Tài liệu về kiến thức điền vần môn Tiếng Việt

1. DẤU HỎI NGà  Điền vào chữ in đậm dấu hỏi hay dấu ngã        Bà Bà ơi cháu ve Khuôn mặt cua bà Đôi mắt thật to Đê khi nhìn cháu Chăng cần phai nheo Bà ơi cháu ve Cái vong bà nằm Toàn làm bằng tơ Đê khi bà ngu Êm ái giấc mơ. (Từ Nguyên Thạch) Hoa phượng Hôm qua còn lấm tấm Chen lân màu lá xanh Sáng nay bừng lưa thâm Rừng rực cháy trên cành Bà ơi! Sao mà nhanh! Phượng mơ nghìn mắt lưa Ca day phố nhà mình Một trời hoa phượng đo Hay đêm qua không ngu? Chị gió quạt cho cây? Hay mặt trời u lưa Cho hoa bừng hôm nay. ( Lê Huy Hòa) Cua đồng Áo ...âu và áo tím ...úc thụt vào nhô ra ...àng cua trong bờ cỏ Mỗi con xây một nhà Tưởng ...ình là hiệp sĩ Xách gươm đi dọc đồng (theo Ngô Văn Phú) Quê ngoại ...ắng chiều ở quê ngoại Óng ả vàng ngọn chanh ...ích chích trên cành khế Tiếng chim trong ...á xanh Rất nhiều hoa cỏ ...ạ Thoang thoảng hương trên đồng. (theo Phạm Thanh Chương) Điền vào chỗ trống: l hay n? Bà tôi Mẹ dẫn tôi sang thôn bên thăm bà ngoại đúng vào ngày hai mươi chín Tết. Đêm ấy, bà giữ tôi ...ại xem bà ...uộc bánh chưng, rồi bà phần cho tôi đôi bánh con con. Tôi ngồi trong ...òng bà, ngủ mất ...úc ...ào không biết. Khi tỉnh dậy, vẫn thấy bà đang chất củi cho ...ồi bánh đỏ lửa, còn tôi thì được đắp chiếc áo bông của bà ấm sực. (theo Vũ Tú Nam) 3. PHÂN BIỆT ch VÀ tr  Điền vào chỗ trống ch hay tr? Quả mùa thu Quả gấc nào mà ...ín Cũng gặp được mặt ...ời Quả khế ...ắp bao cánh Bay tới những vì sao Còn bưởi cam ngọt ngào Là vầng ...ăng em đấy Có thêm cả ...ái thị Cho đông đủ mùa thu. (theo Nguyễn Đức Quang) Đèo Hải Vân Hải Vân là cửa ải ngăn ...ia giữa Thừa Thiên và Quảng Nam. Mạch núi kéo lên cao ...ót vót đến mây ...ời, ...ân núi ...oãi ra tận biển. Đường đi quanh co, uốn khúc. Bước ...ân lên đèo Hải Vân, ta như đến với ...ời xanh. Hai bên đèo cây cối xanh rì, rậm rạp... (theo Đoàn Minh Tuấn) Qua cầu Cô về với bản ngày đầu Cầu treo nhún nhảy qua cầu ...ưa quen Cô ơi nắm lấy tay em Suối sâu mặc suối cầu bền ...ẳng sao Cô lên dạy học vùng cao Cầu ơi cầu ...ớ nghiêng ...ao quá ...ừng Nếu như cầu tỏ nỗi mừng Bàn ...ân cô bước, cầu đừng rung lên Hình như cầu hiểu lời em ...ắng tinh mây núi lặng yên che đầu. ( Vương Trọng) 4. PHÂN BIỆT s VÀ x  Điền vào chỗ trống: s hay x Cây và chim Như hòn ...ỏi nhỏ Ném vào lùm cây Vành khuyên thoắt đậu ...uống đám lá dày Lại bay cái vút Chim biến bất ngờ ...ôn ...ao cành lá Như còn ngẩn ngơ. (theo Nguyễn Văn Chương Anh dế Dế mèn đứng trên bục, cúi đầu, ...õa tóc rồi bất thần ngửng phắt lên. Bản giao hưởng ...ố 6.. Những chiếc lá khô rơi trong nắng lung linh như những đợt ...uối nguồn. Lá vàng phủ kín hai bên bờ, tiếng gió ...ào ...ạc nói với lá. Giai điệu trữ tình trong ...uốt của anh vang ...a. (theo Nguyễn Phan Hách) Tôi nói đúng Vị bác ...ĩ khám bệnh nói với bệnh nhân: - Ồ, bệnh của ông không ...ao đâu. Ông không phải lo ...ợ như thế. Ông có thể ...ống đến năm 80 tuổi! - Vâng, tôi năm nay cũng đã 80 tuổi rồi. 5. PHÂN BIỆT d VÀ gi  Điền vào chỗ trống: d hay gi? Tiếng ve Tiếng ve cơm trong veo Cùng ...ó đưa tre biếc Bè ...ịu ...àng thương yêu Mang nhiều niềm tha thiết Lời ve kim ...a ...iết Xe sợi chỉ âm thanh. (theo Nguyễn Minh Nguyên) Chàng keo kiệt Vừa ra khỏi nhà, anh keo kiệt cởi ngay đôi ..ày, đeo lên cổ. Đến cổng nhà người bạn, một con chó ...ữ nhảy ra cắn ngay vào bắp chân. Anh liền ôm lấy vết thương và mừng rỡ cho rằng ...ù sao cũng không hỏng đôi ...ày.(Truyện dân gian) 6. PHÂN BIỆT r VỚI d, gi  Điền vào chỗ trống r,  d, gi Tôi là bèo Tôi là bèo lục bình Bứt khỏi sình đi ...ạo ...ong mây trắng làm buồm Mượn trăng non làm ...áo Nhái ...ứt áo đi theo Nghêu ngao ngồi tập hát Nước vỗ tay ...àn ...ạt Sóng nhạc bơi đầy sông. (Theo Nguyễn Ngọc Ánh)  Xuân về R` xanh hoa chuối đỏ tươi Đèo cao nắng ánh ...ao gài thắt lưng Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi ...ang. Hà Nội Cây trên đường phố Hà Nội như tấm lịch có thể đo thời ...an hàng tháng bằng hương và sắc của từng loài. Tháng ...êng là quất, là đào đỏ ...ực trên khắp các công viên.Tháng hai, cụm cây gạo ở cổng đền Ngọc Sơn nở hoa như những điểm son gọi từng đàn sáo lại quây quần.Tháng ba, hoa sấu ...ải trắng mặt hè. Tháng tư, e ấp hương ngọc lan nhẹ buông trong ...ó.Tháng năm, chói gắt màu hoa phượng đỏ xôn xao ...ục ...ã một mùa thi. Tháng sáu, tháng bảy, hoa bằng lăng bừng lên ...ọc phố, làm ...ịu đi cái không khí oi nồng bằng sắc tím của ...iêng mình. (theo Nguyễn Hà) 7. PHÂN BIỆT CÁC VẦN  uc/ut, ung/un  Đọc ngắn khi u trước c - ng Đọc dài khi u trước t - n Ví dụ: uc ut ung un bục giảng ông bụt hùng dũng hùn vốn cục đá cụt đuôi chủng tộc lủn chủn lục lọi lụt lội chung nhau chùn chân  Bài tập uc/ut Dọc theo thung lũng, hoa quỳ vàng ngun ng   trải dài đến h    tầm mắt. Hoa óng ả phô hết vẻ đẹp rực rỡ của mình vào l    mặt trời vừa lên trên đỉnh núi. un/ung Ch quanh cánh đồng, chỗ nào người nông dân cũng đang đốt rạ, h khói. Ngọn khói đồng ẻo lả bay lên cao, chực ôm vờn c`......  đám mây. Mọi người hối hả t những bao thóc xếp lên xe tải nhẹ chở về nhà. ec/et, eng/en  ec là vần có tiếng kêu của lợn (eng éc), tiếng có nghĩa trêu ghẹo (chọc léc), nghĩa thưa kiện (méc), từ phiên âm đơn vị (hec-tô-mét, hec-quyn, tờ séc) et viết các tiếng còn lại eng là vần trong từ tượng thanh (leng keng, rủng rẻng..), từ chỉ đồ vật( cái kẻng, cái sẻng) en viết với các tiếng còn lại Bài tập: Em bé h ʹ  lên: - Đừng chọc l ʹ em, nhột lắm! Anh trai vội dừng lại và bế em chạy ra đón mẹ vì có tiếng chuông l k gọi cửa. Trông thấy hai anh em biết yêu thương nhau, mẹ vui lòng và kh giỏi quá. bài tập: 1)  Khán giả th ʹ    nhất tiết mục cỡi ngựa của nữ diễn viên tí hon. Cô bé đứng trên lưng ngựa, vươn vai h ʹ     thở như đang tập thể dục. Đứng bên cạnh, người chủ gánh xiếc đang rao bán thuốc ... ỏi, ai cũng t vào chất lượng món hàng mà không t ʹ   đến giá cả. 2)  Cây xấu hổ Vì chẳng tự t Cây đứng một m` Vì hay xấu hổ Suốt đời lặng th bài tập: *Điền vần iêc hay iêt, iên hay iêng vào chỗ trống:                       Dòng sông Bến Hải Trời xanh. Sông Bến Hải b... bʹ   xanh. Cây cỏ xanh thắm. Hình như người ta nói đúng: Trời đất, cây cỏ và cả sông nước của mảnh đất một thời khốc l.   này dường như xanh hơn những miền đất khác của Tổ quốc. Cũng màu xanh mượt mà, tràn trề nhựa sống của cây cối, màu xanh thẳm của trời cao, màu xanh bʹ   của b±........ rộng nhưng sao nó như đăm đắm, như rưng rưng, ngàn ngạt, da dʹ   (theo Nguyễn Thanh Giang) Bài tập Phân biệt uôn/uông Đêm cuối mùa đông Đỡ m... sương giá Lá nghiêng nghiêng che Những luồng gió cát Những tia nắng rát Cho những mầm non Trở mình s... sẻ Phân biệt uôc/uôt Vậy là làng tôi từ nay có điện. Nhớ những đêm xóm làng mù tối om om, người đi đường tay cầm bó đʹ ... sợ rắn chực giữa đường. Điện về, sʹ ... đêm dân làng không ngủ. Niềm vui đến quá bất ngờ. Bài tập Phân biệt ươn/ương Hai bố con nhà kia có tính rất ngạnh. Một hôm, bố sai con đi mua cá nhưng chờ mãi không thấy con về, vội chạy ra chợ  tìm thì thấy cổng chợ hẹp mà con mình và một người nữa cứ ngực lèn nhau, chẳng ai chịu nh ` ai. Thấy cảnh t trớ trêu đó, ông bố liền bảo: -Con xách cá về trước kẻo . Bố đứng đây chờ cho, xem cái ông này có thi gan mãi được với bố con mình không? Phân biệt ươc/ươt N ʹ...... mưa rơi ʹ...  đường làng. Các em nhỏ nô đùa, chạy nhanh bị tr... ngã sõng soài. Chúng cười nắc nẻ và mong ʹ... ... mưa mãi . Tr ʹ..... hiên nhà, người lớn đứng trông theo rồi cười tủm tỉm.  Bài tập an hay ang và có dấu thanh? Tôi nhận ra mùa hạ đến bằng cái nóng oi nồng khó chịu...Trên những ...án lá cây, lũ ve sầu đua nhau kêu ra rả. Mỗi buổi trưa, không gi... tr.. ngập tiếng ve. Chúng kêu đến kh... cổ sau bao th... trời chui vào ngủ yên trong lòng đất. (theo Nguyễn Thế Thọ) Bài tập Phân biệt âc/ât Hai mẹ con bắt được con cá r ʹ to. Mẹ ra chợ mua gia vị, còn chú chơi trên thềm trông cá. Gió mát, chú chìm vào gi ʹ.. ngủ để mèo tha cá đi m ʹ .Bà mẹ về thì cá không còn. Chú bé nhìn thấy gói gia vị trên tay mẹ nên dỗ dành: “Mẹ ơi, ta phải  c ʹ kĩ gói gia vị này để con mèo đáng ghét kia ăn cá m ʹ ngon. Cho đáng kiếp cái con mèo hư!” Phân biệt ân/âng V... lời mẹ bảo, chú bé v... ngồi chờ ông ở bến ga, mặc dù trời đã xế chiều. Ông là người đã ... c`..... chỉ bảo mẹ học nghề để đến nay mẹ đã là người chủ tiệm may nổi tiếng. Bài tập: Ch` xuống dần, bóng tối lan nhanh trên mặt đất. Gió thổi h h vờn nhẹ trên đám lá ven sông. Cậu bé h ʹ  thảo vẫn cố gắng lượm nốt bó lá dừa khô đem về nấu s thuốc chữa bệnh cho mẹ. ươu/ưu  vần ươu chỉ có trong từ: cái bướu, con hươu, con khướu, rượu, không có trong từ Hán việt vần ưu có trong từ còn lại. Bài tập: Chú h sao nhảy quẩng trên bãi đất, đón chào những hạt mưa đầu mùa đang rơi nhẹ. Trận mưa này đã c ʹ cả cánh rừng đang chịu cảnh khô hạn. Bạn bè thú rừng đều mừng rỡ, uống lấy, uống để những giọt nước mưa trong veo, mát rượi. im/iêm  vần iêm có trong từ Hán Việ và các từ nỗi niềm, tìm kiếm, cái liềm, hiếm con vần im không có trong từ Hán Việt trừ: kim (nay hay kim loại) Bài tập: 1)  Xen giữa đám lá cỏ, những bông hoa mảnh dẻ màu t ʹ nhạt, cánh mỏng tang như cánh chuồn chuồn lay động theo chiều gió. Ch ʹ   thật nhiều đất rộng chạy dài theo ven đê, các bụi cỏ dại vươn cọng lá thẳng như ngọn k ʹ   níu giữ bước chân người qua lại. Bỗng có tiếng ch cất vang lên tiếng hót lảnh lót. 2)  Khi mặt trời lên đến đầu ngọn tre thì cũng là lúc đàn ch... tụ về vòm cây đa đầu làng. Tiếng ch... non kêu ch... ch..ʹ .., tiếng ch... mẹ  tranh nhau những quả đa chín đem lại n`... vui cho mọi người. iêp/ip  vần iêp hầu như hoàn toàn là từ Hán Việt trừ vài chữ (cái liếp- rau diếp) vần ip có trong từ thuần Việt và với vài chữ phiên âm (cái líp xe, xe díp, súng kíp, ca kíp) Bài tập: Các vận động viên mải miết chạy nối t ʹ nhau về đích trong tiếng hoan hô vang dội cả khán đài. Do có sức bền và kĩ thuật, họ đã bắt k nhau nên thời gian hoàn thành cuộc thi  được rút ngắn lại. êt/êch  Bài tập Điền vào ô trống tiếng mang vần êt hay êch và có dấu thanh: áo quần bạc ph ʹ ... chết mê chết m .   lấm bùn bê b ʹ... ăn mặc lôi thôi l ʹ... th ʹ... quần dài l ʹ... ph ʹ... đơm hoa k ʹ... trái ngồi g ʹ... chân lên ghế ăn mặc nh ʹ... nhác tài sản k ʹ... xù so đôi đủa l ...