Luận văn Hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu thương mại ở Cục hải quan tỉnh Quảng Trị

còn tồn tại một bộ phận không nhỏ CBCC hải quan và doanh nghiệp nhận thức chưa đầy đủ, năng lực chuyên môn còn hạn chế nên trong khi trả lới phiếu điều tra còn gặp lúng túng, cụ thể doanh nghiệp có 18,5% và CBCC hải quan có 12% không có ý kiến về nội dung này. -Cơ chế Tự khai - Tự tính - Tự nộp thuế như đã phân tích ở trên đã nâng cao trách nhiệm và khuyến khích sự tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, góp phần chuyển đổi phương pháp quản lý hải quan hiện đại dựa trên kỹ thuật quản lý rủi ro, nghĩa là cơ quan hải quan chuyển từ cơ chế thực hiện sang cơ chế kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm pháp luật về hải quan. Đối với doanh nghiệp có 41,1% ý kiến đồng ý và 37,7% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 45,8% ý kiến đồng ý và 38,6% ý kiến rất đồng ý về nội dung này. Để thực hiện cơ chế này có hiệu quả đòi hỏi doanh nghiệp phải cập nhật kịp thời và có hệ thống pháp luật về thuế, pháp luật về hải quan nhằm hạn chế tình trạng khai sai, khai thiếu số thuế phải nộp. Đồng thời, cơ quan hải quan phải làm tốt trách nhiệm của mình về công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp. Thời gian qua theo đánh giá của Cục HQQT về công tác tuyên truyền, hổ trợ và cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế chưa thực sự hiệu quả, đánh giá này cũng phù hợp với kết quả khảo sát của doanh nghiệp và CBCC hải quan. Vì vậy, nhận thức của một bộ phận doanh nghiệp và CBCC hải quan về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của cơ chế tự khai - tự tính - tự nộp thuế còn khiếm khuyết, cụ thể doanh ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 81 nghiệp có 1,4% ý kiến không đồng ý và 19,9% không có ý kiến; CBCC hải quan có 1,2% ý kiến không đồng ý và 14,5% không có ý kiến. -Hồ sơ và thủ tục hoàn thuế, không thu thuế, miễn thuế và xét miễn thuế đối với hàng hóa XNK theo đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan hiện nay là khá đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện. Cụ thể thủ tục hoàn thuế, không thu thuế, doanh nghiệp có 40,4% ý kiến đồng ý và 37,7% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 32,5% ý kiến đồng ý và 48,2% ý kiến rất đồng ý. Thủ tục miễn, xét miễn thuế đối với doanh nghiệp có 57,5% ý kiến đồng ý và 27,4% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 61,4% ý kiến đồng ý và 21,7% ý kiến rất đồng ý. Ví dụ thông tư 05/TT- BTC ban hành ngày 13/1/2009 hướng dẫn một số thủ tục hải quan, thủ tục thuế XNK đã kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế lúc bấy giờ, cụ thể trường hợp hoàn trước - kiểm tra sau không yêu cầu người nộp thuế phải nộp tờ khai hải quan bản photocopy để giảm chi phí cho doanh nghiệp cũng như chi phí bảo quản và lưu hồ sơ của cơ quan hải quan; trường hợp doanh nghiệp chưa xuất trình được chứng từ thanh toán qua ngân hàng thì cơ quan không yêu cầu doanh nghiệp cam kết mà cơ quan hải quan sẽ áp dụng các biện pháp thay thế như kiểm tra sổ sách, chứng từ kế toán, kiểm tra, đối chiếu với các tổ chức và cá nhân có liên quan để kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ. Để thực hiện thống nhất và khắc phục những hạn chế của các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế ngày 20/4/2009 Bộ tài chính ban hành thông tư 79/2009/TT-BTC hướng dẫn về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Tuy nhiên, việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn, các quy trình cũng đã ảnh hưởng đến chất lượng của công tác quản lý thuế XNK, gây khó khăn cho doanh nghiệp và CBCC hải quan trong việc tuân thủ pháp luật về hải quan. Ví dụ quyết định số 2424/QĐ-TCHQ ngày 27/11/2008 của Tổng cục hải quan thay thế quyết định 801/QĐ-TCHQ ngày 3/5/2006 quy định về quy trình thực hiện miễn, giảm, hoàn thuế, không thu thuế đến nay vẫn được áp dụng song song với thông tư 79/2009/TT-BTC. Vì vậy, theo kết quả điều tra về hai nội dung trên có một số ý kiến của doanh nghiệp và CBCC hải quan còn lưỡng lự khi đánh giá. Cụ thể nội dung hoàn thuế, không thu thuế là đơn ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 82 giản, dể thực hiện về phía doanh nghiệp có 21,9% không có ý kiến và CBCC hải quan có 19,3% không có ý kiến. Nội dung miễm, giảm thuế là đơn giản, dể thực hiện doanh nghiệp có 15,1% không có ý kiến và CBCC hải quan có 16,9% không có ý kiến. -Ấn định thuế là đơn giản, dể hiểu, dể thực hiện và dể kiểm tra theo kết quả điều tra, doanh nghiệp và CBCC hải quan đánh giá thấp. Cụ thể doanh nghiệp có 18,5% ý kiến không đồng ý, 54,1% không có ý kiến và chỉ có 27,4% ý kiến đồng ý; CBCC hải quan có 12% ý kiến không đồng ý, 65,1% không có ý kiến và 22,9% ý kiến đồng ý. Thực tế trong quá trình tham vấn các hồ sơ hải quan có nghi vấn về giá đối với hàng hóa nhập khẩu thường xảy ra nhiều quan điểm bất đồng về xác định trị giá hải quan giữa doanh nghiệp và cơ quan hải quan. Một mặt doanh nghiệp luôn đưa ra các chứng cứ để chứng minh tính trung thực của trị giá giao dịch, mặt khác cơ quan hải quan căn cứ vào cơ sở dữ liệu giá (GTT22) và các thông tin liên quan để bác bỏ trị giá giao dịch của doanh nghiệp và xác định lại trị giá hải quan. Vì vậy, trong quá trình thực hiện ấn định thuế thường xảy ra khiếu kiện giữa doanh nghiệp và cơ quan hải quan. Bảng 2.22. Tình hình thực hiện ấn định thuế ở Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2005 - 2008 ĐVT: triệu đồng Năm Số lượng tờ khai Số thuế khai báo Số thuế ấn định Chênh lệch (+/-) (%) (1) (2) (3) (4) (5=4-3) (6=5/3) 2006 20 4.280 4.352 72 1,7 2007 110 7.322 12.585 5.263 71,9 2008 149 27.312 28.328 1.016 3,7 2009 29 13.896 13.941 45 0,3 Tổng cộng 308 52.810 59.206 6.396 12,1 (Nguồn: Cục hải quan tỉnh Quảng Trị) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 83 Số liệu bảng 2.22 cho thấy năm 2006 Cục HQQT đã ấn định 20 tờ khai với tổng số thuế khai báo 4.280 triệu đồng, số thuế ấn định 4.352 triệu đồng, truy thu thuế 72 triệu đồng, tăng 1,7% so với số thuế khai báo; năm 2007 là 110 tờ khai, số thuế khai báo 7.322 triệu đồng, số thuế ấn định 12.585 triệu đồng, truy thu thuế 5.263 triệu đồng, tăng 71,9% so với số thuế khai báo, số thuế truy thu chủ yếu là do các doanh nghiệp lợi dụng chính sách ưu đãi của khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo để mua xe ô tô miễn thuế mang biển số LB, trước thực tế đó Cục HQQT đã phân loại đối tượng doanh nghiệp được ưu đãi, đồng thời tiến hành truy thu đủ thuế vào NSNN đối với các doanh nghiệp không thuộc diện được hưởng chế độ ưu đãi. Năm 2008 là 149 tờ khai, số thuế khai báo 27.312 triệu đồng, số thuế ấn định 28.328 triệu đồng, truy thu thuế 1.016 triệu đồng, tăng 3,7% so với số thuế khai báo; năm 2009 là 29 tờ khai, số thuế khai báo 13.896 triệu đồng, số thuế ấn định 13.941 triệu đồng, truy thu thuế 45 triệu đồng, tăng 0,3% so với số thuế khai báo. Các mặt hàng điển hình như ô tô, hàng điện tử, điện lạnh, điện gia dụng Qua số liệu ấn định thuế có thể khẳng định rằng tình hình gian lận thuế qua việc khai thấp trị giá giao dịch của doanh nghiệp hiện nay diễn ra khá phức tạp. Vì vậy, Tổng cục hải quan cần có biện pháp hữu hiệu để tăng cường công tác quản lý thuế, đồng thời Cục HQQT cần phải tăng cường thu thập, tổng hợp, phân tích và xử lý thông tin về trị giá tính thuế có hiệu quả, nâng cao chất lượng công tác tham vấn và xác định trị giá hải quan, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, hổ trợ và cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế nhằm nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về thuế, pháp luật về hải quan và đẩy mạnh công tác kiểm tra sau thông quan. -Tờ khai trị giá là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện: Doanh nghiệp có 9,6% không có ý kiến, 72,6% ý kiến đồng ý và 17,8% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 4,8% không ý kiến, 78,3% ý kiến đồng ý và 16,9% ý kiến rất đồng ý. Mặt khác, để đơn giản hóa thủ tục hải quan, giảm bớt các giấy tờ không cần thiết nhằm giảm bớt chi phí cho doanh nghiệp và cơ quan hải quan thì Tổng cục hải quan đã quy định hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu không có thuế thì không phải khai báo trị giá trên tờ khai trị giá nhưng phải khai báo trên tờ khai hải quan xuất khẩu, nhập khẩu nhằm mục đích phục vụ thống kê hải quan. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 84 -Hồ sơ hải quan hàng hóa xuất khẩu là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện: Doanh nghiệp có 5,5% không có ý kiến, 56,8% ý kiến đồng ý và 37,7% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 4,8% không ý kiến, 53% ý kiến đồng ý và 42,2% ý kiến rất đồng ý. Đối với hồ sơ hải quan hàng hóa nhập khẩu, doanh nghiệp có 12,3% không ý kiến, 52,1% ý kiến đồng ý và 35,6% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 10,8% không ý kiến, 47% ý kiến đồng ý và 42,2% ý kiến rất đồng ý là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện. Về các tiêu chí trên tờ khai hải quan, tờ khai trị giá, doanh nghiệp có 15,8% không ý kiến, 63,7% ý kiến đồng ý và 20,5% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 14,5% không ý kiến, 62,7% ý kiến đồng ý và 22,9% ý kiến rất đồng ý là hợp lý, đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện. Ngành hải quan nói chung và Cục HQQT nói riêng đang đẩy mạnh công tác cải cách hành chính và hiện đại hóa hải quan, nhất là đơn giản hóa thủ tục hải quan và thực hiện các cam kết WTO trong lĩnh vực hải quan. Việc tham gia công ước Kyoto của Việt Nam có ý nghĩa và tầm quan trọng là động lực để ngành hải quan đơn giản hóa thủ tục hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Trong thời gian qua, với việc triển khai thực hiện kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa ngành hải quan 810/QĐ- TCHQ giai đoạn 2004-2006 và 456/QĐ-TCHQ giai đoạn 2008-2010 đã đạt được những thành tựu nhất định. Đánh giá này cũng phù hợp với đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp và CBCC hải quan về tính đơn giản và minh bạch của hồ sơ hải quan hiện nay. - Theo đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan về việc thu và hoàn trả các khoản bảo đảm đối với hàng hóa nhập khẩu là đơn giản, dể thực hiện. Cụ thể doanh nghiệp có 54,8% ý kiến đồng ý và 26% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 66,3% ý kiến đồng ý và 18,1% ý kiến rất đồng ý. Theo Luật quản lý thuế một số công việc quản lý thuế được phân cấp cho cơ quan hải quan địa phương trực tiếp thực hiện, đảm bảo giải quyết hồ sơ nhanh chóng, thuận lợi. Việc thu các khoản bảo đảm được thực hiện tại các phòng giao dịch tại cửa khẩu, với thủ tục thu đơn giản. Tuy nhiên, trong trường hợp hoàn trả các khoản bảo đảm cơ quan hải quan ủy nhiệm chi trích từ tài khoản tiền gửi chuyển trả khoản bảo đảm cho doanh nghiệp và ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 85 thực hiện giao dịch tại kho bạc cấp huyện, thị. Vì vậy, làm tăng chi phí và thời gian của doanh nghiệp và cơ quan hải quan, nên doanh nghiệp có 19,2% không có ý kiến và CBCC hải quan 15,7% không có ý kiến về nội dung này. -Biểu mẫu ấn chỉ về thuế đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan chưa cao, chưa đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp, theo kết quả điều tra, doanh nghiệp có 54,8% không có ý kiến và 45,2 ý kiến đồng ý; CBCC hải quan có 42,2% không có ý kiến và 57,8% ý kiến đồng ý về tính đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện của ấn chỉ thuế. Ví dụ tờ khai PTVT XNC đã qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung nhưng cho đến nay vẫn còn nhiều tiêu chí nên mất nhiều thời gian trong việc khai báo, mặt khác trên tờ khai chỉ thể hiện bằng tiến Việt và tiếng Anh nên nhiều khách là bạn Lào, Thái Lan không biết tiếng Anh gặp nhiều khó khăn trong việc khai báo hải quan. Vì vậy, Cục HQQT cần phải tiếp tục kiến nghị Tổng cục hải quan sửa theo hướng đơn giản, đảm bảo cân bằng giữa yêu cầu quản lý và tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại. -Kiểm định trị trung bình của hai nhóm khảo sát doanh nghiệp và CBCC hải quan về quy trình, thủ tục hải quan nói chung và quản lý thuế XNK nói riêng. Số liệu bảng 2.23 cho thấy, ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan về các nội dung: +Quy trình thủ tục hải quan: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,10 và CBCC hải quan Mean = 4,04; số lượng chứng từ hải quan: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,12 và CBCC hải quan Mean = 4,24; cơ chế tự khai - tự tính - tự nộp thuế: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,15 và CBCC hải quan Mean = 4,22; hoàn thuế, không thu thuế: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,16 và CBCC hải quan Mean = 4,29; miễm, giảm thuế: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,12 và CBCC hải quan Mean = 4,05; ấn định thuế: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 3,09 và CBCC hải quan Mean =3,11; tờ khai trị giá: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,08 và CBCC hải quan Mean = 4,12; hồ sơ hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,32 và CBCC hải quan Mean = 4,37; hồ sơ hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,23 và CBCC hải quan Mean = 4,31; ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 86 Bảng 2.23. Kiểm định ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và cán bộ công chức Hải quan về quy trình, thủ tục hải quan nói chung và quản lý thu thuế XNK nói riêng STT Nội dung Đối tượng Mean df Sig (2- tailed) 1 Các bước thực hiện quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hoá XNK là đơn giản, dể hiểu và dễ thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,10 4,04 227 0,492 2 Thực hiện cơ chế kiểm tra “một cửa một điểm dừng “ tại cặp cửa khẩu Densavanh (Lào) và Lao Bảo (Việt Nam) góp phần giảm phiền hà và rút ngắn thời gian thông quan hàng hoá. Doanh nghiệp Hải quan 2,75 4,08 227 0,000 3 Số lượng các loại chứng từ phải nộp cho cơ quan hải quan đối với hàng XNK đảm bảo công khai, minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế; dể hiểu và dể thực hiện. Doanh nghiệp Hải quan 4,12 4,24 227 0,203 4 Doanh nghiệp tự kê khai, tự tính thuế và nộp thuế vào ngân sách nhà nước tạo chủ động, nâng cao trách nhiệm và ý thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Doanh nghiệp Hải quan 4,15 4,22 227 0,522 5 Hồ sơ và thủ tục hoàn thuế, không thu thuế đối với hàng hoá nhập khẩu là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,16 4,29 227 0,214 6 Hồ sơ và thủ tục về miễn, giảm thuế đối với hàng hoá nhập khẩu là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,12 4,05 227 0,387 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 87 7 Thủ tục ấn định thuế đối với hành hoá nhập khẩu đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện và dễ kiểm tra. Doanh nghiệp Hải quan 3,09 3,11 227 0,820 8 Tờ khai trị giá đối với hàng hoá nhập khẩu đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,08 4,12 227 0,560 9 Hồ sơ hải quan đối với hàng hoá xuất khẩu đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,32 4,37 227 0,516 10 Hồ sơ hải quan đối với hàng hoá nhập khẩu đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,23 4,31 227 0,376 11 Các tiêu chí trên tờ khai hải quan, tờ khai trị giá là hợp lý, đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện. Doanh nghiệp Hải quan 4,05 4,08 227 0,663 12 Thủ tục thu và hoàn trả các khoản bảo đảm đối với hàng hoá nhập khẩu chờ tham vấn là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 4,07 4,02 227 0,601 13 Các biểu mẫu (ấn chỉ ) về thuế là đơn giản, dể hiểu và dể thực hiện Doanh nghiệp Hải quan 3,45 3,58 227 0,067 (Nguồn: Số liệu điều tra và tính toán của tác giả năm 2009) Các tiêu chí trên tờ khai hải quan, tờ khai trị giá: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,05 và CBCC hải quan Mean = 4,08; thu và hoàn trả các khoản bảo đảm: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,07 và CBCC hải quan Mean = 4,02 và biểu mẫu ấn chỉ: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 3,54 và CBCC hải quan Mean = 3,58 có giá trị kiểm định Sig.(2.tailed) lần lượt là 0,492; 0,203; 0,522; 0,214; 0,387; 0,820; 0,560; 0,516; 0,376; 0,663; 0,601 và 0,067 đều lớn hơn mức ý nghĩa  = 0,05, như vậy ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 88 quan về các nội dung trên là như nhau, quan sát trị trung bình (Mean) của hai đối tượng điều tra về các nội dung này đều ở mức khá tốt, đều đạt trên giá trị trung bình và chênh lệch các giá trị trung bình thấp. Đối với nội dung thủ tục ấn định thuế hàng hóa nhập khẩu và các biểu mẫu ấn chỉ về thuế chỉ được đánh giá ở mức trung bình. +“Kiểm tra một cửa, một điểm dừng”: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 2,75 và CBCC hải quan Mean = 4,08 có giá trị kiểm định Sig.(2-tailed) = 0,000 nhỏ hơn mức ý nghĩa  = 0,05 và chênh lệch giá trị trung bình (Mean) là 1,33 là quá lớn. Như vậy, ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan về nội dung này là khác nhau. Về nội dung này, có nhiều nguyên nhân trong đó nguyên nhân chính là do hệ thống pháp luật của hai nước chưa tương đồng, cơ sở vật chất trang thiết bị còn thiếu, sự phối hợp thiếu đồng bộ của các ngành chức năng tại cửa khẩu Vì vậy, chưa đáp ứng được kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh XNK. 2.3.6. Ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và cán bộ công chức hải quan về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý nhà nước về hải quan Theo số liệu (phụ lục 11) cho thấy, ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan như sau: -Khai báo từ xa đã góp phần rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa XNK: Doanh nghiệp có 14,4% không có ý kiến, 46,6% ý kiến đồng ý và 39% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 13,3% không ý kiến, 45,8% ý kiến đồng ý và 41% ý kiến rất đồng ý. Đầu năm 2008, để chuẩn bị triển khai nghiệp vụ khai báo hải quan từ xa Cục HQQT đã cử nhiều lượt CBCC hải quan tham quan, học tập kinh nghiệm các đơn vị hải quan trong Ngành, chuẩn bị cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ khai báo từ xa, đồng thời tổ chức hội nghị khách hàng, tập huấn, tuyên truyền, khuyến khích doanh nghiệp khai thử qua hệ thống của phòng nghiệp vụ và các Chi cục hải quan. Tuy nhiên, đến cuối năm 2008 theo báo cáo của Cục HQQT tỷ lệ khai thành công và số doanh nghiệp tham gia khai báo từ xa đạt thấp. Trước tình hình đó, Cục HQQT đã cho triển khai hệ thống máy vi tính đặt tại các cửa khẩu, đồng thời cử CBCC hải quan trực tiếp hướng dẫn cho doanh nghiệp, đến cuối năm 2009 tỷ lệ ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 89 khai từ xa đạt trên 90%. Việc triển khai nghiệp vụ khai báo từ xa đã mang lại lợi ích trực tiếp cho doanh nghiệp, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa và được cộng đồng doanh nghiệp đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chưa chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết, nguồn nhân lực còn hạn chế, cường độ XNK không thường xuyên. Vì vậy, chưa quan tâm đến khai báo từ xa. Bên cạnh đó, một bộ phận CBCC hải quan chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích khai báo từ xa, hạn chế về năng lực, chuyên môn nghiệp vụ nên còn lưỡng lự khi trả lời về nội dung này. -Ứng dụng phần mềm quản lý PTVT XNC đã rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa XNK: Doanh nghiệp có 58,2% ý kiến đồng ý và 41,8% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 53% ý kiến đồng ý và 47% ý kiến rất đồng ý. Nội dung này được đánh giá cao của cả doanh nghiệp và CBCC hải quan. Thực tế, sau khi tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây khai thông, kim ngạch hàng hóa XNK, lưu lượng hành khách, PTVT XNC qua cửa khẩu Lao Bảo tăng lên nhanh chóng, áp lực công việc tăng lên trong khi biên chế không tăng. Trước tình hình đó, để cân bằng giữa tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại và đảm bảo quản lý hải quan chặt chẽ, Cục HQQT triển khai xây dựng phần mềm quản lý PTVT XNC. Sau khi đưa vào sử dụng phần mềm đã phát huy hiệu quả, rút ngắn thời gian thông quan, Cục HQQT báo cáo Tổng cục hải quan và đã được triển khai ứng dụng ở các cửa khẩu đường bộ trên phạm vi toàn quốc. -Ứng dụng CNTT: Ứng dụng CNTT trong nghiệp vụ hải quan là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của kế hoạch hiện đại hóa hải quan Quảng Trị giai đoạn 2001-2010, định hướng đến năm 2020 nhằm thực hiện mục tiêu “Thuận lợi - Tận tụy - Chính xác”. Đến nay Cục HQQT cơ bản áp dụng quy trình thủ tục hải quan theo hướng quản lý hiện đại từ tiếp nhận thông tin, xử lý dữ liệu tập trung, tự động hóa nghiệp vụ hải quan, tự động phân luồng tờ khai hải quan theo nguyên tắc quản lý rủi ro, khai báo hải quan từ xa, áp dụng phần mềm quản lý tập trung từ khâu tiếp nhập, quản lý thuế, kiểm hóa tờ khai hải quan; công tác quản lý, điều hành của các cấp lãnh đạo được thực hiện qua mạng Net.office. Vì vậy, đã tiết kiệm được chi phí quản lý và nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước về hải quan. Việc ứng dụng CNTT trong công tác quản lý góp phần rút ngắn thời gian ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 90 thông quan hàng hóa, giảm chi phí quản lý hành chính trong công tác quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn. Đánh giá này phù hợp với kết quả khảo sát của doanh nghiệp và CBCC hải quan, về phía doanh nghiệp có 41,1% ý kiến đồng ý và 44,5% ý kiến rất đồng ý; CBCC hải quan có 43,4% ý kiến đồng ý và 47% ý kiến rất đồng ý về nội dung ứng dụng CNTT trong các khâu nghiệp vụ hải quan đảm bảo cho hoạt động XNK nhanh chóng, thuận lợi và chính xác. Bên cạnh sự phát triển của CNTT thì một bộ phận doanh nghiệp và CBCC hải quan chưa nhận thức đầy đủ và còn thờ ơ với công cuộc cải cách, hiện đại hóa hải quan, cụ thể doanh nghiệp có 14,4%, CBCC hải quan có 9,6% không có ý kiến về nội dung này. -Sử dụng bảng thông báo điện tử và các bảng thông báo công khai hệ thống văn bản pháp luật tại các cửa khẩu giúp cho doanh nghiệp cập nhật thông tin kịp thời: Doanh nghiệp có 13,7% ý kiến đồng ý; CBCC hải quan có 16,9% ý kiến đồng ý. Như đã phân tích ở trên, công tác tuyên truyền, hỗ trợ và cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế của Cục HQQT chưa đáp ứng được kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp. Theo kết quả điều tra, doanh nghiệp có 39% ý kiến không đồng ý và 47,3% không có ý kiến; CBCC hải quan có 14,5% ý kiến không đồng ý và 68,7% không có ý kiến. Vì vậy, trong thời gian tới Cục HQQT cần rà soát lại và có những giải pháp hợp lý để cũng cố và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hải quan, về thuế nhằm đáp ứng được nhu cầu thông tin của cộng đồng doanh nghiệp để phục vụ tốt hoạt động kinh doanh XNK. -Cơ sở dữ liệu về thông tin ân hạn thuế đầy đủ, minh bạch, chính xác: Doanh nghiệp có 15,8% ý kiến không đồng ý, 54,8% không có ý kiến và 29,5% ý kiến đồng ý; CBCC hải quan có 13,3% không đồng ý, 53% không có ý kiến và 33,7% ý kiến đồng ý. Trong thời gian qua, cơ sở dữ liệu về thông tin ân hạn thuế đã phục vụ tốt cho công tác quản lý thuế XNK, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều doanh nghiệp đã nộp thuế nhưng hệ thống vẫn thông báo cưỡng chế thuế. Hiện tượng này do nhiều nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan, trong đó chủ yếu do luân chuyển chứng từ chậm của hệ thống Ngân hàng - Kho bạc - Hải quan. Vì vậy, đã ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa, tăng chi phí làm thủ tục của doanh nghiệp. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 91 -Kiểm định trị trung bình của hai nhóm khảo sát doanh nghiệp và CBCC hải quan về ứng dụng CNTT trong công tác quản lý nhà nước về hải quan. Số liệu bảng 2.25 cho thấy, ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan như sau: Bảng 2.25. Kiểm định ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và cán bộ công chức Hải quan về ứng dụng CNTT trong công tác quản lý Nhà nước về hải quan STT Nội dung Đối tượng Mean df Sig (2- tailed) 1 Khai báo hải quan từ xa thông qua Internet hoặc phần mềm do cơ quan hải quan cung cấp đã rút ngắn thời gian khai báo hải quan góp phần thông quan nhanh hàng hoá XNK. Doanh nghiệp Hải quan 4,25 4,28 227 0,747 2 Triển khai ứng dụng phần mềm quản lý phương tiện xuất nhập cảnh đã rút ngắn thời gian thông quan hàng hoá XNK. Doanh nghiệp Hải quan 4,42 4,47 227 0,449 3 Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong nghiệp vụ tiếp nhập tờ khai, kiểm hoá và kiểm tra thuế đảm bảo cho hoạt động XNK nhanh chóng, thuận lợi và chính xác. Doanh nghiệp Hải quan 4,30 4,37 227 0,439 4 Việc sử dụng bảng thông báo điện tử và các bảng công khai văn bản pháp luật tại các cửa khẩu giúp cho doanh nghiệp cập nhật thông tin kịp thời. Doanh nghiệp Hải quan 2,75 3,02 227 0,002 5 Cơ sở dữ liệu về thông tin ân hạn thuế đầy đủ, minh bạch, chính xác. Doanh nghiệp Hải quan 3,14 3,20 227 0,455 (Nguồn: Số liệu điều tra và tính toán của tác giả năm 2009) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 92 Khai báo hải quan từ xa: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,25 và CBCC hải quan Mean = 4,28; quản lý PTVT XNC: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,42 và CBCC hải quan Mean = 4,47; ứng dụng CNTT trong nghiệp vụ hải quan: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 4,30 và CBCC hải quan Mean = 4,37 và cơ sở dữ liệu thông tin ân hạn thuế: Kết quả đánh giá của doanh nghiệp Mean = 3,14 và CBCC hải quan Mean = 3,20 có giá trị kiểm định Sig.(2.tailed) lần lượt là 0,747; 0,449; 0,439 và 0,455 đều lớn hơn mức ý nghĩa  = 0,05, như vậy ý kiến đánh giá của doanh nghiệp và CBCC hải quan về các nội dung trên là như nhau, quan sát trị trung bình (Mean) của hai đối tượng điều tra về các nội dung này đều ở mức khá tốt và đều đạt trên giá trị trung bình và chênh lệch các giá trị trung bình thấp. Riêng đối với cơ sở dữ liệu thông tin ân hạn thuế doanh nghiệp và