Tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong luật hình sự Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN VĂN ĐAṬ TÌNH TIẾT XÚI GIỤC NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN VĂN ĐAṬ TÌNH TIẾT XÚI GIỤC NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM Chuyên ngành: Luâṭ hiǹh sư ̣và tố tụng hình sự Mã số: 60 38 01 04 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG VĂN HÙNG HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƯỜI CAM ĐOAN Nguyêñ Văn Đaṭ MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục bảng MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÌNH TIẾT XÚI GIỤC NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘIError! Bookmark not defined. 1.1. Khái niệm, đặc điểm của xúi giục người chưa thành niên phạm tội và ý nghĩa quy điṇh trong pháp luâṭ hình sựError! Bookmark not defined. 1.1.1. Khái niệm xúi giục người chưa thành niên phạm tội .................................... 7 1.1.2. Đặc điểm của xúi giục người chưa thành niên phạm tộiError! Bookmark not defined. 1.1.3. Ý nghĩa của viêc̣ quy điṇh xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong pháp luật hình sự ......................................... Error! Bookmark not defined. 1.2. Các tiêu chí đánh giá về tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội ..................................................... Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Tiêu chí về người xúi giục .......................... Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Tiêu chí của người chưa thành niên bị xúi giụcError! Bookmark not defined. 1.2.3. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi xúi giục với hành vi phạm tộiError! Bookmark not defined. 1.3. Vấn đề tăng năṇg trách nhiệm hình sự của tiǹh tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội ......................... Error! Bookmark not defined. 1.4. Các yêu cầu cơ bản trong việc áp dụng tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội ......................... Error! Bookmark not defined. 1.4.1. Các yêu cầu chung khi áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiêṃ hình sư ̣ trong quyết định hình phạt .......................... Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Các yêu cầu khi áp dụng tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong quyết định hình phạt ..................... Error! Bookmark not defined. Kết luâṇ Chương 1 .................................................. Error! Bookmark not defined. Chương 2: QUY ĐỊNH VỀ TÌNH TIẾT XÚI GIỤC NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRONG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG ........................... Error! Bookmark not defined. 2.1. Khái lược sự hình thành và phát triển của tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong pháp luật hình sự Việt NamError! Bookmark not defined. 2.1.1. Pháp luật hình sự thời kỳ phong kiến .......... Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Giai đoạn từ cách mạng tháng 8 năm 1945 đến trước khi có Bộ luật hình sự năm 1985 ........................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.3. Giai đoạn từ khi có Bộ luật hình sự năm 1985 đến trước khi có Bộ luật hình sự năm 1999 ........................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.4. Giai đoạn từ khi có Bộ luật hình sự năm 1999 đến nayError! Bookmark not defined. 2.2. Quy định về tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong Bộ luật hình sự Việt Nam hiêṇ hànhError! Bookmark not defined. 2.2.1. Xúi giục người chưa thành niên phạm tội với tư cách là tình tiết tăng nặng trách nhiêṃ hình sư ̣............................ Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Phân biêṭ xúi giục người chưa thành niên phạm tội với các hành vi đươc̣ quy điṇh là tình tiết điṇh tôị, điṇh khung hình phaṭ ở môṭ số tôị danhError! Bookmark not defined. 2.3. Tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong pháp luật hình sự một số nước trên thế giới ............ Error! Bookmark not defined. 2.4. Thực tiễn áp dụng tình tiết tăng năṇg trách nhiêṃ hiǹh sư ̣xúi giục người chưa thành niên phạm tội ................ Error! Bookmark not defined. 2.4.1. Thưc̣ traṇg người chưa thành niên phaṃ tôị và xúi giuc̣ người chưa thành niên phaṃ tôị ở nước ta trong những năm gần đây (2010 - 2014)Error! Bookmark not defined. 2.4.2. Thưc̣ traṇg áp duṇg tình tiết tăng năṇg trách nhiêṃ hình sư ̣xúi giuc̣ người chưa thành niên phaṃ tôị .................. Error! Bookmark not defined. Kết luâṇ Chương 2 .................................................. Error! Bookmark not defined. Chương 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TÌNH TIẾT XÚI GIỤC NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG TRONG THỰC TIỄNError! Bookmark not defined. 3.1. Sự cần thiết hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tình tiết xúi giuc̣ người chưa thành niên phaṃ tô ̣iError! Bookmark not defined. 3.2. Hoàn thiện các quy định của Bô ̣luật hình sự về tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội .............. Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Phần chung Bô ̣luâṭ hình sư ̣......................... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Phần các tội phạm của Bô ̣luâṭ hình sư ̣....... Error! Bookmark not defined. 3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong thực tiễn hiện nayError! Bookmark not defined. 3.3.1. Tăng cường công tác giải thích , hướng dẫn áp dụng tình tiết xúi giục người chưa thành niên phaṃ tôị .................. Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Nâng cao trình độ, kinh nghiêṃ và ý thức pháp luật hình sự cho những người tiến hành tố tụng ............................... Error! Bookmark not defined. 3.3.3. Tăng cường công tác kiểm tra , giám sát hoạt động áp duṇg pháp luâṭ hình sự trong giải quyết vụ án hình sự ........ Error! Bookmark not defined. Kết luâṇ Chương 3 .................................................. Error! Bookmark not defined. KẾT LUÂṆ .............................................................. Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 4 PHỤ LỤC ................................................................. Error! Bookmark not defined. DANH MỤC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1: Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiêṇ (từ năm 2010 đến năm 2014) Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2: Tình hình người chưa thành niên phạm tội (từ năm 2010 đến năm 2014) Error! Bookmark not defined. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm gần đây , dưới tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường làm tình hình tội phạm có những diễn biến phức tạp , khó lường, tiềm ẩn nguy cơ gia tăng cao, đặc biệt là tội phạm do người chưa thành niên gây ra. Theo báo cáo của Ban chỉ đạo Đề án IV “Đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên” của Bộ Công an, trong 6 năm (2007-2013), cả nước đã xảy ra 63.600 vụ án hình sự do trẻ vị thành niên gây ra , với 94.300 đối tượng là trẻ vị thành niên phạm tội , tăng gần 4.300 vụ so với 6 năm trước đó , số vụ án có xu hướng năm sau cao hơn năm trước . Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng người chưa thành niên phạm tội gia tăng là do có sự xúi giục của người khác. Thực tiễn công tác đấu tranh phòng , chống tội phạm cho thấy , việc kích động, dụ dỗ , mua chuộc , thậm chí cưỡng bức , ép buộc người chưa thành niên phạm tội đang có xu hướng gia tăng cả về số lượng và tính chất , mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bình thường của người chưa thành niên , xâm phaṃ đến chính sách chăm lo, phát triển, bảo vệ người chưa thành niên của Đảng và Nhà nước ta, gây ra những hâụ quả to lớn cho xã hội. Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) quy định tình tiết “xúi giục người chưa thành niên phạm tội” là một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự taị điểm n, khoản 1, Điều 48. Đây là một tình tiết hình sự phức tạp, tuy nhiên chưa được quy định cụ thể , rõ ràng, môṭ loaṭ các vấn đề cần thiết nhưng chưa đươc̣ quy điṇh trong các văn bản pháp luâṭ hình sư ̣dâñ đến viêc̣ hiểu và áp duṇg găp̣ nhiều khó khăn . Trong thực tiễn xét xử , viêc̣ áp duṇg tình tiết xúi giuc̣ người chưa thành niên phạm tội vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế , vướng mắc, nảy sinh nhiều quan điểm khác nhau, thâṃ chí trái chiều đa ̃gây lúng túng cho các cơ quan tư pháp hình sư;̣ đòi hỏi phải tiến hành nghiên cứu , tổng kết để có những giải pháp khắc phuc̣ và nâng cao hiêụ quả áp duṇg trong thưc̣ tiêñ hiêṇ nay. Măṭ khác , dưới góc độ khoa học , tình tiết xúi giục người chưa thành niên 2 phạm tội vẫn chưa được quan tâm nghiên cứu một cách toà n diêṇ. Đến nay, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội một cách chuyên sâu , đầy đủ và hệ thống , mới chỉ đề câp̣ dưới góc đô ̣kiến thức cơ bản, khái lược nhất ; thâṃ chí nhiều công trì nh khi nghiên cứu đến tình tiết tăng năṇg trách nhiêṃ hình sư ̣nói chung cũng không đề câp̣ đến tình tiết này . Bên caṇh đó, môṭ loạt các vấn đề về xúi giuc̣ người chưa thành niên phaṃ tôị cần phải làm sáng tỏ để đi đến quan điểm thống nhất , như: khái niệm, bản chất pháp lý, tiêu chí đánh giá , tiêu chí xác định mức độ tăng nặng trách nhiệm hình sự , yêu cầu khi áp dụng tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội. Trước tình hình trên, đã đặt ra yêu cầu cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ và hoàn thiện tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội. Chính vì vậy, học viên chọn đề tài “Tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong luật hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn Thạc si ̃Luật học của mình . 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Sau khi Bộ luật hình sự năm 1999 ra đời , đã có nhiều công trình, bài viết nghiên cứu về các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. - Dưới góc đô ̣giáo trình , sách chuyên khảo có môṭ số công trình như : Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần chung), Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội , Hà Nội năm 2007 của tập thể tác giả do GS .TSKH Lê Văn Cảm chủ biên ; Bình luận khoa học hình sự (đa ̃đươc̣ sửa đổi , bổ sung), Nxb. Hồng Đức, Hà Nội, năm 2013 của tâp̣ thể tác giả do PGS.TS Trần Minh Hưởng chủ biên ; Bình luận khoa học về các tình tiết tăng năṇg , giảm nhẹ trách nhiệm hình sự , Nxb. Tổng hơp̣ thành phố Hồ Chí Minh, năm 2009 của Thạc sĩ Đinh Văn Quế; .v.v. - Dưới góc đô ̣luận văn , luận án có môṭ số công trình ở cấp độ luận văn Thạc sĩ như: “Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự trong luật hình sự Việt Nam - môṭ số vấn đề lý luâṇ và thưc̣ tiêñ” của tác giả Phan Hồng Thúy, khoa Luâṭ, Đaị hoc̣ Quốc gia Hà Nô ̣ i, năm 2010; “Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội” của tác giả Trần Mạnh Toàn, khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2011; .v.v. 3 - Dưới góc đô ̣bài viết trên các tạp chí có môṭ số công trình như : Các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự Việt Nam, Tạp chí Luật học số 6/2000 của tác giả Bùi Kiến Quốc ; các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự năm 1999, Tạp chí Tòa án số 1/2003 của tác giả Dương Tuyết Miên ; các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự năm 1999 và một số kiến nghị, Tạp chí Tòa án số 13/2004 của tác giả Trịnh Tiến Việt ; những haṇ chế trong các quy điṇh của Bô ̣luâṭ hình sư ̣ năm 1999 về tình tiết giảm nhe ,̣ tăng năṇg trách nhiêṃ hình sư ̣và hướng khắc phuc̣ , Tạp chí Tòa án số 16/2008 của tác giả Hồ Sỹ Sơn ; một số vấn đề nhận thức và áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, Tạp chí Kiểm sát số 16/2006 của tác giả Phạm Mạnh Hùng; môṭ số vấn đề cần chú ý khi áp duṇg các tình tiết tăng năṇg, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Tạp chí Tòa án số 4/2010 của tác giả Đinh Văn Quế; .v.v. Môṭ số công trình nghiêu cứu trên đa ̃đề cập đến tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội với tư cách là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được quy điṇh taị điểm n , khoản 1, điều 48 Bô ̣luâṭ hình sư ̣năm 1999. Tuy nhiên, hầu hết các công trình ng hiên cứu mới chỉ đề câp̣ đến kiến thức khái quát , cơ bản nhất về tình tiết xúi giuc̣ người chưa thành niên phaṃ tôị ; thâṃ chí có công trình khi nghiên cứu về tình tiết tăng năṇg trách nhiêṃ hình sư ̣nói chung nhưng không đề câp̣ đến tình tiết này. Như vâỵ, có thể khẳng định đến nay chưa có công trình nghiêu cứu nào đề cập trưc̣ tiếp, phân tích môṭ cách toàn diêṇ , hê ̣thống, chuyên sâu về lý luâṇ và thưc̣ tiêñ áp duṇg tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội. Tình hình nghiên cứu trên đây một lần nữa khẳng định việc nghiên cứu đề tài “Tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội trong luật hình sự Việt Nam” một cách hệ thống, toàn diện là khách quan, cấp thiết, vừa có tính lý luận, vừa có tính thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu đề tài giúp làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thưc̣ tiêñ áp dụng của tình tiết xúi giục người chưa thành niên phạm tội . Trên cơ sở đó, đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật hình 4 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bô ̣Công an (Ban chỉ đaọ Đề án IV ) (2010 - 2014), Báo cáo kết quả thực hiện công tác đấu tranh phòng , chống tôị phaṃ xâm haị trẻ em , tôị phaṃ trong lứa tuổi chưa th ành, Hà Nội. 2. Bô ̣Tư pháp (2014), Tài liệu Hội nghị toàn quốc tổng kết thi hành Bộ luật hình sư,̣ Hà Nội. 3. Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung luật hình sự, tập III, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 4. Lê Cảm (2005), Sách chuyên khảo Sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong khoa học Luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 5. Lê Cảm (chủ biên) (2007), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 6. Lê Cảm (chủ biên) (2007), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tôị phạm), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 7. Lê Cảm (2008), “Sự hình thành và phát triển các quy phạm pháp luật hình sự Việt Nam (Phần chung) từ 1945 đến nay”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (6), tr. 59-69. 8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2005 về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội. 9. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội. 10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội. 11. Đảng Côṇg sản Viêṭ Nam (2011), Văn kiêṇ đaị hôị đaị biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính tri ̣ quốc gia - Sư ̣thâṭ, Hà Nội. 12. Nguyêñ Minh Đaọ, Phùng Văn Ngân, Vũ Thị Hương Giang, Nguyêñ Đức Trung (2011), Bô ̣luâṭ hình sư ̣Liên bang Nga, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 13. Trần Thi ̣ Hiển (2011), Bô ̣luâṭ hình sư ̣Nhâṭ Bản, Nxb Từ điển bách khoa, Hà Nội. 14. Đỗ Đình Hòa (chủ biên) (2011), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam – Phần chung, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 5 15. Nguyễn Ngọc Hòa , Lê Thi ̣ Sơn (2006), Từ điển pháp luâṭ hình sự , Nxb Tư pháp, Hà Nội. 16. Nguyễn Ngọc Hòa (2007), “Luật hình sự Việt Nam - Sự phát triển trong 20 năm đổi mới và các định hướng hoàn thiện”, Tạp chí Luật học, (1), tr. 2-10. 17. Nguyêñ Ngọc Hòa (chủ biên) (2009), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam , tâp̣ 1, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 18. Nguyêñ Ngoc̣ Hòa , Lê Thi ̣ Sơn, Trần Hữu Tráng (2011), Bô ̣luâṭ hình sư ̣Công hòa liên bang Đức, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 19. Nguyêñ Ngoc̣ Hòa và các tác giả (2014), “Sửa đổi Bô ̣luâṭ hình sư ̣Viêṭ Nam với viêc̣ chuẩn hóa các thuâṭ ngữ và các điṇh nghiã , khái niệm trong phần chung”, Tạp chí Luật học, (7), tr. 9-24. 20. Hôị đồng Bô ̣trưởng (1982), Bài thuyết trình của về Phần chung của dự thảo Bô ̣luâṭ hình sư ̣taị kỳ hop̣ thứ 3, Quốc hôị khóa VII ngày 23/6/1982, Hà Nội. 21. Hôị đồng Chính phủ cách maṇg lâm thời (1976), Sắc lêṇh số 03/SL-76 ngày 15/3/1976 của Hội đồ ng Chính phủ cách maṇg lâm thời Côṇg hòa miền Nam Viêṭ Nam về tôị cờ bac̣, thành phố Hồ Chí Minh. 22. Phạm Mạnh Hùng (2006), “Một số vấn đề nhận thức và áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự”, Tạp chí Kiểm sát, (16), tr. 29-34. 23. Nguyêñ Văn Huyên (chủ biên) (2011), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam , Nxb Tư pháp, Hà Nội. 24. Nguyễn Văn Hương (2003), “Vấn đề tình tiết hình sự trong Bộ luật hình sự”, Tạp chí Luật học, (2), tr. 18-23. 25. Trần Minh Hưởng (chủ biên) (2007), Tìm hiểu hình phạt và các biện pháp tư pháp trong luật hình sự Việt Nam (Những văn bản hướng dâñ thi hành hình phạt trong BLHS 1999), Nxb Lao đôṇg, Hà Nội. 26. Trần Minh Hưởng (chủ biên) (2013), Bình luận khoa học Bô ̣luâṭ hình sư ̣ (đã đươc̣ sửa đổi, bổ sung), Nxb Hồng Đức, Hà Nội. 27. Khoa Luâṭ - Đaị hoc̣ Quốc gia Hà Nôị (Trung tâm nghiên cứu quyền con người - quyền công dân ) (2011), Giới thiêụ các văn kiêṇ quốc tế về quyền con người , Nxb Lao đôṇg – Xã hội, Hà Nội. 6 28. Uông Chu Lưu (chủ biên ) (2001), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999, tâp̣ 1 – Phần chung, Nxb Chính tri ̣ quốc gia, Hà Nội. 29. Nguyêñ Đức Mai (chủ biên) (2012), Bình luận khoa học Bô ̣luâṭ hình sư ̣năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 - Phần chung, Nxb Chính tri ̣ quốc gia – sư ̣thâṭ, Hà Nội. 30. Vũ Văn Mẫu (1973), Cổ Luâṭ Viêṭ Nam và tư pháp sử, Nxb Sài Gòn. 31. Dương Tuyết Miên (2002), “Quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội”, Tạp chí Luật học, (4), tr. 31-34. 32. Dương Tuyết Miên (2003), “Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Bộ luật hình sự năm 1999”, Tạp chí Tòa án, (1), tr. 18-20. 33. Dương Tuyết Miên (hiêụ đính) (2010), Bô ̣luâṭ hình sư ̣Thuỵ Điển , Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 34. Đặng Thanh Nga , Trương Quang Vinh (2011), Người chưa thành niên phaṃ tôị - Đặc điểm tâm lý và chính sách xử lý, Nxb Tư pháp, Hà Nội. 35. Cao Thị Oanh (2003), “Những biểu hiện của nguyên tắc phân hóa trách nhiệm hình sự trong đồng phạm”, Tạp chí Luật học, (6), tr. 60-63. 36. Cao Thị Oanh (chủ biên ) (2010), Giáo trình luật hình sự Việt Nam – Phần chung, Nxb Giáo duc̣ Viêṭ Nam, Hà Nội. 37. Hoàng Phê (chủ biên) (1988), Từ điển Tiếng Viêṭ, Nxb Khoa hoc̣ xa ̃hôị, Hà Nội. 38. Đinh Văn Quế (2000), Tìm hiểu về hình phạt và quyết định hình phạt trong luâṭ hình sư ̣Viêṭ Nam, Nxb Chính tri ̣ quốc gia, Hà Nội. 39. Đinh Văn Quế (2000), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 - Phần chung, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hồ Chí Minh. 40. Đinh Văn Quế (2009), Bình luận khoa học về các tình tiết tăng nặng , giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Nxb Tổng hơp̣, thành phố Hồ Chí Minh. 41. Đinh Văn Quế (2010), “Một số vấn đề cần chú ý khi áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự”, Tạp chí Tòa án, (4), tr. 28-34. 42. Bùi Kiến Quốc (2000), “Các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự Việt Nam”, Tạp chí Luật học, (6), tr. 41-43. 43. Quốc Hôị (1985), Bộ luật hình sự, Hà Nội. 44. Quốc Hôị (1989), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội. 45. Quốc Hôị (1991), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội. 7 46. Quốc Hôị (1992), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội. 47. Quốc Hôị (1997), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội. 48. Quốc Hôị (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội. 49. Quốc Hôị (2003), Bô ̣luâṭ Tố tụng hình sự, Hà Nội. 50. Quốc Hôị (2005), Bô ̣luâṭ Dân sư,̣ Hà Nội. 51. Quốc Hôị (2010), Luâṭ người khuyết tâṭ, Hà Nội. 52. Quốc Hôị (2012), Bô ̣luâṭ Lao đôṇg, Hà Nội. 53. Quốc Hôị (2009), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội. 54. Hồ Sỹ Sơn (2008), “Những hạn chế trong các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự và hướng khắc phục”, Tạp chí Tòa án, (16), tr. 2-4,9. 55. Lê Thị Sơn (2007), “Đổi mới chính sách hình sự - định hướng cho việc hoàn thiện Bộ luật hình sự năm 1999”, Tạp chí Luật học, (8), tr. 54-59. 56. Lê Thị Sơn (2013), Các giai đoạn thực hiện tội phạm, đồng phạm và tổ chức tội phạm với việc hoàn thiện cơ sở pháp lý của trách nhiệm hình sự (sách chuyên khảo), Nxb Tư pháp, Hà Nội. 57. Lê Minh Tâm, Nguyêñ Minh Đoan (chủ biên) (2011), Giáo trình Lý luận Nhà nước và Pháp luâṭ, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 58. Phan Hồng Thúy (2010), Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Luâṭ hình sư ̣Viêṭ Nam – Môṭ số vấn đề lý luâṇ và thưc̣ tiêñ , Luâṇ văn Thac̣ si ̃ Luật học, Khoa Luâṭ - Đaị hoc̣ Quốc gia Hà Nôị, Hà Nội. 59. Trần Quang Tiệp (1999), “Hoàn thiện quy định của Bộ luật hình sự về xúi giục thực hiện tội phạm”, Tạp chí Tòa án, (4), tr. 14-16. 60. Trần Quang Tiêp̣ (2003), Lịch sử Luật hình sự Việt Nam , Nxb Chính tri ̣ quốc gia, Hà Nội. 61. Tòa án nhân dân tối cao (1976), Công văn số 38-NCPL ngày 16/1/1976 tổng kết thưc̣ tiêñ vâṇ duṇg các tình tiết tăng năṇg, giảm nhẹ trong công tác xét xử, Hà Nội. 62. Tòa án nhân dân tối cao (1989), Nghị quyết số 01-HĐTP/NQ ngày 19/4/1989 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn bổ sung việc áp dụng một số quy định của Bộ luật hình sự, Hà Nội. 8 63. Tòa án nhân dân tối cao (1999), Giải đáp của TANDTC số 16/1999/KHXX ngày 01 tháng 2 năm 1999 về môṭ số vấn đề về hình sự , dân sự, kinh tế , lao đôṇg, hành chính và tố tụng, Hà Nội. 64. Trần Maṇh Toàn (2011), Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành niên phaṃ tôị , Luâṇ văn Thac̣ si ̃luật học - Khoa Luâṭ – Đaị học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 65. Trịnh Quốc Toản (2009), “Về khái niê ̣m và đăc̣ điểm của hình phaṭ bổ sung trong Luâṭ hình sư”̣, Tạp chí khoa học ĐHQGHN, Luâṭ hoc̣, (25), tr. 49-61. 66. Viêṇ Chiến lươc̣ và Khoa hoc̣ công an - Bô ̣Công an (2005), Từ điển bách khoa Công an nhân dân, Nxb Công an nhân dân, Hà Nôị. 67. Viêṇ sử hoc̣ (2013), Quốc Triều hình luâṭ (Luâṭ hình triều Lê ), Nxb Tư pháp , Hà Nội . 68. T rịnh Tiến Việt, Phan Thi ̣ Thủy (2003), “Bàn về mối quan hê ̣giữa cấu thành tội phạm và tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự”, Tạp chí khoa học ĐHQGHN, kinh tế - luâṭ, (2), tr. 67-75. 69. Trịnh Tiến Việt (2004), “Các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự năm 1999 và một số kiến nghị”, Tạp chí Tòa án, (13), tr. 8-9. 70. Trịnh Tiến Việt (2012), Hoàn thiện các quy định của Phần chung Bộ luật hình sư ̣trước yêu cầu mới của đất nước, Nxb Chính tri ̣ quốc gia, Hà Nội. 71. Trần Thi ̣ Quang Vinh (chủ biên ) (2012), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam - Phần chung, Nxb Hồng Đức – Hôị luâṭ gia Viêṭ Nam, Hà Nội. 72. Võ Khánh Vinh (chủ biên) (2014), Luâṭ hình sư ̣Viêṭ Nam - Phần chung , Nxb Khoa hoc̣ xa ̃hôị, Hà Nội. 73. Nguyêñ Như Ý (chủ biên) (1999), Đaị từ điển Tiếng Viêṭ, Nxb Văn hóa - thông tin, Hà Nội.