Luận văn Phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức mới của người phụ nữ Việt Nam hiện nay

ruyền thống yêu nước của dân tộc, noi gương Hai Bà Trưng, các thế hệ phụ nữ Vĩnh Phúc đã tiếp bước nhau đứng lên trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Trước sự kiện thực dân Pháp tái chiếm Nam bộ, phụ nữ Vĩnh Phúc "ai nấy đều tỏ lòng căm giận... và hứa một lòng đoàn kết ủng hộ Chính phủ và sẵn sàng đợi lệnh hy sinh giết giặc, thề hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giành độc lập" [31, tr. 49]. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, phụ nữ Vĩnh Phúc với khẩu hiệu "tay cày, tay súng" tích cực tham gia lực lượng dân quân du kích, trực chiến suốt ngày đêm. Bàn tay mảnh mai quen cấy lúa, trồng khoai, vận hành máy... nay đã thao tác thành thạo các loại vũ khí đánh địch. Tất cả các công việc nặng nhọc ấy chị em đều hoàn thành xuất sắc không kém gì nam giới. Trong báo cáo của Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (1967) có viết: "Bất kỳ nơi nào có chiến sĩ là nơi ấy có mặt chị em phụ nữ phục vụ chiến đấu. Chị em tham gia tải đạn, cứu thương, tiếp tế và nhiều chị đã trực tiếp làm pháo thủ chiến đấu với máy bay Mỹ" [31, tr. 158]. Đúng như vậy! những đơn vị nữ du kích đã nhiều lần dũng cảm chiến đấu trong điều kiện địch đánh phá ác liệt và chị em đã cùng nam giới lập chiến công vang dội. Chị Nguyễn Thị Yên, nữ pháo thủ số 3, đã góp phần bắn rơi chiếc máy bay "cánh cụp cánh xòe", là chiếc máy bay thứ 4000 của giặc Mỹ trên bầu trời miền Bắc bị ta bắn rơi, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Phát huy chủ nghĩa yêu nước truyền thống dân tộc, truyền thống anh hùng, bất khuất của phụ nữ, kế tục gương sáng Hai Bà Trưng, phụ nữ Vĩnh Phúc xứng đáng với lời khen ngợi của đồng chí Lê Duẩn khi là Tổng Bí thư của Đảng về thăm tỉnh Vĩnh Phúc: Nước ta có Hai Bà Trưng đã có công đầu khôi phục nền tự chủ nước nhà. Đó là một điều hiếm có trong lịch sử, nói lên vai trò đặc biệt của phụ nữ Việt Nam. Phụ nữ Vĩnh Phúc đã nêu cao truyền thống vẻ vang đó bằng những tấm gương gan dạ, kiên cường, đảm đang, cần mẫn, chị em thật xứng đáng với hai vị nữ anh hùng tiên liệt [31, tr. 227]. Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, truyền thống yêu nước của dân tộc, tinh thần bất khuất của phụ nữ được phát huy với tinh thần mới, yêu nước là yêu chủ nghĩa xã hội, là phát triển mạnh kinh tế gia đình, là quyết tâm đưa Vĩnh Phúc ra khỏi đói nghèo, lạc hậu, trở thành một tỉnh giàu, và cũng là góp phần làm cho đất nước giàu mạnh. Vì vậy, chị em tích cực tham gia vào các chương trình kinh tế xã hội của tỉnh, hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước do Hội phụ nữ phát động, từng bước khẳng định vị trí, vai trò của họ trong quá trình xây dựng, kiến thiết tỉnh. Cùng với tinh thần yêu nước, phụ nữ Vĩnh Phúc phát huy truyền thống cần cù, đảm đang, tiết kiệm của dân tộc, những đức tính đó đã có ảnh hưởng sâu rộng trong cuộc sống người dân Vĩnh Phúc nói chung, phụ nữ Vĩnh Phúc nói riêng. Ngày nay những phẩm chất đạo đức đó vẫn luôn tỏa sáng tỏa sáng trong mỗi thời kỳ, nhiệm vụ cách mạng. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ để giành và giữ độc lập dân tộc, phụ nữ Vĩnh Phúc kiên quyết bám ruộng, bám làng, vừa sản xuất vừa đấu tranh với địch. Họ thi đua sôi nổi thực hiện các phong trào "sản xuất giỏi chăn nuôi tài, tiêu dùng có kế hoạch", họ làm việc với tinh thần "làm ngày không đủ bớt ngủ làm đêm" và tích cực phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, nhằm tăng năng suất lao động. Khi giặc Mỹ bắn phá miền Bắc ác liệt, phụ nữ Vĩnh Phúc nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, quyết tâm đẩy mạnh sản xuất và sẵn sàng chiến đấu, do vậy, các phong trào "Ba đảm đang" được phát triển rộng khắp, phụ nữ Vĩnh Phúc đã bám sát đồng ruộng như bám sát trận địa với suy nghĩ "làm tốt việc mình là làm thêm phần việc của người đi chiến đấu xa", họ cũng thay chồng đảm đang công việc nhà nông, tu bổ các công trình thủy lợi, phục vụ sản xuất. Chị em phụ nữ các dân tộc ít người đã mạnh dạn, quyết tâm học cày, học bừa để tự mình làm ruộng thay người chồng đi chiến đấu ở mặt trận. Tinh thần cần cù, đảm đang đó của phụ nữ Vĩnh Phúc đã được lưu truyền trong câu ca dao: ... Đảm đang con bế con bồng, Sớm khuya sản xuất để chồng tòng quân [31, tr. 136]. Miền Nam được giải phóng, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Thực hiện cơ chế khoán sản phẩm trong nông nghiệp của Bộ Chính trị, và để thoát khỏi tình trạng sản xuất bị đình đốn do cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu để lại, phụ nữ Vĩnh Phúc luôn trăn trở với những lo toan công việc, liên tục phát động các phong trào thi đua đột kích, ngắn ngày với nội dung nhằm vào những công việc ở từng ngành khác nhau. Trong lĩnh vực nông nghiệp có phong trào "Cánh đồng Hai Bà Trưng". Trong khối công nhân viên chức có phong trào "Mỗi người có một sáng kiến hoặc áp dụng sáng kiến cải tiến kỹ thuật", phong trào thi đua "Phục vụ nông nghiệp" và "Tiết kiệm trong sản xuất". Các phong trào này có tác dụng làm thay đổi cách nghĩ, cách làm của phụ nữ Vĩnh Phúc. Họ đã biết tận dụng mọi nguồn đất đai, vốn, sức lao động để phát triển sản xuất tăng năng suất lao động, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Cơ chế quản lý kinh tế mới đã tạo điều kiện để phụ nữ Vĩnh Phúc phát huy tính năng động, sáng tạo. Được sự hỗ trợ về vốn của các tổ chức thế giới (Thụy Điển, Bỉ...), từ Ngân hàng phát triển nông nghiệp, từ quỹ xóa đói giảm nghèo.... đã tạo ra động lực mới cho chị em nghèo vươn lên làm giàu bằng tư duy mới: tự chủ, độc lập, chính đáng. Vì vậy, rất nhiều hộ gia đình từ hoàn cảnh đói nghèo đã vươn lên đủ ăn, có thu nhập khá, không những trả đủ sản phẩm cho hợp tác xã, hoàn thành nghĩa vụ thuế đối với nhà nước, mà còn mua sắm thêm được những dụng cụ sản xuất, tiện nghi sinh hoạt trong gia đình. Phát huy truyền thống cần cù, tiết kiệm, đảm đang, phụ nữ Vĩnh Phúc luôn có tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, quyết đoán và sáng tạo trong công việc, không ngừng tiếp thu nỗ lực vươn lên về trình độ văn hóa, tiếp thu những thành tựu khoa học của xã hội loài người bổ sung cho những kiến thức mà ở họ còn thiếu hụt. Trong quá trình đó khắp nơi trên tỉnh Vĩnh Phúc đã xuất hiện những phụ nữ thông minh, sáng tạo trong lao động như chị Hòa, chị đã mạnh dạn đi học hỏi kinh nghiệm công nghệ làm nấm rơm, vượt qua những khó khăn, thất bại ban đầu, chị đã thành công và còn xây dựng nhóm gia đình trồng nấm ở quê nhà, mỗi năm tổng thu nhập của cả nhóm đạt trên 1 tỷ đồng Việt Nam. Nhiều chị đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế mới, và thể hiện là người phụ nữ giỏi giang trong sản xuất kinh doanh, làm giàu cho mình và cho xã hội, như chị Nguyễn Thị Hương, từ hoàn cảnh đói nghèo, được sự giúp đỡ của chị em trong Hội phụ nữ, gia đình chị đã đủ ăn và trở nên khá. Vợ chồng chị đã làm tốt mô hình VAC (vườn, ao, chuồng), mỗi năm trừ chi phí còn thu lời 50 triệu đồng; chị Trần Thị Hoa làm thức ăn gia súc chăn nuôi, mỗi năm chị xuất chuồng trên 100 con lợn thịt, với các nguồn dịch vụ từ thức ăn gia súc, tổng thu nhập một năm gia đình chị đạt trên 100 triệu đồng [32, tr. 19], và còn hàng trăm phụ nữ Vĩnh Phúc khác, thể hiện đức tính cần cù chịu khó, tư duy năng động, nhạy bén trong cơ chế thị trường với ý chí làm giàu chính đáng, nên kinh tế của gia đình các chị đã phát triển và được nâng lên rõ rệt, các cháu trong độ tuổi đều được đi học và học giỏi. Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, mọi hoạt động của phụ nữ Vĩnh Phúc đều gắn với mục tiêu, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh. Phụ nữ Vĩnh Phúc đã tích cực phát huy tính tự chủ của kinh tế hộ gia đình, tìm tòi học hỏi phương thức làm ăn mới, mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, nhằm tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích đất canh tác, từng bước chuyển sang sản xuất cây con hàng hóa gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm. Tùy theo từng địa phương, từng hoàn cảnh, điều kiện mà chị em xây dựng mô hình sản xuất cho phù hợp. Toàn tỉnh có hàng chục ngàn hộ gia đình phụ nữ làm kinh tế trang trại có hiệu quả... Đồng thời được sự quan tâm của Tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh, sự chỉ đạo động viên tận tình của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Phụ nữ Vĩnh Phúc đã khôi phục và phát huy một số ngành nghề truyền thống như nuôi tằm ươm tơ, thêu ren, làm nón lá, làm hàng xuất khẩu, làm nấm, đan lát mây tre... góp phần giải quyết việc làm cho người lao động nhất là phụ nữ, tăng thu nhập, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân trong tỉnh. Có thể nói, trong quá trình đổi mới, phụ nữ Vĩnh Phúc đã nỗ lực phấn đấu, đổi mới tư duy trong suy nghĩ và hành động, từng bước vươn lên khẳng định vai trò của mình và có những đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp đổi mới đất nước. Tuy nhiên, quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường ở nước ta thời gian qua đã nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực trái với truyền thống đạo đức dân tộc. Khi tham gia vào nền kinh tế thị trường, đời sống người dân được nâng lên, sự tiêu dùng ngày một phong phú. Nhưng cũng từ cuộc sống đang đổi thay đó hàng loạt vấn đề đặt ra đòi hỏi phải được giải quyết: khoảng cách của sự phân hóa giàu nghèo ngày càng lớn giữa các tầng lớp nhân dân, mà người bị thiệt thòi phần lớn là phụ nữ, bởi do điều kiện, hoàn cảnh và hạn chế về trình độ kiến thức, phụ nữ thường không có việc làm hoặc làm những việc có thu nhập thấp. Mặt khác, nhiều chị em chạy theo lối sống thực dụng, vì đồng tiền mà đánh mất nhân phẩm, đạo đức; một số có tiền thì sống buông thả, đánh mất thuần phong mỹ tục, phai nhạt truyền thống đạo đức vốn có của dân tộc, của chính giới nữ. Tất cả những hiện tượng đó gây nên những vấn đề nhức nhối trong xã hội như: làm hàng giả, buôn lậu, buôn bán phụ nữ, trẻ em, buôn bán ma túy, mại dâm.... đây là những vấn đề có tính chất toàn xã hội, vì vậy, cần phải có phương hướng khắc phục và có những giải pháp khả thi nhằm đem lại môi trường đạo đức xã hội lành mạnh, truyền thống cần cù, đảm đang được phát huy đúng với những giá trị mà nó có trong lịch sử. Tất nhiên, nó có sự bổ sung, đổi mới nhưng mục tiêu vẫn là vì sự phát triển và nhân văn. Lòng thương người, tinh thần nhân ái, trung hậu, ý thức đoàn kết cộng đồng trong truyền thống dân tộc, nay vẫn được phụ nữ Vĩnh Phúc phát huy, tùy theo hoàn cảnh cụ thể mà nội dung của nó thay đổi cho phù hợp, chị em phụ nữ phát huy tinh thần tập thể, tương thân tương ái, giúp đỡ những người neo đơn, những hộ gia đình khó khăn, hoạn nạn (nhất là các gia đình thuộc diện chính sách xã hội). Để giúp chị em sản xuất và có cuộc sống gia đình no ấm, Hội phụ nữ các cấp ở Vĩnh Phúc đã lập ra các "nhóm tương trợ tốt" nhằm giúp đỡ nhau các khâu trong quá trình sản xuất như làm đất, gieo trồng, thu hoạch, giúp nhau về giống, vốn, kinh nghiệm sản xuất... Ngoài ra phụ nữ Vĩnh Phúc còn xây dựng các chương trình, hỗ trợ các hoạt động tạo việc làm, tăng thu nhập cho phụ nữ, như Hội "Phụ nữ giúp nhau làm kinh tế gia đình" được kế thừa từ cách làm truyền thống "Lá lành đùm lá rách". Trong điều kiện hiện nay, phụ nữ giúp nhau "có địa chỉ", có mục tiêu rõ ràng. Thực tế đã giúp được nhiều hộ nghèo ổn định cuộc sống, có cơ hội làm ăn, bảo đảm cuộc sống lâu dài, từng bước vươn lên làm giàu cho gia đình và quê hương. Với tình làng nghĩa xóm, với trách nhiệm thành viên trong cộng đồng xã hội nên trong các ngày lễ, tết, các dịp kỷ niệm truyền thống như: ngày 27-7, ngày 22-12... hàng năm, phụ nữ Vĩnh Phúc đều tổ chức thăm hỏi, gặp mặt các gia đình liệt sĩ, gia đình có công với nước, anh chị em thương, bệnh binh để động viên tinh thần. Thành lập "Hội mẹ đỡ đầu" những người con của gia đình liệt sĩ, trẻ mồ côi không nơi nương tựa. Những việc làm đó đã tạo nên nét đẹp mới của phụ nữ Vĩnh Phúc mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc và đã trở thành phong trào quần chúng rộng rãi, được duy trì, phát triển ngày càng mạnh và thường xuyên, liên tục trong các phong trào phụ nữ. Phát huy truyền thống tương thân tương ái, với tấm lòng trung hậu, vị tha, hiện nay phụ nữ Vĩnh Phúc vẫn giữ truyền thống kết nghĩa với bộ đội biên phòng tỉnh Hà Giang, thường xuyên thăm hỏi, tặng quà, viết thư động viên các chiến sĩ hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay đa số người dân Vĩnh Phúc nói chung, phụ nữ Vĩnh Phúc nói riêng vẫn duy trì truyền thống nhân ái, trung hậu, vị tha. Nhưng trước những biến đổi sâu sắc trong cuộc sống đang diễn ra trong toàn xã hội, đã tác động không tích cực đến việc phát huy các truyền thống đó. Nhiều chị em vì lợi ích cá nhân chạy theo lối sống vị kỷ mà không nhận thấy lẽ sống "mình vì mọi người, mọi người vì mình", du nhập kiểu sống coi đồng tiền là tất cả "lạnh lùng, sòng phẳng", vì lợi ích mà chà đạp lương tâm, nhân phẩm con người, sống "bạc tình, bạc nghĩa"; vì công việc mà sao nhãng chăm lo cha mẹ già, con cái, gia đình... Trước những hiện tượng như trên cần có hướng khắc phục, có những giải pháp hữu hiệu để giúp mọi người tự vấn lương tâm mình, từ đó củng cố, phát huy truyền thống nhân ái, trung hậu, chủ nghĩa nhân đạo mới ở người phụ nữ. Phụ nữ Việt Nam vốn có truyền thống thủy chung, yêu thương chồng con, điều đó được khẳng định qua bao thử thách, thăng trầm của lịch sử trong những cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. Hình ảnh những người mẹ, người vợ Việt Nam đã được phản ánh đậm nét trong văn học, trong thơ ca, hội họa và âm nhạc... truyền thống đó ngày nay được phụ nữ Vĩnh Phúc kế thừa, phát huy với nội dung mới, phù hợp với công cuộc đổi mới, xây dựng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. Ngày nay, trong quan hệ vợ chồng, phụ nữ không chỉ lắng nghe ý kiến của chồng mà còn đưa ra chủ kiến riêng của mình, và chia sẻ với chồng những khó khăn, vất vả trong công việc, và khi người phụ nữ có văn hóa, có năng lực tổ chức cuộc sống sẽ là trung tâm của sự yêu thương, đoàn kết, sự quan tâm gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, trong dòng họ, xóm làng. Chị em khẳng định rằng, những phẩm chất đạo đức truyền thống dân tộc có được giữ gìn, phát huy họ mới đủ khả năng bảo vệ hạnh phúc gia đình Theo họ, phụ nữ ngày nay cần phải có tính tự tôn, tự tin, tự lập, tự cường và suy nghĩ độc lập, đây là những đức tính cơ bản mà người phụ nữ hiện đại cần có. Còn phục tùng dựa dẫm vào chồng không phải là phong cách và đặc trưng tính cách của phụ nữ hiện đại. Tuy nhiên, điều đó đòi hỏi ở người phụ nữ phải có lòng vị tha, độ lượng, biết hy sinh nhường nhịn và biết tự kiềm chế trong những trường hợp cần thiết. Đồng thời họ cần biết cảm hóa, khích lệ chồng con tham gia công việc và chăm lo cho hạnh phúc gia đình. Phụ nữ Vĩnh Phúc chấp nhận hy sinh nhưng không có nghĩa là sự nhẫn nhục, cam chịu, chấp nhận bất bình đẳng; mà sự hy sinh là cần thiết để tạo ra bầu không khí đầm ấm, vui vẻ trong gia đình. Là những phụ nữ năng động trong sản xuất nhưng trong gia đình các chị vẫn là những người con hiếu thảo, người vợ thủy chung, người mẹ tận tụy, là tấm gương sáng cho con noi theo, và là người thầy của con cái mình. Ngày nay, giáo dục đạo đức cho con ngoài ngoan ngoãn, vâng lời còn phải là tự ý thức và trách nhiệm, nghĩa vụ với bản thân, phải luôn phấn đấu vượt khó trong học tập, rèn luyện, giỏi chuyên môn, biết sống tự lập. Cha mẹ không chỉ hướng con cái học tập để có trình độ học vấn... mà còn giáo dục con rèn luyện ý chí, quyết tâm trở thành người công dân có chuyên môn giỏi và là người có nhân cách, có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, đạo đức mới phù hợp điều kiện phát triển của đất nước. Tuy nhiên, do bị cuốn hút vào các hoạt động sản xuất kinh tế nên nhiều gia đình việc quan tâm giáo dục con cái không được chú ý đúng mức, nhiều gia đình thiếu hiểu biết phương pháp giáo dục, hoặc có phương pháp giáo dục con rất sai lầm, đánh đập con. Những hành vi sai trái của bố mẹ là nguyên nhân gây ra khủng hoảng về tâm lý, lối sống, đứa con trở nên lỳ lợm thô bạo, tính ích kỷ và hành vi lỗi lầm của trẻ gia tăng. Cha mẹ cần có phương pháp giáo dục con đúng và khoa học. Phụ nữ Việt Nam vốn có truyền thống phát huy tinh hoa văn hóa dân tộc, nhiều giá trị văn hóa phi vật thể được các mẹ, các chị lưu truyền cho đến tận ngày nay. Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm (khóa VIII) của Đảng về "Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc", các cuộc vận động "Xây dựng gia đình văn hóa, làng xã văn hóa" được đông đảo phụ nữ Vĩnh Phúc tham gia hưởng ứng. Các câu lạc bộ hát ru, hát dân ca ra đời thu hút đông đảo các mẹ, các chị tham gia. Các cuộc thi hát được tổ chức hàng năm là dịp để ôn lại truyền thống văn hóa dân tộc, qua đó thế hệ trẻ được dịp hiểu sâu hơn về truyền thống văn hóa của quê hương, đất nước mình. Chị em các dân tộc ít người vẫn lưu giữ bản sắc văn hóa riêng độc đáo trong lối sống, trong những bộ trang phục truyền thống, họ góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc. Tuy vậy, trong điều kiện chịu tác động của nền kinh tế thị trường, những lời hát ru, những câu hò, những làn dân ca bị mai một rất nhiều. Có thể nói, hiện nay nhiều phụ nữ trẻ không biết ru con. Thậm chí họ ru bằng đĩa nhạc, đĩa hát. Đây là một vấn đề cần có sự quan tâm, giúp đỡ của nhiều ban ngành, đoàn thể để khôi phục và phát triển truyền thống văn hóa vốn có của dân tộc. Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc đã có ảnh hưởng tích cực sâu rộng tới người dân Vĩnh Phúc nói chung, phụ nữ Vĩnh Phúc nói riêng trong suốt chiều dài lịch sử dựng và giữ nước của dân tộc. Những giá trị đạo đức truyền thống như lòng yêu nước được thể hiện ở phụ nữ Vĩnh Phúc là khí phách anh hùng, bất khuất trước kẻ thù xâm lược; là lòng trung hậu, đảm đang trong lao động, sản xuất, trong công việc gia đình và xã hội; là sự tôn trọng và giữ gìn tinh hoa văn hóa dân tộc... Hiện nay, trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước, phụ nữ Vĩnh Phúc vẫn kế thừa, phát huy truyền thống đạo đức dân tộc, truyền thống đạo đức của giới mình, bổ sung thêm những giá trị mới và nâng lên một trình độ mới về chất. Kết quả điều tra xã hội học ở tỉnh Vĩnh Phúc tháng 7-2000 với 2.836 phiếu thu được cho thấy chị em vẫn chú trọng tới những phẩm chất đạo đức truyền thống dân tộc và phát huy chúng trong tình hình hiện nay (phụ lục 1), những phẩm chất như yêu nước (yêu chủ nghĩa xã hội) chiếm 71,19% số lượng người được hỏi; lao động cần cù đảm đang chiếm 67,84%; đức tính thủy chung, yêu thương chồng con chiếm 67,63%; tinh thần nhân ái, đức trung hậu chiếm 58,95%. Có thể nói, ngày nay đa số phụ nữ vẫn nhận thức rõ về trách nhiệm gìn giữ, phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc, đạo đức truyền thống phụ nữ, những giá trị đó được phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu trong thời kỳ mới với nội dung mới. Tuy nhiên, những mặt hạn chế, lạc hậu của đạo đức truyền thống, và sự tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường đang được xây dựng, phát triển ở nước ta đã ảnh hưởng không tiến bộ tới đạo đức người phụ nữ Vĩnh Phúc, cản trở quá trình phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc. Vì vậy, chúng ta phải có biện pháp khắc phục những yếu tố tác động trên và mở ra hướng để phát huy hơn nữa giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức mới của người phụ nữ hiện nay. 2.1.2. Một số vấn đề về giữ gìn và phát huy truyền thống đạo đức người phụ nữ Vĩnh Phúc hiện nay Từ khi đất nước tiến hành công cuộc đổi mới, sự nghiệp giải phóng phụ nữ ở nước ta đã tiến thêm được những bước quan trọng. Việt Nam là một trong những nước sớm ký Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ và ủng hộ Chương trình hành động của Hội nghị quốc tế về phụ nữ. Bên cạnh đó, việc chuyển sang nền kinh tế thị trường ở nước ta đã có tác động mạnh đến đời sống của các hộ gia đình. Vì thế, người phụ nữ cũng được cải thiện đáng kể về trình độ văn hóa, về điều kiện tham gia công tác xã hội, về vai trò trong hoạt động kinh tế cũng như trong việc nuôi dạy con cái trong gia đình. Về nguyên tắc, Nhà nước ta luôn chủ trương xóa bỏ mọi hành vi bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em trên cơ sở giới cũng như bất cứ hình thức bất bình đẳng nam - nữ nào khác. Chúng ta đã đạt được nhiều kết quả trong việc giải phóng phụ nữ nhưng trong xã hội vẫn còn tồn tại những phong tục tập quán lạc hậu, những tàn dư tư tưởng đạo đức phong kiến đã ảnh hưởng xấu đến việc xây dựng đạo đức mới của phụ nữ nước ta nói chung, phụ nữ Vĩnh Phúc nói riêng. Đó là tư tưởng trọng nam khinh nữ, vấn đề bạo lực trong gia đình, nhất là bạo lực đối với phụ nữ, nạn tảo hôn, tệ mê tín dị đoan... đang có chiều hướng gia tăng. Nạn mại dâm đang là vấn đề nhức nhối trong xã hội. Thực tiễn những năm chuyển sang kinh tế thị trường làm cho lợi ích cá nhân được quan tâm chú ý. Lợi ích cá nhân của phụ nữ được khuyến khích và được pháp luật thừa nhận, nhiều chị em vì lợi ích mà sa ngã vào con đường hư hỏng, tự đánh mất nhân phẩm của mình, bất chấp luân thường, đạo lý, coi nhẹ truyền thống đạo đức dân tộc, truyền thống đạo đức phụ nữ Thực tế nạn mại dâm phát triển ở Vĩnh Phúc với số lượng ngày càng gia tăng về số lượng (phụ lục 2), lan rộng về địa dư, nếu như năm 1997 chỉ phát hiện được những trường hợp ở thị xã và các huyện đồng bằng, thì năm 1999 đến nay (tháng 7/năm 2001) đã phát hiện được một vài tụ điểm có chứa gái mại dâm ở một số địa phương vốn được coi là "lành mạnh" trong sạch. Mại dâm là một trong những hiện tượng mà xã hội đang lên án mạnh mẽ cũng như tìm hướng khắc phục. Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này có nhiều. Nguyên nhân khách quan: một bộ phận người giàu có (nhất là bộ phận làm ăn phi pháp) có xu hướng ăn chơi, sa đọa, trụy lạc, nhiều người trong số họ đã sa vào tệ mãi dâm; một bộ phận người trong đó có cả phụ nữ vì lợi nhuận, vì mong muốn làm giàu một cách dễ dàng nên coi thường pháp luật, tham gia vào kinh doanh mại dâm, ma túy... hoặc tìm mọi cách để kiếm tiền bằng những hoạt động lừa đảo, dụ dỗ những phụ nữ, thiếu nữ nhẹ dạ, cả tin nhất là phụ nữ nông thôn không có việc làm, khó khăn trong đời sống, hứa sẽ giúp đỡ họ về việc làm, rồi ép buộc họ trở thành "gái làng chơi". Mại dâm có nguyên nhân từ chính người phụ nữ, cụ thể: Một số chị em vì đồng tiền mà nhắm mắt đưa chân, mặc dù đã biết rõ về hậu quả của tệ nạn đó, nhưng để mặc cho cuộc sống trôi dạt; một số phụ nữ do khó khăn trong cuộc sống, hoặc không có việc làm buộc họ phải kiếm sống bằng mọi cách, kể cả bán rẻ thân xác của mình. Kết quả khảo sát phụ nữ làm nghề mại dâm cho thấy, thiếu hoặc không có việc làm là nguyên nhân chính dẫn chị em tới con đường lỗi lầm đó. Cũng có một số nữ thanh niên có chút ít văn hóa nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều, lại thích ăn chơi, đua đòi, số này thường có nguyện vọng hướng ra thành thị nhưng lại không có nghề nghiệp, nên họ dễ bị bọn kinh doanh mại dâm, ma túy dụ dỗ, lừa gạt để lợi dụng. Đây là một trong những nguyên nhân để nạn mại dâm và tệ nạn xã hội phát triển. Mại dâm là một nạn xã hội. Đây là một tệ nạn ảnh hưởng xấu đến đời sống đạo đức xã hội nói chung, đạo đức phụ nữ nói riêng. Nó là môi trường để nạn đại dịch HIV/AIDS lây lan. Đồng thời, nó là nguyên nhân làm cho nhiều gia đình tan vỡ, nhiều phức tạp xã hội nảy sinh, nhiều cán bộ đảng viên bị tha hóa, gây mất lòng tin của nhân dân đối với phẩm chất đạo đức người cán bộ, gây nên dư luận xấu, ảnh hưởng không tốt trong quần chúng nhân dân. Vì vậy, vấn đề đặt ra phải có những giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, khắc phục tệ nạn này. - Vấn đề hôn nhân và gia đình. Vĩnh Phúc là tỉnh chịu ảnh hưởng sâu rộng của tư tưởng đạo đức phong kiến, người phụ nữ từ xưa đã quen với nếp sống chịu sự ràng buộc bởi "tam tòng". Đến nay nếp sống của người dân có nhiều thay đổi, Nhà nước ta đã ban hành luật Hôn nhân và gia đình, pháp luật quy định nam - nữ được tự do lựa chọn người kết hôn thay thế các cuộc hôn nhân do bố mẹ sắp đặt. Nhưng mặc dù vậy, ở nhiều địa phương còn tồn tại tư tưởng phong kiến nặng nề trong vấn đề hôn nhân và gia đình, ở Vĩnh Phúc hiện tượng tảo hôn vẫn còn tồn tại, chủ yếu ở nông thôn và vùng các dân tộc ít người. Nguyên nhân của hiện tượng này là do: - Một số nam nữ thanh niên ở lứa tuổi vị thành niên nên không ý thức được bản thân, thiếu tu dưỡng về đạo đức, lối sống, sớm ảnh hưởng của phim ảnh, sách báo đồi trụy "phản văn hóa", có những quan hệ nam nữ không lành mạnh trước hôn nhân đưa tới "việc đã rồi" phải "cưới chạy". - Do quan niệm của một số bậc cha mẹ, con trai chưa có gia đình dễ hư hỏng, con gái sợ ế chồng nên vội vàng xếp đặt, thậm chí ép gả trong hôn nhân. - Do gia đình neo đơn cần người lao động. Những cuộc hôn nhân "vội vàng" đó do nam nữ thanh niên tuổi đời còn rất trẻ nên khi bước vào hôn nhân các em chưa được chuẩn bị kỹ về tâm sinh lý, về tổ chức cuộc sống gia đình. Sự thiếu hụt kiến thức làm mẹ, làm vợ, làm con dâu trong gia đình, do vậy không tránh khỏi những trường hợp đứa trẻ sinh ra không được chăm sóc đầy đủ, dễ bị suy dinh dưỡng; nhiều cặp vợ chồng do quá trẻ không tự dàn hòa được những mâu thuẫn nhỏ, những va chạm trong cuộc sống gia đình dẫn tới ly hôn, gây ảnh hưởng không tốt đến môi trường đạo đức xã hội. Về phía phụ nữ họ không có điều kiện, có cơ hội vươn lên học tập, tham gia hoạt động xã hội. Vì vậy vấn đề đặt ra làm cách nào để không còn tồn tại nạn tảo hôn, giải phóng phụ nữ khỏi những ràng buộc gia đình quá sớm và cũng là gián tiếp giảm tỷ lệ tăng dân số ở nước ta nói chung, Vĩnh Phúc nói riêng. Trong vấn đề hôn nhân và gia đình, ngoài tảo hôn thì một vấn đề mà dư luận xã hội đang chú ý lên án, đó là nạn bạo lực trong gia đình đối với phụ n