Luận văn Quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phathumphone, tỉnh Champasak, nước CHDCND Lào

uyên môn của phòng chịu sự chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của UBND huyện, sự chỉ đạo chuyên môn, nghiệp vụ của sở Tài chính. * Chức năng, nhiệm vụ của Phòng Tài chính huyện Phòng Phòng Tài chính có các nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể liên quan đến quản lý ngân sách nhƣ sau: - Lập và tổng hợp quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện, xây dựng dự toán ngân sách huyện theo hƣớng dẫn của các sở chuyên ngành có liên quan. - Xây dựng, quản lý và tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tƣ xây dựng cơ bản; hƣớng dẫn chủ đầu tƣ thực hiện đầy đủ trình tự xây dựng cơ bản theo quy định và phối hợp tham mƣu thẩm định các dự án đầu tƣ. - Thực hiện nhiệm vụ quản lý tài chính, ngân sách Nhà nƣớc; lập phƣơng án phân bổ dự toán ngân sách huyện, đảm bảo điều hành theo tiến độ và dự toán đã đƣợc duyệt. 43 - Hƣớng dẫn các cơ quan, đơn vị dự toán (trực thuộc huyện) và các bản, thị trấn xây dựng dự toán ngân sách hàng năm, hƣớng dẫn, kiểm tra việc quản lý, điều hành thu chi ở các bản, làng trên địa bàn huyện. - Phối hợp với các cơ quan có liên quan quản lý công tác thu và kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện - Tổng hợp thu – chi ngân sách trên địa bàn huyện; hƣớng dẫn và kiểm tra quyết toán ngân sách huyện; lập quyết toán ngân sách cấp huyện và tổng quyết toán ngân sách trên địa bàn huyện theo quy định - Quản lý tài sản nhà nƣớc ở các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc huyện. - Tham mƣu việc thực hiện công tác quản lý nhà nƣớc về giá cả trên địa bàn huyện theo quy định. - Phối hợp hƣớng dẫn thực hiện chế độ quản lý tài chính kế toán ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện. * Bộ máy biên chế, nhân sự của phòng Tài chính huyện Phathum Phone: Tổ chức bộ máy của phòng Tài chính huyện Phathum Phone có 9 biên chế, gồm 01 trƣởng phòng, 02 phó trƣởng phòng và 06 chuyên viên. + Trƣởng Phòng: Là ngƣời chịu trách nhiệm trƣớc UBND huyện và Sở tài chính về điều hành các hoạt động của cơ quan phòng Tài chính theo chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao. + 02 phó trƣởng phòng chịu trách nhiệm trƣớc Trƣởng phòng về các mảng công việc theo sự phân công; + 6 chuyên viên gồm có: chuyên viên theo dõi kế toán tổng hợp; chuyên viên làm công tác kế toán chi các đơn vị dự toán; chuyên viên quản lý thu chi ngân sách bản; chuyên viên theo dõi công tác kế hoạch; chuyên viên theo dõi đơn vị dự toán; chuyên viên thủ qũy, văn phòng. 44 2.1.4.2. Chi cục Thuế Huyện Phathum Phone * Chức năng, nhiệm vụ của chi cục thuế huyện: Chi cục Thuế huyện Phathum Phone là tổ chức trực thuộc Cục Thuế tỉnh Champasack có chức năng tổ chức thực hiện công tác quản lý thuế, phí, lệ phí, các khoản thu khác của NSNN thuộc phạm vi nhiệm vụ của ngành thuế trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Chi cục Thuế có tƣ cách pháp nhân, con dấu riêng, đƣợc mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nƣớc theo quy định của pháp luật. Chi cục Thuế thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định pháp luật, cụ thể sau đây: (1) Tổ chức triển khai thực hiện thống nhất các văn bản quy phạm pháp luật về thuế; quy trình, biện pháp nghiệp vụ quản lý thuế trên địa bàn; tổ chức thực hiện dự toán thu thuế hàng năm đƣợc giao; tổng hợp, phân tích, đánh giá công tác quản lý thuế; tham mƣu về công tác lập và chấp hành dự toán thu NSNN, về công tác quản lý thuế trên địa bàn... (2) Tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý thuể đối với ngƣời nộp thuế thuộc phạm vi quản lý của Chi cục Thuế; Thanh tra, kiểm tra, giám sát việc kê khaithuế, hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế, nộp thuế, quyết toán thuể và chấp hành chính sách, pháp luật thuế đối với ngƣời nộp thuế và các tổ chức, cá nhân đƣợc ủy nhiệm thu thuế theo phân cấp và thẩm quyền quản lý của Chi cục trƣởng Chi cục thuế,.. 2.1.4.3. Kho bạc Nhà nước huyện Phathum Phoen Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Kho bạc nhà nƣớc huyện Phathum Phone: (1) Tập trung các khoản thu NSNN trên địa bàn, hạch toán kế toán các khoản thu cho các cấp ngân sách. (2) Thực hiện chi ngân sách nhà nƣớc, kiểm soát thanh toán, chi trả các khoản chi ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn theo quy định của pháp luật. (3) Quản lý, điều hòa tồn ngân theo hƣớng dẫn của Khoa bạc nhà nƣớc tỉnh; quỹ ngân sách huyện, quỹ dự trữ tài chính và các quỹ khách đƣợc giao quản lý, (4) Mở tài khoản, kiểm soát tài khoản 45 tiền gửi và thực hiện thanh toán bằng tiền mặt, bằng chuyển khoản đối với các cơ quan, đơn vị, cá nhân có quan hệ giao dịch với Kho bạc nhà nƣớc huyện. (5) Thực hiện công tác hạch toán kế toán về thu, chi NSNN, các quỹ tài chính do Kho bạc nhà nƣớc huyện quản lý theo quy định của pháp luật. (6) Thống kê, thông tin, báo cáo về thu, chi NSNN và các quỹ tài chính do Kho bạc nhà nƣớc huyện quản lý theo quy định. 2.2. Thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nƣớc tại huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak 2.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch và phân bổ kế hoạch NSNN trên địa bàn huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak Công tác lập kế hoạch và phân bổ kế hoạch NSNN của huyện Phathum Phone đƣợc thực hiện căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, ngoài ra còn dựa vào nhiệm vụ cụ thể của năm kế hoạch và phƣơng hƣớng, quy mô, nhiệm vụ, đặc điểm kinh tế - xã hội và tự nhiên của huyện để lập kế hoạch và phân bổ kế hoạch NSNN cho các đơn vị trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách, các đơn vị thụ hƣởng ngân sách và ngân sách cấp dƣới. 2.2.1.1. Công tác lập dự toán thu NSNN tại huyện Phathum Phone Dự toán thu NSNN của huyện đƣợc xây dựng trên cơ sở phân tích dự báo đầy đủ về tốc độ tăng trƣởng kinh tế, sự biến động giá cả thị trƣờng dự toán thu đối với từng khu vực kinh tế, từng lĩnh vực thu, từng sắc thuế, từng cơ sở sản xuất kinh doanh và những nguồn thu mới phát sinh; dự toán thu đƣợc xây dựng trên cơ sở thực hiện tốt công tác quản lý thu, tăng cƣờng các biện pháp chống thất thu nhƣ: xử lý nợ đọng, chống buôn lậu, trốn thuế, gian lận thƣơng mại. Phathum Phone là một huyện miền núi trong những năm qua huyện luôn nhận đƣợc sự quan tâm, thúc đẩy phát triển kinh tế của Đảng nhân dân cách mạng Lào và nhà nƣớc nói chung và của tỉnh Champasak nói riêng, ngoài ra Đảng và nhà nƣớc còn xây dựng cơ chế chính sách tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân vào đầu tƣ sản xuất, kinh doanh vào địa bàn huyện. 46 Căn cứ Luật NSNN 2015, các văn bản hƣớng dẫn thi hành luật NSNN, các văn bản hƣớng dẫn của UBND tỉnh và tình hình thực tế tại địa phƣơng, phòng Tài chính huyện lập dự toán thu NSNN nhằm thu đúng, thu đủ, tránh thu sai, bỏ sót các khoản thu. Bảng 2.1: Dự toán thu ngân sách Huyện Phathum Phone (2016-2019) ĐVT: Nghìn kíp Các khoản dự toán thu Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Thuế 6.052.960 7.175.550 7.416.970 7.127.594 Tài sản nhà nƣớc 1.341.780 1.067.850 1.260.390 1.265.419 Tổng dự toán cả năm 7.394.740 8.243.400 8.677.360 8.393.014 Nguồn: Báo cáo tài chính của Huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak 2016-2019 Bảng 2.1 cho thấy, dự toán thu NSNN trên địa bàn huyện Phathum Phone chủ yếu từ 2 nguồn: (1) Thu từ thuế, phí; (2) Thu từ tài sản nhà nƣớc. Ngoài ra, hàng năm, có khoản bổ sung ngân sách từ tỉnh cho huyện vì Phathum Phone là một huyện miền núi, gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế. Huyện luôn nhận đƣợc sự quan tâm của tỉnh để thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng và trợ cấp ƣu đãi. Trong tổng dự toán thu NSNN của huyện, nguồn thu từ các loại thuế trực tiếp và gián tiếp chiếm tỷ trọng lớn, chiếm khoảng 80 % trên tổng số dự toán thu; còn lại khoảng 20% là thu từ cho thuê, lãi suất, tô nhƣợng đất đai, tài sản nhà nƣớc. Trong huyện, dự toán nguồn thu thuế đối với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn, cụ thể: 648 đơn vị thƣơng mại; 89 đơn vị dịch vụ; 50 đơn vị vận tải; 8 đơn vị sản xuất nông nghiệp; 724 đơn vị thuộc diện nộp thuế khoán buôn bán và thuế đất đai đối với 68 làng thôn (số liệu năm 2019). Trên địa bàn huyện Phathum Phone hiện có 3 doanh nghiệp nhà nƣớc, trong đó có 1 doanh nghiệp nhà nƣớc thuộc huyện quản lý. Những doanh nghiệp này, thời gian qua việc sản xuất kinh doanh trong tình trạng hoà vốn, hoặc bị thua lỗ. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, khắc phục cạnh tranh trong cơ 47 chế thị trƣờng và thu nộp cho NSNN, song nhìn chung các doanh nghiệp nhà nƣớc trên địa bàn huyện vẫn ở trong tình trạng thiết bị lạc hậu, lúng túng trong tìm kiếm và mở rộng thị trƣờng. Về mặt quản lý huyện đã có những tác động tích cực trong việc tổ chức sắp xếp lại. Đối với doanh nghiệp địa phƣơng làm ăn có hiệu quả đã đƣợc đầu tƣ chiều sâu đổi mới máy móc thiết bị. Việc quản lý doanh thu tính thuế, tính giá thành và phí lƣu thông, tổ chức xét duyệt quyết toán trong khu vực này đã có nhiều tiến bộ, song tình trạng tồn đọng, ẩn lậu thuế vẫn còn. 2.2.1.2. Công tác lập dự toán chi NSNN trên địa bàn huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak Trong phạm vi nguồn thu đƣợc xác định, các đơn vị dự toán, các cấp ngân sách thực hiện lập dự toán chi theo nguyên tắc tổng chi không vƣợt quá tổng thu ngân sách đƣợc hƣởng. Trên cơ sở các tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách đã đƣợc tỉnh quy định cho từng thời kỳ ổn định ngân sách, các đơn vị dự toán, các cấp ngân sách lập dự toán chi năm kế hoạch đảm bảo đúng chế độ, chính sách và định mức chi tiêu. Dự toán chi ngân sách phải dự kiến những nhiệm vụ sẽ phát sinh trong năm kế hoạch đảm bảo thực hiện những nhiệm vụ quan trọng và cả những nhiệm vụ mới phát sinh nhằm hạn chế tối đa việc bổ sung kinh phí ngoài dự toán đƣợc giao. Dự toán chi ngân sách phải đảm bảo tiết kiệm, chống lãng phí, có hiệu quả, tập trung nguồn lực cho đầu tƣ phát triển. Hàng năm theo hƣớng dẫn của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ và sự chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện Phathum Phone đã triển khai lập kế hoạch, phân bổ dự toán cho năm tài chính sau ở các đơn vị dự toán. Dựa vào những quy định và những hƣớng dẫn cụ thể về tính toán các khoản chi cần thiết để đƣa vào kế hoạch có tính đến các khoản chi đột xuất, vào tháng 8 hàng năm, Phòng Tài chính huyện mở hội nghị họp với các đơn vị dự toán để triển khai kế hoạch phân bổ chi cho ngân sách cấp huyện, thông báo cụ thể các định mức tiêu chuẩn và dự báo các khoản chi đột xuất có thể phát sinh cho các nhiệm vụ chi của năm sau. Việc quản lý chi ở khâu này đã đƣợc lãnh 48 đạo các đơn vị coi trọng, do đó không xảy ra tình trạng lập kế hoạch chi quá cao so với thực tế gây lãng phí NSNN nên đã hạn chế tối đa những tiêu cực trong khâu lập kế hoạch ở các đơn vị dự toán thuộc ngân sách huyện quản lý, tạo thế chủ động chi cho cả cấp ngân sách huyện và đơn vị cơ sở nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo, dân chủ trong khâu xây dựng, phân bổ kế hoạch chi. Những năm gần đây, do thực hiện công khai hoá trong khâu lập kế hoạch nên các đơn vị tự điều chỉnh, tự giác giám sát nội bộ và giám sát lẫn nhau, tạo lòng tin và thực hiện đúng theo quy định, hƣớng dẫn của cấp trên. Các khoản dự toán chi NSNN cấp huyện trên địa bàn huyện Phathum Phone giai đoạn 2016- 2019 đƣợc thể hiện trong bảng 2.2. Bảng 2.2: Dự toán chi ngân sách Huyện Phathum Phone (2016-2019) ĐVT: Nghìn kíp Các khoản dự toán chi Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Chi tiền lƣơng, chế độ 8.115.750 8.746.700 8.794.940 9.650.981 Chi đầu tƣ nhà nƣớc 1.783.580 2.255.100 3.635.720 2.161.990 Chi hỗ trợ trƣởng thôn 105.000 105.000 105.000 143.000 Kế hoạch chi cả năm 9.588.330 10.579.180 11.318.650 11.812.972 Nguồn: Báo cáo tài chính của Huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak 2016-2019 Qua số liệu bảng 2.2 cho thấy tổng dự toán chi trên địa bàn huyện Phathum Phone giai đoạn 2016 – 2019 có xu hƣớng tăng, cụ thể dự toán chi năm ngân sách 2016 – 2017 tăng 10,3%; dự toán chi năm ngân sách 2017 – 2018 tăng 6,98% và dự toán chi năm ngân sách 2018 – 2019 tăng 4,37%. Nguyên nhân là do thực hiện chỉ đạo của Trung ƣơng và tỉnh về cắt giảm chi tiêu công và thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế, một phần do ảnh hƣởng của nền kinh tế nên nguồn thu bị thu hẹp. Trong tổng dự toán chi NSNN huyện Phathum Phone, các khoản chi thƣờng xuyên (chi lƣơng, thƣởng, hỗ trợ) là chủ yếu, chiếm 83-86% tổng chi ngân sách huyện. Chi đầu tƣ phát triển chiếm tỷ trọng rất nhỏ (từ 14 – 49 17%). Tuy vậy, có tín hiệu tích cực là nguồn chi này đang có xu hƣớng tăng lên và ngày càng chiếm tỷ trọng cao hơn trong giai đoạn gần đây. Trong dự toán chi thƣờng xuyên tất cả các khoản đều có xu hƣớng tăng tuy nhiên tốc độ tăng không đều nhau do có sự thay đổi tỷ trọng của các khoản này trong tổng chi, tuy nhiên sự biến động này không quá lớn. Trong tổng dự toán chi thƣờng xuyên thì tiền lƣơng chiếm tỷ trọng cao nhất (xấp xỉ 80%), điều này cho thấy bộ máy Nhà nƣớc của huyện Phathum Phone khá lớn, tuy nhiên đang có xu hƣớng giảm nguyên nhân là do chỉ đạo của cấp trên, huyện đang có chủ trƣơng tinh giảm biên chế, hạn chế tuyển dụng công chức, viên chức để hạn chế bộ máy nhà nƣớc không quá lớn và hoạt động kém hiệu quả. Các khoản chi khác trong dự toán chi thƣờng xuyên nhƣ: chi phụ cấp ƣu đãi, chi quản lý hành chính đều có xu hƣớng tăng lên tuy nhiên tỷ trọng trong tổng dự toán chi không nhiều do đó ít làm ảnh hƣởng tới tổng dự toán chi. Về dự toán chi đầu tƣ phát triển, mặc dù còn chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng dự toán chi tuy nhiên đang có xu hƣớng tăng cả về mặt giá trị lẫn tỷ trọng trong giai đoạn gần đây, điều này thể hiện chủ trƣơng của Tỉnh, của Huyện đang chú trọng vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm tạo ra môi trƣờng thuận lợi để phát triển nguồn thu và thu hút các nguồn vốn bên ngoài. Nhƣ vậy, dự toán chi NSNN huyện Phathum Phone giai đoạn 2016 – 2019 đang có xu hƣớng tăng nhƣng mức độ tăng không ổn định. Hoạt động chi ngân sách địa phƣơng của Huyện Phathum Phone đang mất cân đổi thể hiện: trong tổng dự toán chi thì chi thƣờng xuyên chiếm tỷ trọng chủ yếu và đang có xu hƣớng tăng về mặt số lƣợng tuy nhiên về tỷ trọng lại đang có xu hƣớng giảm; Dự toán chi đầu tƣ phát triển đang có xu hƣớng tăng và ngày càng chiếm tỷ trọng cao hơn, tuy nhiên tỷ trọng còn quá thấp trong tổng dự toán chi. Mặc dù hoạt động chi ngân sách của huyện đang mất cân đối tuy nhiên đang có dấu hiệu tích cực trong giai đoạn gần đây do đã có sự chú trọng vào đầu tƣ phát triển. Trong những năm tới huyện cần dành nhiều hơn nữa vốn cho đầu tƣ phát triển tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ tạo 50 ra điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Đồng thời tạo ra nhiều sự hỗ trợ cho các doanh nghiệp, cá nhân tổ chức kinh doanh từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế của huyện, tăng nguồn thu 2.2.2. Thực trạng công tác chấp hành dự toán NSNN trên địa bàn huyện Phathum Phone, tỉnh Champasak 2.2.2.1. Chấp hành dự toán thu NSNN tại huyện Phathum Phone Cơ quan tài chính, cơ quan thuế, cơ quan hải quan và các cơ quan đƣợc Nhà nƣớc giao nhiệm vụ thu ngân sách (gọi chung là cơ quan thu) đƣợc tổ chức thu NSNN. Cơ quan thu có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan nhà nƣớc hữu quan tổ chức thu đúng pháp luật; đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra của UBND và sự giám sát của HĐND tỉnh về công tác thu ngân sách tại địa phƣơng. Số liệu về thực hiện thu NSNN huyện (2016-2018) tại huyện Phathum Phone đƣợc thể hiện trong bảng 2.3. Qua số liệu bảng 2.3 dƣới đây về quyết toán NSNN hàng năm của huyện Phathum Phone cho thấy, từ 2016-2019, thu NSNN thực hiện có sự biến động tăng giảm không đều nhau. Cụ thể, nguồn thu thực hiện so với dự toán về cơ bản là tăng, chỉ duy nhất năm 2017 không đạt đƣợc kế hoạch là âm 10%; Thu NSNN thực hiện so với các năm trƣớc lại có tốc độ giảm, cụ thể có 3 năm giảm và 1 năm tăng (2016 giảm 5,53%; 2017 giảm 7,16%; 2018 tăng đột biến 53,93%; và 2019 giảm mạnh 20,67%). Năm 2018, nguồn thu trong huyện tăng lên là do sự tăng nguồn thu thuế, đặc biệt là thuế thu từ đất đai và cho thuê đất của huyện từ một số doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài đóng chân ở các cụm công nghiệp trên địa bàn huyện. Tuy vậy, các năm còn lại, nguồn thu có sự sụt giảm năm sau so với năm trƣớc, nguyên nhân một phần là do trong giai đoạn gần đây số doanh nghiệp và hộ kinh doanh trong huyện ngừng hoạt động tƣơng đối nhiều, quy mô hoạt động bị thu hẹp, hay hiệu quả kinh doanh không tốt. Nguồn thu NSNN từ quản lý công sản có tăng, giảm thất thƣờng trong cả giai đoạn, đó là 51 nguồn thu từ cho thuê nhà, đất đai,, Nguồn thu này có xu hƣớng giảm là do các tổ chức, cá nhân có xu hƣớng tự chủ về cơ sở hoạt động, mặt khác cũng thể hiện sự kém hiệu quả trong việc hoạt động của các đơn vị trong bộ máy Nhà nƣớc của huyện. 52 Bảng 2.3: Bảng tổng hợp thực hiện thu NSNN cấp huyện trên địa bàn huyện Phathum Phone ĐVT: Triệu kíp TT Nội dung Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Dự toán Thực hiện TH/DT (%) Dự toán Thực hiện TH/DT (%) Dự toán Thực hiện TH/DT (%) Dự toán Thực hiện TH/DT (%) 1 Thu từ thuế 6.052 6.406 5,85 7.175 6.541 8,84 7.419 9.535 15,04 7.127 7.680 7,76 Thuế thƣờng xuyên 4.830 4.958 5.762 5.347 4.880 5.713 5.289 5.492 Thuế đất đai 810 1.006 919 902 1.361 2.275 1.006 1.520 Lệ phí 217 237 272 280 274 305 283 331 Thu chuyên môn 194 205 220 12 954 1.242 399 337 2 Tài sản nhà nƣớc 1.341 1.585 18,19 1.067 872 -18,28 1.260 1.627 29,13 1.265 1.379 9,01 Tài sản cố định 1.259 1.445 972 783 550 853 1.215 1.304 Thuê – tô nhƣợng đất đai 82 140 95 89 710 774 58 75 Tổng 7.394 7.991 8,07 8.243 7.419 -10,0 8.679 11.420 31,61 8.393 9.059 7,94 Nguồn: Báo cáo của Phòng Tài chính Huyện Phathum Phoen 2015-2019 53 Về cơ cấu các khoản thu, qua số liệu bảng 2.3 cho thấy trong giai đoạn 2016 – 2019 hầu hết các khoản thu tăng hơn so với dự toán (trừ năm 2017), nguồn thu từ đất đai, tài sản cơ bản luôn vƣợt so với dự toán đề ra. Còn lại nguồn thu từ thuế lãi suất, thuế thu nhập từ các doanh nghiệp, hay hộ kinh doanh và các doanh nghiệp Nhà nƣớc liên quan đến hiệu quả tổ chức bộ máy Nhà nƣớc có mức tăng chậm hơn. Vì vậy, trong thời gian tới huyện cần đẩy mạnh cải cách hành chính nâng cao hiệu lực hiệu quả trong quản lý nhà nƣớc từ đó tạo động lực và phát huy các nguồn lực của địa phƣơng vào phát triển kinh tế, tạo mọi điều kiện và thu hút các cá nhân, tổ chức trong nƣớc cũng nhƣ nƣớc ngoài tham gia vào sản xuất kinh doanh và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong nƣớc. Mặt khác cần nâng cao hoạt động kiểm tra, thanh tra thuế nhằm chống thất thu thuế, nâng cao trình độ năng lực chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ ngành thuế. Tỷ trọng của các nguồn thu trong tổng thu NSNN của huyện Phathum Phone đƣợc thể hiện trong bảng 2.4. 54 Bảng 2.4: Tỷ trọng các khoản thu NSNN cấp huyện thực hiện trên địa bàn huyện Phathum Phone ĐVT: Triệu kíp TT Nội dung Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Số thu Tỷ trọng (%) Số thu Tỷ trọng (%) Số thu Tỷ trọng (%) Số thu Tỷ trọng (%) 1 Thu từ thuế 6.406 80,17 6.541 88,17 9.535 83,5 7.680 84,78 Thuế thƣờng xuyên 4.958 62,04 5.347 72,07 5.713 50,03 5.492 60,62 Thuế đất đai 1.006 12,59 902 12,16 2.275 19,92 1.520 16,78 Lệ phí 237 2,96 280 3,77 305 2,67 331 3,65 Thu chuyên môn 205 2,56 12 0,16 1.242 10,87 337 3,72 2 Tài sản nhà nƣớc 1.585 19,83 872 11,83 1.885 16,5 1.379 15,22 Tài sản cố định 1.445 18,08 783 10,55 1.112 9,74 1.304 14,39 Thuê – tô nhƣợng đất đai 140 1,75 89 1,28 773 6,76 75 0,83 Tổng 7.991 100 7.419 100 11.420 100 9.059 100 Nguồn: Phòng Tài chính huyện Phathum Phone 55 Qua số liệu bảng 2.4 cho thấy nguồn thu NSNN của huyện Phathum Phone bao gồm 2 nguồn: Thu từ thuế, thu từ tài sản nhà nƣớc. Trong đó nguồn thu từ nguồn thu từ thuế chiếm chủ yếu từ 80 – 88% theo từng năm. Còn lại là nguồn thu từ quản lý công sản. Trong giai đoạn 2016 – 2019 tốc độ tăng và tỷ trọng của các khoản này luôn có sự biến động không đồng đều. Trong đó, nguồn thu từ thuế có mức tăng ổn định nhất và ngày càng chiếm tỷ trọng cao hơn. Nguồn thu từ quản lý công sản năm ngân sách 2016 và 2018 có xu hƣớng tăng tuy nhiên xen kẽ giữa các năm 2017, 2019 lại giảm, thậm chí năm 2017 giảm rất lớn (giảm khoảng 45%). Qua những phân tích trên cho thấy, mặc dù nguồn thu từ thuế của huyện có sự gia tăng nhất định và ngày càng chiếm tỷ trọng cao hơn, thể hiện sự chủ động hơn về nguồn thu NSNN của huyện Phathum Phoen. Tuy nhiên, yếu tố tạo ra gia tăng tổng thu NSNN lại chủ yếu đến từ thu từ bán đất, cho thuê tài sản nhà nƣớc điều đó cho thấy sự phụ thuộc của ngân sách huyện vào đất đai còn rất lớn. Vì vậy, huyện cần cải thiện môi trƣờng kinh doanh, tạo điều kiện và thu hút các cá nhân tổ chức thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các cá nhân và tổ chức nƣớc ngoài, đồng thời tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nƣớc trên địa bàn huyện, từ đó có tạo ra và nuôi dƣỡng nguồn thu cho NSNN của huyện, giảm bớt sự phụ thuộc về NSNN của huyện vào bán tài sản công. 2.2.2.2. Chấp hành dự toán chi NSNN huyện Phathum Phone Ngân sách cấp huyện của huyện Phathum Phone thực hiện nhiệm vụ quản lý chi ngân sách cho 16 đơn vị dự toán cấp I và quản lý chi bổ sung cho ngân sách 68 làng thôn trong huyện. Ngân sách cấp huyện quản lý 16 đơn vị dự toán cấp I. Đối tƣợng quản lý chi ở nhóm dự toán cấp I với đặc điểm rộng đa dạng, phức tạp gồm nhiều phòng, ban, đơn vị với chức năng khác nhau, hoạt động khác nhau, có tính khác nhau về nghiệp vụ, do vậy việc kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành ngân sách ở nhóm này đòi hỏi phải có tổ chức chặt chẽ, phƣơng pháp phải thật khoa học, có kế hoạch cụ thể, do đó việc chấp hành ngân sách ở cấp này đòi hỏi phải sáng tạo, đúng luật và năng động. 56 Ở khâu chấp hành chi NSNN với nhóm dự toán cấp I thì việc thực hiện các nguyên tắc quản lý tài chính, theo quy định của Nhà nƣớc Lào đƣợc thực hiện nghiệm ngặt. Đối với chi ngân sách, căn cứ dự toán chi NSNN năm đƣợc giao, các đơn vị dự toán thanh toán trực tiếp từ Kho bạc nhà nƣớc cho ngƣời hƣởng lƣơng, ngƣời cung cấp hàng hoá, dịch vụ và ngƣời nhận thầu. Quy trình chi trả, thanh toán nhƣ sau: Căn cứ vào phƣơng án điều hành ngân sách do cơ quan tài chính thông báo, nhu cầu thanh toán, chi trả hàng quý của các đơn vị sử dụng ngân sách, Kho bạc Nhà nƣớc chủ động lập kế hoạch nguồn vốn; kế hoạch chi trả, thanh toán; kế hoạch tiền mặt, đảm bảo đáp ứng đầy đủ, kịp thời yêu cầu chi của các đơn vị sử dụng ngân sách. Căn cứ vào nhu cầu chi quý đã gửi Kho bạc Nhà nƣớc và theo yêu cầu nhiệm vụ chi, thủ trƣởng đơn vị sử dụng ngân sách lập giấy rút dự toán ngân sách, kèm theo hồ sơ thanh toán gửi Kho bạc Nhà nƣớc nơi giao dịch. Kho bạc Nhà nƣớc là nơi giao dịch kiểm tra hồ sơ thanh toán, các điều kiện chi theo quy định và giấy rút dự toán ngân sách của thủ trƣởng đơn vị sử dụng ngân sách hoặc của ngƣời đƣợc uỷ quyền, thực hiện việc chi trả, thanh toán. Trƣờng hợp chƣa có đủ điều kiện thực hiện thanh toán trực tiếp qua Kho bạc Nhà nƣớc ở tất cả các khoản chi thì đƣợc phép cấp tạm ứng đối với một số khoản chi theo quy định của Bộ trƣởng Bộ Tài chính. Sau khi hoàn thành công việc và có đủ chứng từ thanh toán thì chuyển chứng từ tạm ứng sang thực chi. Khi rút dự toán để chi tiêu, đơn vị sử dụng ngân sách và Kho bạc Nhà nƣớc hạch toán đúng mục chi theo Mục lục NSNN, trong phạm vi tổng mức của nhóm mục ghi trong dự toán đã giao, riêng nhóm mục chi khác đƣợc rút từ dự toán để chi cho tất cả các mục song phải hạch toán đúng mục chi. Trƣờng hợp cần phải điều chỉnh dự toán giữa các nhóm mục, đơn vị sử dụng ngân sách phải báo cáo cơ quan quản lý cấp trên quyết định sau khi thống nhất với cơ quan tài chính cùng cấp. 57 Bảng 2.5: Bảng tổng hợp thực hiện chi NSNN cấp huyện trên địa bàn huyện Phathum Phone ĐVT: Triệu kíp TT Nội dung Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Dự toán Thực hiện TH/DT % Dự Toán Thực hiện TH/DT % Dự toán Thực hiện TH/DT % Dự Toán Thực hiện TH/DT % I Chi thường xuyên 8.115 8.206 1,12% 8.746 8.890 1,65% 8.794 9.395 6,83% 9.650 9.730 0,83% -Tốc độ tăng của dự toán (%) 1,74% 7,78% 0,55% 9,73% -Tốc độ tăng của thực hiện (%) 2,56% 8,34% 5,68% 3,56% 1 Chi tiền lƣơng công chức 6.160 6.160 0% 6.772 6.810 0,56% 6.870 7.241 5,4% 6.936 6.936 0% 2 Chi tiền chế độ và hỗ trợ 1.955 2.046 2,56% 1.914 2.080 14% 1.924 2.154 11,95% 2.714 2.794 2,94% II Chi đầu tư phát triển 2.229 2.460 10,36% 2.255 2.561 13,57% 3.635 3.972 9,27% 2.161 2.390 10,6% -Tốc độ tăng của dự toán (%) - 1,37% 1,17 61,19% - 40,55% -Tốc độ tăng của thực hiện (%) 1,5% 4,1% 55,09% - 39,83% II Chi hỗ trợ Thôn trưởng 105 105 0% 105 105 0% 105 105 0% 143 143 0% -Tốc độ tăng của dự toán (%) 0% 0% 0% 36,19% -Tốc độ tăng của thực hiện (%) 0% 0% 0% 36,19% Tổng 10.449 10.771 3,08% 11.106 11.451 3,1% 12.534 1