Luận văn Quản lý nhà nước về thu ngân sách trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh thừa Thiên Huế

át triển kinh tế xã hội của tỉnh; có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp và công nghiệp, do vậy, hoạt động quản lý thu ngân sách cũng có nhiều thuận lợi: lao động từ các huyện, tỉnh khác đến làm việc tại các khu, cụm công nghiệp, nhu cầu thiết yếu về ăn, mặc, ở tăng lên do vậy kéo theo sự phát triển của các ngành dịch vụ; các doanh nghiệp đến đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp, trên địa bàn huyện ngoài việc nộp tiền thuê đất còn thực hiện nghĩa vụ nộp các khoản thuế theo quy định; với đặc điểm là huyện có nhiều ngành nghề, vị trí địa lý thuận lợi nên số doanh nghiệp ngoài quốc doanh, kinh tế hộ gia đình phát triển làm tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương. 42 - Vị trí địa lý kết hợp giao thông thuận tiện, có khu, cụm công nghiệp nên giá trị đất đai, bất động sản trên địa bàn huyện được nâng lên, nguồn thu từ thu tiền đấu giá quyền sử dụng đất, tiền cho thuê đất, thu thuế chuyển nhượng cũng đáng kể. - Nhu cầu sử dụng dịch vụ hành chính công của các cá nhân tăng lên nên nguồn thu từ thu phí, lệ phí được nâng lên góp phần cải thiện nguồn thu NSNN của huyện. Tuy có nhiều thuận lợi song hoạt động QLNN về thu ngân sách của huyện còn gặp nhiều khó khăn như: - Số doanh nghiệp, hộ sản xuất, kinh doanh tăng nhanh với nhiều ngành nghề khác nhau; nhiều doanh nghiệp có thủ đoạn tinh vi trong kinh doanh nhằm trốn thuế, tránh việc thực hiện nghĩa vụ với người lao động trong khi số lượng đội ngũ cán bộ thu ngân sách chưa được bố trí thỏa đáng, năng lực chuyên môn của một số cán bộ còn hạn chế, không bao quát, giám sát hết hoạt động của đối tượng chịu thuế, phí, lệ phí - Giá trị bất động sản thực tế trên thị trường tăng cao nhưng việc khai báo giá trị chuyển nhượng với cơ quan thuế thấp hơn thực tế, nhưng chưa có cơ chế, biện pháp quản lý chặt chẽ nên dẫn đến thất thu NSNN từ thuế, chuyển nhượng đất đai. 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về thu ngân sách trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 2.2.1. Hệ thống bộ máy tổ chức quản lý thu ngân sách Trong những năm qua, bộ máy tổ chức quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện Phong Điền đã đạt những kết quả tích cực; các cơ quan liên quan phối hợp phân chia quyền hạn hợp lý, không chồng chéo lẫn nhau. Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trên địa bàn huyện Phong Điền trong quản lý thu ngân sách cụ thể như sau: 43 Chú thích: Quan hệ trực thuộc Quan hệ phối hợp - UBND huyện Phong Điền: + Lập dự toán thu NSNN trên địa bàn huyện; dự toán thu, chi ngân sách địa phương, phương án phân bổ dự toán ngân sách huyện; quyết toán ngân sách địa phương; lập dự toán điều chỉnh ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết trình HĐND huyện quyết định và báo cáo UBND tỉnh, Sở tài chính Thừa Thiên Huế + Tổ chức thực hiện ngân sách địa phương; hướng dẫn, kiểm tra UBND các xã, thị trấn xây dựng và tổ chức thực ngân sách; kiểm tra nghị quyết của HĐND xã, thị trấn về thực hiện ngân sách địa phương theo quy định của pháp luật. Hình 2.1: Hệ thống bộ máy tổ chức quản lý thu ngân sách tại huyện Phong Điền (Nguồn: Tác giả tổng hợp) 44 - Phòng tài chính – kế hoạch: thực hiện Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05/5/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quy định phòng tài chính – kế hoạch huyện là cơ quan tham mưu giúp việc cho UBND huyện thực hiện chức năng QLNN về các lĩnh vực tài chính, tài sản, kế hoạch đầu tư, đăng ký kinh doanh, thống nhất về quản lý kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân theo quy định của pháp luật. Phòng tài chính – kế hoạch huyện chịu sự chỉ đạo về chuyên môn của Sở tài chính tỉnh Thừa Thiên Huế. + Nhiệm vụ QLNN về thu ngân sách của Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền cụ thể như sau: (1) Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách, các kế hoạch, chương trình đã được cấp thẩm quyền phê duyệt trong lĩnh vực tài chính nói chung, lĩnh vực thu ngân sách nói riêng; (2) Hướng dẫn các cơ quan, đơn vị dự toán thuộc huyện Phong Điền xây dựng dự toán ngân sách hàng năm theo hướng dẫn của Sở tài chính, trình UBND huyện xem xét và HĐND huyện quyết định; (3) Lập phương án phân bổ dự toán ngân sách huyện, lập dự toán điều chỉnh trong trường hợp cần thiết theo quy định, trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định, bảo đảm tiến độ thực hiện; (4) Hướng dẫn và kiểm tra việc quản lý ngân sách của UBND phường và các phòng, ban, ngành, các cơ quan, đơn vị thuộc huyện; (5) Tổng hợp thu, chi NSNN trên địa bàn huyện; lập quyết toán ngân sách huyện và tổng quyết toán ngân sách trên địa bàn huyện theo quy định; (6) Phối hợp với Chi cục thuế huyện Phong Điền trong việc quản lý công tác thu NSNN trên địa bàn huyện; phối hợp với Kho bạc nhà nước Phong Điền thực hiện cấp phát đầy đủ, kịp thời, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức cho các đối tượng sử dụng ngân sách; (7) Được quyền yêu cầu các đơn vị liên quan cung cấp thông tin cần thiết phục vụ cho công tác QLNN về tài chính, tài sản. 45 - Kho bạc nhà nước Phong Điền: hướng dẫn các đơn vị dự toán mở tài khoản để giao dịch. Kiểm soát, thanh toán kịp thời, đầy đủ khi đã có đủ điều kiện và đúng thời gian quy định. Hết năm kế hoạch, xác nhận số thanh toán trong năm, nhận xét về kết quả chấp hành chế độ quản lý, chấp hành các chế độ, chính sách, định mức theo quy định của pháp luật - Chi cục thuế Phong Điền: là cơ quan có nhiệm vụ thực hiện triển khai mọi hoạt động về thu ngân sách trên địa bàn quận; triển khai công việc theo đúng chức năng, nhiệm vụ của chi cục và chịu sự chỉ đạo, điều hành của Cục thuế tỉnh Thừa Thiên Huế; đồng thời chấp hành một số quy định riêng trong huyện theo quy định của chính quyền huyện Phong Điền. Chi cục có trách nhiệm tham mưu cấp ủy, chính quyền huyện trong việc chỉ đạo công tác thu ngân sách trên địa bàn. Phối hợp với các cơ quan chức năng trong công tác thu và chống thất thu ngân sách trên địa bàn huyện. Trong những năm qua, huyện Phong Điền đã coi trọng việc tổ chức bộ máy quản lý thu NSNN, quan tâm đến các cán bộ làm công tác quản lý NSNN trên địa bàn. Các cơ quan tài chính, Chi cục thuế, Kho bạc nhà nước đã có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên theo dõi, thông báo tình hình các khoản thu trên hệ thống Thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) nên công tác quản lý thu NSNN đã cải thiện đáng kể hoạt động của bộ máy quản lý thu NSNN 2.2.2. Lập dự toán thu ngân sách Luật NSNN 2015 quy định: dự toán NSNN hàng năm được lập phải căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng. Các khoản thu trong dự toán phải được xác định trên cơ sở tăng trưởng kinh tế, các chỉ tiêu có liên quan và các quy định của pháp luật về thu ngân sách. 46 STT Đơn vị trích dẫn Trình tự các bước 1 - UBND huyện - Phòng TC-KH 2 - Các đơn vị sử dụng ngân sách - UBND xã, thị trấn 3 - Phòng TC-KH - Chi cục thuế 4 - UBND tỉnh Thừa Thiên Huế 5 - UBND huyện - Phòng TC-KH - Chi cục thuế 6 - HDND huyện 7 - UBND huyện 8 - Các đơn vị sử dụng ngân sách - UBND xã, thị trấn (HĐND xã, thị trấn phê duyệt) 9 - UBND huyện - Phòng TC-KH 10 - Các đơn vị sử dụng ngân sách - UBND xã, thị trấn - KBNN Phong Điền 11 - Cục thuế tỉnh Thừa Thiên Huế - Chi cục thuế Phong Điền - Người nộp thuế - KBNN Phong Điền 12 - Phòng TC-KH - KBNN Phong Điền - Chi cục thuế - UBND huyện 13 - HĐND huyện phê chuẩn - Sở tài chính thẩm định 14 - Phòng TC-KH - UBND huyện - Các đơn vị sử dụng NSNN - UBND xã, thị trấn Hình 2.2: Quy trình lập dự toán thu ngân sách hàng năm (Nguồn: tác giả tổng hợp) Hướng dẫn lập dự toán thu Lập dự toán thu các đơn vị Tổng hợp dự toán thu ngân sách Tỉnh giao dự toán thu NSNN Dự kiến phân bổ dự toán thu NSNN Phê chuẩn phân bổ dự toán thu ngân Giao dự toán thu NSNN cho các xã, thị trấn, các đơn vị sử dụng, chi cục thuế Lập dự toán chi tiết theo dự án được giao Phê duyệt Lưu hồ sơ Thẩm định Thực hiện thu theo dự án và báo cáo quyết toán định kỳ Đăng ký nộp thuế Quản lý người nộp thuế Thanh tra, kiểm tra thuế Theo dõi nộp thuế Tổng hợp, báo cáo thu NSĐP năm 47 Trong giai đoạn 2017 - 2019 quy trình lập dự toán thu NSNN đã được thực hiện theo các quy định của Luật NSNN; Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật NSNN; Thông tư số 342/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật NSNN; Nghị quyết số 11/2016/NQ-HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế ngày 08/12/2016 về việc Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và tỷ lệ phân chia ngân sách giữa các cấp chính quyền địa phương giai đoạn 2017 - 2020. Căn cứ vào chỉ thị của UBND tỉnh, hướng dẫn của Sở Tài chính và thông báo kiểm tra về dự toán ngân sách của Sở Tài chính cho UBND huyện. Căn cứ vào chủ trương huyện uỷ, Nghị quyết HĐND huyện, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và dự toán thu ngân sách của các đơn vị, phòng ban, các xã, trị trấn, vào tháng 7 hàng năm UBND huyện giao cho Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan như Chi cục Thuế tham mưu ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về công tác lập dự toán, tổ chức và hướng dẫn các đơn vị dự toán trực thuộc huyện trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình cũng như ước thực hiện các khoản thu của năm hiện hành để tiến hành xây dựng dự toán thu của đơn vị cho năm kế hoạch. UBND các xã, thị trấn lập dự toán thu ngân sách năm kế hoạch gửi cho phòng Tài chính – Kế hoạch và Chi cục thuế làm cơ sở tổng hợp xây dựng dự toán thu trên toàn địa bàn báo cáo UBND huyện trình HĐND huyện xem xét quyết định, trước khi báo cáo lên UBND tỉnh. Trong quá trình lập dự toán NSNN đảm bảo tổng số thu thuế và phí, lệ phí và các khoản thu được tổng hợp đầy đủ, phù hợp với tốc độ tăng trưởng chung. Dự toán thu ngân sách của các đơn vị phải lập theo đúng nội dung, biểu mẫu, thời hạn và thể hiện đầy đủ các khoản thu theo mục lục NSNN và hướng dẫn của Bộ tài chính, Sở tài chính. 48 Các khoản thu từ thuế phải được lập trên cơ sở các bộ thuế do Chi cục thuế quản lý thu, tình hình thực hiện dự toán thu của các năm liền kề và tốc độ phát triển kinh tế trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó các khoản thu phí, lệ phí, thu khác cũng được các cơ quan quản lý thu lập cùng với sự thẩm định của cơ quan tài chính, để hình thành nên dự toán thu ngân sách hàng năm. Chi cục thuế triển khai việc lập dự toán thu thuế cho các địa phương, đơn vị trên cơ sở phân cấp nguồn thu để lập bộ cho từng bộ thuế, các khoản thu và tốc độ phát triển chung của quận tiến hành xây dựng dự toán thu NSNN cho từng khoản thu thuế, phí trước bạ... Trong công tác lập dự toán thu, các khoản thuế ngoài quốc doanh được phân cấp cụ thể như sau: cấp huyện thì đảm nhận việc lập dự toán và quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp, công ty trên địa bàn huyện được phân cấp (theo phân cấp hiện nay thì cấp quận quản lý các doanh nghiệp có vốn đăng ký dưới 70 tỷ); cấp xã thực hiện lập dự toán và quản lý thu đối các hộ kinh doanh cá thể. Đối với các khoản thu phí, lệ phí, thu khác giao cho các cơ quan trực tiếp thu thực hiện lập dự toán, sau đó được Phòng tài chính kế hoạch huyện cùng Chi cục thuế tổng hợp theo từng lĩnh vực, trình UBND huyện xem xét. Việc lập dự toán thu NSNN hàng năm được huyện chỉ đạo triển khai theo đúng quy trình của Luật ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành của các cơ quan chức năng, đảm bảo phù hợp với việc phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của huyện cũng như cơ cấu tỷ trọng trong từng khoản thu NSNN của địa phương. 49 Bảng 2.1: Bảng số giao dự toán thu ngân sách nhà nước của huyện Phong Điền giai đoạn 2017 – 2019 Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Thu NSNN trên địa bàn huyện 99,218 192,830 200,010 Thu cân đối NSNN 96,160 191,330 197,260 Các khoản thu để lại chi qua quản lý NSNN 3,058 1,500 2,750 (Nguồn: Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền) Qua bảng số lập dự toán thu NSNN trên địa bàn huyện Phong Điền giai đoạn 2017- 2019 cho thấy, số giao dự toán hàng năm của huyện năm sau đều cao hơn năm trước. Số thu bình quân của giai đoạn này là 164,019 triệu đồng, trong đó thu cân đối NSNN bình quân là 161,583 triệu đồng, thu để lại chi qua quản lý NSNN bình quân là 2,436 triệu đồng. Dự toán thu NSNN năm 2018 tăng 94,3% so với năm 2017, năm 2019 tăng 102% so với năm 2017. Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phong Điền giai đoạn 2017 – 2019 (Nguồn: Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền) 50 Nhìn vào biểu đồ nhận thấy thu cân đối NSNN tăng theo từng năm trong đó các khoản thu để lại chi qua quản lý NSNN lại giảm theo từng năm, nguyên nhân là nguồn thu huy động đóng góp, cũng như viện trợ trên địa bàn huyện ngày càng giảm. Dự toán thu ngân sách tăng là nhờ sự hỗ trợ xúc tiến của tỉnh, nỗ lực phối hợp triển khai của huyện nên đã thu hút được nhiều dự án trở thành “điểm sáng” của tỉnh về thu hút đầu tư. Trên địa bàn toàn huyện có 122 doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động, các ngành nghề truyền thống mộc Mỹ Xuyên, đệm bàng Phò Trạch, gốm Phước Tích, nón lá Thanh Tân, lưới Vân Trình góp phần khai thác có hiệu quả tài nguyên, giải quyết việc làm, tăng thêm thu nhập cho người lao động. Bên canh đó, việc đánh bắt và nuôi trồng thủy, hải sản, đặc biệt là nuôi tôm trên cát đang mở ra hướng đi mới, mang lại giá trị kinh tế cao và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện. Dịch vụ về thương mại có bước phát triển, đến nay, đã hình thành khu dịch vụ hậu cần ngoài hàng rào khu công nghiệp, khu vực ngoài bệnh viện Trung ương Huế cơ sở 2, phát triển các Trung tâm thương mại An Lỗ, Điền Lộc... Như vậy, có thể khẳng định công tác lập dự toán thu NSNN huyện Phong Điền hầu như tuân thủ đúng những quy định của pháp luật trong quản lý việc lập dự toán thu NSNN, đã đảm bảo đúng quy trình, nội dung, bao quát các nguôn thu, tập trung bám sát với thực tế phát triển kinh tế - xã hội của huyện và đáp ứng được các yêu cầu của cơ quan quản lý cấp trên Tuy nhiên, trong công tác lập dự toán hàng năm vẫn còn tồn tại bất cập về thời gian, gây ra nhiều áp lực cho các đơn vị dự toán trong quá trình lập kế hoạch thu NSNN cho năm tiếp theo. Công tác lập dự toán thu ngân sách của các phòng, ban, ngành, các đơn vị trên địa bàn huyện còn thiếu tính tích cực, dự toán thu thường xây dựng thấp, dự toán chi ngân sách lại đưa ra nhu cầu cao hơn thực tế, trong khi khả năng cân đối, bù đắp của ngân sách cấp trên còn rất khó khăn. Điều đó gây khó khăn cho quá trình thảo luận giao kế hoạch thu, dẫn đến sự áp đặt về số thu của cơ quan quản lý NSNN cấp trên. 51 Ngoài ra, việc xây dựng dự toán thu có lúc chỉ dựa vào các bộ thuế đã được lập từ các năm trước đây, chưa thường xuyên rà soát lại sự thay đổi thường xuyên của các bộ thuế, chưa dự toán được sự biến động các khoản thu: như các khoản thu về thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ, phí lệ phí, các khoản thu khác, các khoản thu quản lý qua ngân sách... dẫn đến chất lượng dự toán do các cơ quan, đơn vị lập chưa cao, ít tính thuyết phục... 2.2.3. Tình hình thực hiện dự toán thu ngân sách Hàng năm, trên cơ sở dự toán thu NSNN được giao, Phòng kế hoạch – tài chính phối hợp với Chi cục thuế tham mưu cho UBND huyện Phong Điền tiến hành phân bổ và chỉ đạo các phòng, ban, ngành, các đơn vị dự toán trên địa bàn huyện tổ chức thực hiện. Việc chấp hành dự toán thu NSNN được thực hiện theo đúng quy định của Luật NSNN và các văn bản pháp luật có liên quan. Công tác quản lý thu NSNN bám sát với dự toán giao, chi tiết theo từng mục lục ngân sách. Mọi khoản thu ngân sách đều được thu kịp thời, đầy đủ vào NSNN qua Kho bạc nhà nước Phong Điền theo đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức quy định. Nhờ vậy, kết quả thu NSNN trên địa bàn huyện luôn hoàn thành chỉ tiêu tỉnh giao và đáp ứng được các nhiệm vụ chi. 52 (Nguồn: UBND huyện Phong Điền) (1): Các đơn vị dự toán thông báo trực tiếp đến tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN (2): Tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN phải nộp tiền cho các đơn vị dự toán (3): Phòng tài chính – kế hoạch chỉ đạo các đơn vị dự toán (4): Các đơn vị dự toán nộp tiền vào Kho bạc nhà nước (5): Tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN nộp tiền trực tiếp bào KBNN (6): Chi cục thuế thông báo trực tiếp tới tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN (7): Tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN nộp tiền vào Chi cục thuế (8): Phòng tài chính kế hoạch huyện, chi cục thuế huyện, KBNN huyện Phong Điền phối hợp với nhau trong quản lý thu NSNN Việc QLNN về thu ngân sách tại huyện Phong Điền được thực hiện trên cơ sở pháp lý: Luật phí và lệ phí 2015; Luật quản lý thuế 2006 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 21/2012/QH13 và Luật số 71/2014/QH13; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật thuế giá trị gia 7 8 8 1 Tập thể, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN Các đơn vị dự toán Phòng Tài chính kế hoạch huyện Kho bạc nhà nước Phong Điền Chi cục thuế Phong Điền 2 3 4 5 6 Hình 2.3: Quy trình tổ chức thực hiện thu ngân sách nhà nước huyện Phong Điền 53 tăng, luật thuế tiêu thụ đặc biệt và luật quản lý thuế 2016; Luật thuế thu nhập cá nhân sửa đổi và bổ sung 2012; Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi 2013; Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi 2014; Nghị định số 91/2014/NĐ-CP ngày 01 tháng 10 năm 2014 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Nghị định về thuế; Nghị định số 12/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng o2 năm 2015 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế; Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Ngân sách nhà nước; Thông tư số 76/2014/TT-BTC ngày 16 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất; Thông tư số 77/2014/TT- BTC ngày 16 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Nghị định số 46/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước; Thông tư 96/2015/TT-BTC hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp tại Nghị định 12/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 78/2014/TT-BTC, Thông tư 119/2014/TT-BTC, Thông tư 151/2014/TT-BTC; Thông tư 84/2016/TT- BTC hướng dẫn thủ tục thu nộp ngân sách nhà nước đối với các khoản thuế và thu nội địạ; Thông tư số 342/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016 của Bộ Tài chính quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghi định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Ngân sách nhà nước QLNN về thu ngân sách là hoạt động quản lý bao gồm nhiều khoản thu, việc đi sâu nghiên cứu chi tiết từng nội dung thu là rất rộng lớn và phức tạp, trong khuôn khổ luận văn, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu một số nội dung 54 thu chính trên địa bàn huyện, bao gồm: thu từ thuế; phí, lệ phí; các khoản thu từ đất và thu khác. 2.3.3.1. Hoạt động quản lý thu thuế Thuế là nguồn thu chính của ngân sách huyện Phong Điền nên những năm qua nhờ sự tập trung chỉ đạo quyết liệt đối với hoạt động thu ngân sách nói chung và thu thuế nói riêng, hoạt động quản lý thu thuế đã đạt những kết quả to lớn. Bảng 2.2: Nội dung các khoản thuế thu trên địa bàn huyện Phong Điền thực hiện giai đoạn 2017 – 2019 Đơn vị tính: Triệu đồng TT Nội dung Thực hiện trong năm Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 1 Thuế từ khu vực ngoài quốc doanh 34,000 38,000 39,500 1.1 Thuế giá trị gia tăng 28,879 31,100 31,070 1.2 Thuế thu nhập doanh nghiệp 3,300 4,000 5,030 1.3 Thuế tài nguyên 1,500 2,500 3,00 1.4 Thuế tiêu thụ đặc biệt 50 100 100 1.5 Thu khác ngoài quốc doanh 270 300 300 2 Thuế thu nhập cá nhân 4,500 5,700 6,290 3 Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 60 50 50 (Nguồn: Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền) Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế của huyện không ngừng được củng cố và tăng cường, chất lượng đội ngũ cán bộ thuế đã có bước thay đổi rõ nét về trình độ năng lực, phẩm chất đạo đức, góp phần quyết định đến việc hoàn thành và hoàn thành vượt mức dự toán ngân sách hàng năm được tỉnh giao và huyện giao. Tổng các khoản thuế thu được trên địa bàn tăng qua các năm, 55 trong đó, nguồn thuế thu từ khu vực ngoài quốc doanh là chủ yếu và chiếm tỷ lệ cao nhất. Hoạt động quản lý thu thuế đã chuyển biến theo hướng tích cực, công khai, dân chủ, minh bạch, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ý thức tự giác chấp hành nghĩa vụ thuế ngày càng được nâng lên. Thuế từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh là khoản thu chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu thuế của huyện và cũng là nội dung trọng tâm trong hoạt động quản lý thu thuế của Chi cục thuế huyện Phong Điền. Nhận thức rõ điều này, UBND huyện đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp trên địa bàn. Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ các khoản thuế thu trên địa bàn huyện Phong Điền giai đoạn 2017 – 2019 (Nguồn: Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền) UBND huyện Phong Điền cũng như Chi cục thuế huyện cũng đã tập trung vào việc đề ra các biện pháp để hoàn thành dự toán thu được giao, tăng 56 cường các biện pháp nghiệp vụ trong công tác thuế, trong đó tập trung vào việc chống thất thu, sót hộ, gian lận thương mại, không chấp hành các quy định của pháp luật về thu ngân sách, nợ đọng dây dưa về thuế. Tuy nhiên, nhìn vào biểu đồ trên cho thấy trong giai đoan 2017 – 2019, thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn hàng năm đều tăng từ 4,500 triệu đồng năm 2017 lên 6,290 triệu đồng năm 2019, bình quân thu 5,496 triệu đồng/ năm, nhưng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có mức tăng chậm thậm chí là giảm, điều nay chưa phù hợp với thực tế quy hoach sử dụng đất của huyện. Phong Điền là huyện trọng tâm phát triển công nghiệp, trong những năm vừa qua diện tích đất công nghiệp, kinh doanh dịch vụ và phát triển các khu đô thị loai 4 tăng nhanh, diện tích đất nông nghiệp giảm, với số thu thuế đất phi nông nghiệp như trên thể hiện sự quản lý chưa chặt chẽ trong hoạt động quản lý thu thuế đất phi nông nghiệp trên địa ban huyện. 2.3.3.2. Hoạt động quản lý thu tiền sử dụng đất Trong những năm qua, hoạt động QLNN về thu ngân sách về đất đai của huyện Phong Điền cơ bản đi vào nề nếp, góp phần phát triển kinh tế xã hội của huyện. Giai đoạn 2017 - 2019, đất đai trên địa bàn được quản lý chặt chẽ, cơ bản đã được giao đến các thành phần để sử dụng đúng mục đích và hiệu quả, việc khai thác các nguồn thu từ đất đai trên địa bàn huyện đã được triển khai thực hiện và tăng thu thêm hàng năm, góp phần vào nguồn thu ngân sách của huyện. Tuy nhiên, việc khai thác, tạo nguồn thu từ đất đai trên địa bàn huyện hiện nay còn chưa tương ứng với tiềm năng, tính bền vững chưa cao, chưa có kế hoạch để huy động tăng nguồn thu ngân sách từ đất đai phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội nói chung của huyện. 57 Bảng 2.3: Nội dung các khoản thu về đất trên địa bàn huyện Phong Điền thực hiện giai đoạn 2017 – 2019 Đơn vị tính: Triệu đồng TT Nội dung Thực hiện trong năm Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 1 Thu sử dụng đất 20,000 50,000 80,000 2 Thu tiền thuê đất 500 24,450 1,000 3 Thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản 500 330 0 (Nguồn: Phòng tài chính – kế hoạch huyện Phong Điền) Do diện tích đất phi nông nghiệp trên địa bàn huyện Phong Điền ngày càng tăng, vì vậy trong những năm qua thu tiền sử dụng đất tương đối lớn, chủ yếu thu từ đấu giá đất nhỏ lẻ và xen kẹt và thu nợ đọng tiền sử dụng đất của các năm trước. Theo quy định tại Khoản 1, Điều 16 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất, người sử dụng đất được gia hạn trả dần trong thời hạn là 5 năm, dẫn đến khoản nợ đọng tiền sử dụng đất trên địa bàn huyện rất lớn. Theo số liệu báo cáo của Chi cục thuế số tiền nợ đọng thu tiền sử dụng đất đến 29/08/2019 trên địa bàn quận chưa thu hồi được là 880.005.000 triệu đồng của 11 công ty, doanh nghiệp. Và do những khó khăn này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 79/2019/NĐ-CP ngày 26/10/2019 của Chính phủ sửa đổi điều 16 nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất. Nghị định sửa đổi cũng quy định cụ thể về trình tự, thủ tục ghi nợ tiền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân; về trách nhiệm của Văn phòng đăng ký đất đai hoặc cơ quan tài nguyên môi trường; về trách nhiệm 58 của cơ quan kho bạc thu tiền sử dụ