Tiểu luận Đánh giá tình hình ngập lụt môi trường đô thị thành phố Hồ Chí Minh và giải pháp

m thiểu ô nhiễm không khí; bảo vệ nguồn nước; quản lý chất thải công nghiệp và chất thải nguy hại; quản lý chất thải rắn đô thị; thoát nước đô thị; phát triển mảng xanh đô thị và hoàn thiện hệ thống quản lý môi trường. Chương 2 : ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH NGẬP LỤT HỒ CHÍ MINH 2.1 Điều kiện tự nhiên 2.1.1 vị trí địa lý Thành phố Hồ Chí Minh nằm trong toạ độ địa lý khoảng 10 0 10’ – 10 0 38 vĩ độ bắc và 106 0 22’ – 106 054 ’ kinh độ đông . Phía Bắc giáp tỉnh Bình Dương, Tây Bắc giáp tỉnh Tây Ninh , Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Đồng Nai, Đông Nam giáp tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, Tây và Tây Nam giáp tỉnh Long An và Tiền Giang. Thành phố Hồ Chí Minh cách thủ đô Hà Nội gần 1.730km đường bộ, nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam , từ đông sang tây, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á. Trung tâm thành phố cách bờ biển Đông 50 km đường chim bay. Đây là đầu mối giao thông nối liền các tỉnh trong vùng và là cửa ngõ quốc tế . Với hệ thống cảng và sân bay lớn nhất cả nước , cảng Sài Gòn với năng lực hoạt động 10 triệu tấn /năm. Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất với hàng chục đường bay chỉ cách trung tâm thành phố 7km Hình 1 : Vị trí địa lý của thành phố Hồ Chí Minh Địa hình Thành phố Hồ Chí Minh nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Ðông Nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long. Ðịa hình tổng quát có dạng thấp dần từ Bắc xuống Nam và từ Ðông sang Tây. Nó có thể chia thành 3 tiểu vùng địa hình Vùng cao nằm ở phía Bắc - Ðông Bắc và một phần Tây Bắc (thuộc bắc huyện Củ Chi, đông bắc quận Thủ Ðức và quận 9), với dạng địa hình lượn sóng, độ cao trung bình 10-25 m và xen kẽ có những đồi gò độ cao cao nhất tới 32m, như đồi Long Bình (quận 9). Vùng thấp trũng ở phía Nam-Tây Nam và Ðông Nam thành phố (thuộc các quận 9, 8,7 và các huyện Bình Chánh, Nhà Bè, Cần Giờ). Vùng này có độ cao trung bình trên dưới 1m và cao nhất 2m, thấp nhất 0,5m. Vùng trung bình, phân bố ở khu vực Trung tâm Thành phố, gồm phần lớn nội thành cũ, một phần các quận 2, Thủ Ðức, toàn bộ quận 12 và huyện Hóc Môn. Vùng này có độ cao trung bình 5-10m. Nhìn chung, địa hình Thành phố Hồ Chí Minh không phức tạp, song cũng khá đa dạng, có điều kiện để phát triển nhiều mặt. Khí hậu ,thời tiết Thành phố Hồ Chí Minh nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo. Cũng như các tỉnh ở Nam bộ, đặc điểm chung của khí hậu-thời tiết TPHCM là nhiệt độ cao đều trong năm và có hai mùa mưa - khô rõ ràng làm tác động chi phối môi trường cảnh quan sâu sắc. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Thành phố Hồ Chí Minh chịu ảnh hưởng bởi hai hướng gió chính và chủ yếu là gió mùa Tây - Tây Nam và Bắc - Ðông Bắc. Gió Tây -Tây Nam từ Ấn Ðộ Dương thổi vào trong mùa mưa, khoảng từ tháng 6 đến tháng 10, tốc độ trung bình 3,6m/s và gió thổi mạnh nhất vào tháng 8, tốc độ trung bình 4,5 m/s. Gió Bắc- Ðông Bắc từ biển Đông thổi vào trong mùa khô, khoảng từ tháng 11 đến tháng 2, tốc độ trung bình 2,4 m/s. Ngoài ra có gió tín phong, hướng Nam - Ðông Nam, khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 tốc độ trung bình 3,7 m/s. Về cơ bản TPHCM thuộc vùng không có gió bão. Năm 1997, do biến động bởi hiện tượng El-Nino gây nên cơn bão số 5, chỉ một phần huyện Cần Giờ bị ảnh hưởng ở mức độ nhẹ. Địa chất và đất đai Ðất đai Thành phố Hồ Chí Minh được hình thành trên hai tướng trầm tích-trầm tích Pleieixtoxen và trầm tích Holoxen. Trầm tích Pleixtoxen :(trầm tích phù sa cổ): chiếm hầu hết phần phía Bắc, Tây Bắc và Ðông Bắc thành phố, gồm phần lớn các huyện Củ Chi, Hóc môn, Bắc Bình Chánh, quận Thủ Ðức, Bắc-Ðông Bắc quận 9 và đại bộ phận khu vực nội thành cũ. Ðiểm chung của tướng trầm tích này, thường là địa hình đồi gò hoặc lượn sóng, cao từ 20-25m và xuống tới 3-4m, mặt nghiêng về hướng Ðông Nam. Dưới tác động tổng hợp của nhiều yếu tố tự nhiên như sinh vật, khí hậu, thời gian và hoạt động của con người, qua quá trình xói mòn và rữa trôi..., trầm tích phù sa cổ đã phát triển thành nhóm đất mang những đặc trưng riêng. Nhóm đất xám, với qui mô hơn 45.000 ha, tức chiếm tỷ lệ 23,4% diện tích đất thành phố. Ở thành phố Hồ Chí Minh, đất xám có ba loại: đất xám cao, có nơi bị bạc màu; đất xám có tầng loang lổ đỏ vàng và đất xám gley; trong đó, hai loại đầu chiếm phần lớn diện tích. Ð?t xám nói chung có thành phần cơ giới chủ yếu là cát pha đến thịt nhẹ, khả năng giữ nước kém; mực nước ngầm tùy nơi và tùy mùa biến động sâu từ 1-2m đến 15m. Ðất chua, độ pH khoảng 4,0-5,0. Ðất xám tuy nghèo dinh dưỡng, nhưng đất có tầng dày, nên thích hợp cho sự phát triển của nhiều loại cây trồng nông lâm nghiệp, có khả năng cho năng suất và hiệu qủa kinh tế cao, nếu áp dụng biện pháp luân canh, thâm canh tốt. Nền đất xám, phù hợp đối với sử dụng bố trí các công trình xây dựng cơ bản. Trầm tích Holoxen :(trầm tích phù sa trẻ): tại thành phố Hồ Chí Minh, trầm tích này có nhiều nguồn gốc-ven biển, vũng vịnh, sông biển, aluvi lòng sông và bãi bồi... nên đã hình thành nhiều loại đất khác nhau: nhóm đất phù sa có diện tích 15.100 ha (7,8%), nhóm đất phèn 40.800 ha (21,2%) và đất phèn mặn (45.500 ha (23,6). Ngoài ra có một diện tích nhỏ khoảng hơn 400 ha (0,2%) là "giồng" cát gần biển và đất feralite vàng nâu bị xói mòn trơ sỏi đá ở vùng đồi gò. + Nhóm đất phù sa :không hoặc bị nhiễm phèn, phân bố ở những nơi địa hình hơi cao khoảng 1,5-2,0m. Nó tập trung tại vùng giữa của phía Nam huyện Bình Chánh, Ðông Quận 7, Bắc huyện Nhà Bè và một ít nơi ở Củ Chi, Hóc Môn. Nhóm đất phù sa hai loại: đất phù sa không được bồi, có tầng loang lổ; đất phù sa không được bồi, gley. Trong đó hai loại đầu chiếm diện tích lớn hơn; loại sau, là đất phù sa ngọt, đất rất tốt, chỉ có khoảng 5.200 ha (2,7%). Ð?t phù sa nói chung có thành phần cơ giới từ sét trung bình tới sét nặng. Ðất có phản ứng chua, độ pH khoảng 4,2-4,5 ở tầng đất mặt và xuống sâu 0,5-1,2m độ chua giảm nhiều, pH nâng lên tới 5,5-6,0. Hàm lượng mùn trung bình, các chất dinh dưỡng khá. Là loại đất màu mỡ, thuận lợi cho phát triển trồng lúa cao sản, chất lượng tốt. + Nhóm đất phèn có hai loại: đất phèn nhiều và đất phèn trung bình. Chúng phân bố tập trung chủ yếu ở hai vùng. Vùng đất phèn Tây Nam Thành phố, kéo dài từ Tam Tân-Thái Mỹ huyện Củ Chi xuống khu vực Tây Nam huyện Bình Chánh -các xã Tân Tạo, Phạm Văn Hai, Lê Minh Xuân... Vùng này hầu hết thuộc loại đất phèn nhiều (phèn nặng); đất rất chua, độ pH khoảng 2,3-3,0. Nó cùng điều kiện thành tạo và tính chất giống như đất phèn vùng Ðồng Tháp Mười. Vùng đất phèn ven sông Sài Gòn-Rạch Tra và bưng Sáu xã quận 9. ở đây hầu hết diện tích thuộc loại đất phèn trung bình và ít, phản ứng của đất chua nhẹ ở tầng đất mặt, độ pH khoảng 4,5-5,0; song giảm mạnh ở tầng đất dưới, đất rất chua, độ pH xuống tới 3,0-3,5. Ðất phèn có thành phần cơ giới từ sét đến sét nặng, đất chặt và bí. Dưới độ sâu khoảng từ 1m trở xuống, có nhiều xác hữu cơ nên đất xốp hơn. Ðất khá giàu mùn, chất dinh dưỡng trung bình; song hàm lượng các ion độc tố cao, nên trên đất phèn không thích hợp với trồng lúa. Tuy nhiên, tăng cường biện pháp thủy lợi tưới tiêu tự chảy để rửa phèn, có thể chuyển đất canh tác từ một vụ sang hai vụ lúa . Ngoài ra, đất phèn rất phù hợp với các cây khóm, mía, điều và các cây lâm nghiệp như tràm, bạch đàn và một số loài keo Acasia. Nhóm đất phèn mặn: Ở thành phố Hồ Chí Minh, nhóm đất phèn mặn là nhóm có diện tích lớn nhất. Nó phân bố tập trung ở đại bộ phận lãnh thổ huyện Nhà Bè và hầu như toàn bộ huyện Cần Giờ. Theo độ mặn và thời gian ngập mặn, nhóm đất mặn được chia làm hai loại: đất phèn mặn theo mùa và đất phèn mặn thường xuyên (còn gọi là đất mặn dưới rừng ngập mặn). Thủy văn Hầu hết các sông rạch Thành phố Hồ Chí Minh đều chịu ảnh hưởng dao động triều bán nhật của biển Ðông. Mỗi ngày, nước lên xuống hai lần, theo đó thủy triều thâm nhập sâu vào các kênh rạch trong thành phố, gây nên tác động không nhỏ đối với sản xuất nông nghiệp và hạn chế việc tiêu thoát nước ở khu vực nội thành. Mực nước triều bình quân cao nhất là 1,10m. Tháng có lương mưa cao nhất là tháng 10-11,thấp nhất là các tháng 6-7. Về mùa khô, lưu lượng của nguồn các sông nhỏ, độ mặn 4% có thể xâm nhập trên sông Sài Gòn đến quá Lái Thiêu, có năm đến đến tận Thủ Dầu Một và trên sông Ðồng Nai đến Long Ðại. Mùa mưa lưu lượng của nguồn lớn, nên mặn bị đẩy lùi ra xa hơn và độ mặn bị pha loãng đi nhiều Đánh giá tình trang ngập lụt 2.2.1 Tình trạng ngập lụt – Đánh giá về tình trạng ngập lụt Ngập không chỉ do biến đổi khí hậu mà còn do quá trình đô thị hóa quá nhanh; nhiều người dân thiếu ý thức khi xả rác, chất thải trực tiếp vào hệ thống cống rãnh… khiến tình hình ngập ở thành phố càng thêm nặng.  Mực nước các sông, kênh của TPHCM đo được ở Phú An tăng đến 1,5cm/năm. Những cơn mưa lớn ngày một dày đặc hơn với vũ lượng trung bình năm sau cao hơn năm trước khoảng 0,8mm. Nếu trước đây cứ 5 năm mới có những cơn mưa có vũ lượng trên 100mm thì nay chỉ 3 năm đã thấy xuất hiện. Còn những cơn mưa có vũ lượng khoảng 100mm thì năm nào cũng xuất hiện. Đặc biệt, vào đầu mùa mưa năm nay trên địa bàn TPHCM đã xuất hiện cơn mưa hiếm thấy với lượng mưa 117mm.Mưa lớn kéo dài trong nhiều tháng qua tại thành phố Hồ Chí Minh đã có trên 100 vị trí thường xuyên ngập nhiều lần trong năm, trong đó khu vực nội thành có đến 60 điểm. Nhiều nhất trên các tuyến đường Nguyễn Hữu Cảnh, Điện Biên Phủ, D2, D3, Xô Viết Nghệ Tĩnh (Quận Bình Thạnh), Cao Thắng (Quận 3), Trần Xuân Soạn (Quận 7)…. . Không chỉ gây ngập ngay sau mưa, đến sáng 2/8, tại nhiều khu vực như đường Xô Viết - Nghệ Tĩnh, Đinh Bộ Lĩnh… vẫn trong tình trạng ngập nước, lượng nước mưa không thể tiêu thoát do gặp triều cường. Có mặt trên đường khi cơn mưa vừa ngớt, các điểm ngập cố hữu như tuyến đường Cô Bắc, Cô Giang, quận 1; Phan Đình Phùng, quận Phú Nhuận; Nguyễn Hữu Cảnh, Đinh Bộ Lĩnh quận Bình Thạnh; khu vực Bùng Binh Cây Gõ, quận 11… đường đã biến thành sông, nước dâng trên mặt đường từ 30 - 50cm, thậm chí có nơi đến 80cm. Những tuyến trước đây hiếm khi xảy ra ngập như đường Trần Hưng Đạo thì lúc này không không thoát khỏi tình trạng ngập nặng. Không còn nhìn thấy đường để đi, nước ngập lưng bánh xe, rácnổi lềnh bềnh, xe máy chạy trên những tuyến đường ngập nặng đồng loạt chết máy. Thật xót xa khi chứng kiến cảnh hàng ngàn người dân phải đẩy bì bõm, dò dẫm lội từng bước trong dòng nước mưa pha với nước cống tràn lên đen ngòm. Đáng chú ý, những điểm ngập nặng lại rơi vào những khu vực gần các tuyến sông rạch, cửa xả nhưng phải mất hàng giờ sau nước mới rút hết. Do mưa đúng vào giờ tan tầm nên lượng người trú mưa đồng loạt đổ ra đường cùng lúc càng khiến tình trạng kẹt xe thêm trầm trọng. Hàng loạt vụ kẹt xe kéo dài tại nhiều tuyến như đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Bạch Đằng, khu vực vòng xoay Hàng Xanh… khiến nhiều người dân vừa thoát khỏi cảnh ngập nước lại rơi ngay vào vùng kẹt xe. Mưa không dứt,phải trân mình hàng tiếng đồng hồ trên đường, bị nhiễm lạnh và hít khói xe. Hình 2: Nỗi khổ của người dân khi lũ về TP.HCM dù chưa gặp trận “đại hồng thủy” như đã xảy ra ở Hà Nội vào năm 2008, nhưng TP.HCM đã xảy ra những trận mưa lịch sử, gây thiệt hại nặng về tài sản. Chưa kể, TP.HCM là vùng thấp, không chỉ bị tác động bởi mưa, triều cường dâng mà còn phải “chịu trận” trước những đợt xả lũ của hồ chứa nước Dầu Tiếng (Tây Ninh), Trị An (Đồng Nai) và hồ thủy điện ở Bình Phước. Đã có dự báo, nếu xảy ra lũ lớn thì phần lớn diện tích của quận 2, 7, 8, 9, huyện Nhà Bè… sẽ chìm sâu trong nước. Hiện tượng đảo nhiệt đô thị đã làm cho lượng mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh trong 20 năm gần đây tăng 16ml, với mức bình quân 0,8ml/năm. Hiện tượng gia tăng đột ngột về lượng mưa đã gây ra những biến đổi phức tạo của chu kỳ ngập lụt, trong khi đó, hệ thống thoát nước cũ được thiết kế theo các tiêu chí cũ đã bị quá tải. Nếu theo kịch bản nước biển dâng cao trong 50 năm tới thì phần lớn người dân các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long sẽ “chạy” về thành phố, trong khi đến 2020, toàn bộ khu vực trũng thấp của địa phương sẽ bị đô thị hóa toàn bộ. Vì vậy, cần phải có cách nhìn nhận mới để thiết kế những công trình chống ngập phù hợp Đánh giá về tình hình ngập lụt đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Phước Thảo, Giám đốc Trung tâm phòng chống ngập cho rằng, những diễn biến bất thường về lượng mưa thời gian qua do biến đổi khí hậu đã làm quá tải hệ thống thoát nước của thành phố. Hàng trăm điểm ngập nặng mới phát sinh trong khi khả năng chống ngập của địa phương còn hạn chế. Vì vậy, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đang kỳ vọng các nhà khoa học, chuyên gia chống ngập thông qua hội thảo này sẽ đưa ra được lời giải cho việc chống ngập lụt đô thị trong thời kỳ biến đổi khí hậu toàn cầu. 2.2.2 Nguyên nhân gây ngập lụt Các nhà khoa học quốc tế đã đưa ra những nguyên nhân ngập lụt đô thị không khác xa với VN: phá rừng, khai hoang, cải tạo hồ thành đất canh tác, các công trình xây dựng, làm thu hẹp diện tích sông ngòi, mảng xanh tự nhiên , bất cập trong quy hoạch khi không có các công trình nghiên cứu về hiện trạng đô thị.Do biến đổi khí hậu với biểu hiện qua nhiệt độ bề mặt trái đất tăng cao ,mưa bão diễn biến thất thường theo không gian và thời gian ,mực nước biển dâng cao ,dẫn tới nhiều vùng bị ngập lụt .và được chia làm 2 nguyên nhân chính: Hình 3 : Biến đổi khí hậu – nguyên nhân gây ngập lụt 2.2.2.1 Nguyên nhân khách quan: Việc thoát nước tự nhiên của thành phố đã và đang gặp khó khăn vì 2 lý do chính sau đây: - Cao độ trung bình của toàn thành phố chỉ khoảng 2m so với mực nước biển. - Hệ thống kênh rạch đan xen trong đô thị bị ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều. Như đã nêu ở trên, đặc điểm địa hình là yếu tố tự nhiên của TP.HCM.Có sự dồn nước mưa trên cao sẽ làm cho nó thoát nhanh .Nhưng do thủy triều dâng cao nên lũ thoát bị chặn lại .Vậy triều cường kết hợp với lũ cho tình hình ngập lụt tăng lên.2.2.2.2 Nguyên nhân chủ quan:Hiện tượng ngập lụt ở Thành phố Hồ Chí Minh bắt nguồn từ 3 yếu tố: Lũ, triều cường và mưa tại chỗ. Những năm gần đây tiến trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ làm cho không gian chứa lũ bị co lại, sông rạch bị bồi lấp, hệ thống tiêu, thoát nước quá tải và xuống cấp, dẫn đến cao trình triều bị đẩy lên, tốc độ truyền triều cao hơn, thời gian lưu triều dài hơn gây nên ngập lụt kéo dài trên diện rộng vào mùa mưa và triều cườngQui hoạch và quản lý đô thị là yếu tố góp phần quan trọng nhằm giải quyết các vấn đề về ngập lụt bao gồm cả yếu tố môi trường và cảnh quan đô thị. Công tác qui hoạch đô thị của TP.HCM trong một thời gian dài vừa qua đã thể hiện những yếu kém và sai lầm từ nguyên nhân thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết và hạn chế về tầm nhìn quản lý đô thị. Hậu quả là rất nhiều vấn đề liên quan đến môi trường và quản lý đô thị nảy sinh đang ngày càng là những thách thức rất lớn cho thành phố, bao gồm: ngập úng đô thị vào mùa mưa; ô nhiễm môi trường nước tại các kênh rạch; ô nhiễm môi trường tại các khu dân cư xen kẽ các cơ sở sản xuất. Trong đó, vấn nạn ngập lụt đô thị vẫn chưa có lối thoát.Mặc dù: Hệ thống thoát nước tại các khu vực quận huyện của thành phố phụ thuộc vào mạng lưới kênh rạch của 5 lưu vực, bao gồm: Nhiêu Lộc - Thị Nghè; Tân Hoá - Lò Gốm; Kênh Đôi - Kênh Tẻ; Kênh Tàu Hủ - Bến Nghé; Tham Lương - Vàm Thuật…. Tuy nhiên, các hệ thống kênh này không đáp ứng được khả năng thoát nước cho thành phố vì bị bồi lấp, tắc nghẽn và lấn chiếm bất hợp pháp. Các hệ thống kênh này đang được triển khai cải tạo và nâng cấp. Nếu hoàn thành chỉ đáp ứng khả năng chuyển tải và thoát nước cho từng lưu vực cục bộ với số dân khá đông. Theo thời gian, người dân thành phố luôn chứng kiến cảnh ngập lụt đô thị xảy ra thường xuyên hơn và ngày càng trải rộng nhiều hơn tại các khu vực đô thị của thành phố. Cho dù Sở Giao thông Công chánh thành phố đã cố gắng xóa các điểm ngập lụt mỗi năm, nhưng vấn đề xem ra vẫn bế tắc và không hiệu quả. Sở dĩ những nỗ lực của cơ quan chức năng (Sở GTCC) không đáp ứng được là vì: - Các hệ thống thoát nước của thành phố không đảm bảo độ dốc cần thiết để đảm bảo việc thoát nước tự nhiên. - Hệ thống thoát nước trước đây của TP.HCM (trước 1975) được thiết kế và xây dựng cho các khu trung tâm quận 1, 3 và khu vực sân bay Tân Sơn Nhất. Do vậy, hệ thống thoát nước hiện nay đô thị của TP.HCM không đồng bộ và thiếu tính gắn kết giữa các quận trung tâm và khu vực mới phát triển. - Hệ thống thoát nước đô thị là hệ thống thoát nước chung cho cả nước thải sinh hoạt và nước mưa. Hệ thống này dễ bị quá tải vào mùa mưa khi lượng mưa tăng cao. Do vậy dẫn đến hiện tượng tràn và gây ngập cục bộ. - Bề mặt đô thị ngày càng bị bê tông hóa (vỉa hè, lối đi bộ, bãi đậu xe, các toà nhà cao tầng,…), giảm bề mặt thấm lọc tự nhiên (bãi cỏ, công viên, cây xanh,…). Vì vậy, khi có lượng mưa lớn cùng với việc quá tải của hệ thống cống thì việc gây ngập lụt là tất yếu. - Khi mưa lớn và gây tràn thì không có nơi lưu chứa (lưu giữ) tạm thời trước khi được chuyển tải đến nơi tiếp nhận vì các khu vực trũng thấp (ao hồ tự nhiên) của thành phố bị san lấp cho mục đích nhà ở. - Công tác qui hoạch đô thị của thành phố thường chạy theo sau việc đô thị hoá tự phát. Khi các khu dân cư hình thành một cách tự phát thì nhà nước mới nghĩ đến việc qui hoạch. Do tự hình thành nên các khu dân cư này lại thiếu hạ tầng cơ sở cho việc cấp - thoát nước, nước thải hoặc nước mưa được chảy tràn tự nhiên hoặc đổ ra các vùng trũng thấp. - Công tác duy tu hệ thống thoát nước chỉ mang tính đối phó, không được xây dựng trên nguyên tắc quản lý đô thị. Tắc nghẽn đến đâu thì nạo vét đến đó và việc khắc phục chỉ mang tính cục bộ từng khu vực tại những thời điểm nhất định. - Thành phố chưa quan tâm đúng mức đến tầm quan trọng của hệ thống thoát nước đô thị. Việc giải quyết ngập lụt được xem như là công việc kiêm nhiệm của Sở GTCC - một cơ quan luôn luôn đối phó với những vấn đề đô thị nan giải nhất của thành phố hiện nay như giao thông, cấp - thoát nước. - Ngân sách cho việc thiết kế và bảo trì hệ thống thoát nước đô thị không tương xứng với mức độ đầu tư cho hệ thống cấp nước, trong khi cấp nước và thoát nước là hai yếu tố quan trọng như nhau. Đây chỉ là hệ quả của việc chưa xác định đúng trọng tâm của vấn đề cần ưu tiên. 2.2.3 Hậu quả: Ngập lụt ở đô thị gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng 2.2.3.1 Đối với sức khỏe: Tiêu chảy: Bệnh có thể mắc ở mọi lứa tuổi song người già ,trẻ em là đối tượng dễ mắc và diễn biến bệnh trầm trọng hơn cả .Tiêu chảy là tình trạng rối loạn đường ruột với biểu hiện đi tiêu lỏng và liên tục là ít nhất vài lần trong ngày. Sốt xuất huyết :Đây là bệnh rất dễ xuất hiện do ngập lụt kéo dài .Có hai triệu trứng cơ bản : sốt và xuất huyết .Sốt đặc biệt là sốt cao và liên tục,không phải sốt từng cơn và không ngắt quãng.Nếu dùng thuốc hạ nhiệt thì chứng sốt cũng chỉ giảm xuống một lát ,rồi sốt lại ngay. Ngoài ra xuất huyết có thể ở bất cứ nơi nào trên cơ thể ,dưới dạng các đốm đỏ hoặc tím ,to bằng đầu đinh ghim ,được gọi là “đốm xuất huyết . Đau mắt đỏ : Trong điều kiện lũ lụt , không có nước sạch thì đau mắt đỏ là bệnh thường gặp ,dễ lây lan và phát thành dịch .Bệnh nhân đau mắt đỏ thấy ngứa , cộm ,chói ,đau nhức ,sợ ánh sáng ,chảy nước mắt và có nhiều dử mắt .Sau đó mắt đỏ , mi mắt có thể sưng nề ,kết mạc phù nề ,hột .Trường hợp nặng có thể gây tổn thương giác mạc bị mờ đục ,thị lực giảm .Bệnh nhân có thể sốt nhẹ ,có sưng hạch góc hàm hoặc hạch sau tai ,họng đỏ ,amidan sưng to . Tuy bệnh không nguy hiểm (nếu điều trị đúng cách và sớm thì sẽ khỏi trong thời gian 4 - 6 ngày), nhưng đây là căn bệnh lây lan nhanh. Đáng chú ý là nếu không điều trị sớm, đúng cách có thể dẫn tới viêm giác mạc, ảnh hưởng đến thị lực. Kẻ chân bị nứt và ngứa ngáy ,bạn hãy nghĩ ngay đến bệnh nấm kẻ chân . Biểu hiện chính là những nốt đỏ hình tròn hoặc những mụn nước làm người bệnh rất ngứa. Sau đó da bạn sẽ bị tróc, để lại vết trợt màu đỏ, đôi khi rịn máu. Thỉnh thoảng có những vết nứt da ở bề mặt vùng bị tổn thương Thương hàn : Người bệnh có triệu chứng chán ăn, ăn không ngon, đau đầu, đau nhức toàn thân, sốt, nôn, đau bụng, tiêu chảy (ở trẻ em tiêu chảy có thể không xảy ra). Thân nhiệt có thể lên cao tới 40oC và không thuyên giảm mặc dù đã chữa trị như những lần sốt khác, đi phân lỏng, sức khỏe suy sụp nhanh 2.2.3.2 Đối với sản xuất: Theo thống kê của nhóm nghiên cứu, tình trạng ngập lụt đã gây ra nhiều hậu quả tai hại. Chỉ tính riêng cơn lũ lụt kinh hoàng xảy ra năm 2000 đã phá hủy hơn 40.200km bờ bao, 31km kênh mương, 254km đường nông thôn…làm cho nhiều diện tích nuôi tôm , ca thủy hải sản của người dân bị mất trắng Ngoài ra ngập lụt còn lay lan nhanh mầm bệnh từ gia súc gia cầm … làm cho hàng loạt gia súc gia cầm bị nhiễm bệnh à chết hàng loạt , đặc biệt lay lan cho con người Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học cảnh báo rằng, nếu so sánh với hậu quả do cơn lũ lịch sử năm 2000 mang đến thì trong thời gian tới, hậu quả còn sẽ rất khủng khiếp. “Thiệt hại do cơn lũ năm 2000 chỉ bằng 1/6 so với hậu quả do cơn lũ tiên lượng sẽ xảy ra trong thời gian tới 2.2.3.3 Một số hậu quả khác: Gây ách tắc giao thông đô thị Hiện những nhiễu động của áp thấp đang liên tục gây mưa vào các buổi chiều, khiến nhiều tuyến đường tại tphcm bị ngập lụt nghiêm trọng. Mưa lớn kết hợp triều cường còn gây ngập, kẹt xe hàng loạt tuyến đường như Lũy Bán Bích, Thoại Ngọc Hầu, Âu Cơ, Bàu Cát, Hồng Đào, Trương Công Định thuộc quận Tân Phú và Bình Tân… Theo thống kê của Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước (gọi tắt là trung tâm), cơn mưa ngày 13/4 đã làm 56 tuyến đường trong thành phố bị ngập. Từ tháng 12 đến tháng 4 hàng năm là mùa nắng, các chủ đầu tư đều tập trung triển khai, đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án thoát nước trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, nhiều đơn vị thi công đã phá cống băng ngang đường nhưng chưa đấu nối kịp; chặn dòng các cửa xả dọc kênh rạch khiến nước không thoát được; nước bơm từ hố móng vào hố ga kèm theo cát, đá, bùn, rác, bê tông… gây tắc nghẽn dòng chảy. Giao lộ Lê Hồng Phong - 3 tháng 2, nút giao thông chính của quận 10 ngay lập tức bị ảnh hưởng và kẹt cục bộ vì nhiều xe chết máy dừng giữa giao lộ. Đèn tín hiệu giao thông bị vô hiệu trước tình trạng nước dâng ngày càng cao gần nửa bánh xe. Đường Lê Hồng Phong nhiều xe chết máy, hàng loạt người dẫn bộ, con đường lênh láng nước sau cơn mưa nặng hạt Cơn mưa lớn cũng khiến giao lộ Trần Hưng Đạo - Nguyễn Văn Cừ và khu vưc lân cận quận 5 bì bõm nước. Đường Nguyễn Văn Cừ nhiều hẻm nhỏ như hẻm 119 và gần đó cũng gần như bị biến thành sông. Đường Tôn Thất Hiệp, quận 11 cũng cùng chung cảnh ngộ. Nặng nề hơn, nhiều nhà dân tại tổ 4 đường Lâm Văn Bền, phường Tân Phong, quận 7 nước tràn vào nhà khiến cuộc sống người dân gặp rất nhiều khó khăn. Theo người dân ở đây, cứ một cơn mưa là nước ngập kéo dài đến một tuần nhưng cho tới nay vẫn chưa thấy cơ quan chức năng khắc phục.Thời gian gần đây, ở Sài Gòn cứ mưa là ngập, tình trạng ngập ngày một nặng. Vừa qua, Sở Giao thông công chính đã chính thức chuyển giao 11 dự án chống ngập cho Trung tâm điều hành chương trình chống ngập thành phố quản lý. Hầu hết đều là những dự án triển khai một cách chậm chạp như Vệ sinh môi trường thành phố lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè, dự án nạo vét cải tạo kênh Ba Bò Chương 3 : ĐỀ XUẤT CÁC CHƯƠNG TRÌNH VÀ BIỆN PHÁP CHỐNG NGẬP LỤT 3.1 Các chương trình chống ngập lụt ở thành phố Hồ Chí Minh Chương trình hội thảo từ ngày 24 đến ngày 27 tháng 6 năm 2009. Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước thành phố phối hợp với Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh Tham gia hội thảo có khoảng trên 200 đại biểu trong và ngoài nước (trong đó có 25 đại biểu nước ngoài). Thành phần tham gia hội thảo bao gồm các nhà khoa học, đại diện các cơ quan và đơn vị trong nước, các lãnh sự quán, các tổ chức quốc tế, đại diện các cơ quan truyền thông .Mục tiêu của chương trình là đưa ra được một cái nhìn tổng hợp để đề ra chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu trong chương trình chống ngập theo hướng bền vững. Trong đó các kinh nghiệm của nước ngoài sẽ được cất nhắc tiếp thu. Khởi thảo các chương trình và dự án nghiên cứu kiểm soát ngập lụt đô thị ở thành phố Hồ Chí Minh dưới tác động của biến đổi khí hậu. Tìm các cam kết hỗ trợ về khoa học kỹ thuật và nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế cho các dự án chống ngập trên địa bàn thành phố có liên quan tới biến đổi khí hậu. Đề xuất những định hướng, chiến lược, giải pháp và các chương trình hợp tác nghiên cứu giữa các cơ quan trong nước cũng như quốc tế về vấn đề biến đổi khí hậu và ngập lụt đô thị ở thành phố Hồ Chí Minh .Đây là một chương trình có thể giúp tp Hồ Chí Minh hạn chế được ngập lụt . Đề xuất các giải pháp Thuật ngữ phát triển bền vững đã được sử dụng rất nhiều trong các vấn đề về chính sách và quản lý của thành phố. Tuy nhiên, thuật ngữ này cần được hiểu đầy đủ và rộng rãi hơn không chỉ phát triển bền vững về kinh tế mà còn về đô thị, môi trường, dân số. TP.HCM có phát triển bền vững hay không đều phụ thuộc vào các yếu tố này. Việc tìm giải pháp cho vấn nạn ngập lụt đô thị lại tuỳ thuộc vào chiến lược qui hoạch đô thị của thành phố có bền vững hay không. Vấn đề ngập lụt đô thị của thành phố thường mang tính cục bộ. Riêng khu vực quận Bình Thạnh thường xuyên bị ảnh hưởng yếu tố triều cường. Các khu vực còn lại của thành phố rất dễ bị ngập lụt vào m