; H-10); 7,06 (m; 1H; CH thiophene); 6,85 (m; 1H; CH thiophene); 6,75 (m; 1H; CH thiophene); 6,60 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-4); 5,40 (d; 1H; J = 10,0 Hz; H-3); 5,24 (m; 1H; H-27); 4,97 (m; 2H; H-37; 32); 3,40 (m; 3H; CH2-N; H-11); 3,24 (m; 2H; C- 31); 2,94 (m; 2H; CH2); 2,55 (dd; 1H; J = 15,5; 8,0 Hz; H-26); 2,44 (d; 1H; J = 9,0 Hz; H-21); 2,40 (dd; 1H; J = 15,5