Tiểu luận Cái tôi trong nhân cách người Việt

I.ĐẶT VẤN ĐỀ Người Việt Nam được thế giới biết đến là những con người thân thiện.Họ đến Việt Nam không chỉ nước ta đẹp về những cảnh quan du lịch.Mà còn vì con người đẹp về nhân cách.Những nét đẹp đó vốn có trong mỗi con người Việt.Nó trở thành một điều gì đó mà mối chúng ta không thể phủ nhận.Có lúc đó còn là truyền thống.Tuy nhiên,bên cạnh những nét đẹp đáng lưu giữ,lại len lỏi và dần chiếm lĩnh trong tính cách người Việt đó là cái tôi vị kỉ,cái tôi thời thượng.Vì vậy,cái tôi trong nhân cách người Việt là một vấn đề mà nhiều người trong chúng ta đang đề cập.Đồng thời,từ đó còn biết được những thách thức của nó trong bối cảnh toàn cầu hóa. II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Con người từ khi ra đời đã tồn tại “cái tôi” nhân cách.Dù có muốn bạn cũng không thể phủ nhận điều đó.Nhưng rất khó để định nghĩa được cái tôi?Hay ai biết được nhân cách của con người là như thế nào? 1.Khái niệm cái tôi – nhân cách a.Khái niệm cái tôi Có rất nhiều cách hiểu về định nghĩa “cái tôi”.Chẳng hạn,theo từ điển The Saurus thì “cái tôi” là sự tự nhận thức về tư cách,nhân phẩm,hay giá trị của chính mình.Đặc biệt, là để phân biệt mình với người khác.Hay theo quan điểm triết học,cái tôi là một phạm trù mang tính triết học, nó mạnh và uy lực lớn lao, nhưng nó cũng là mối nguy vô cùng to lớn đối với con người.Còn theo ngôn ngữ học: ‘tôi” tức là đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất.Đối tượng là bản thân người nói.Do đó,cái tôi có tính hướng nội, khác với đại từ ngôi thứ hai mang tính hướng ngoại.Cái tôi mỗi người phát triển theo thời gian, trong quá trình sống của con người.Khi con nhỏ,người ta ít bị các yếu tố xã hội tác động về nhận thức của chính mình,hay nói cách khác là cái tôi được phát triển tương đối độc lập.Chúng ta hãy tưởng tượng :khi ta quát mắng trẻ con,chúng chỉ khóc một lúc rồi sau đó vui vẻ.Nhưng đối với người lớn lại khác,khi bị xúc phạm lại phản ứng rất nặng nề. Tuy nhiên, hãy xem xét nó hãy khí cạnh về cái tôi trong nhân cách người Việt: tích cực và tiêu cực.Xét về mặt tích cực: đó là sự phù hợp với những giá trị, nhân phẩm.Ngược lại,là sự xác định sai về giá trị, nhân phẩm của mình đến tự ti , tự tôn. b.Khái niệm về nhân cách Có bao nhiêu học thuyết tâm lý là có bấy nhiêu về nhân cách.Tuy nhiên, mọi học thuyết đều nhất trí với một số khái niệm , cho dù chúng được giải thích khác nhau. Khái niệm tổng thể gồm toàn bộ các yếu tố của tâm lý.Nhân cách là toàn bộ những đặc điểm cá nhân, do điều kiện sinh học và xã hội tạo ra, tổng hợp lại, làm cho cá nhân ấy một hiện tượng tâm lý, một dáng dấp tâm lý không giống cá nhân khác,nhân cách còn gọi là bản ngã cá tính. 2.Cái tôi trong nhân cách người Việt a.Ưu điểm của cái tôi trong nhân cách người Việt Đất nước ta trải qua nghìn năm văn hiến,khắc khổ và tự hào trong chiến tranh.Đồng thời, đi lên với nền nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu và bị tàn phá của chiến tranh. Nói đến người Việt, người ta không khỏi nhắc đến tinh thần đoàn kết, cố kết cộng đồng để tạo nên sức mạnh vượt qua khó khăn, thử thách.Chẳng cần tìm đâu xa,cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ, chống Nhật,. . .xâm lược.Thắng lợi sẽ không thể có khi thiếu đi tinh thần đoàn kết của dân tộc.Và cũng qua đó,thể hiện khả năng đối phó rất linh hoạt với mọi tình thế và lối ứng sử mềm dẻo.Đó là các chiến thuật, biện pháp đấu tranh chống lại những thủ đoạn độc tàn của kẻ thù như chiến thuật “ vườn không nhà trống” của Đảng ta trong cuộc chiến chống Pháp xâm lược. Nhắc đến người Việt là nhắc đến cái giản dị, chất phác, ưa đơn giản, ghét cầu kì xa hoa.Tà áo dài của người phụ nữ, hay chiếc ao bà ba của người dân Nam Bộ là nét đặc trưng cho sự giản dị, toát lên vẻ đẹp thuần khiết ở đó! Chúng ta bắt gặp trong những tác phẩm thơ,văn là cái tôi trữ tình, đầy lãng mạn, người nghệ sỹ gửi gắm trong đó tất cả niềm đam mê, tình yêu, cảm xuc, sự nhiệt huyết,. . . vào trong trong từng câu từ. Đấy là đại diện cho tàn thể cộng đòng dân tộc Việt với tấm lòng rộng mở và giàu cảm xúc, lãng mạn. Cuộc chiến tranh mà bọn xâm lược gây ra cho nước ta đã để lại bao thương đau: cảnh con mất cha, vợ mất chồng,. . . nhà cửa, làng mạc bị tàn phá.Ấy vây mà,sau khi dành thắng lợi con người Việt Nam có thể từ bỏ qua tất cả, vượt lên nỗi đau, thả hết tù binh chiến tranh.Tất cả các nước trên thế giới đều phải thốt lên: Việt Nam nhân ái, vị tha và rộng lượng.Bên cạnh đó, xuất phát từ nền nông nghiệp lúa nước, tạo hóa đã cho người Việt ta bản chất cần cù, siêng năng,chịu thương chịu khó, giỏi chịu đựng gian khổ. Truyền thống người Việt đó chính là “ tiên học lễ, hậu học văn”.Vì vậy, cái lẽ của người Việt chính là tôn trọng người trên,những người cao tuổi.Bởi vì, họ quan niệm:người đi trước là người có nhiều kinh nghiệm, thế hệ sau cần noi gương và học hỏi. Đó chỉ là một phần trong nhân cách người Việt.Nếu ngồi đó mà kể thì chắc chắn bạn cần phải có rất nhiều thời gian.Đó còn là sự bí ẩn,dần dần thời gian sẽ khám phá ra nó. b.Những mặt hạn chế của cái tôi trong nhân cách người Việt Thực thể con người là sản phẩm của nghịch lí âm dương, vừa đối lập , vừa thống nhất, vừa chứa đựng và chuyển hóa thành một. Người phương Đông đánh giá con người qua chất là chủ yếu, lượng là phụ.Lấy “tâm thiện” là lý tưởng.Phương Tây tôn sùng toàn bộ,tôn sùng văn minh, vật chất, không quan tâm đến người phẩm chất. Từ đó, nhiều người than phiền rằng đạo lý ngày nay suy đồi, nhân cách con người thoái hóa không bằng người kia .Chúng ta thấy trong cái tôi của nhân cách con người Việt hiên nay đã biểu hiện những điểm hạn chế cần phải khắc phục.Đó là: Thứ nhất,không thích nói đến thất bại.Có người nói:” Hình như phải nói thẳng, nói thật về sự thất bại, sai lầm, nhược điểm của mình, phải thừa nhận “ tôi sai” là việc khiến người Việt Nam rất đau khổ. Ngược lại, khi có dịp nói về thành công sự tài giỏi, trí tuệ họ lại rất hân hoan.” Thói xấu ấy của người Việt càng bộc lộ rõ hơn trong thời buổi ngày nay.Họ sợ thua kém hơn người khác, không chịu nhận rằng mình kém cỏi.Không chịu đào thải cái xấu để hoàn thiện mình. Thứ hai,con người Việt Nam ít nói xin lỗi và cảm ơn! Nếu như một ngày ra đường, bạn lỡ quệt xe vào người khác,dù người đó không sao nhưng bạn không nói gì mà lẳng lặng chạy xe đi.Bạn sẽ nghĩ họ phản ứng ra sao khi mình có thái độ như thế? Và chỉ cần một câu xin lỗi của bạn sự việc sẽ không như bạn không mong. Thứ ba, trong cái tôi của nhân cách còn mang nặng tính bạo lực và dối trá.Điều đó ăn sâu vào tâm tưởng người Việt từ khi nhỏ cho đến khi lớn lên, không phân biệt đối tượng là ai.Người Việt không dùng lời nói mà dùng bằng hành động.Chúng ta đã từng chứng kiến những sự việc tưởng như vô lý và dễ dàng giải quyết chứ không phải kết cục là người thân tàn sát lẫn nhau như: cha đánh con phải nhập viện vì em không nghe lời,nói dối anh đi học mà đi đánh điện tử, . . . Và còn nhiều kết cục đáng tiếc nữa chỉ vì tính bạo lực và giả dối. Thứ tư, cái bệnh hời hợt nằm trong chính bản chất cái tôi nhân cách.Nếu như người ta không tồn tại cái “ bệnh” này thì chắc có lẽ cuộc sống này không có nhiều điều đáng lưu tâm đến vậy.Cái bệnh này nó khó chữa như con người ta nghiện ma túy vậy.Để xóa bỏ nó thì quả là một quá trình gian nan và vất vả, có khi không đem lại kết quả gì!Cái bệnh hời hợt dửng dưng là đáng sợ nhất.Dửng dưng với người thân, với công việc, với gia đình,bạn bè, với cuộc sống, có khi với chính cả bản thân mình.Bạn đã từng thấy cái cảnh con người ta chen nhau xem một người tay nạn sắp chết giơ tay cầu cứu mà không ai có phản ứng gì chưa?Họ chỉ đến xem vì để thõa mãn tính hiếu kì của mình và họ cũng sợ mình bị liên lụy.Chẳng ai quan tâm đến người bị nạn. Thứ năm, chi phối tâm tưởng người Việt ta là sự hám danh và kém thực.Bởi cái tật là cái gì cũng muốn hơn người khác mà không biết sức lưc của mình có hạn.Rất nhiều ở Việt Nam , nó như một điều quá bình thường. Xét trong giáo dục,coi trọng khoa bảng đã dẫn tới việc mua bằng bán điểm.Trong xây dựng, muốn địa phương phải có trụ sở thật to, bỏ hàng chục tỷ nuôi bóng đá, . . .còn người dân thì đói rết, trẻ em không có trường học, . . . Thứ sáu, vấn đề không am hiểu pháp luật và chưa biết thực thi pháp luật thành nề nếp trong cuộc sống:” trên nói dưới không nghe ” là sự thể hiện rõ nét nhất vấn đề này.Chẳng hạn, khi nhà nước có quy định :Đi xe máy phải đội mũ bảo hiểm.Ấy vậy mà, dân vẫn điều khiển xe máy ngoài đường không đội mũ bảo hiểm, coi quy định nhà nước như không tồn tại. Những nét đẹp trong nhân cách người Việt đang dần mất đi và thay thế vào đó là những vệt đen của cái tôi nhỏ nhen, hạn hẹp,ích kỉ, . . .Nó lấn át và ngày càng lan rộng ra, trở nên ưu thế.Dù có nhận ra nó, muốn xóa nó khỏi cuộc sống của mình nhưng để làm được thì vẫn là điều hữu hạn.Trong cái tôi vẫn còn chứ đựng nhiều vấn đề mà chúng ta không thể đề cập đến .Chỉ có thể tìm hiểu nó ở một khía cạnh nào đó của một góc nào đó. 3.Những thách thức đặt ra trước cái tôi trong nhân cách người Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa Con người sinh ra muốn tồn tại và phát triển bền vững thì phải tổng hòa các mối quan hệ với tự nhiên.Do cái tôi trong nhân cách của người Việt ta còn quá lớn, còn quá coi trọng thể diện của mình.Bởi vậy,ảnh hưởng không nhỏ cho xu hướng toàn cầu hóa hiên nay của đất nước.Cái tôi quá nhỏ bé không thể hòa hợp hay chính xác hơn là dung hòa giữa một cái tôi bó hẹp và cái tôi rộng lớn thế giới.Nó cản trở , kìm hãm sự phát triển, giao lưu của đất nước với các quốc gia khác trên thế giới. Xã hội và đất nước hiện nay đang cần những con người nhanh nhẹn, hòa đồng, vậy mà con người vẫn mang nặng nề cái thói lề mề, cố chấp ấy, vẫn giữ khư khư nó không chịu nhìn thẳng vấn đề thực tiễn để nắm bắt cơ hội trong buổi thế giới toàn cầu.Chính mình vùi mình trong cái hố sâu, như thế ta sẽ không thấy được cái hay, cái tích cực mà bên ngoài thế giới mang lại.Không gian xã hội của cá thể vốn được bao bọc bởi lũy tre làng , cái tôi sẽ không thể lọt ra đi tìm nhân cách thế giới.Những nguyên nhân làm cho cái tôi trong nhân cách người Việt như bây giờ là do: thế hệ trước sống và lớn lên trong xã hội và môi trường xung quanh ác liệt của chiến tranh; nền kinh tế bao cấp nặng nề và lâu dài; cùng đó là những nguyên nhân khác đã làm cho con người Việt Nam mất đi tính năng động và trở nên lười biếng, khó có thể bỏ suy nghĩ nhà nước lo cho.Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, lại bỡ ngỡ , không biết làm sao.Để cái tôi vị kỷ trở thành cái tôi hiện đai, không có cách nào mà mỗi cá nhân phải thay đổi mình.Trước tình hình đất nước đang hội nhập, mà ta không chịu loại bỏ cái mặt tiêu cực cái tôi nhân cách thì chính những con người Việt cũng không thể gần nhau chứ nói gì hòa nhập, giao lưu, học hỏi các nước trên thế giới.Hãy biết nhìn vào thực tiễn và dẹp bỏ những hạn chế cái tôi để phát triển cùng đất nước, để gắn con người Việt lại với nhau, để kết nối cùng thế giới. III.KẾT THÚC VẤN ĐỀ “Cái tôi” chắc chắn trong mỗi cá nhân ai cũng có, xấu_tốt đều tồn tại trong một chủ thể.Nhưng làm sao có thể phát huy cái mặt tốt và hạn chế đi cái xấu, để hoàn thiện nhân cách tốt đẹp đó là điều rất khó khăn.Nhưng không phải là không thể. MỤC LỤC A .PHẦN BÀI LÀM I .ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................... II .GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.................................................................... 1 .Khái niệm cái tôi - nhân cách..................................................... a .Khái niệm cái tôi....................................................................... b .Khái niệm nhân cách ................................................................ 2 .Cái tôi trong nhân cách người Việt .............................................. a .Ưu điểm của cái tôi trong nhân cách người Việt....................... b .Những mặt hạn chế của cái tôi trong nhân cách người Việt...... 3 .Những thách thức đặt ra của cái tôi nhân cách người Việt trong bối cảnh cảnh toàn cầu hóa........................................................... III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ................................................................. B .PHẦN HÌNH ẢNH MINH HỌA......................................... C .DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................. HÌNH ẢNH : CÁI TÔI TRONG NHÂN CÁCH NGƯỜI VIỆT NAM Hình 1:Hình ảnh đất nước Việt Nam Hình 2:Hình ảnh thể hiện tình đoàn kết của dân tộc ta. Hình 3: Truyền thống tôn trọng người lớn tuổi. Hình 4: Hình ảnh một Việt kiều có tấm lòng nhân ái cứu giúp trẻ em nghèo Việt Nam. Hình 5:Hình ảnh bạo lực ở Việt Nam. Hình 6: Hình ảnh một người ăn mày và sự vô tâm của người đi đường. Nhận xét: Con người Việt Nam về bản chất vẫn là những con người trong sáng , tốt đẹp.Bên cạnh những cám dỗ cuộc sống và nhiều mối lo toan đã dần làm họ mất đi những điều quý giá trong họ.Dần dần còn lại là cái tôi vị kỷ! DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 . Đại cương về văn hóa Việt Nam Ts. Phạm Thái Việt ( chủ biên ) Ts. Đào Ngọc Tuấn _Nhà xuất bản văn hóa thông tin_2004 2 .Cơ sở văn hóa Việt Nam Trần Quốc vượng _Nhà xuất bản Giáo Dục_2003 3 .Văn hóa Đông Nam Á Nguyễn Tất Đắc _Nhà xuất bản Khoa học xã hội Hà Nội_2003 4 .Cơ sở văn hóa Việt Nam Trần Ngọc Thêm _Nhà xuất bản Giáo dục_ 5 .Trang web: http:// caitoinguoiviet.com.vn http:// nhancachnguoiviet.com.vn