Quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học cơ sở Lâm Thao huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ trong bối cảnh hiện nay

ực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức- học tập của người học nhằm thu nhận, xử lí và biến đổi thông tin bên ngoài thành tri thức của bản thân, qua đó người học thể hiện mình, biến đổi mình, tự làm phong phú những giá trị của mình. 1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học Trong nhà trường, QL HĐDH là quá trình CBQL xác lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, giám sát, kiểm tra hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS nhằm đạt mục tiêu đề ra. Trong toàn bộ quá trình QLNT thì QL HĐDH của CBQL là hoạt động cơ bản, nó chiếm thời gian và công sức rất lớn, bởi vì nhiệm vụ hàng đầu của QL HĐDH là QL có hiệu quả các thành tố cấu trúc của HĐDH, cần phải tạo điều kiện và tác động cho sự cộng tác tối ưu giữa GV và HS nhằm xác định đúng mục tiêu, lựa chọn nội dung phù hợp kế hoạch, áp dụng hài hòa các PP, tận dụng các phương tiện và điều kiện hiện có, tổ chức linh hoạt các hình thức DH, tìm ra phương thức kiểm tra - đánh giá kết quả DH đáng tin cậy. QL HĐDH là QL việc chấp hành các quy định (điều lệ, quy chế, nội quy...) về hoạt động giảng dạy của GV và hoạt động học tập của HS, đảm bảo cho hoạt động đó được tiến hành tự giác, có nề nếp, có chất lượng và hiệu quả cao. QL HĐDH là một hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể QL tới khách thể QL trong quá trình DH nhằm đạt được mục tiêu đề ra. QL HĐDH của CBQL chính là QL quá trình sư phạm tương tác giữa GV, HS và yếu tố môi trường tác động vào HĐDH và GD theo chương trình đã được quy định. CBQL chịu trách nhiệm QL toàn diện các mặt hoạt động trong nhà trường, mà trọng tâm là QL quá trình giảng dạy - GD, trong đó bao gồm một hệ thống cộng tác như: đảm bảo chương trình, nội dung giảng dạy các môn, cải tiến việc dạy và việc học, cung ứng những điều kiện DH. 13 Như vậy, ta có thể hiểu quản lý HĐDH chính là tập hợp những động tác tối ưu (công tác, tham gia hỗ trợ phối hợp, khuyến khích, huy động can thiệp) của chủ thể quản lý đến tập thể GV, HS... nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vốn có, tạo động lực đẩy mạnh quá trình dạy học của nhà trường để thực hiện mục tiêu đào tạo, đưa nhà trường tiến tới trạng thái mới. Quản lý HĐDH là quản lý sự lao động của nhóm người (Người quản lý, người dạy, người học). Cụ thể: Chủ thể quản lý HĐDH tác động đến người dạy và người học thông qua việc thực hiện các chức năng quản lý : kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho hoạt động dạy học. Người dạy, cùng một lúc thực hiện kế hoạch hóa HĐDH , tự tổ chức, chỉ đạo hoạt động dạy của mình và tổ chức, chỉ đạo hoạt động học của người học, đồng thời kiểm tra đánh giá kết quả dạy của mình và kết quả của người học. Người học tự xây dựng kế hoạch, tự tổ chức, tự kiểm tra hoạt động học của mình theo kế hoạch dưới sự chỉ đạo và phương thức kiểm tra đánh giá của chủ thể quản lý và của người dạy trực tiếp. Qua đó ta thấy, trong quản lý HĐDH đã xuất hiện hoạt động tự quản lý của người dạy và người học, thêm vào đó dạy học là một trong những hoạt động xã hội, nên nó có các thành tố cấu trúc hoạt động như: chủ thể, khách thể, mục đích, phương tiện, kiểm tra, kết quả. Quản lý HĐDH có nhiệm vụ gắn HĐDH với việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và chất lượng giáo dục mũi nhọn. Quản lý HĐDH tốt sẽ tạo động lực, môi trường, điều kiện thuận lợi, kích thích tinh thần lao động sáng tạo của đội ngũ cán bộ, giáo viên. Cần kết hợp phát huy cao độ tính chủ động sáng tạo của mỗi thành viên với sự quản lý thống nhất của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường, nhằm đảm bảo chất lượng dạy và học một cách bền vững. Qua công tác quản lý, nhà quản lý có trách nhiệm xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp phát huy tối đa nội lực đi đôi với sự tranh thủ tiềm lực các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường. Như vậy, quản lý HĐDH là quản lý về con người, là quá trình tổ chức một cách hợp lý lao động của người dạy và người học để đáp ứng được yêu cầu đào tạo con người. Công tác quản lý HĐDH cần có tính mềm dẻo, linh hoạt. Chủ thể quản lý không chỉ quản lý bằng mệnh lệnh mà cần phải tôn trọng tính tự chủ, phát huy sở trường và làm rõ quyền hạn trách nhiệm của từng bộ phận, tổ chuyên môn, giáo viên. Trong thực tiễn quản lý HĐDH ở một số trường THCS còn chưa đồng bộ , 14 chưa khoa học và nhiều khi mang tính đối phó . Cách thức quản l ý một số cán bộ quản l ý còn quan liêu , bảo thủ chậm đổi mới , đi theo lối mòn và không có sự sáng tạo hay tạo ra một bước ngoặt lớn . Vậy để công tác quản l ý HĐDH đáp ứng với bối cảnh hiện nay đòi hỏi chủ thể quản lý cần thường xuyên nâng cao sự hiểu biết về nhu cầu, năng lực, phẩm chất, về môi trường quản lý của mình để thực hiện có hiệu quả quản lý HĐDH đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục và đào tạo theo nghị quyết 29-NQ/TW của Đảng. 1.3. Trƣờng trung học cơ sở trong bối cảnh hiện nay 1.3.1. Vị trí, vai trò của trường THCS Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trường THCS là bậc học trung gian giữa tiểu học và THCS, là giai đoạn quan trọng mà học sinh cần phải bổ sung đầy đủ kiến thức cơ bản của bậc học tiểu học và tích lũy đầy đủ, toàn diện kiến thức của bậc THCS để chuẩn bị học lên trung học phổ thông hoặc học tiếp vào các trường nghề hoặc trung học chuyên nghiệp [9]. 1.3.2. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở "Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận” [9]. HT có vị trí cao nhất, trung tâm nhất trong việc điều hành và xử lí các công việc, là người đi tiên phong, là cánh chim đầu đàn trong nhà trường. HT là thủ trưởng đơn vị, là người chịu trách nhiệm hoàn toàn về các hoạt động cuả nhà trường. HT có thẩm quyền cao nhất về mặt hành chính và chuyên môn, thay mặt nhà trường xây dựng mối liên hệ giữa nhà trường với cộng đồng, với các lực lượng xã hội nói chung để tạo môi trường giáo dục lành mạnh, giáo dục mang định hướng xã hội chủ nghĩa cho trẻ em. 10 nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng trường trung học đã được ghi rõ trong điều lệ trường THCS [9]. 1.3.3. Đối tượng giáo dục của trường trung học cơ sở Giáo dục THCS được thực hiện trong bốn năm học, từ lớp 6 đến lớp 9, học sinh vào học lớp 6 phải hoàn thành chương trình tiểu học, có độ tuổi là 11 tuổi. Chất lượng học tập của học sinh ở bậc này quyết định năng lực làm việc, tư duy sáng tạo, kỹ năng sống của các em. [9]. 15 Độ tuổi của học sinh THCS từ 11 đến 15 tuổi. Lứa tuổi này có một vị trí đặc biệt và tầm quan trọng trong thời kỳ phát triển của trẻ em, vì nó là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành và được phản ánh bằng những tên gọi khác nhau như: “thời kỳ quá độ”, “tuổi khó bảo“, “tuổi khủng hoảng”, “tuổi bất trị”... Đây là lứa tuổi có bước nhảy vọt về thể chất lẫn tinh thần, các em đang tách dần khỏi thời thơ ấu để tiến sang giai đoạn phát triển cao hơn (người trưởng thành) tạo nên nội dung cơ bản và sự khác biệt trong mọi mặt phát triển : thể chất, trí tuệ, tình cảm, đạo đức của thời kỳ này. 1.3.4. Hoạt động học Việc học tập ở trường THCS là một bước ngoặc quan trọng trong đời sống của trẻ. Ở các lớp dưới, trẻ học tập các hệ thống các sự kiện và hiện tượng, hiểu những mối quan hệ cụ thể và đơn giản giữa các sự kiện và hiện tượng đó. Ở trường THCS, việc học tập của các em phức tạp hơn một cách đáng kể. Các em chuyển sang nghiên cứu có hệ thống những có sở của các khoa học, các em học tập có phân môn Mỗi môn học gồm những khái niệm, những quy luật được sắp xếp thành một hệ thống tương đối sâu sắc. Điều đó đòi hỏi các em phải tự giác và độc lập cao. Quan hệ giữa giáo viên và học sinh cũng khác trước. Các em được học với nhiều giáo viên. Các giáo viên có cách dạy và yêu cầu khác nhau đối với học sinh, có trình độ nghề nghiệp và phẩm chất, uy tín khác nhau. Quan hệ giữa giáo viên và học sinh “xa cách” hơn so với bậc tiểu học. Sự thay đổi này tạo ra những khó khăn nhất định cho các em nhưng nó cũng tạo điều kiện cho các em phát triển dần phương thức nhận thức người khác. Thái độ tự giác đối với học tập ở tuổi thiếu niên cũng tăng lên rõ rệt. Ở học sinh tiểu học, thái độ đối với môn học phụ thuộc vào thái độ của các em đối với giáo viên và điểm số nhận được. Nhưng ở tuổi thiếu niên, thái độ đối với môn học do nội dung môn học và sự đòi hỏi phải mở rộng tầm hiểu biết chi phối. Thái độ đối với môn học đã được phân hóa (môn hay”, môn “không hay” ) Ở đa số thiếu niên, nội dung khái niệm “học tập” đã được mở rộng ; ở nhiều em đã có yếu tố tự học, có hứng thú bền vững đối với môn học, say mê học tập. Tuy nhiên, tính tò mò, ham hiểu biết nhiều có thể khiến hứng thú của thiếu niên bị phân tán và không bền vững và có thể hình thành thái độ dễ dãi, không nghiêm túc đối với các lĩnh vực khác trong cuộc sống. Đặc điểm của sự phát triển trí tuệ của lứa tuổi học sinh THCS. 16 Về tri giác: các em đã có khả năng phân tích, tổng hợp các sự vật, hiên tượng phức tạp hơn khi tri giác sự vật, hiện tượng. Khối lượng tri giác tăng lên, tri giác trở nên có kế hoạch, cơ trình tự và hoàn thiện hơn. Về trí nhớ: Đặc điểm cơ bản của trí nhớ ở lứa tuổi này là sự tăng cường tính chất chủ định, năng lực ghi nhớ có chủ định được tăng lên rõ rệt, cách thức ghi nhớ được cải tiến, hiệu suất ghi nhớ cũng được nâng cao. Về tư duy : Các em hiểu các dấu hiệu bản chất của đối tượng nhưng không phải bao giờ cũng phân biệt được những dấu hiệu đó trong mọi trường hợp. Khi tìm hiểu khái niệm các em có khi thu hẹp hoặc mở rộng khái niệm không đúng mức. Ở lứa tuổi này, tính phê phán của tư duy cũng được phát triển, các em biết lập luận giải quyết vấn đề một cách có căn cứ. Các em không dễ tin như lúc nhỏ, nhất là ở cuối tuổi này, các em đã biết vận dụng lí luận vào thực tiễn, biết lấy những điều quan sát được, những kinh nghiệm riêng của mình để minh họa kiến thức. 1.3.5. Hoạt động dạy học trong bối cảnh hiện nay Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. [1] Yêu cầu của đổi mới căn bản và toàn diện GD phải là ĐT được những con người cung cấp cho thị trường lao động của xã hội hiện thời và tương lai có đủ những năng lực để làm việc trong môi trường kinh tế thị trường của một nước có nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đáp ứng được các thách thức của cuộc sống trong một xã hội có xu thế là hợp tác toàn cầu, đa phương, thừa nhận những sự khác biệt, tận dụng những cơ hội để cùng phát triển, cùng đấu tranh giải quyết những thảm họa của thiên nhiên, chống lại những hoạt động đi ngược lại sự tiến bộ của nhân loại. 17 Các định hướng chỉ đạo của Bộ GD-ĐT về GD hiện nay đang đi sâu vào đổi mới HĐDH theo hướng lấy HS làm trung tâm. HĐDH lấy HS làm trung tâm là thuật ngữ dùng để miêu tả cách dạy của GV và cách học của HS nhằm tạo cơ hội cho HS khám phá, tìm tòi các khái niệm và các thông tin mới với sự hỗ trợ, khuyến khích và hướng dẫn của GV. GV phải luôn hướng HS, dựa vào nhu cầu của HS trong suốt quá trình DH. Đặc biệt định hướng chỉ đạo của Bộ GD-ĐT về GD hiện nay còn đi sâu vào việc đổi mới PPDH nhằm nâng cao chất lượng HĐDH, đưa ra nhiều mô hình QLHĐDH để bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL và GV. Các xu hướng chỉ đạo đổi mới HĐDH đã tập trung nghiên cứu đi sâu vào việc chuyển từ hoạt động DH lấy kiến thức (lý thuyết) làm trọng tâm sang HĐDH với mục tiêu hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất HS, để từ đó làm cơ sở cho việc đảm bảo chất lượng HĐDH. Quan điểm này trùng khớp với nội dung mà tác giả đang nghiên cứu. 1.4. HĐDH ở trƣờng trung học cơ sở 1.4.1. Hoạt động dạy của thầy 1.4.1.1 Xây dựng kế hoạch dạy học GV tự xây dựng chương trình dạy học của mình dựa trên khung chương trình năm học đã được Bộ giáo dục đào tạo ban hành. Chương trình dạy học phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị, phù hợp với trình độ nhận thức của HS và được BGH phê duyệt vào đầu năm học. 1.4.1.2. Xây dựng kế hoạch giảng dạy GV xây dựng các loại kế hoạch: kế hoạch giảng dạy; kế hoạch cá nhân, dựa trên phân công chuyên môn và chương trình đã xây dựng. Các loại kế hoạch bám sát mục tiêu nhiệm vụ năm học nói riêng và của môn học nói riêng. Các kế hoạch có tính khả thi và phải thường xuyên rà soát điều chỉnh bổ sung kịp thời cho phù hợp tình hình thực tế của đơn vị; Các loại kế hoạch phải được BGH phê duyệt vào đầu năm học. 1.4.1.3. Chuẩn bị giờ dạy học Để chuẩn bị cho hoạt động dạy có hiệu quả thì mỗi giờ dạy trên lớp GV phải chuẩn bị bài dạy chu đáo từ việc soạn bài đến việc chuẩn bị các phương tiện dạy học. Giáo án dạy học do GV chủ động thiết kế sao cho phù hợp với hình thức, PPDH phù 18 hợp với đối tượng học sinh (không có mẫu giáo án). Để có một bài giảng tốt, GV phải có một giáo án tốt. Để có một giáo án tốt, GV xây dựng mục tiêu bài học là mục tiêu đặt ra cho người học đạt được theo các cấp độ tư duy ( biết, hiểu, vận dụng) theo chuẩn kiến thức, kỹ năng, thái độ. Từ mục tiêu bài học, GV lựa chọn nội dung dạy học theo SGK và các tài liệu tham khảo. GV tích hợp các kiến thức liên môn( đặc biệt là các kiến thức liên quan đến bảo vệ môi trường) có liên quan đến bài dạy, tuy nhiên có chọn lọc không ôm đồm kiến thức gây quá tải cho HS. GV lựa chọn các PPDH tích cực để phát huy tính chủ động, tích cực sáng tạo của HS. Từ đó GV chuẩn bị đầy đủ phương tiện và đồ dùng dạy học theo yêu cầu bài dạy. Khi soạn giáo án, thiết kế các hoạt động học trong tiến trình dạy học của một chủ đề hoặc một bài học, cụ thể: Đối với các chủ đề dạy học: Bắt buộc phải thiết kế theo các hoạt động học trong tiến trình sư phạm của chủ đề (5 hoạt động): (1) Hoạt động khởi động: Hoạt động này nhằm giúp học sinh huy động những kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm của bản thân về các tình huống, câu hỏi có nội dung liên quan đến bài học mới; (2) Hoạt động hình thành kiến thức: Hoạt động này giúp học sinh tìm hiểu, khám phá nội dung kiến thức của bài/ chủ đề; Đây là hoạt động cốt yếu của bài học/ chủ đề, trong đó lựa chọn các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực theo đúng quy trình, đồng thời tổ chức hoạt động học phù hợp trong từng đơn vị kiến thức; (3) Hoạt động luyện tập: Hoạt động này yêu cầu HS phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó biết, hiểu được kiến thức hay chưa và biết, hiểu được ở mức độ nào; (4) Hoạt động vận dụng: Hoạt động vận dụng nhằm tạo cơ hội cho học sinh vận dụng những kiến thức, kĩ năng đã được học vào trong cuộc sống thực tiễn ở gia đình, nhà trường và cộng đồng; (5) Hoạt động tìm tòi, mở rộng: Hoạt động này khuyến khích học sinh tiếp tục tìm hiểu thêm để mở rộng kiến thức, nhằm giúp học sinh hiểu rằng ngoài kiến thức đã học trong nhà trường còn rất nhiều điều cần phải tiếp tục học hỏi, khám phá. Trong đó, các hoạt động: Khởi động, hình thành kiến thức mới, luyện tập phải triển khai thực hiện trên lớp; các hoạt động: vận dụng, tìm tòi - mở rộng không 19 nhất thiết phải thực hiện trên lớp, chủ yếu giao cho học sinh khá, giỏi thực hiện và báo cáo sản phẩm theo yêu cầu của giáo viên. Trong mỗi hoạt động trên, có thể áp dụng tổ chức hoạt động học theo 4 bước (dưới đây). Đối với các bài học trong sách giáo khoa: Mỗi giáo viên thiết kế bài soạn tối thiểu 5 bài/ năm học theo 5 hoạt động (như trên); 100% các bài soạn có ít nhất 01 đơn vị kiến thức được thiết kế tổ chức hoạt động học tập theo 4 bước: (1) Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Giáo viên giao nhiệm vụ học tập rõ ràng và phù hợp với khả năng của học sinh, gợi ý tư liệu sử dụng; yêu cầu về sản phẩm mà học sinh phải hoàn thành; (2) Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập cá nhân, hợp tác nhóm; giáo viên phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh và có biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; (3) Báo cáo kết quả và thảo luận: Học sinh báo cáo sản phẩm, kết quả thực hiện nhiệm vụ, khuyến khích cho học sinh trao đổi, thảo luận với nhau về kết quả báo cáo; xử lí những tình huống sư phạm nảy sinh một cách hợp lí; (4) Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhận xét về quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh; phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và những ý kiến thảo luận của học sinh; chốt kiến thức sau mỗi hoạt động học. Các môn học đặc thù (Thể dục, Âm nhạc, Mỹ thuật, Giáo dục Quốc phòng - An ninh) vận dụng linh hoạt các nội dung trên khi thiết kế giáo án dạy học. Việc thiết kế giáo án dạy học theo tiến trình sư phạm của bài học, chủ đề trên cơ sở lựa chọn những phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực, kết hợp với các phương pháp dạy học truyền thống, đảm bảo linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả. 1.4.1.4. Thực hiện giờ dạy học trên lớp Thực hiện nghiêm túc giờ giấc lên lớp, giờ giảng có đầy đủ các bước lên lớp và tuân thủ theo lộ trình của giáo án và các phương tiện, đồ dùng đã chuẩn bị sẵn. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình huống cụ thể và tùy thuộc vào đối tượng HS mà có thể có những sự điều chỉnh trong quá trình dạy học. Giờ học lấy HS làm trung tâm và coi các hoạt động học tập của HS là các hoạt động chính trong một bài dạy. Trong giờ học, GV sử dụng các PPDH tích cực, kết hợp với tổ chức, điều khiển các HĐDH một cách hợp lí, logic nhằm phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo, tích cực của người học. Đồng thời, trong 20 quá trình dạy học, GV biết cách tích hợp các kiến thức liên môn có liên quan đến bài học để bài giảng trở nên sinh động hấp dẫn, nhưng không được quá tải đối với HS. Trong quá trình dạy học, GV luôn theo dõi, KTĐG KQHT của người học theo hướng phát triển năng lực. Nâng niu sự tiến bộ của HS theo từng ngày, qua đó có những biện pháp điều chỉnh, thay đổi kịp thời và khắc phục những thiếu sót trong hoạt động dạy của thày và hoạt động học của trò để thực hiện được mục tiêu đặt ra là cao nhất, với phương châm tất cả vì sự tiến bộ của người học. 1.4.1.5. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vu. Đổi mới PPDH và đổi mới KTĐG theo tinh thần nghị quyết 29/TW khóa VIII GV phải thường xuyên tự học tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ, tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên môn của ngành. Việc tự học để nâng cao trình độ, tay nghề là một việc làm rất cần thiết đối với mỗi GV, khẳng định uy tín của GV trước đồng nghiệp, HS và PHHS. Thông qua các nguồn tài liệu như tài liệu bồi dưỡng thường xuyên; tài liệu trên trang thông tin trường học kết nối của Bộ. GV cập nhật những thông tin đổi mới giáo dục nói chung và đổi mới PPDH, đổi mới KTĐG nói riêng làm nguồn tri thức cho riêng mình. Việc đổi mới KTĐG KQHT của HS giúp cung cấp thông tin về các đặc điểm tâm, sinh lí của HS và trình độ học tập của HS; cung cấp thông tin cụ thể về tình hình học tập của HS, làm cơ sở cho việc cải tiến nội dung và PPDH, nhằm nâng cao chất lượng dạy học. GV cần đổi mới KTĐG theo hướng phát triển năng lực: kết hợp nhiều hình thức đánh giá khác nhau; nội dung đánh giá cần toàn diện, có đủ các tiêu chí, làm rõ được trọng tâm; đa dạng hóa yêu cầu đánh giá để phân loại HS; đổi mới đồng bộ các khâu đánh giá Hòa chung với sự thay đổi của ngành mỗi GV cũng phải tự thay đổi cho phù hợp với bối cảnh hiện tại. GV cần tăng cường dự giờ theo hướng nghiên cứu bài học để làm quen với hình thức dự giờ đổi mới hiện nay. Bên cạnh đó, GV cần thực hiện nghiêm túc sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học cũng như việc thực hiện nghiêm túc đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực. 1.4.2. Hoạt động của trò Để hoạt động học có hiệu quả thì bản thân mỗi HS phải có ý thức tiếp thu các 21 kiến thức, kỹ năng mới ở trên lớp. Đồng thời học sinh biết cách tự học ở nhà để hiểu sâu, mở rộng kiến thức, vận dụng kiến thức mới để giải các bài tập và vận dụng vào thực tế cuộc sống. Để hoạt động dạy của thầy được thực hiện một cách có hiệu quả thì phải phối hợp nhịp nhàng với hoạt động học của HS. Như vậy, qua phân tích ở trên ta thấy hoạt động dạy và hoạt động học là một quá trình tương tác với nhau, ràng buộc lẫn nhau tạo nên HĐDH. Nếu quá trình dạy học được tổ chức một cách khoa học và phối hợp một cách nhịp nhàng, phù hợp thì HDDH nói riêng và hoạt động giáo dục nói chung sẽ đạt được kết quả tốt đẹp. 1.5. Quản lý HĐDH ở trƣờng THCS QL HĐDH trong bối cảnh hiện nay là chuyển đổi thành công từ QL HĐDH lấy kiến thức sang QL HĐDH lấy năng lực của người học (từ phát triển chương trình đến xây dựng môi trường DH và triển khai các khâu của quá trình DH đều xoay quanh trục năng lực của HS) làm mục tiêu DH. Trong nhà trường, mọi hoạt động đều nhằm phục vụ mục tiêu nâng cao chất lượng của HĐDH. Tuy nhiên, HĐDH vẫn là trọng tâm của công tác QL ở nhà trường phổ thông nói chung và nhà trường THCS nói riêng. QL HĐDH ở trường THCS trong bối cảnh hiện nay cần tập trung ưu tiên các nội dung QL cơ bản sau: QL hoạt động dạy; QL hoạt động học; QL môi trường DH. Dạy học là một công việc đòi hỏi sự sáng tạo nhằm làm cho chương trình dạy học phù hợp với thực tiễn. Để chương trình, SGK phù hợp với HS theo xu hướng đổi mới, đòi hỏi sự tham gia có trách nhiệm của đội ngũ GV vững về chuyên môn. Dạy học hiện đại đặt ra yêu cầu cao đối với GV về năng lực chuẩn đoán tâm lý, sự vững vàng chuyên môn, năng lực lập kế hoạch, năng lực đánh giá kết quả dạy học, điều chỉnh HĐDH. Chính vì vậy, HT cần quan tâm đến việc bồi dưỡng GV, nâng cao phẩm chất và năng lực cho họ, vì đây là một trong những nhân tố quyết định chất lượng dạy học. 1.5.1. Quản lý hoạt động dạy của thầy 1.5.1.1. Phân công giảng dạy đối với giáo viên Phân công giảng dạy cho GV thực chất là công tác tổ chức và công tác cán bộ, HT cần thấu đáo chỗ mạnh, chỗ yếu, sở trường, hoàn cảnh của từng GV để sử dụng 22 họ, tạo cho họ niềm tin trong nghề nghiệp. Từ đó, mỗi GV sẽ cố gắng để khẳng định mình trong tập thể sư phạm. Trong tình hình đội ngũ GV hiện nay, chất lượng về chuyên môn nghiệp vụ không đồng đều, vì vậy HT phải cân nhắc kỹ càng khi phân công giảng dạy cho GV . Phân công giảng dạy cho GV là một việc quan trọng, thu hút sự chú ý của cả HT và GV. Phân công sử dụng đúng sẽ mang lại kết quả to lớn, ngược lại sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp về tư tưởng tình cảm và sẽ ảnh hưởng không tốt đến các mặt hoạt động của nhà trường. Để có sự phân công hợp lý, HT cần quán triệt quan điểm phân công GV theo đúng khả năng, chuyên môn được đào tạo của mỗi GV và theo hướng phát triển. HT cũng cần tin vào khả năng vươn lên của từng GV, không định kiến với bất cứ người nào. Mọi sự phân công đều cố gắng bảo vệ uy tín nhân cách của GV. Trong phân công giảng dạy, phải xuất phát từ yêu cầu của việc giảng dạy và quyền lợi học tập của toàn thể HS. Phân công GV trước hết phải vì sự tiến bộ của cả tập thể sư phạm, tạo điều kiện GV có kinh nghiệm, giỏi chuyên môn kèm cặp GV chưa có kinh nghiệm hoặc tay nghề còn non. Phân công công tác giảng dạy cho đội ngũ GV một cách hợp lý, phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường sẽ góp phần quyết định nâng cao chất lượng giảng dạy. Phân công đi đôi với công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ là nhiệm vụ quan trọng của người HT nhà trường nhằm ngày càng hoàn thiện tay nghề của đội ngũ. 1.5.1.2. Quản lý việc xây dựng và thực hiện chương trình dạy học HT phải tạo điều kiện cho GV phát huy khả năng tự chủ của mình trong việc xây dựng chương trình dạy học. HT yêu cầu TCM triển khai tới GV nguyên tắc cấu tạo chương trình, nội dung và phạm vi kiến thức của từng môn học dựa trên khung chương trình về mặt nội dung, số tiết của tất cả các môn học theo quy định của BGD&ĐT. Yêu cầu GV dạy đủ, dạy đúng và coi trọng tất cả các môn học theo chương trình dạy học, nghiêm cấm việc cắt xén, dồn ép bài học, thêm bớt tiết học với bất cứ môn học nào, lớp học nào, dưới bất kỳ hình thức nào, không được tùy tiện thay đổi, thêm bớt làm sai lệch chương trình dạy học (nếu có thay đổi, bổ sung phải theo hướng dẫn của BGD&ĐT, SGD&ĐT, PGD&ĐT và phải được HT đồng ý HT tổ chức hoạt động đánh giá và tự đánh giá (định kỳ, không định kỳ, bất 23 thường) trong đội ngũ GV về kết quả thực hiện chương trình dạy học đã quy định. HT sử dụng thời khóa biểu; các hồ sơ như: kế hoạch giảng dạy; lịch báo giảng; giáo án; sổ đầu bài như là công cụ để theo dõi, điều