Luận văn Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Vĩnh Chân - Huyện Hạ Hòa - tỉnh Phú Thọ

nhất định, nó bao gồm các thành tố như: Mục đích DH; Nội dung DH; PPDH; PTDH; GV; HS Các thành tố này có quan hệ mật thiết với nhau: Mục đích dạy học định hướng cho các thành tố khác trong QTDH, mục đích này được hiện thực hóa bằng nội dung DH. Người GV với hoạt động của mình, với những PP, PT, hình thức tổ chức DH tác động đến động cơ của người học để thúc đẩy người học học tập. Sự tác động giữa GV và HS tạo nên kết quả dạy - học. Mặt khác hoạt động dạy học còn chịu sự tác động của môi trường bên ngoài xã hội ( kinh tế, văn hóa, KHCN). Môi trường tạo nên sự thuận lợi hay không thuận lợi cho QTDH. Có thể khái quát các mối quan hệ trên theo sơ đồ sau: 9 Sơ đồ 1.1. Mối liên hệ giữa các yếu tố của QTDH và môi trường Theo tác giả Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt: “Quá trình dạy học là quá trình tác động qua lại giữa GV và HS nhằm truyền thụ và lĩnh hội những tri thức khoa học, những kỹ năng, kỹ xảo vào thực tiễn trên cơ sở đó hình thành và phát triển nhân cách của người học theo mục đích giáo dục”. Theo tác giả Phạm Viết Vượng: “Quá trình dạy học là quá trình hoạt động của hai chủ thể, trong đó dưới sự tổ chức, hướng dẫn và điều khiển của giáo viên, học sinh nhận thức lại nền văn minh nhân loại và rèn luyện hình thành kỹ năng hoạt động, tạo lập thái độ sống tốt đẹp” [25]. Các khái niệm đều cho thấy mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học trong QTDH. Từ đó có thể khái quát khái niệm hoạt động dạy học như sau: Hoạt động dạy học là một quá trình dưới sự lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của người GV, người học tự giác, tích cực, chủ động tự tổ chức, tự điều Mục tiêu DH GV ND PP PT TC HS Kết quả Môi Trường tự nhiên (MT bên ngoài) KT- ĐG Môi trường xã hội (MT bên ngoài) 10 khiển hoạt động nhận thức - học tập của mình nhằm thực hiện những nhiệm vụ dạy học. 1.2.1.2. Bản chất của quá trình dạy học Bản chất của quá trình dạy học chính là gây ảnh hưởng có chủ định đến hành vi học tập và quá trình học tập của người khác, tạo ra môi trường và những điều kiện để người học duy trì việc học, cải thiện hiệu quả, chất lượng học tập, kiểm soát quá trình và kết quả học tập của mình. Quá trình dạy học chính là cơ cấu và qui trình tác động đến người học và quá trình học. Chủ thể là nhà giáo, thầy giáo, và bất kì người nào tiến hành bảo ban người khác học tập. Vì thế, dạy học tức là dạy, bảo, chỉ dẫn người học học. Nếu dạy trẻ học, điều đó có nghĩa là: dạy trẻ muốn học (có nhu cầu học tập); dạy trẻ biết học (có kỹ năng và biện pháp học tập); dạy trẻ học lành mạnh (có động cơ học tập đúng đắn); dạy trẻ học bền bỉ (có ý chí học tập); dạy trẻ học thành công (có kết quả và chất lượng); dạy trẻ học chủ động và độc lập (có khát vọng và ý thức tự giác học tập). Nếu làm được như vậy thì thầy giáo mới thật sự là thầy và HS mới thật sự là người học. Bản chất của HĐDH là hoạt động nhận thức độc đáo của người học dưới vai trò tổ chức nhận thức của GV nhằm thực hiện tốt mục tiêu đào tạo của nhà trường. HĐDH có tính hai mặt: Dạy và học là loại hình hoạt động hai chiều, nó đòi hỏi nhất thiết phải có tác động qua lại giữa GV và HS. Tác động này diễn ra trong những điều kiện nhất định (điều kiện vật chất - học tập, điều kiện vệ sinh, điều kiện tâm lí, đạo đức, thẩm mĩ). Dạy và học không thể thiếu hoạt động đồng thời của GV và HS, không thể thiếu tác động qua lại biện chứng giữa đôi bên. Nếu sự tích cực truyền đạt của GV mà không có sự tích cực tiếp thu kiến thức của HS, nếu GV không bảo đảm động viên và tổ chức hoạt động của HS thì quá trình dạy và học thực tế không diễn ra vì tác động qua lại biện chứng không hề có. Tính hai chiều này phản ánh mối liên hệ tổ chức hoạt động giữa thầy - trò. Tác động qua lại giữa GV và HS có thể diễn ra dưới dạng trực tiếp hoặc gián tiếp. Trực tiếp là khi GV và HS cùng thực hiện các nhiệm vụ dạy và học 11 (trong bài giảng, thực hành, thí nghiệm) ở trên lớp. Gián tiếp là khi HS thực hiện các nhiệm vụ học tập và chỉ dẫn do GV đưa ra từ trước để tiến hành các hành động độc lập, tự học, hoặc hơn thế nữa khi vắng mặt GV, HS tự nắm lấy các cách thức học tập mới, tự giác giải quyết các nhiệm vụ sáng tạo mà GV không ra bài tập và chỉ dẫn trước. Quá trình dạy và học không phải là phép cộng máy móc hai quá trình giảng dạy và học tập. Đây là một hiện tượng toàn vẹn, tính toàn vẹn của quá trình này nằm ở mục đích chung của dạy và học, ở khả năng không thể tồn tại nếu chỉ có dạy mà không có học. Dạy học là hoạt động kép bao gồm hoạt động dạy (do thầy đảm nhận) và hoạt động học (do trò đảm nhận) nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học. Trong đó, người GV đóng vai trò lãnh đạo, tổ chức điều khiển hoạt động nhận thức của người học và người học đóng vai trò tự giác, tích cực, chủ động biết tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức - học tập của mình. GV giữ vai trò lãnh đạo, tổ chức, điều khiển hoạt động học của HS. 1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học 1.2.2.1. Khái niệm quản lí Quản lý là một trong những loại hình lao động quan trọng nhất và lâu đời của con người. Nó phát triển không ngừng theo sự phát triển của xã hội. Quản lý cho tất cả các lĩnh vực của đời sống con người và là một nhân tố của sự phát triển xã hội. Lý luận về quản lý vì vậy được hình thành và phát triển qua các thời kỳ và trong lý luận về chính trị, kinh tế xã hội. Tuy nhiên, chỉ mới gần đây người ta mới chú ý đến “chất khoa học” của quá trình quản lý và dần hình thành các “lý thuyết quản lý”. Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý. Sau đây là một số quan niệm: Theo Mác: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung, phát sinh từ sự vận động những cơ quan độc lập của nó” [4]. 12 Như vậy, Mác đã lột tả được bản chất quản lý là một hoạt động lao động, một hoạt động tất yếu vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của loài người. Hanold Knoontz, Cyril Odonnell - Heinz, Weihrich trong cuốn “Những vấn đề cốt yếu của quản lý” cho rằng: “ Quản lý là hoạt động đảm bảo sự nỗ lực của cá nhân để đạt được mục tiêu quản lý trong điều kiện chi phí thời gian, công sức, tài lực, vật lực ít nhất và đạt được kết quả cao nhất” [11]. Ở Việt Nam theo Đại từ điển Tiếng Việt, quản lý là “tổ chức, điều khiển, hoạt động của một đơn vị, một cơ quan”, là “trông coi, gìn giữ và theo dõi công việc”. Nghĩa Hán Việt của “quản” là trông coi, gìn giữ theo những yêu cầu nhất định, duy trì sự vật ở trạng thái ổn định; “lý” là sửa sang, sắp đặt công việc [26], đổi mới, đưa hệ thống đó có thể phát triển. Trong “quản” phải có “lý”, trong “lý” phải có “quản” thì toàn hệ mới đạt thế cân bằng động, tồn tại và phát triển phù hợp trong mối tương tác với các yếu tố bên trong và bên ngoài. Tác giả Nguyễn Minh Đạo định nghĩa: “Quản lý là tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý (người quản lý hay tổ chức quản lí) lên khách thể (đối tượng quản lí) về mặt chính trị, văn hoá xã hội, kinh tế bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng” [10]. Quan niệm trên phương diện hoạt động của tổ chức, Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nói chung là khách thể quản lý nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến” [19]. Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt cho rằng: “Quản lý là một quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý một hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định” [18]. Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội” [14]. 13 Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: “Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lí) đến khách thể quản lý (người bị quản lí) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt được mục đích của tổ chức” [5]. Dù có nhiều cách định nghĩa khác nhau, tuy nhiên căn cứ vào những điểm chung về bản chất của quản lý có thể hiểu: Quản lý là cách thức tổ chức - điều khiển (cách thức tác động) của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu đã xác định. 1.2.2.2. Chức năng quản lí Chức năng quản lý là biểu hiện bản chất của quản lí. Chức năng quản lý là các hoạt động xác định được chuyên môn hoá, nhờ đó chủ thể quản lý tác động vào đối tượng quản lý. Hay nói một cách khác, chức năng quản lý là một dạng hoạt động quản lý đặc biệt thông qua đó chủ thể quản lý tác động vào khách thể quản lý nhằm đạt được một mục tiêu nhất định. Quản lý có bốn chức năng chính sau: - Chức năng kế hoạch hoá: Kế hoạch hoá có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục tiêu, mục đích đó. Có ba nội dung chủ yếu của chức năng kế hoạch hoá: + Xác định, hình thành mục tiêu (phương hướng) đối với tổ chức + Xác định và đảm bảo (có tính chắc chắn, tính cam kết) về các nguồn lực của tổ chức để đạt được các mục tiêu này + Quyết định xem những hoạt động nào là để đạt được các mục tiêu đó. - Chức năng tổ chức: Khi người quản lý đã lập xong kế hoạch, họ cần phải chuyển hoá những ý tưởng tương đối trừu tượng đó thành hiện thực. Một tổ chức lành mạnh sẽ có ý nghĩa quyết định đối với sự chuyển hoá như thế. Xét về mặt chức năng quản lý, tổ chức hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức. Nhờ việc tổ chức có hiệu quả, người 14 QL có thể phối hợp, điều phối tốt hơn các nguồn vật lực và nhân lực. Thành tựu của một tổ chức phụ thuộc nhiều vào năng lực của người quản lý sử dụng các nguồn lực này sao cho có hiệu quả và có kết quả. - Chức năng lãnh đạo (chỉ đạo): Sau khi kế hoạch đã được lập, cơ cấu bộ máy đã hình thành, nhân sự đã được tuyển dụng thì phải có người đứng ra lãnh đạo, dẫn dắt tổ chức. Lãnh đạo bao hàm việc liên kết, liên hệ với người khác và động viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt được mục tiêu của tổ chức. Hiển nhiên việc lãnh đạo không chỉ bắt đầu sau khi việc lập kế hoạch và thiết kế bộ máy đã hoàn tất, mà nó thấm vào, ảnh hưởng quyết định tới hai chức năng kia. - Chức năng kiểm tra: Kiểm tra là một chức năng quản lý, thông qua đó một cá nhân, một nhóm hoặc một tổ chức theo dõi giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành những hoạt động sửa chữa, uốn nắn nếu cần thiết. Một kết quả hoạt động phải phù hợp với những chi phí bỏ ra, nếu không tương ứng thì phải tiến hành những hành động điều chỉnh, uốn nắn. Đó cũng là quá trình tự điều chỉnh, nó diễn ra có tính chu kỳ như sau: + Người quản lý đặt ra những chuẩn mực thành đạt của hoạt động. + Người quản lý đối chiếu, đo lường kết quả, sự thành đạt so với chuẩn mực đã đề ra. + Người quản lý tiến hành điều chỉnh những sai lệch. + Người quản lý hiệu chỉnh, sửa lại chuẩn mực nếu cần. Các chức năng chính của hoạt động quản lý luôn được thực hiện liên tiếp, đan xen vào nhau, phối hợp và bổ sung cho nhau tạo thành chu trình quản lý. Trong chu trình này, yếu tố thông tin luôn có mặt trong tất cả các giai đoạn, nó vừa là điều kiện, vừa là phương tiện không thể thiếu được khi thực hiện chức năng quản lý và ra quyết định quản lý. Mối liên hệ này thể hiện qua sơ đồ sau: 15 Thông tin Tổ chức Kiểm tra, đánh giá Chỉ đạo Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lí 1.2.2.3. Quản lý hoạt động dạy học * Khái niệm quản lý hoạt động dạy học Trong nhà trường, dạy học là hoạt động trọng tâm, chi phối tất cả các hoạt động khác. Hoạt động dạy học có ý nghĩa quyết định đến chất lượng giáo dục, dạy học của nhà trường, đưa nhà trường đến mục tiêu dự kiến. Vì vậy quản lý hoạt động dạy học là một nội dung cơ bản, quan trọng nhất và là nội dung quản lý đặc thù của quản lý nhà trường. Như vậy có thể hiểu quản lý hoạt động dạy học là những tác động có mục đích của chủ thể quản lý đến hoạt động giảng dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh và môi trường dạy học, đảm bảo cho các hoạt động đó được thực hiện một cách nghiêm túc, tự giác, có chất lượng và hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đạt được mục tiêu đề ra của nhà trường * Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Biện pháp là cách làm, cách giải quyết một công việc cụ thể: Biện pháp quản lý hoạt động DH là cách thức nhà quản lý giáo dục sử dụng các chức năng quản lí, các công cụ quản lí, các phương pháp quản lí, các nguyên tắc quản lý một cách phù hợp cho từng tình huống vào quá trình dạy học trong nhà trường một cách có hiệu quả nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Thông tin Tổ chức Kiểm tra, đánh giá Chỉ đạo Kế hoạch 16 1.3. Quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trƣởng trƣờng Trung học phổ thông 1.3.1. Trường Trung học phổ thông Trường THPT là cấp học cuối cùng của giáo dục phổ thông, gồm 3 năm. Đây là cấp học hoàn thiện kiến thức phổ thông cho học sinh, là cấp học tạo nguồn nhân lực cho yêu cầu xã hội, đồng thời tích cực, trực tiếp cho thế hệ trẻ chuẩn bị hành trang vào đời, đi vào cuộc sống lao động sản xuất, làm nghĩa vụ công dân và có điều kiện tiếp tục học lên. Trường THPT có mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục mang tính phổ thông cơ bản, toàn diện, với những đặc thù riêng nhằm thực hiện nhiệm vụ. - Hoàn chỉnh học vấn phổ thông nhằm phát huy nhân cách con người lao động mới: Năng động, sáng tạo, tích cực chuẩn bị cho học sinh bước vào cuộc sống lao động, sản xuất, làm nghĩa vụ công dân, xây dựng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chuẩn bị cho một bộ phận tiếp tục học cao hơn đáp ứng yêu cầu tạo nguồn đội ngũ cán bộ, công nhân, kỹ thuật lành nghề và tri thức xã hội chủ nghĩa. - Tiếp tục pháp hiện bồi dưỡng HS có năng khiếu góp phần đào tạo nhân lực cho đất nước. - Đảm bảo số lượng, chất lượng và hiệu quả đào tạo học sinh THPT phối hợp với nhu cầu và khả năng phát triển kinh tế ở địa phương. - Phát huy tác dụng về mặt văn hóa tư tưởng, khoa học kỹ thuật ở địa phương. Với những năm đầu của quá trình đổi mới với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội ở nước ta được tiến hành dưới nhiều hình thức sở hữu thành phần kinh tế, vận hành theo cơ chế thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa, sản xuất hàng hóa phát triển, làm cho thị trường lao động được mở rộng, nhu cầu đào tạo tăng lên tạo điều kiện cho giáo dục phát triển. Mặt khác kinh tế thị trường làm thay đổi quan điểm về giá trị, ảnh hưởng đến động cơ học tập, việc lựa chọn các ngành nghề tác động đến các quan hệ trong nhà trường và ngoài xã hội. 17 Hầu hết các phụ huynh đều có nhận thức đúng đắn về yêu cầu nhân lực trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt trong những năm đầu của kỷ nguyên mới, trước sự phát triển phong phú, đa dạng của nền kinh tế tri thức, sự phân hóa trong xã hội đã hình thành hai xu hướng. - Một là: Những em có điều kiện, có nguyện vọng học lên tiếp hoàn chỉnh học vấn theo ngành nghề. - Hai là: Một số em không có điều kiện hoặc do năng lực bản thân hoặc do không thi đỗ vào các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp, sau khi tốt nghiệp THPT hòa nhập vào thị trường lao động, chờ đón cơ hội có thể học thêm. Như vậy giáo dục THPT có “mục tiêu kép” vừa chuẩn bị cho học sinh vào Đại học - Cao đẳng, vừa chuẩn bị cho HS vào đời. Từ đó trường THPT ngoài việc trang bị kiến thức cần phải hình thành cho học sinh một số năng lực chủ yếu. Năng lực thích ứng với sự thay đổi của thực tiễn, chủ động, tự chủ trong lao động, trong cuộc sống và hòa nhập với môi trường lao động. Định hướng chiến lược phát triển giáo dục của Đảng ta đã chỉ ra đặc điểm chủ yếu của nhiệm vụ và các đặc trưng về mục tiêu quản lý nhà trường THPT. Hiệu trưởng với vai trò quản lý nhà trường phải có sự quản lý phù hợp để nâng cao hiệu quả giáo dục của nhà trường. 1.3.2. Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông 1.3.2.1. Tiêu chuẩn của Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Căn cứ Luật Giáo dục ngày 14 tháng 6 năm 2005; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ngày 25 tháng 11 năm 2009; Căn cứ thông tư Số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 3 năm 2011 ban hành điều lệ trường THCS, trường THPT và phổ thông có nhiều cấp học: Hiệu trưởng trường THPT phải đạt chuẩn trình độ đào tạo của nhà giáo theo quy định của Luật Giáo dục (Có bằng tốt nghiệp từ Đại học trở lên) và đã dạy học ít nhất 5 năm (hoặc 3 năm đối với miền núi, hải đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn) ở cấp học đó. 18 Đạt tiêu chuẩn phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống và chuyên môn, nghiệp vụ, có năng lực quản lí. Được bồi dưỡng lí luận, nghiệp vụ quản lý giáo dục, có đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; được tập thể giáo viên, nhân viên tín nhiệm. 1.3.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng trường THPT Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường. Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học. Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công tác, kiểm tra, đánh giá xếp loại GV, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng, kỷ luật đối với GV, nhân viên theo quy định của Nhà nước; quản lý hồ sơ tuyển dụng GV, nhân viên. Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức, xét duyệt kết quả đánh giá, xếp loại HS, ký xác nhận học bạ, ký xác nhận hoàn thành chương trình, quyết định khen thưởng, kỷ luật theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Quản lý tài sản, tài chính của nhà trường. Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường; thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục của nhà trường. Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và hưởng các chế độ chính sách theo quy định của pháp luật. Chịu trách nhiệm trước cấp trên về các nhiệm vụ được giao theo quy định. 1.3.3. Nội dung quản lý dạy học của hiệu trưởng trường THPT 1.3.3.1. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên - Quản lý chương trình, kế hoạch giảng dạy của GV Chương trình dạy học là văn bản pháp lệnh của Nhà nước do Bộ GD&ĐT ban hành, quy định nội dung, phương pháp, hình thức dạy học các môn, thời gian dạy học từng môn nhằm thực hiện yêu cầu, mục tiêu cấp học. Là căn cứ pháp lý để các cấp quản lý tiến hành chỉ đạo, giám sát hoạt động dạy 19 học của các trường THPT. Đồng thời nó cũng là căn cứ pháp lý để Hiệu trưởng quản lý GV theo yêu cầu mà Bộ giáo dục đã đề ra cho từng cấp học. Quản lý chương trình dạy học là quản lý một quá trình sư phạm đặc thù, nó tồn tại như là một hệ thống, bao gồm nhiều thành tố cấu trúc như: mục đích, nhiệm vụ dạy học, nội dung dạy học, phương pháp dạy học và phương tiện dạy học, thầy với hoạt động dạy, trò với hoạt động học tập và KT - ĐG kết quả dạy học để điều chỉnh cho hiệu quả ngày càng tốt hơn HĐDH. Để GV nắm vững chương trình dạy học, Hiệu trưởng cần: + Đảm bảo đúng nội dung kiến thức quy định của chương trình từng môn học, không “giảm nhẹ” cũng không “nâng cao”, “mở rộng” hơn so với yêu cầu chương trình. + Coi trọng tất cả các môn học, bảo đảm phân phối chương trình: số tiết học, số bài học, và trình tự thực hiện những quy định về ôn tập, kiểm tra, thi.... + Chỉ đạo tổ chuyên môn thảo luận về nội dung, phương pháp giảng dạy bộ môn, bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng, những sửa đổi trong chương trình SGK mới. Bàn bạc những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn giảng dạy của các năm học trước và những vấn đề mới trong chương trình dạy học để thống nhất thực hiện trong cả năm học sao cho sát với đối tượng người học để mang lại hiệu quả trong dạy học. + Cân đối các hoạt động trong năm học, bố trí thời gian hợp lý, khoa học để GV thực hiện đầy đủ chương trình năm học. + Hiệu trưởng theo dõi tình hình thực hiện chương trình dạy học thông qua: Sổ ghi đầu bài, sổ kế hoạch dạy học, giáo án của GV; qua báo cáo của Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, tổ trưởng, từ đó có kế hoạch điều chỉnh thời gian khi cần sao cho chương trình được thực hiện đều ở các khối lớp. - Quản lý việc phân công giảng dạy cho GV. Một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường đó là GV phải phát huy được tối đa năng lực, sở trường của bản thân trong hoạt động giảng dạy. Hiệu trưởng cần quán triệt quan điểm phân 20 công giáo viên theo chuyên môn đã được đào tạo, theo yêu cầu của nhà trường, đảm bảo chất lượng chuyên môn chung. Song Hiệu trưởng phải tin tưởng vào sự cố gắng vươn lên của từng GV, không định kiến với bất kỳ người nào. Phân công GV cần thận trọng, khéo léo sao cho công bằng, khách quan, đạt hiệu quả giáo dục cao. Phân công giảng dạy còn phải xuất phát từ quyền lợi học tập của HS và chú ý tới khối lượng công việc của từng GV sao cho hợp lý, nhất là GV làm công tác kiêm nhiệm. Trong việc phân công giảng dạy cho GV, Hiệu trưởng cần lưu ý các bước sau: + Nghiên cứu kỹ từng đối tượng GV để nắm bắt được khả năng, nguyện vọng, sở trường của từng người. + Phối hợp chặt chẽ với Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, tổ trưởng chuyên môn để dự kiến phân công. + Hạn chế tối đa việc phân công GV thỉnh giảng dạy các khối lớp cuối cấp. + Quyết định phân công giảng dạy cho từng GV chỉ thay đổi trong những trường hợp thực sự cần thiết. - Quản lý việc soạn bài chuẩn bị giờ lên lớp của GV. Chất lượng của giờ giảng trên lớp phụ thuộc rất nhiều vào việc soạn bài và chuẩn bị những điều kiện cho bài giảng. Việc GV tự chuẩn bị cho các giờ lên lớp là việc quan trọng nhất trong qui trình lao động sư phạm,việc tự chuẩn bị của GV là khâu lao động trí óc độc lập. Hiệu trưởng quan tâm đến chất lượng giờ lên lớp thì trước hết cần quan tâm đến chất lượng việc chuẩn bị giờ lên lớp của GV. Sự chuẩn bị của GV càng chu đáo thì kết quả dạy học càng ít sai sót. Quản lý việc chuẩn bị giờ lên lớp là một hoạt động quản lý để nâng cao hiệu quả của việc dạy và học.Cho nên Hiệu trưởng cần chỉ đạo sát sao việc soạn bài và chuẩn bị các thiết bị dạy học cần thiết. Để làm được việc đó đặt ra một số yêu cầu đối với Hiệu trưởng như sau: + Hiệu trưởng phải có quan niệm đúng đắn về giáo án(bài soạn) và quan trọng hơn là phải biết giáo viên soạn bài như thế nào. Giáo án của giáo 21 viên phải thực sự là bản thiết kế một giờ lên lớp đòi hỏi tính chính xác, rõ ràng về nội dung, phong phú về phương pháp giảng dạy. + Yêu cầu các tổ chuyên môn nghiên cứu kỹ nội dung chương trình môn học được phân công. Trao đổi, thảo luận đi đến thống nhất về mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức của từng môn học theo hướng dẫn của Sở GD&ĐT. + Đáp ứng các yêu cầu của GV về: sách giáo khoa, sách tham khảo, sách hướng dẫn giảng dạy, các tạp chí ngành; đồ dùng dạy học... + Quy định chất lượng một bài soạn đối với từng loại bài. + Tổ chức bồi dưỡng GV về đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng CNTT trong DH. + Thường xuyên cùng với tổ trưởng chuyên môn, kiểm tra bài soạn của giáo viên để có thông tin về việc thực hiện chương trình, nội dung bài soạn có đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay hay không. + Sau khi kiểm tra phải tổ chức rút kinh nghiệm trong tổ chuyên môn để cải tiến việc soạn bài, sao cho bài soạn phải thể hiện được là bản thiết kế chi tiết, tỷ mỉ về tiết dạy trên lớp, giúp học sinh nắm được nội dung cơ bản, trọng tâm của bài và phát huy được sự sáng tạo trong học tập, nắm vững kiến thức bài học. - Quản lý giờ dạy trên lớp của GV. Giờ lên lớp của GV giữ vai trò quyết định đến chất lượng dạy học của nhà trường. Trước hết, giờ học mang tính bắt buộc đối với học sinh trên cơ sở chương trình củ Bộ GD&ĐT. Hoạt động dạy học được thể hiện chủ yếu bằng hình thức dạy học trên lớp và hệ thống bài học. Giờ lên lớp của GV thể hiện toàn bộ những gì họ tích lũy được, đã nghiền ngẫm, đã luyện tập, đồng thời cũng thể hiện tinh thần trách nhiệm nơi họ. Trong giờ học, mỗi công việc, mỗi thái độ biểu thị trước sinh của GV đều là những chi tiết thể hiện phương pháp dạy học, phương pháp đó còn được thể hiện ở sự hài hòa giữa công việc của thầy và trò. 22 Do tầm quan trọng của giờ lên lớp nên cả Hiệu trưởng và GV đều tập trung sự chú ý, mọi cố gắng của mình vào giờ lên lớp nhưng mỗi người có vai trò riêng. Quản lý thế nào để các giờ lên lớp có kết quả tốt là việc làm của Hiệu trưởng, do vậy người Hiệu trưởng