Luận văn Thực trạng phát triển kinh tế xã hội nông thôn của hai xã Tây Bắc vùng Xuân Mai: Nhuận Trạch và Hoà Sơn (Thuộc tỉnh Hoà Bình) trong quá trình đô thị hoá theo quy hoạch thành thị xã Xuân Mai - Hà Tây

xây dựng khang trang và trang bị tiện nghi khá đầy đủ, mạng lưới điện thoại tăng nhanh. Bên cạnh những khu chợ buôn bán nhỏ, xã có một chợ lớn hoạt động buôn bán dịch vụ vào tất cả các ngày trong tuần. Hàng năm xã luôn đầu tư tu sửa và nâng cấp cơ sở hạ tầng ở chợ. - Năm 2003 đã đầu tư nâng cấp 2 cổng chợ và xây dựng thêm hệ thống thoát nước. Năm 2005 đầu tư cho việc cải tạo khu vệ sinh chợ. Với việc đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ cho thương mại như vậy cho nên hàng hoá rất đa dạng và phong phú, chất lượng đảm bảo tốt giá cả ổn định. Công tác quản lý thị trường được từng bước đi vào nề nếp. Ban quản lý chợ được kiện toàn đủ về số lượng và chất lượng. 3.1.2.4 Kết quả sản xuất kinh doanh của Xã Nhuận Trạch (biểu 5) Qua biểu 5 cho thấy, qua các năm giá trị sản xuất của các ngành đều tăng lên, vì vậy tổng giá trị sản xuất của toàn xã cũng tăng lên qua các năm. Trong tổng giá trị sản xuất của xã thì giá trị sản xuất do thương nghiệp và dịch vụ mang lại giá trị cao nhất trên 40,28%. Giá trị sản xuất ngành nông nghiêp tuy chỉ chiếm một tỷ trọng tương đối (37,34% năm 2005) nhưng đã giảm dần qua các năm, Ngành chăn nuôi, trong những năm qua số lượng và chất lượng đàn gia súc, gia cầm luôn tăng khá nhanh. Với kết quả sản xuất kinh doanh tăng nhanh như vậy nên mặc dù tổng số nhân khẩu và tổng số hộ của xã tăng qua các năm, nhưng giá trị sản xuất bình quân một hộ vẫn tăng đều qua 3 năm. Điều này cho thấy cơ cấu kinh tế của thị trấn đang chuyển hướng tích cực vừa tạo việc làm cho lao động dư thừa vừa nâng cao thu nhập cho hộ. 3.1.2.4 Tình hình đời sống văn hoá, giáo dục, y tế ở xã Trong những năm qua không những đời sống vật chất của người dân được nâng lên rõ rệt, mà cả đời sống tinh thần cũng đã được cải thiện rất nhiều. Nhà ở đã được xây dựng kiên cố rất nhiều và không còn nhà lợp rạ. Các tiện nghi sinh hoạt được mua sắm và nâng cao dần. Còn về văn hoá tinh thần cũng được chú ý rất nhiều, hầu như các khu của xã đều có nhà văn hoá riêng, xã đã xây dựng và tu sửa sân văn hoá có quy mô hơn nhằm phục vụ cho nhân dân giải trí thông qua hoạt động văn hoá nghệ thuật. Các tầng lớp lứa tuổi được quan tâm chú ý, các em nhỏ thì có đội thiếu niên để sinh hoạt, thanh niên thì có đoàn thanh niên, phụ nữ thì có hội phụ nữ, người già có hội người cao tuổi. Ngoài ra các cụ già còn được tập dưỡng sinh, tập thái cực quyền để nâng cao sức khoẻ. Về giáo dục đã được ưu tiên phát triển, toàn xã đã có 3 trường học mầm non, 2 trường tiểu học, 2 trường trung học cơ sở. Các em nhỏ đến tuổi đến trường đều đã được đến trường. Với đội ngũ giáo viên giảng dạy nhiệt tình nên số em bỏ học không còn nhiều. Mỗi năm xã lại đầu tư thêm các trường sửa sang lại trường lớp, trang bị và nâng cao dần các công cụ giảng dạy, những trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy và học tập, nâng cao trình độ văn hoá cho nhân dân. Công tác y tế đã có một trạm xá, một bệnh viện của xã, ngoài ra còn có bệnh viện 24 của quân đội. Việc chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân được quan tâm, chất lượng khám và chữa bệnh có tiến bộ. Tinh thần và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ y tế được nâng lên. Các chương trình y tế quốc gia được triển khai thực hiện tốt. Tuy nhiên bên cạnh sự phát triển về đời sống như vậy thì những tệ nạn như cờ bạc, nghiện hút, trộm cắp, mại dâm... lại cũng phát triển không ngừng. Điều này cũng là vấn đề đang gây nhức nhối cho lãnh đạo và nhân dân. 3.2 Phương pháp nghiên cứu Đề tài được chúng tôi nghiên cứu trong bối cảnh vùng đô thị Xuân Mai đang từng bước chuẩn bị các điều kiện cần và đủ để có được một thị xã Xuân Mai trong những năm tới. Việc tìm ra những ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá đến việc phát triển kinh tế – xã hội nông thôn vùng đô thị Xuân Mai (gồm thị trấn Xuân Mai và 6 xã phụ cận nằm trong quy hoạch), trực tiếp là hai xã TN và Hoàng Văn Thụ. Đòi hỏi phải lựa chọn phương pháp nghiên cứu chính xác và sát thực. Phương pháp nghiên cứu phải đảm bảo tính kế thừa của lịch sử trong quá trình phảt triển, đảm bảo cơ sở lý luận và tính thực tiễn sâu sắc. Trong luận văn này chúng tôi lựa chọn những phương pháp chủ yếu gồm: 3.2.1 Phương pháp chọn mẫu Chọn mẫu ngẫu nhiên: Chúng tôi tiến hành lựa chọn điều tra 1 xã, với tổng số mẫu điều tra là 30 hộ gồm: Nông dân sản xuất nông nghiệp thuần tuý, công nhân, cán bộ viên chức và tiểu thương. 3.2.2 Phương pháp thu thập và sử lý số liệu - Thu thập số liệu thứ cấp (các tư liệu đã công bố) các cơ quan, các ngành, ở thôn, xã... có liên quan đến mục tiêu đề ra. - Thu thập số liệu sơ cấp: Thiết kế mẫu phiếu điều tra, các bảng hỏi và câu hỏi phỏng vấn. - Tham khảo các kết quả nghiên cứu, các báo cáo tổng kết hội nghị, hội thảo, các sách báo, niên giám thống kê... 3.2.3 Phương pháp so sánh Qua việc so sánh các chỉ tiêu tương đối, chỉ tiêu tuyệt đối để thấy được mức độ ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá đến từng lĩnh vực kinh tế xã hội của địa bàn nghiên cứu. 3.2.4 Phương pháp dự báo Là phương pháp nghiên cứu dựa vào phân tích các mức độ ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá đến thực trạng kinh tế xã hội của địa bàn nghiên cứu, từ đó đưa ra dự báo xu hướng phát triển kinh tế xã hội của địa bàn nghiên cứu. 3.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu 3.3.1 Các chỉ tiêu về thể hiện quá trình đô thị hoá - Số lượng, tỷ lệ và biến động dân số thành thị - Số lượng, tỷ lệ, xu hướng biến động của lao động, hộ phi nông nghiệp. - Số lượng, tỷ lệ, xu hướng đầu tư vốn cho các ngành. - Số lượng cơ cấu kinh tế giữa các ngành. - Số lượng các trung tâm công nghiệp, thương mại, xí nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. 3.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh mức độ ảnh hưởng của qua trình ĐTH đến phát triển kinh tế - xã hội 3.3.2.1 Các chỉ tiêu về mức độ ảnh hưởng của quá trình ĐTH đến phát triển kinh tế - Giá trị tổng sản phẩm hàng hoá. Là toàn bộ giá trị của cải vật chất và dịch vụ của tất cả các ngành. - Giá trị sản phẩm các ngành. - Số lượng tỷ lệ lao động từng ngành qua các năm. - Số lượng người có việc làm. - Thu nhập bình quân/ lao động. 3.3.2.2 Các chỉ tiêu về mức độ ảnh hưởng của quá trình ĐTH đến phát triển xã hội - Tỷ lệ xoá mù chữ - Số lượng các câu lạc bộ văn hoá - Một số chỉ tiêu phản ánh tệ nạn xã hội - Tỷ lệ người được dùng nước sạch 4.1 Khái quát quá trình ĐTH vùng đô thị Xuân Mai Thủ tướng chính phủ ra quyết định thành lập chuỗi đô thị: Sơn Tây – Hoà Lạc – Xuân Mai – Miếu Môn, đây là chuỗi đô thị vệ tinh có vai trò hỗ trợ phát triển cho thủ đô Hà Nội trong tiến trình phát triển, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Trong quy hoạch mở rộng, thị xã Xuân mai sẽ bao gồm thị trấn Xuân Mai và 6 xã lân cận gồm: Thuỷ Xuân Tiên, Tân Tiên, Hoà Sơn, Thanh Bình, Nhuận Trạch và Hoàng Văn Thụ. Thị xã sẽ được mở rộng với quy mô diện tích là 5792 ha và dân số là 69 vạn dân. Theo quy hoạch tổng thể thì thị xã sẽ bao gồm: + Cụm công nghiệp vật liệu xây dựng tại xã Thuỷ Xuân Tiên + Cụm công nghiệp cơ khí chế tạo tại Sơn Linh + Khu đất dự phòng công nghiệp + Công viên trung tâm hồ Thuỷ Xuân Tiên + Khu các trường chuyên nghiệp xóm làng + Lâm viên núi Nuốt + Trung tâm dịch vụ công cộng đô thị + Trường đại học Lâm Nghiệp Việt Nam Từ những quy hoạch chung như vậy, trong thời gian vừa qua ban chỉ đạo nâng cấp thị trấn đã tiến hành xây dựng đề án phát triển tổng thể của vùng dự kiến sẽ trình Uỷ ban nhân dân tỉnh vào cuối năm 2006 và đang tiến hành giải quyết các tranh chấp về đất đai, địa giới hành chính, đồng thời triển khai một số hạng mục nằm trong quy hoạch. Xã Nhuận Trạch đóng vai trò là trung tâm với hệ thống cơ sở hạ tầng tương đối đầy đủ, hoạt động kinh tế chủ yếu là TM – DV, CN – TTCN còn nông nghiệp chiếm tỷ trọng rất thấp. Các xã còn lại thỉ sản xuất nông nghiệp là hoạt động chủ yếu quyết định đến thu nhập của xã, tuy nhiên tỷ trọng này trong những năm gần đây đang có xu hướng giảm dần. Ngược lại, doanh thu từ các hoạt động TM – DV, CN – TTCN đang có xu hướng tăng nhanh do có sự góp mặt của nhiều thành phần kinh tế đầu tư vào đây, những dấu hiệu này cho thấy tác động tích cực của quá trình đô thị hoá. Bên cạnh đó, các xã này còn có ngành nghề truyền thống mà chủ yếu là mây giang đan vừa có tác dụng tăng thu nhập vừa giải quyết việc làm tại chỗ cho người dân trong những lúc nông nhàn. Nhân tố con người luôn là mối quan tâm đặc biệt của thị trấn cũng như toàn vùng đô thị trong quá trình phát triển. Nhận thức được tầm quan trọng đó thì trong những năm qua, xã Nhuận Trạch cũng như thị trấn Xuân Mai và các xã lân cận nằm trong quy hoạch đã tập trung xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị phục vụ cho ngành giáo dục và y tế nhằm hỗ trợ chăm lo nuôi dưỡng những nhân tài cho thị xã trong tương lai. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động mang tính khích lệ tinh thần như thành lập các quỹ học tập, các hoạt động văn hoá thể thao, đại hội thanh niên tuổi trẻ Xuân Mai, bà mẹ trẻ em được chăm lo chu đáo. Vấn đề tăng dân số cũng được các cấp lãnh đạo của vùng đô thị quan tâm, hiện tỷ lệ sinh cũng như tỷ lệ tăng dân số tự nhiên của cả vùng đô thị đạt thấp, số bà mẹ có sinh con thứ ba còn không nhiều. Theo sự phân loại đô thị nước ta hiện nay và căn cứ vào mật độ dân số, các thức tổ chức kinh doanh thì thị xã Xuân Mai trong tương lai được xếp vào đô thị loại 5. Tức chỉ là trung tâm tổng hợp kinh tế xã hội hoặc trung tâm sản xuất tiểu thủ công nghiệp. Qua đây cho thấy quá trình đô thị hoá của vùng còn đang ở trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển. Trong chỉ đạo định hướng cũng như trong chủ trương chính sách của các cấp lãnh đạo là khi thực hiện quá trình nâng cấp xã phải hạn chế tối đa khả năng xâm lấn đất nông nghiệp. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này là rất khó khăn vì yêu cầu của quá trình đô thị hoá cũng như CNH – HĐH, thực tế một phần đất nông nghiệp đã và sẽ đang bị mất đi do nhu cầu nhà ở, giao thông, cho xây dựng cơ bản, khu công nghiệp. Nhưng dù sao xu hướng này cũng có lợi cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động ở nông thôn trong thời kỳ đổi mới. Tóm lại, quá trình ĐTH của vùng đô thị Xuân Mai tuy đã diễn ra rất dài nhưng do bị gián đoạn và nhiều nguyên nhân khác nên chỉ trong mấy năm trở lại đây mới lấy lại được nhịp độ phát triển. Với sự lỗ lực của các cấp lãnh đạo từ trung ương đến địa phương nên quá trình đô thị hoá của vùng đô thị Xuân Mai đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, để nâng cấp và mở rộng thị trấn Xuân Mai thành công và đạt chất lượng đô thị cao thì còn nhiều vấn đề khó khăn cần phải thận trọng trong quá trình ĐTH của vùng đô thị. Bảng 1a: Kết quả sản xuất kinh doanh của xã Nhuận Trạch Chỉ tiêu 2000 2005 Tốc độ (%) SL (trđ) CC (%) SL (trđ) CC (%) I. Tổng giá trị 25.216 100 37.246 100 122,015 1. GTSXNN 17.012 67,47 14.132 37,34 91,18 - Trồng trọt 11.002 64,67 5121 36,24 68,22 - Chăn nuôi 6010 35,33 9011 63,76 123,94 2. GTSXTTCN 3102 12,30 8110 21,78 162,64 3. GTSX TS-dịch vụ 5103 20,23 15.011 40,28 173,53 II. Các chỉ tiêu BQ 1. Giá trị sản xuất/khẩu 2,23 2,32 2. Giá trị sản xuất /lao động 4,88 26,64 3. Giá trị sản xuất/hộ 15,632 16,27 Bảng 1b: Kết quả sản xuất kinh doanh của xã Hoà Sơn Chỉ tiêu 2000 2005 SL (triệu) Cơ cấu (%) SL (triệu) Cơ cấu (%) Tốc độ I. Tổng giá trị sản xuất 30276 100 42756 100 141,22 1. Gía trị sản xuất nông nghiệp 22435 74,1 26385 61,71 117,6 - Trồng trọt 8425 37,55 17156 65,02 203,63 - Chăn nuôi 14010 62,44 9229 34,98 65,87 2. Giá trị sản xuất TTCN 5649 18,65 8356 19,56 148,13 3. Giá trị TM - DV 2194 7,24 8006 18,72 364,04 II. Các chỉ tiêu bình quân 1. Giá trị sản xuất /khẩu 2,39 2,8 2. Giá trị sản xuất /lao động 4,94 5,18 3. Giá trị sản xuất/hộ 17,56 16,85 Bảng 2a: Tình hình phân bổ và sử dụng đất qua 3 năm Chỉ tiêu ĐVT 2001 2005 Tốc độ (%) DT CC DT CC I. Tổng diện tích đất TN ha 1560 100 1560 100 100 1. Đất nông nghiệp ha 1014 65 77,28 46,66 80,1 a. Đất cây hàng năm ha 450,62 44,11 321,84 44,4 85,82 - Đất chiêm lúa ha 72,10 16 63,79 19,82 95,96 - Đất lúa, ha 300,56 66,7 211,8 65,81 84,865 - Đất chuyên sâu ha 77,96 17,3 55,68 17,3 85,82 b. Đất vườn tạp ha 308,66 30,44 225,46 30,97 80,965 c. Đất cây lâu năm ha 233,22 23,00 164,6 22,01 85,23 d. Diện tích mặt nước NTTS ha 249,44 2,46 17,90 2,46 86,24 2. Đất định cư ha 127,52 8,2 186 11,92 121,16 3. Đất chuyên dùng ha 218,4 14 521,3 33,42 169,78 4. Đất chưa sử dụng ha 199,68 12,8 124,7 80 II> Một số chi tiết ha 1. Đất NN /khẩu ha/ng 0,12 0,22 2. Đất NN /hộ NN ha/hộ 0,87 1,48 Bảng 2b: Tình hình sử dụng đất của xã Hoà Sơn Chỉ tiêu ĐVT 2000 2005 2005/2000 SL Cơ cấu (%) SL Cơ cấu (%) I. Tổng diện tích đất TN ha 1420 100 1420 100 100 1. Đất nông nghiệp ha 935,64 65,89 820 57,74 87,64 a. Đất cây hàng năm ha 413,46 44,19 410 50 99,18 - Đất lúa chiêm ha 75,66 18,3 79,13 19,3 103,73 - Đất lúa ha 266,27 64,4 254,2 62 95,47 - Đất chiêm sâu ha 71,53 17,3 69,7 17 97,44 b. Đất vườn tạp ha 289,11 30,9 215 26,22 74,37 c. Đất cây lâu năm ha 211,45 32,60 116 14,15 54,86 d. Diện tích mặt nước NTTS ha 23,02 2,46 79 9,63 343,18 2. Đất định cư ha 118,286 8,33 163,3 11,5 138,0 2. Đất chuyên dùng ha 197,52 13,31 155,62 186 78,77 4. Đất chưa sử dụng ha 168,13 11,84 181,2 12,76 107,77 II. Một số chỉ tiêu ha 1. Đất NN/khẩu NN ha/ng 10,28 0,08 2. Đất NN/hộ NN ha/hộ 0,76 6,18 Biểu 3: Tình hình tài chính của hộ Diễn giải 2001 2003 2005 Số hộ đã vay (hộ) Hộ đã trả đúng hạn Số hộ đã vay (hộ) Hộ đã trả đúng hạn Số hộ đã vay (hộ) Hộ đã trả đúng hạn Được vay Dưới 5 triệu 592 396 638 621 5-20 213 186 253 214 > 20 18 15 25 23 Tổng số hộ đã vay 823 100 597 916 858 Bảng 4a: Tình hình dân số lao động xã Nhuận Trạch Chỉ tiêu ĐVT 2001 2005 Tốc độ (%) SL CC(%) SL CC(%) I. Tổng dân số Khẩu 11.297 100 16027 100 119,135 1. Khẩu NN Khẩu 8.136 72,02 7036 43,90 95,73 2. Khẩu phi NN Khẩu 3.161 27,98 8901 56,10 182,78 II. Tổng số hộ Hộ 1613 100 2289 100 119,88 1. Hộ NN Hộ 1162 72,04 1052 45,96 95,645 2. Hộ phi NN Hộ 451 27,96 1237 54,04 179,265 III. Tổng lao động LĐ 5167 100 8016 100 124,705 1. LĐNN LĐ 4026 77,92 4.016 50,09 101,39 2. LĐ phi NN LĐ 1141 22,08 4.000 49,91 207,905 IV. Chỉ tiêu BQ 1. Khẩu/hộ Khẩu 7,00 7 2. LĐ/hộ LĐ 3,20 3,5 3. Khẩu NN/hộ NN Khẩu 7 3,07 4. LĐNN/ hộ NN LĐ 3,46 3,82 5. LĐ phi NN/hộ phi NN LĐ 2,53 3,23 Bảng 4b: Tình hình dân số lao động của xã Hoà Sơn Chỉ tiêu ĐVT 2000 2005 2005/2000 SL Cơ cấu (%) SL Cơ cấu (%) I. Tổng dân số Khẩu 13167 100 15230 100 115,66 1. Khẩu NN Khẩu 9617 73,64 9458 62,1 98,35 2. Khẩu phi NN Khẩu 3550 26,96 5732 37,9 162,6 II. Tổng số hộ Hộ 1724 100 2538 100 147,21 Theo ngành nghề 1. Hộ NN Hộ 2225 71,05 1530 60,3 68,76 2. Hộ phi NN Hộ 499 28,55 1008 39,7 2 Theo thu nhập 1. Hộ giàu Hộ 573 33,2 893 35,2 155,85 2. Hộ trung bình Hộ 944 54,8 1091 43 115,57 3. Hộ nghèo Hộ 207 12 554 21,8 26,76 III. Chỉ tiêu BQ 1. Khẩu/hộ Khẩu 7,64 6 2. LĐ/hộ LĐ 3,55 3,25 3. Khẩu NN /hộ NN LĐ 7,85 6,18 4. LĐ NN /hộ NN LĐ 3,91 3,41 5. LĐ phi NN/hộ phi NN LĐ 2,68 3,01 IV. Tổng LĐ LĐ 61.27 100 8253 100 1. LĐNhà nước LĐ 4786 78,12 52,16 63,2 2. LĐ phi NN LĐ 1341 21,88 3037 36,8 Bảng5: Cơ sở vật chất hạ tầng của hai xã Nhuận Trạch và Hoà Sơn Diễn giải ĐVT Xã Nhuận Trạch Tiên Xã Hoà Sơn 1. Giao thông - Đường huyện, tỉnh Km 4,7 5,6 - Đường nhựa Km 2,6 3,2 - Đường bê tông Km 16 12 - Đường cấp phối Km 25 23 - Đường đất Km 36 26 2. Điện - Trạm biến thế Trạm/KVA 2 3 - Đường dây điện m 28 29 3. Công trình thuỷ lợi - Trạm bơm Trạm 2 19 - Km kênh mương Km 17 39 - Tỷ lệ cứng hoá % 35 45 - Hồ chứa nước Cái 1 1 4. Y tế - giáo dục - Trạm y tế Trạm 1 1 - Trường mẫu giáo Trường 2 2 - Trường tiểu học Trường 1 1 - Trường THCS Trường 1 1 - Trường THPT Trường 0 1 Bảng 6: Tình hình sản xuất trồng trọt của 2 xã Nhuận Trạch và Hoà Sơn Diễn giải 2000 2005 Tốc độ tăng BQ (%) Diện tích (ha) Năng suất (tấn/ha) Diện tích (ha) Năng suất (tấn/ha) Diện tích Năng suất Xã Nhuận Trạch 1. Cây lúa 90,6 75 2. Cây ngô 16 2 3. Cây sắn 18 15 4. Cây khoai lang 7 6,5 5. Đậu tương 9,5 13 6. Cây lạc 4,6 7,6 7. Rau, đậu, thực phẩm 12,6 15 8. Cây khoai tây 9 6 - å diện tích gieo trồng 167,3 150,1 - HSSDĐ CT Xã Hoà Sơn 1. Cây lúa 115 86 2. Cây ngô 21 13 3. Cây sắn 22 18 4. Cây khoai lang 18 11 5. Đậu tương 9 16 6. Cây lạc 18,5 24 7. Rau, đậu, thực phẩm 24 28,5 8. Cây khoai tây 26 28 - å diện tích gieo trồng 253,5 224,5 - HSSDĐ CT Bảng 7: Tình hình sản xuất chăn nuôi của hai xã Nhuận Trạch và Hoà Sơn Diễn giải Năm 2000 Năm 2005 Tốc độ tăng BQ (%) å đàn (con) TLXC trong năm (tấn) å đàn (con) TLXC trong năm (tấn) Tổng số con TLXC Xã Nhuận Trạch 1. Đàn lợn 13944 766,92 14960 822,8 107,29 107,29 2. Đàn bò 913 639,1 1030 721 112,81 112,81 3. Đàn trâu 405 324 215 172 53,09 53,09 4. Đàn gia cầm 23240 25564 25261 38787,1 151,72 151,72 Xã Hoà Sơn 1. Đàn lợn 15216 876,29 16076 806,7 105,65 92,06 2. Đàn bò 803 569,2 907 621,8 112,95 109,24 3. Đàn trâu 379 305 2,6 173 56,99 56,72 4. Đàn gia cầm 25160 27615 36780 39136,4 146,8 141,72 Bảng 8: Tình hình văn hoá giáo dục của 2 xã Nhuận Trạch và Hoà Sơn Chỉ tiêu Xã Nhuận Trạch Xã Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ phát triển BQ (%) 2000 2005 Tốc độ phát triển BQ (%) 1. Giáo dục - Số trẻ mẫu giáo  760  821  108,03 660 720 109,09 - Tổng số học sinh 2060 2960 143,69 1698 2103 123,85 - Số học sinh cấp I 890 1025 115,7 710 826 116,33 - Số học sinh cấp II 670 980 146,26 515 702 136,3 - Số học sinh cấp III 450 860 191,11 426 515 120,89 - Số học sinh vào đại học 50 95 190 47 60 127,66 2. Số hộ được sử dụng điện 1307 2024 154,86 14,7 1506 106,28 - số hộ chưa được sử dụng điện 306 265 86,6 307 3. Số điểm bưu điện 1 1 100 1 1 100 4. Số hộ có điện thoại cố định 115 325 282,6 103 410 398,06 5. Số chợ 1 1 100 1 1 100 6. Số nhà kiên cố 1016 1624 159,84 1507 1627 107,96 7. Số người mắc nghiện 85 123 144,7 82 106 170,96 8. Chỉ tiêu BQ - Số học sinh/ dân số (%) 17,93 18,7 103,01 12,89 13,8 - Số điện thoại cố định/1000 dân 10,18 20,28 199,21 7,83 20,92 Bảng 9: Tình hình đầu tư vào các ngành của các xã điều tra ĐVT: tr.đ Chỉ tiêu Xã Nhuận Trạch Xã Hoà Sơn 2000 2005 (*) 2000 2005 (*) SL CC (%) SL CC (%) SL CC (%) SL CC (%) Tổng vốn đầu tư 2506 100 3055 100 121,9 2248 100 2461 100 109,47 1. Nông nghiệp 700 27,93 6650 21,6 94,28 450 20 560 22,75 124,4 - Thuỷ lợi 450 64,29 350 53,03 77,78 250 55,56 310 55,36 124 - Dịch vụ NN 250 35,71 310 46,97 124 200 44,44 250 44,64 125 2. Giao thông 350 13,96 510 16,7 145,71 405 18,02 520 21,13 128,4 3 . Điện nông thôn 460 18,36 350 11,45 76,08 560 24,91 345 14 61,61 4. Giáo dục 270 10,77 470 15,38 174 185 8,23 275 11,17 147,65 5. Y tế 150 5,98 235 7,69 156,67 132 5,87 156 6,34 118,18 6. Công trình công cộng 200 7,98 578 18,92 289 189 8,4 195 7,92 103,17 7. Đầu tư khác 376 15,0 415 13,58 110,37 327 14,54 410 16,65 125,38 Nguồn: Ban thống kê các xã điều tra và tính toán Ghi chú: (*) Tốc độ phát triển bình quân hàng năm của xã; (**) Tốc độ phát triển bình quân hàng năm vùng Bảng 10: Tình hình y tế -sức khỏe cộng đồng Chỉ tiêu Nhuận Trạch Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ 2000 2005 Tốc độ Số người được khám sức khoẻ định kỳ Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng 17,8 11,6 13,1 9,2 Tỷ lệ tiêm phòng các bệnh của trẻ em 30 68 35 72 Tỷ lệ người dân được khám định kỳ 25 56 31 62,5 Bảng 11: Tình hình hoạt động phúc lợi công cộng Chỉ tiêu Nhuận Trạch Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ 2000 2005 Tốc độ Tỉ lệ số người được hưởng phúc lợi xã hội 78 85 63 79 Tỉ lệ số người dân 73 97 82 92 Bảng 12 Tình hình nhập cư trên địa bàn 2 xã Chỉ tiêu Nhuận Trạch Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ 2000 2005 Tốc độ Tỉ lệ nhập cư so với dân 4 11,5 3,5 12,6 Nhập cư vì mục đích kinh doanh đầu cơ đất 1 65 0,9 73 Nhập cư vì mục đích sản xuất kinh doanh tại địa phương 63 21 71 19 Nhập cư vì các lí do khác 36 14 28,1 8 Bảng 13 Tình hình phong tục tập quán xã hội Chỉ tiêu Nhuận Trạch Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ 2000 2005 Tốc độ Tập quán sản xuất thay đổi 6 12 8 13 Tỉ lệ văn hoá truyền thống thay đổi 2 35 4 36 Tỉ lệ tiếp cận KHKT thay đổi 1,5 65 0,95 55 Tỉ lệ bản sắc dân tộc thay đổi 0,9 12 0,83 13 Bảng 14 Bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học 2 xã Chỉ tiêu Nhuận Trạch Hoà Sơn 2000 2005 Tốc độ 2000 2005 Tốc độ Môi trường sống thay đổi 0,3 35 0,2 37 Tỉ lệ môi trường nước thay đổi 2 48 3,1 51 Tỉ lệ môi trường đất thay đổi 6 76 7 81 Tỉ lệ môi trường cây xanh thay đổi 3 36 4 41 PHẦN 3 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI NÔNG THÔN 2 XÃ NHUẬN TRẠCH VÀ HOÀ SƠN SAU KHI CÓ QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN THỊ XÃ XUÂN MAI 3.1. Kết quả phát triển kinh tế trước và sau khi quy hoạch phát triển đô thị 3.1. 1. Tốc độ phát triển các ngành kinh tế của 2 xã a) Xã Nhuận Trạch (Bảng1a) Tổng sản xuất năm 2005 của xã là 37,246 triệu đồng tăng trưởng 22,015% so với năm 2000 là 25,216 triệu đồng. Đây là mức tăng trưởng khá cao so với mặt bằng địa phương một tỉnh miền núi như Hoà Bình. Đạt được mức độ tăng trưởng như vậy là nhờ giá trị tăng trưởng của thương mại dịch vụ 73,53% và tiểu thủ công nghiệp tăng 62,64%. Ngành sản xuất nông nghiệp kết quả sản xuất giảm 8,82%. Trong đó trồng trọt giảm mạnh 31,78% do một phần diện tích gieo trồng chuyển đổi mục đích sử dụng. Ngành chăn nuôi phát triển tăng trưởng 23,94% và còn có thể tăng trưởng hơn trong tương lai; tại đây có các trại gà lớn của các hộ dân nuôi gia công cho công ty CP theo hợp đồng đầu tư đầu vào và đảm bảo bao tiêu đầu ra cho nông dân. - Giá trị sản xuất/người tăng nhẹ 2,23% năm 2000 lên 2,32% năm 2005. - Giá trị sản xuất/hộ tăng từ 15,632% năm 2000 lên 16,27% năm 2005. b) Xã Hoà Sơn (bảng 1b) Tổng giá trị sản xuất của xã Hoà Sơn tăng từ 30.276 triệu đồng năm 2000 lên đến 42.756 triệu đồng năm 2005 tăng thêm 41,22% trong đó: Giá trị sản xuất nông nghiệp tăng 17,6% bao gồm trồng trọt tăng thêm 10,63%; chăn nuôi giảm 34,13%. Giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp tăng 48,13% bao gồm sản xuất vật liệu xây dựng khai thác đá vôi. Giá trị sản xuất thương mại dịch vụ tăng trưởng vượt bậc 264,04%. Thương mại dịch vụ phát triển do thu nhập người dân được nâng cao và hưởng lợi từ đô thị hoá (bán đất, được đền bù khu công nghiệp, khu đô thị mới) làm cho sức mua tăng mạnh, nhiều dịch vụ tiện ích ra đời nâng cao đời sống nhân dân. - Giá trị sản xuất/khẩu tăng từ 2,39% năm 2000 cho đến 2,8% năm 2005. - Giá trị sản xuất/lao động tăng từ 4,94% năm 2000 lên 5,18 năm 2005. Tuy nhiên giá trị sản xuất/hộ giảm nhẹ từ 17,56% năm 2000 còn 16,85% năm 2005. 3.1.2. Cơ cấu kinh tế các ngành trong nông thôn của 2 xã a) Xã Nhuận Trạch (bảng 1a) - Năm 2000 tổng giá trị sản xuất toàn xã là 25,216 triệu đồng trong đó: + Giá trị sản xuất nông nghiệp là 17,012 triệu chiếm tỷ trọng 67,47% bao gồm cơ cấu trồng trọt 64,67% và chăn nuôi 35,33%. + Giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp là 3.102 triệu chỉ chiếm tỉ lệ 12,30%. + Giá trị sản xuất thương mại dịch vụ là 5.103 triệu chiếm 20,23%. Qua cơ cấu kinh tế ta có nhận thấy năm 2000 cơ bản Nhuận Trạch vẫn là xã thuần nông. Nông nghiệp chiếm tỉ trọng cao. - Năm 2005 cơ cấu kinh tế đã chuyển dịch theo hướng tích cực tăng dần tỷ trọng công nghiệp - dịch vụ, giảm dần tỉ trọng ngành nghề nông nghiệp. Thương mại dịch vụ đã chiếm 40,28%. Nông nghiệp chỉ còn tỉ trọng 37,34% và tiểu thủ công nghiệp tăng lên 21,78%. + Thương mại dịch vụ đã có sự thay đổi đột biến góp phần đưa cơ cấu kinh tế xã hội của xã chuyển dịch theo hướng công nghiệp, hoá hiện đại hoá. b) Xã Hoà Sơn (bảng 1b) - Năm 2000 cơ cấu kinh tế của xã là giá trị sản xuất nông nghiệp chiếm tỉ trọng cao 74,1%. Tiếp theo là tiểu thủ công nghiệp 18,65% sau đó là thương mại dịch vụ 7,24%. Đây là một xã thuần nông thu nhập chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp và đại bộ phận dân cư đều thamg gia sản xuất nông nghiệp. + Thương mại dịch vụ chỉ chiếm một tỉ trọng rất nhỏ 7,24% nói lên sự trao đổi hàng hoá chưa phát triển, sức mua của người dân kém, hệ thống chợ, cửa hàng manh mún chưa đáp ứng được nhu cầu đông đảo của người dân về giá cả cũng như chất lượng kịp thời. + Tiểu thủ công nghiệp cũng chưa phát triển chỉ chiếm tỉ lệ 18,65% so với cơ cấu kinh tế. Như vậy đòi hỏi lãnh đạo địa phương cùng người dân cần có sự thay đổi mạnh mẽ trong phát triển kinh tế. Những tháng nông nhàn ngoài mùa vụ nông nghiệp tỉ lệ thất nghiệp không có