Luận án Thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường làng nghề ở các tỉnh Đồng bằng sông Hồng Việt Nam

PPL không nhỏ quy định về quản lý chất thải ở cấp Trung ương như: Luật BVMT 2014, Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ Tướng quy định về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ [124], Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ban hành ngày 24/4/2015 về quản lý chất thải và phế liệu [63], Thông tư số 36/2015/TT- BTNMT ngày 30/6/2015 về việc quản lý chất thải nguy hại [31],... Các quy định được điều chỉnh đối với các vấn đề như quản lý CTR, chất thải nguy hại, nước thải, khí thải; cơ sở hạ tầng quản lý chất thải; quy hoạch quản lý CTR và nước thải; quy hoạch các công trình xử lý nước thải, khí thải, CTR; phí và lệ phí quản lý chất thải, chế tài xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật và các TCVN, QCVN về môi trường. Việc xây dựng và ban hành tiêu chuẩn quốc gia về môi trường do Bộ KHCN chủ trì, việc xây dựng và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất thải do Bộ TNMT chịu trách nhiệm. Hiện nay, Bộ TNMT đã nghiên cứu, xây dựng chuyển đổi hoặc ban hành nhiều QCKT quốc gia về môi trường, trong đó có các quy chuẩn thải và quy chuẩn chất lượng môi trường xung quanh. Bảng tổng hợp các Tiêu chuẩn/Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về môi trường được thể hiện trong phụ lục. Đối với nước thải, ở cấp Trung ương đã ban hành các văn bản QPPL sau: Nghị định số 04/2007/NĐ-CP ngày 08/01/2007 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67/2003/NĐ-CP ngày 13/06/2003 của Chính phủ về phí BVMT đối với nước thải [45]; Thông tư liên tịch số 125/2003/TTLT-BTC-BTNMT ngày 18/12/2003 của liên Bộ Tài chính - Bộ TNMT hướng dẫn thực hiện Nghị định số 67/2003/NĐ-CP ngày 13/06/2003 của Chính phủ về phí BVMT đối với nước thải [16]; Thông tư liên tịch số 81 106/2007/TTLT/BTC-BTNMT ngày 6/9/2007 sửa đổi, bổ sung thông tư liên tịch số 125/2003/TTLT-BTC-BTNMT ngày 18/12/2003 của liên Bộ Tài chính- Bộ TNMT hướng dẫn thực hiện nghị định số 67/2003/NĐ-CP ngày 13/6/2003 của Chính phủ về phí BVMT đối với nước thải [15]. Đối với CTR và chất thải nguy hại, ở cấp Trung ương cũng đã ban hành các văn bản QPPL như: Nghị định số 59/2007/NĐ-CP ngày 09/04/2007 về quản lý CTR [45]; Thông tư số 13/2007/TT-BXD ngày 31/12/2007 của Bộ Xây dựng hướng dẫn một số điều của Nghị định số 59/2007/NĐ-CP [36]; Nghị định số 174/2007/NĐ-CP ngày 29/11/2007 của Chính phủ về phí BVMT đối với CTR [46]; Thông tư số 39/2008/TT- BTC ngày 19/05/2008 hướng dẫn thực hiện Nghị định số 174/2007/NĐ-CP ngày 29/11/2007 của Chính phủ về phí BVMT đối với CTR [13]; Thông tư số 12/2011/TT- BTNMT ngày 14/04/2011 của Bộ TNMT quy định về quản lý chất thải nguy hại [23]. Các tỉnh ĐBSH cũng đã triển khai những quy định tạm thời của địa phương mình về quản lý chất thải. Hầu hết các tỉnh đều đã có Quy hoạch tổng thể xây dựng bãi chôn lấp chất thải nguy hại cho các đô thị cấp tỉnh, cụ thể: Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh ban hành: Quyết định số 31/2012/QĐ-UBND ngày 01/06/2012 Quy định quản lý CTR sinh hoạt khu vực nông thôn tỉnh Bắc Ninh; Quyết định số 105/2014/QĐ-UBND ngày 31/3/2014 Quy định quản lý CTR trên địa bàn tỉnh "Bắc Ninh"; Quyết định số 249/2014/QĐ-UBND ngày 03/06/2014 ban hành Quy chế BVMT làng nghề, khu dân cư, cụm công nghiệp tỉnh Bắc Ninh trong đó vấn đề quản lý và xử lý chất thải trong môi trường làng nghề cũng được quy định rất rõ như: UBND cấp xã có trách nhiệm quy hoạch khu tập kết CTR thông thường, chất thải nguy hại, bố trí trang thiết bị đáp ứng yêu cầu thu gom chất thải và phù hợp với việc phân loại chất thải tại nguồn phục vụ cho việc xử lý tập trung; các hộ gia đình, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong làng nghề, khu dân cư có trách nhiệm xử lý chất thải đảm bảo tiêu chuẩn thải. Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam ban hành Quyết định số 26/2013/QĐ-UBND ngày 27/5/2013 về việc quy định công tác tổ chức quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 33/2010/QĐ-UBND ngày 12/10/2010 ban hành quy định về BVMT làng nghề trên địa bàn tỉnh Hà Nam, trong đó qu định rõ các cơ sở đang hoạt động trong làng nghề có phát sinh chất thải chưa có hệ thống xử lý môi trường phải xây dựng và vận hành thường xuyên hệ thống xử lý môi trường; nước thải tại các cơ sở sản xuất trong làng nghề phải được thu gom xử lý tại cơ sở đạt quy chuẩn, tiêu chuẩn cho phép (hoặc chuyển về hệ thống xử lý nước thải tập trung) trước khi thải ra môi trường; CTR phải được phân loại tại nguồn và chuyển về khu tập kết CTR theo quy định về quản lý chất thải; CTR nguy hại phải được phân loại, thu gom, lưu giữ, xử lý theo quy định về quản lý chất thải nguy hại. 82 Tại Hà Nội, UBND thành phố ban hành Quyết định số 03/2011/QĐ-UBND, ngày 25/01/2011 quy định mức hỗ trợ ảnh hưởng môi trường đối với các khu xử lý CTR trên địa bàn thành phố Hà Nội; Quyết định số 16/2013-QĐ-UBND ngày 3/6/2013 ban hành Quy định quản lý CTR thông thường trên địa bàn thành phố Hà Nội; Quyết định số 45/2014/QĐ-UBND ngày 20/8/2014 về việc thu phí BVMT đối với nước thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tại Hải Dương, UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 05/2007/CT-UBND ngày 26/02/2007 về việc nghiêm cấm xả nước thải không đạt tiêu chuẩn vào môi trường trên địa bàn tỉnh Hải Dương; Quyết định số 56/2008/QĐ-UBND ngày 19/11/2008 ban hành Quy định về BVMT ở khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh Hải Dương, trong đó quy định rõ việc thu gom và xử lý chất thải. Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 04/2005/NQ- HĐND về đổi mới công tác quản lý, xử lý CTR đô thị thành phố Hải Phòng giai đoạn 2005 - 2010; Nghị quyết số 09/2010/NQ-HĐND về nhiệm vụ, giải pháp thu gom, xử lý CTR ở nông thôn trên địa bàn thành phố giai đoạn 2010 – 2020. Ủy ban nhân dân tỉnh Hưng Yên ban hành Quyết định số 300/2QĐ-UBND ngày 1/2/2013 về việc phê duyệt quy hoạch quản lý CTR tỉnh Hưng Yên đến năm 2025; Quyết định số 14/2012/QĐ-UBND ngày 16/8/2012 về việc quy định mức thu phí BVMT đối với nước thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Hưng Yên; Sở TNMT ra kế hoạch số 07/KH-STNMT ngày 22/4/2015 triển khai phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình năm 2015 trên địa bàn tỉnh Hưng Yên. Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình có Công văn số 118/UBND-VP3 ngày 21/5/2014 về việc tăng cường công tác quản lý, thu gom, xử lý CTR sinh hoạt trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 245/QĐ-UBND ngày 9/4/2013 về việc phê duyệt Quy hoạch quản lý CTR tỉnh Ninh Bình đến năm 2030. Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh ra Nghị quyết số 149/2014/NQ-HĐND ngày 31/5/2014 về việc quy định thu phí BVMT đối với nước thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc ban hành Quyết định số 673/QĐ-UBND ngày 11/3/2014 phê duyệt Quy hoạch quản lý CTR tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2020; HĐND tỉnh Vĩnh Phúc ra Nghị quyết số 109/2013/NQ-HĐND ngày 20/12/2013 Về quy định thu phí BVMT đối với nước thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Thứ hai là, hệ thống tổ chức quản lý chất thải đang được kiện toàn và phân công trách nhiệm tương đối cụ thể từ cấp Trung ương đến các tỉnh ĐBSH: Ở cấp Trung ương, đã có sự phân công chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm đối với các bộ, ngành có liên quan đến công tác quản lý CTR, nước thải. Cụ thể là Bộ Xây dựng có trách nhiệm quản lý hoạt động xử lý CTR, nước thải tại các làng nghề và khu 83 dân cư nông thôn tập trung; chủ trì phối hợp với các bộ, ngành khác trong việc xử lý CTR và nước thải tại đô thị, khu sản xuất, dịch vụ tập trung, cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, làng nghề và khu dân cư nông thôn. Bộ NNPTNT có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc THPL về BVMT và các quy định có liên quan tới chất thải nông nghiệp; xây dựng và thực hiện các chương trình, kế hoạch cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý CTR, nước thải cho các điểm dân cư nông thôn và làng nghề. Bộ TNMT là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý thồng nhất về MTLN, về quản lý chất thải nguy hại và phối hợp với các Bộ khác ban hành hướng dẫn, quy định, quy chuẩn về quản lý chất thải, xây dựng kế hoạch quản lý chất thải hàng năm và dài hạn, xây dựng chính sách và chiến lược, kế hoạch và phân bổ ngân sách nghiên cứu và phát triển cho các dự án xử lý chất thải và phê duyệt báo cáo ĐTM. Các Bộ, ngành khác có trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ trong công tác đầu tư tài chính, xây dựng các cơ chế ưu đãi về kinh tế để thúc đẩy hoạt động quản lý chất thải (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài Chính), hướng dẫn tuyên truyền phổ cập về quản lý chất thải (Bộ Thông tin và truyền thông) hay phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức thẩm định công nghệ xử lý CTR, nước thải mới được triển khai (Bộ KHCN). Ngoài ra, các bộ quản lý chuyên ngành còn có trách nhiệm xây dựng định hướng xã hội hóa công tác quản lý CTR, hướng dẫn các tiêu chí về quy mô tổ chức, tiêu chuẩn và điều kiện hoạt động của các cơ sở thực hiện xã hội hóa. Ở các tỉnh ĐBSH, các Sở Xây dựng chịu trách nhiệm về quản lý CTR sinh hoạt và các bãi chôn lấp rác thải gồm: giám sát việc thực hiện quy hoạch đô thị của tỉnh hoặc thành phố đã được Thủ tướng phê duyệt, tổ chức thiết kế và xây dựng các dự án chôn lấp rác thải theo tiêu chuẩn môi trường và xây dựng, hỗ trợ ra quyết định về các dự án cơ sở xử lý chất thải, phối hợp với Sở TNMT báo cáo và đề xuất quy hoạch các bãi chôn lấp rác thải, các sở, nhà máy chế biến CTR phù hợp cho UBND cấp tỉnh để phê duyệt. Sở TNMT có vai trò quan trọng trong quản lý chất thải, giám sát chất lượng môi trường, quản lý và thực hiện các chính sách và quy định về quản lý chất thải do Bộ TNMT và UBND cấp tỉnh ban hành; phê duyệt báo cáo ĐTM cho các dự án xử lý chất thải; phối hợp với Sở Xây dựng xem xét và lựa chọn các bãi chôn lấp rác thải, sau đó đề xuất với UBND tỉnh phê duyệt bãi chôn lấp phù hợp nhất. Tuy nhiên, vai trò của Sở Xây dựng và Sở TNMT trong quản lý CTR phụ thuộc vào tính chất và tổ chức của từng tỉnh thành và giữa chúng có thể có khác biệt. Thứ ba là, trong công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực xử lý chất thải: Hàng năm, theo chức năng nhiệm vụ, từ cấp Trung ương đến các tỉnh ĐBSH, vẫn tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra tình hình tuân thủ quy định pháp luật BVMT nói chung và công tác quản lý chất thải nói riêng. Trong những năm qua, công tác thanh tra, giám sát tập trung vào các vấn đề môi trường bức xúc, xử lý triệt để các cơ sở gây ONMT nghiêm trọng theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg ngày 1/10/2013, công tác 84 BVMT của các cơ sở làng nghề [27]. Giữa các bộ ngành và địa phương vùng ĐBSH đã thực hiện tương đối tốt việc phối hợp trong việc kiểm tra, đôn đốc và giám sát việc THPL về quản lý chất thải nguy hại ở các cơ sở; tiến hành thanh tra, phát hiện và xử lý kịp thời nhiều hành vi vi phạm lĩnh vực này, trước khi hành vi đó để lại hậu quả cho môi trường và sức khỏe con người. Tại các tỉnh ĐBSH, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm cũng được củng cố và tăng cường qua các năm. Việc xử lý những vi phạm hành chính đối với những vi phạm quy định trong quản lý CTR ở nhiều địa phương cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý CTR ở nhiều cơ sở sản xuất làng nghề, đặc biệt đối với chất thải nguy hại. Điển hình là tỉnh Hà Nam, hàng năm, sở TNMT đã chủ trì, đồng thời phối hợp với các cơ quan tổ chức khác tiến hành thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc chấp hành các quy định pháp luật về tài nguyên và môi trường, trong đó có công tác quản lý và xử lý các chất thải đối với các làng nghề trên địa bàn tỉnh. Năm 2013, Sở TNMT chủ trì, phối hợp tham gia 37 đoàn thanh tra, kiểm tra, đồng thời thành lập đoàn kiểm tra đột xuất đối với làng nghề Dệt Nhuộm xã Hòa Hậu (huyện Lý Nhân), các làng nghề Dũa cưa Đại Phu (xã An Đổ); làng nghề Sừng mỹ nghệ Đô Hai (xã An Lão); làng nghề Nấu rượu Vọc (xã Vũ Bản), làng nghề Tre đan Gòi Thượng (xã An Nôi), kết quả cho thấy các cơ sở sản xuất làng nghề chưa có thủ tục hành chính về pháp luật BVMT, các chỉ tiêu nước thải đều vượt giới hạn cho phép nhiều lần) [59]. 3.2.1.5. Thực hiện pháp luật về bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử trong môi trường làng nghề * Về thi hành pháp luật: Thứ nhất là, trong công tác chỉ đạo, thực hiện việc khắc phục và ngăn ngừa ONMT để bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử ở các làng nghề: Sở TNMT ở một số tỉnh ĐBSH đã tổ chức điều tra, đánh giá hiện trạng ONMT trong khu vực làng nghề có cảnh quan thiên nhiên, DTLS để dự báo xu thế biến động; xác định nguyên nhân vi phạm, gây ô nhiễm; xác định, khoanh vùng đệm để bảo vệ vùng di sản, đồng thời tổ chức hoạt động theo dõi, giám sát; phối hợp với các Sở, ban ngành liên quan và địa phương, xử lý kịp thời các vi phạm xảy ra, nhất là vi phạm trong lĩnh vực môi trường, tránh để xảy ra các sự cố ONMT nghiêm trọng. Sở TMTN cũng hướng dẫn UBND các huyện, thị xã trong vùng di sản thực hiện các quy định về quản lý đất đai và kiểm soát ONMT; chủ trì phối hợp cùng Sở Công thương xây dựng và triển khai các dự án xử lý ONMT làng nghề để tránh ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên và các DTLS lân cận; tu bổ và tôn tạo các công trình di tích kiến trúc lịch sử, văn hóa, các công trình công cộng, bảo tồn các nhà truyền thống, nhà cổ, giữ nguyên không gian kiến trúc có giá trị với làng nghề,... Sở Văn hoá Thông tin ở các tỉnh ĐBSH phối 85 hợp với các sở: Địa chính, Xây dựng, Kế hoạch & Đầu tư và UBND các huyện, thị xã, lập quy hoạch bảo tồn, tôn tạo các di tích ở các làng nghề, xác định rõ mốc giới, khoanh vùng cho từng khu vực bảo vệ các di tích theo đúng pháp lệnh "Bảo vệ và sử dụng DTLS, văn hoá và danh lam thắng cảnh". Làm tương đối tốt công tác này tiêu biểu là tỉnh Ninh Bình. Khi Ban quản lý Quần thể Danh Thắng Tràng An có Báo cáo số 94/BC-BQLQTDTTA ngày 31/10/2014 về việc "đề xuất giải pháp khắc phục, vệ sinh, khơi thông dòng chảy khu vực Ngòi Cống Chẹm, Cổng chốt phía Bắc và tháo dỡ một số vật phản cảm tại chân Núi Lăng, Cổng Chốt Phía Đông, Khu Di tích Lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư", UBND tỉnh Ninh Bình ngay sau đó đã có công văn số 429/UBND-VP5 ngày 20/11/2014 về việc "khắc phục, vệ sinh, khơi thông dòng chảy khu vực Ngòi Cống Chẹm, Cổng chốt phía Bắc và tháo dỡ một số vật phản cảm tại chân Núi Lăng, Cổng Chốt Phía Đông, Khu Di tích Lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư"; đã giao Ban Quản lý Quần thể Danh Thắng Tràng An chủ động thực hiện các công việc đảm bảo vệ sinh môi trường và cảnh quan khu di tích. Làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân (Hoa Lư), nằm trong quần thể khu danh thắng Tràng An, thời gian qua, các cấp các ngành, các cơ sở sản xuất đã có nhiều giải pháp giải quyết vấn đề ONMT ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên, DTLS của quần thể như: thực hiện quy hoạch và xây dựng khu làng nghề tập trung; các cơ sở sản xuất đã đầu tư trang bị máy mài bằng nước; một số cơ sở đã thực hiện biện pháp phun sương để giảm bụi đá. Hiện nay, làng nghề đá Ninh Vân cũng đã bắt đầu hình thành những vùng sản xuất tập trung. Thứ hai là, trong công tác tuyên truyền, giáo dục, đào tạo về bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử trong môi trường làng nghề: Ở cấp Trung ương, Bộ TNMT đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tuyên truyền, giáo dục và hướng dẫn các tổ chức, cá nhân liên quan thực hiện các quy định pháp luật về BVMT trong hoạt động du lịch, bảo vệ cảnh quan và DTLS có giá trị. Ở một số tỉnh ĐBSH, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu giúp UBND tỉnh thực hiện tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn các cơ sở, cá nhân trong các làng nghề bảo vệ và phát huy giá trị di tích trên địa bàn; thông tin cho các cơ quan có liên quan, các tổ chức, cá nhân hoạt động du lịch, quản lý di tích, cộng đồng dân cư và du khách biết về hiện trạng môi trường tại địa phương khi có yêu cầu theo quy định. Sở TNMT các tỉnh ĐBSH đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các văn bản pháp luật về BVMT, quản lý tài nguyên, nâng cao nhận thức đối với các tổ chức, cá nhân làng nghề hoạt động trong khu di sản trên; in ấn, phát các tài liệu tuyên truyền, sổ tay hướng dẫn. Một trong số các địa phương đi đầu trong công tác này là tỉnh Ninh Bình. UBND tỉnh đã tăng cường phổ biến, tuyên truyền sâu rộng tới các cấp, các ngành và các tầng 86 lớp nhân dân trong tỉnh, trong đó có các hộ sản xuất LNTT (làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân, Làng nghề bún, bánh Yên Ninh), những văn bản của Nhà nước và của tỉnh về việc bảo vệ, sử dụng DTLS, văn hoá và danh lam, thắng cảnh. Các cơ quan thông tin đại chúng, nhất là Báo Ninh Bình, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Đài truyền thanh các huyện, thị xã, đã có chương trình tuyên truyền, hướng dẫn, giải thích về pháp lệnh "Bảo vệ và sử dụng DTLS văn hoá và danh lam thắng cảnh"; thường xuyên đưa tin, hình ảnh biểu dương những cá nhân, đơn vị chấp hành tốt, đồng thời phê phán kịp thời những trường hợp có hành vi vi phạm pháp lệnh. Ngành Văn hoá - Thông tin đã phối hợp chặt chẽ với Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể và chính quyền các cấp tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia học tập, tìm hiểu pháp lệnh "Bảo vệ và sử dụng DTLS văn hoá và danh lam thắng cảnh", để mọi người hiểu rõ mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác bảo vệ và sử dụng DTLS, văn hoá, danh lam thắng cảnh, đồng thời nâng cao trách nhiệm trong việc giữ gìn, tôn tạo và phát huy giá trị của DTLS, văn hoá. Cụ thể, ngày 26/1/2015, tại khu du lịch sinh thái Tràng An, Ban Quản lý quần thể danh thắng Tràng An đã tổ chức khai giảng lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật về môi trường, cảnh quan di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới quần thể danh thắng Tràng An, truyền đạt những kiến thức về: BVMT, cảnh quan di sản trong hoạt động du lịch, ý thức BVMT, cảnh quan Di sản ở một số khu Di sản ở Việt Nam và thế giới. Đồng thời, giới thiệu Công ước 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới và các văn bản liên quan. Tham dự có gần 200 học viên là cán bộ chủ chốt cấp xã, thôn, người dân làng nghề chế tác đá xã Trường Yên, huyện Hoa Lư. Qua đó, góp phần tăng cường quản lý Nhà nước đối với hoạt động du lịch, BVMT, các di tích khảo cổ, di sản địa chất trong phạm vi quần thể danh thắng Tràng An. Ngày 4/8/2015, tại Khách sạn Tam Cốc (Ninh Hải, Hoa Lư), Sở Văn hóa- Thể thao & Du lịch phối hợp với Ban quản lý Dự án Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội, tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức về BVMT ở LNTT, quản lý chất thải và mức độ ô nhiễm ở các làng nghề, các bước giảm thiểu những tác động tiêu cực từ làng nghề ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên, DTLS cho 50 người là cán bộ đang phụ trách hoạt động làng nghề, đại diện các hộ gia đình, các tổ hợp, doanh nghiệp đang tham gia sản xuất trên địa bàn toàn tỉnh. * Về áp dụng pháp luật: Thứ nhất là, ban hành và hoàn thiện dần các văn bản QPPL về bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử: Cho đến nay, một số văn bản QPPL về bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và DTLS đã được ban hành và dần hoàn thiện như: Luật Du lịch số 44/2005/QH11 [95]; Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) số 32/2009/QH12 ngày 18/6/2009 [96]; Nghị định số 87 98/2010/NĐ-CP ngày 21/09/2010 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa [51], Quyết định số 2473/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 [116]; Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/1/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 [120]. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ TNMT ra Thông tư liên tịch số 19/2013/TTLT-BVHTTDL-BTNMT ngày 30/12/2013 hướng dẫn BVMT trong hoạt động du lịch, tổ chức lễ hội, bảo vệ và phát huy giá trị di tích [35]; Quyết định số 1696/QĐ-BVHTTDL ngày 7/5/2012 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt nội dung đề cương ”Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng ĐBSH và Duyên Hải Đông Bắc đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” [34]. Ở các tỉnh ĐBSH, Hà Nội và Ninh Bình là 2 nơi có nhiều các hoạt động du lịch gắn với LNTT, do đó cũng đã ban hành một số văn bản QPPL về lĩnh vực này, tiêu biểu như Chương trình số 154/UBND-CT của UBND thành phố Hà Nội ban hành ngày 26/11/2012, về việc phát triển làng nghề kết hợp du lịch giai đoạn 2012 - 2015; Đề án số 19-ĐA/TU ngày 05/3/2007 của Thành ủy Hà Nội phát triển du lịch Hà Nội giai đoạn 2007 - 2015; UBND tỉnh Ninh Bình ra Chỉ thị số 03/2001/CT-UB ngày 11/4/2001 về việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với DTLS, văn hoá và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. UBND tỉnh Ninh Bình ra Quyết định số 26/2015/QĐ-UBND ngày 24/08/2015 về việc ban hành quy chế phối hợp quản lý tài nguyên và BVMT di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới quần thể Danh thắng Tràng An, trong đó nghiêm cấm thải chất thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường và các hoạt động khác xâm hại môi trường, giá trị khu di sản. Thứ hai là, trong công tác thanh tra, kiểm tra việc THPL về bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử tại các làng nghề: Bộ TNMT đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đã tiến hành kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất việc chấp hành các quy định của pháp luật về BVMT trong hoạt động du lịch, bảo vệ và phát huy giá trị di tích; phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm theo quy định. Sở TNMT các tỉnh phối hợp với các cơ quan có liên quan kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất về công tác BVMT trong hoạt động du lịch, quản lý di tích ở các làng nghề; xử lý hoặc kiến nghị các cơ quan có trách nhiệm xử lý các vi phạm theo quy định của pháp luật. Sở Địa chính Ninh Bình đã chủ trì phối hợp với các ngành Thanh tra, Công an, Tư pháp, Văn hoá Thông tin, Sở Du lịch, Xây dựng và UBND các huyện, thị xã, tổ chức kiểm tra tình hình vi phạm "Bảo vệ và sử dụng DTLS, văn hoá và danh lam thắng 88 cảnh", tình hình lấn chiếm đất đai, xây dựng và khai thác vật liệu trái phép tại các di tích, đề xuất các phương án giải quyết và biện pháp xử lý, trình UBND tỉnh xem xét, giải quyết. 3.2.2. Nguyên nhân của những kết quả đạt được 3.2.2.1. Nguyên nhân khách quan Một là, với vai trò, tầm quan trọng của việc THPL về BVMT làng nghề đối với PTBV làng nghề, thời gian qua Đảng và Nhà nước đã có sự quan tâm chỉ đạo thực hiện. Đảng đã có những chủ trương, đường lối, chính sách về những vấn đề liên quan đến quản lý, kiểm soát việc thực hiện BVMT làng nghề, thể hiện trong Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 03 tháng 6 năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT, nhấn mạnh: “Tăng cường kiểm soát ONMT, đặc biệt là ONMT tại các khu, cụm công nghiệp, tụ điểm khai thác, chế biến khoáng sản, các làng nghề, lưu vực sông, các đô thị lớn và khu vực nông thôn” [4]. Đây là yếu tố khách quan, quan trọng để Nhà nước cụ thể hóa bằng việc ban hành các văn bản QPPL và tổ chức THPL về BVMTLN. Hai là, các cơ quan quản lý nhà nước về BVMT làng nghề và các cơ quan có liên quan đã quan tâm hơn đến công tác THPL về BVMT ở các làng nghề, thông qua việc kiện toàn tổ chức bộ máy, tăng số lượng cán bộ thực hiện công tác kiểm soát ONMT làng nghề, tăng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị,... Các cơ quan quyền lực Nhà nước như Quốc hội, các ủy ban của Quốc hội, HĐND cấp tỉnh, quận, huyện, thị xã,... quan tâm hơn đến vấn đề môi trường làng nghề. Thông qua công tác thanh tra, tự kiểm tra, kiểm điểm, đã góp phần phát hiện những thiếu sót, khuyết điểm và phòng ngừa vi phạm. Ba là, các quy định của pháp luật về BVMT làng nghề ngày càng hoàn thiện, tạo căn cứ pháp lý cho các cơ quan, đơn vị THPL về BVMT làng nghề trên cơ sở quy định của pháp luật chặt chẽ hơn. Sau khi Quốc hội ban hành Luật BVMT, Chính phủ đã kịp thời ban hành các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật BVMT, các Bộ TNMT ban hành thông tư quy định về BVMT làng nghề, Bộ Tài Chính cùng với Bộ TNMT ban hành các Thông tư liên tịch quy định về phí BVMT, Thông tư liên tịch hướng dẫn việc quản lý kinh phí sự nghiệp môi trường,... Mặc dù chưa thực sự hoàn thiện nhưng là những căn cứ quan trọng, cụ thể hóa các quy định của Luật BVMT liên quan đến THPL. Từ khi thực hiện Luật BVMT đến nay, mối quan hệ giữa các cơ quan có liên quan đến việc THPL về BVMT làng nghề đã được Luật hóa một cách cụ thể hơn, trong đó có quy định rõ nhiệm vụ và các loại việc của từng cơ quan gắn với thời hạn nhất định, là căn cứ pháp luật để tiến hành kiểm soát, đánh giá. Bốn là, tình hình kinh tế, xã hội nước ta trong những năm gần đây đã có bước phát triển mạnh, đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện, các nhu cầu thiết yếu của dân về ăn, ở, đi, lại, học tập, chăm lo sức khỏe, sinh hoạt, giải trí được đáp ứng tốt hơn, 89 ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân vì thế cũng ngày một nâng lên. Khi đời sống nhân dân được cải thiện thì nhu cầu được hưởng một môi trường sống trong lành, an toàn được nâng lên một mức cao hơn. Trong điều k