Luận án Xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay

việc xây dựng quy hoạch cán bộ cấp trên, quy hoạch cấp trên đã góp phần thúc đẩy và tạo điều kiện cho quy hoạch cấp dưới. Trong quá trình xây dựng quy hoạch cán bộ dân tộc thiểu số, các cấp uỷ, tổ chức đảng đã chú trọng tổ chức quán triệt, hướng dẫn, tập huấn triển khai theo hướng mở rộng, dân chủ, khách quan, chặt chẽ, có chất lượng. Cán bộ đưa vào diện quy hoạch được đánh giá theo các tiêu chuẩn cơ bản của chức danh cán bộ. Bắt đầu hình thành cơ chế phát hiện và đào tạo có định hướng đối với những cán bộ dân tộc trẻ, có triển vọng. Khắc phục việc khép kín trong từng ngành, địa phương, đơn vị; hàng năm đều rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cán bộ. Tính đến nay Tỉnh uỷ có nhiều đợt chỉ đạo xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cán bộ 46 dân tộc thiểu số ở các cấp, các ngành phục vụ công tác cán bộ thường xuyên, công tác nhân sự đại biểu Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp và nhân sự đại hội đảng bộ các cấp. Theo đó, chất lượng nguồn cán bộ dân tộc thiểu số được đưa vào quy hoạch khá dồi dào, phong phú, nhiều đơn vị đã đảm bảo hệ số 2 trở lên cho Ban Thường vụ và từ 2-3 người cho một chức danh chủ chốt. Chất lượng cán bộ đưa vào nguồn có sự chuyển biến khá so với cấy ủy đương nhiệm về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, độ tuổi. Số lượng cán bộ quản lý, lãnh đạo là người dân tộc thiểu số - Cấp tỉnh (cấp trưởng, cấp phó) + Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư, Phó Bí thư Tỉnh ủy là người dân tộc thiểu số: 08/14 người, chiếm 57,14% tổng số Thường vụ tỉnh ủy. + Cán bộ quản lý, lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội là người dân tộc thiểu số: 06/13 người, chiếm 46,15% lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội. + Trưởng, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số: 01/02 người, chiếm 50%. + Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy viên Thường trực Hội đồng nhân dân là người dân tộc thiểu số: 03/08 người, chiếm 37,55% tổng số Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy viên Thường trực Hội đồng nhân dân. + Các sở, ban, ngành (Giám đốc sở, Phó Giám đốc sở và tương đương) là người dân tộc thiểu số: 21/107 người, chiếm 19,62% tổng số Giám đốc sở, Phó Giám đốc sở và tương đương. + Trưởng phòng, Phó Trưởng phòng và tương đương là người dân tộc thiểu số: 128/562 người, chiếm 22,78% tổng số Trưởng phòng, Phó Trưởng phòng và tương đương các sở, ban, ngành. - Cấp huyện (cấp trưởng, cấp phó) + Ủy viên ban Thường vụ Huyện ủy, Thành ủy, Đảng ủy (Bí thư, Phó Bí thư, Ủy viên Thường vụ, các tổ chức chính trị - xã hội) là người dân tộc 47 thiểu số: 163/345 người, chiếm 47,25% tổng số Ủy viên ban Thường vụ Huyện ủy, Thành ủy, Đảng ủy. + Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố là người dân tộc thiểu số: 19/40 người, chiếm 47,5% tổng số Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố. + Trưởng, Phó Trưởng phòng và tương đương là người dân tộc thiểu số: 198/392 người, chiếm 50,51% tổng số Trưởng, Phó Trưởng phòng và tương đương. - Cấp xã: + Bí thư, Phó Bí thư là người dân tộc thiểu số: 163/293 người, chiếm 55,63% tổng số Bí thư, Phó Bí thư các xã. + Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các xã là người dân tộc thiểu số: 335/611 người, chiếm 54,82% tổng số Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các xã. + Trưởng, Phó các đoàn thể xã các xã là người dân tộc thiểu số: 217/1.217 người, chiếm 17,83% tổng số Trưởng, Phó các đoàn thể xã các xã. Nhìn chung, chất lượng quy hoạch cán bộ dân tộc thiểu số của các cơ quan, đơn vị ngày càng được nâng cao, bước đầu đã đi vào nề nếp, có những bước tiến quan trọng song vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập. Việc quy hoạch cán bộ dân tộc thiểu số còn hạn chế, một số đơn vị còn nhầm lẫn công tác quy hoạch cán bộ với công tác nhân sự; chưa thực hiện tốt yêu cầu "mở" và "động", vẫn còn tình trạng bị động, khép kín trong công tác quy hoạch cán bộ dân tộc; nguồn quy hoạch chưa phong phú, cơ cấu cán bộ chưa đảm bảo cơ cấu ba độ tuổi, cán bộ trẻ ít, tuổi bình quân còn cao. Một số nơi việc nhận xét, đánh giá cán bộ dân tộc thiểu số chưa đi vào thực chất, còn mang tính hình thức; tỷ lệ cán bộ đào tạo không cơ bản (tại chức, chuyên tu) đưa vào quy hoạch các chức danh lãnh đạo chủ chốt các đơn vị trong tỉnh giai đoạn hiện 48 nay và khoảng 5-7 năm tới còn cao (khối huyện, thị, thành khoảng 20-30%). Việc thực hiện đồng bộ quy hoạch ở cả ba cấp tỉnh, huyện, xã còn nhiều tồn tại, vướng mắc đặc biệt là ở cấp xã, việc quy hoạch cán bộ dân tộc thiểu số thực chất chỉ là các kế hoạch nhân sự, chưa có sự phân loại đối tượng quy hoạch để đưa đi đào tạo, bồi dưỡng do đội ngũ cán bộ vừa mỏng vừa thiếu lại không chủ động được về ngân sách phải phụ thuộc vào cấp trên. 2.2.2. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ dân tộc Thực trạng - Cấp tỉnh: Số cán bộ công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số đạt chuẩn ngạch và vị trí việc làm 1.872/1876 người, chiếm 99,78% tổng số cán bộ công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số; số cán bộ công chức, viên chức chưa đạt chuẩn ngạch và vị trí làm việc cần đào tạo, bồi dưỡng 04/1.876 người, chiếm 0,22% tổng số cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. - Cấp huyện: Số cán bộ công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số đạt chuẩn ngạch và vị trí việc làm 4.375/4.415 người, chiếm 99,09% tổng số cán bộ, là công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số; số cán bộ công chức, viên chức chưa đạt chuẩn ngạch và vị trí làm việc cần đào tạo, bồi dưỡng 40/4.415 người, chiếm 0,91% tổng số cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. - Cấp xã: Số cán bộ công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số đạt chuẩn ngạch và vị trí việc làm 1.340/1.448 người, chiếm 92,54% tổng số cán bộ, là công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số; số cán bộ công chức, viên chức chưa đạt chuẩn ngạch và vị trí làm việc cần đào tạo, bồi dưỡng 108/1.448 người, chiếm 7,46% tổng số cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. Kết quả đào tạo, bồi dưỡng - Đào tạo trong nước 49 + Chuyên môn: Đào tạo 1.562 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số, (trong đó: sau đại học 88 người, đại học 451 người, cao đảng 786 người, trung cấp 237 người). + Lý luận chính trị: Đào tạo, bồi dưỡng 482 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số, (trong đó: Cao cấp lý luận chính trị 43 người, trung cấp lý luận chính trị 439 người). + Quản lý nhà nướ: Đào tạo, bồi dưỡng 808 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. + Kỹ năng, nghiệp vụ khác: Đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ 1.057 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số. - Đào tạo nước ngoài: Tổng số cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số được đào tạo, bồi dưỡng, tham quan học tập 58 người (trong đó đào tạo thạc sĩ 03 người, tham quan học tập kinh nghiệm 55 người). 2.2.3. Tuyển dụng, sử dụng, bầu cử và phê chuẩn cán bộ dân tộc Công chức: Đối với tuyển dụng công chức: Theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và các quy định hướng dẫn thi hành thì người dự tuyển công chức là người dân tộc thiểu số được ưu tiên cộng 20 điểm vào tổng số điểm thi hoặc xét tuyển. Ủy ban nhân dân tỉnh đã thực hiện việc cộng điểm ưu tiên cho các thí sinh dự tuyển là người dân tộc thiểu số đảm bảo đúng quy định hiện hành. Kết quả công chức là người dân tộc thiểu số: + Năm 2010: 34/127 người là người dân tộc thiểu số, chiếm 26,71%, trong đó, về trình độ chuyên môn khi được tuyển dụng: Đại học 30 người, Trung cấp 04 người; về ngạch công chức: Chuyên viên 22 người, Kiểm lâm 11 người, Kỹ thuật viên 01 người. + Năm 2011: 98/144 người, chiếm 68,06% là người dân tộc thiểu số, trong đó, về trình độ chuyên môn khi được tuyển dụng: Đại học 91 người, Cao đẳng 07 người; về ngạch công chức: Chuyên viên 90 người, Kế toán 01, Kế toán viên trung cấp 02, Cán sự 02, Kỹ thuật viên, Thủ quỹ cơ quan 02 người. 50 + Năm 2012: 23/63 người, chiếm 36,5% là người dân tộc thiểu số, trong đó, về trình độ chuyên môn khi được tuyển dụng: Sau đại học 01 người, Đại học 19 người, Cao đẳng 02 người, Trung cấp 01 người; về ngạch công chức: Chuyên viên 19 người, Kế toán 02, Cán sự 01, Thủ quỹ cơ quan 01. Viên chức: Đối với tuyển dụng viên chức: Theo quy định của Luật Viên chức và các văn bản hướng dẫn thi hành, thì thí sinh dự tuyển là người dân tộc thiểu số được ưu tiên lựa chọn trúng tuyển theo thứ tự (sau các đối tượng là Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động; Thương binh; Người hưởng chính sách như thương binh; Con liệt sĩ; Con thương binh; Con của người hưởng chính sách như thương binh) trong trường hợp có 02 người trở lên có kết quả thi bằng nhau và có tổng số điểm các bài thi chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành bằng nhau ở chỉ tiêu cuối cùng cần tuyển dụng, các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền tuyển dụng viên chức theo phân cấp của tỉnh đã thực hiện chế độ ưu tiên trong tuyển dụng viên chức theo đúng quy định. Để phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương trong kỳ tuyển dụng viên chức ngành Y tế năm 2013, nhằm tuyển dụng được người làm việc phù hợp tại các cơ sở y tế thuộc vùng có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống, Ủy ban nhân dân tỉnh đã phê duyệt kế hoạch tuyển dụng có hình thức xét tuyển ưu tiên đối với các thí sinh là người dân tộc Mông có trình độ chuyên môn đào tạo phù hợp với yêu cầu, vị trí việc làm cần tuyển dụng, kết quả đã xét được 09 người là người dân tộc Mông vào làm viên chức trong ngành Y tế. Kết quả tuyển dụng viên chức là người dân tộc thiểu số năm 2013: Tổng số viên chức được tuyển dụng: 49/131 người, chiếm 37,4% là người dân tộc thiểu số, trong đó: Về trình độ chuyên môn khi được tuyển dụng: Đại học 44 người, Cao đẳng 01 người, Trung cấp 03 người, Chứng chỉ nghề 01 (thủy quỹ cơ quan); về Chức danh nghề nghiệp được tuyển dụng: 51 Chuyên viên 09 người, Kỹ sư 17 người, Giáo viên trung học 13 người, Hướng dẫn viên chính 01 người, Kỹ thuật viên 01 người, Kế toán viên 04 người, Diễn viên hạng ba 01 người, Thủ quỹ cơ quan 01 người. Bầu cử và phê chuẩn - Số lượng cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số được bầu cử, phê chuẩn: + Cán bộ Ban chấp hành, cấp ủy các cấp là người dân tộc thiểu số được bầu cử, phê chuẩn: (trong đó: 272 người, trong đó cấp tỉnh 20 người; cấp huyện 89 người; cấp xã 163 người). + Cán bộ Đoàn Đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số được bầu cử, phê chuẩn (cấp tỉnh): 03 người. + Cán bộ Hội đồng nhân dân các cấp là người dân tộc thiểu số được bầu cử, phê chuẩn: 2.341 người (trong đó: cấp tỉnh 34 người; cấp huyện 47 người; cấp xã 2.160 người) + Cán bộ Ủy ban nhân dân các cấp là người dân tộc thiểu số được bầu cử, phê chuẩn: 188 người (trong đó: cấp tỉnh 01 người; cấp huyện 12 người; cấp xã 175 người). Đánh giá công tác bầu cử, phê chuẩn: Thuận lợi: Cấp ủy, chính quyền các cấp luôn quan tâm công tác quy hoạch nguồn các chức danh, lựa chọn nhân sự để đảm bảo cơ cấu hợp lý dân tộc thiểu số được bầu cử thuộc Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp từ tỉnh đến cơ sở. Bê cạnh đó, công tác điều động, luân chuyển cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số để bầu của, phê chuẩn cũng được quan tâm thực hiện, qua đó góp phần nâng cao chất lượng cán bộ là người dân tộc thiểu số trên địa bàn. Trình tự, thủ tục, hồ sơ thực hiện bầu cử và phê chuẩn được thực hiện đúng theo quy định Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003, Nghị quyết số 753/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02/04/2005 của 52 Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XI Ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân, Hướng dẫn số 738/HD-UBTVQH12 ngày 30/05/2011 của Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XII Hướng dẫn về việc tổ chức kỳ họp thứ nhất của Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2013, Hướng dẫn 975/HD- BNV ngày 04/05/2004 của Bộ nội vụ Hướng dẫn bầu cử thành viên Ủy ban nhân dân các nhiệm kỳ 2004 – 2009. Trong nhiệm kỳ, khi khuyết các chức danh thuộc Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, cấp ủy, chính quyền các cấp chỉ đạo bầu cử bổ sung các chức danh kịp thời, đúng quy định, đảm bảo hoạt động điều hành của chính quyền các cấp. Ngay sau khi Hội đồng nhân dân ban hành Nghị quyết xác nhận kết quả bầu cử bổ sung, Ủy ban nhân dân các cấp chủ động lập hồ sơ, đề nghị cơ quan có thẩm quyền phê chuẩn theo quy định. Khó khăn: Cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số được luân chuyển để bầu cử, phê chuẩn để giữ các chức danh cán bộ ở cơ sở hiện chưa có chế độ ưu đãi phù hợp để khuyến khích tạo điều kiện an tâm công tác, từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở. 2.2.4. Chế độ, chính sách đãi ngộ cán bộ dân tộc thiểu số Chế độ chính sách đối với cán bộ dân tộc thiểu số cũng đã được đảm bảo, thực hiện theo quy định của Chính phủ và vận dụng vào thực tế của địa phương đã góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Tỉnh Tuyên Quang đã có những chính sách ưu đãi nhằm thu hút, động viên, khuyến khích những cán bộ dân tộc trẻ trẻ, có trình độ, năng lực về tham gia công tác ở xã, phường, thị trấn. Thực tiễn cho thấy các địa phương được tăng cường tri thức trẻ về công tác đã phát huy tốt vai trò chuyên môn, năng động, sáng tạo, dám đề xuất, dám nghĩ, dám làm và tạo được một bước nhận thức mới trong tất cả đội ngũ cán bộ dân tộc ở cơ sở về tác phong, lề lối làm việc, ý thức trách nhiệm trong thực thi công vụ. 53 Ngày 16 tháng 12 năm 2011, tại kỳ họp thứ 3 – Hội đồng nhân dân tỉnh khóa XVII đã thông qua Nghị quyết số 47/2011/NQ-HĐND “Về chính sách hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao và hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức đi đào tạo nâng cao trình độ”. I. Hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao về công tác tại các cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh Tuyên Quang (trừ các trường hợp quy định tại khoản 5, mục này) ở các ngành nghề, lĩnh vực tỉnh đang có nhu cầu (theo danh mục Ủy ban nhân dân tỉnh công bố cho từng giai đoạn): 1. Đối với những người có học hàm, học vị cao tình nguyện và cam kết về tỉnh công tác từ 05 năm trở lên, được hỗ trợ một lần bằng tiền khi mới nhận công tác: - Chuyên khoa cấp I ngành y tế: 45 lần mức lương tối thiểu; - Thạc sĩ: 45 lần mức lương tối thiểu; - Chuyên khoa cấp II ngành y tế: 50 lần mức lương tối thiểu; - Tiến sĩ: 60 lần mức lương tối thiểu; - Phó giáo sư: 80 lần mức lương tối thiểu; - Giáo sư: 140 lần mức lương tối thiểu. 2. Đối với các chuyên gia không đến nhận công tác lâu dài tại tỉnh, được các cơ quan, đơn vị hợp đồng làm việc trong một thời gian nhất định để nghiên cứu, giảng dạy, chuyển giao khoa học - công nghệ, có kết quả thiết thực góp phần phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, được trả thù lao theo thỏa thuận nhưng không vượt quá các mức quy định sau đây: - Cao đẳng: 10 lần mứ