Tội phá hoại chính sách đoàn kết trong luật hình sự Việt Nam (trên cơ sở số liệu thực tiễn ở Tây Nguyên)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT ĐỖ VĂN DŨNG TỘI PHÁ HOẠI CHÍNH SÁCH ĐOÀN KẾT TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM (Trên cơ sở số liệu thực tiễn ở Tây Nguyên) LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT ĐỖ VĂN DŨNG TỘI PHÁ HOẠI CHÍNH SÁCH ĐOÀN KẾT TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM (Trên cơ sở số liệu thực tiễn ở Tây Nguyên) Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự Mã số: 60 38 01 04 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN VĂN LUYỆN HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Những kết luận khoa học của luận văn chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ, trích dẫn trong luận văn bảo đảm tính chính xác, trung thực, tin cậy. Tôi đã hoàn thành tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết lời cam đoan đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Đỗ Văn Dũng MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI PHÁ HOẠI CHÍNH SÁCH ĐOÀN KẾT TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAMError! Bookmark not defined. 1.1. Khái niệm tội phá hoại chính sách đoàn kết và ý nghĩa của việc quy định tội phá hoại chính sách trong luật hình sự Việt NamError! Bookmark not defined. 1.1.1. Khái niệm tội phá hoại chính sách đoàn kếtError! Bookmark not defined. 1.1.2. Ý nghĩa của việc quy định tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Luật hình sự Việt Nam ....................... Error! Bookmark not defined. 1.2. Khái quát lịch sử Luật hình sự Việt Nam quy định tội phá hoại chính sách đoàn kết từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Giai đoạn từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 ... Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999Error! Bookmark not defined. 1.3. Tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Bộ luật hình sự của một số nước ....................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Bộ luật hình sự Vương quốc Thụy ĐiểnError! Bookmark not defined. 1.3.2. Bộ luật hình sự nước Cộng hòa nhân dân Trung HoaError! Bookmark not defined. 1.3.3. Bộ luật hình sự Liên bang Nga .......... Error! Bookmark not defined. Kết luận Chương 1 ........................................ Error! Bookmark not defined. Chương 2: TỘI PHÁ HOẠI CHÍNH SÁCH ĐOÀN KẾT THEO BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 1999 VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG TRÊN ĐỊA BÀN TÂY NGUYÊN ... Error! Bookmark not defined. 2.1. Tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Bộ luật hình sự năm 1999Error! Bookmark not defined. 2.1.1. Khách thể của tội phạm ...................... Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Mặt khách quan của tội phạm ............ Error! Bookmark not defined. 2.1.3. Chủ thể của tội phạm .......................... Error! Bookmark not defined. 2.1.4. Mặt chủ quan của tội phạm ................ Error! Bookmark not defined. 2.1.5. Hình phạt ............................................ Error! Bookmark not defined. 2.2. Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 trong điều tra, truy tố, xét xử tội phá hoại chính sách đoàn kết ở Tây Nguyên trong giai đoạn 2004 - 2014Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết của Cơ quan điều tra – Công an các tỉnh Tây Nguyên từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết của Viện kiểm sát nhân dân các tỉnh Tây Nguyên từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014Error! Bookmark not defined. 2.3. Một số tồn tại, hạn chế trong áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2004 - 2014Error! Bookmark not defined. 2.3.1. Một số tồn tại, hạn chế trong thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết ở Tây Nguyên, trong giai đoạn 2004 - 2014Error! Bookmark not defined. 2.3.2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội phá hoại chính sách đoàn kết ở Tây Nguyên, trong giai đoạn 2004 - 2014Error! Bookmark not defined. Kết luận Chương 2 ........................................ Error! Bookmark not defined. Chương 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH VỀ TỘI PHÁ HOẠI CHÍNH SÁCH ĐOÀN KẾT TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 1999 VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNGError! Bookmark not defined. 3.1. Sự cần thiết của việc hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng những quy định về tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Bộ luật hình sự Việt Nam Error! Bookmark not defined. 3.2. Kiến nghị hoàn thiện quy định về tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Bộ luật hình sự năm 1999Error! Bookmark not defined. 3.3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng quy định về tội phá hoại chính sách đoàn kết trong Bộ luật hình sự Việt NamError! Bookmark not defined. 3.3.1. Tăng cường công tác hướng dẫn, giải thích những quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam về tội phá hoại chính sách đoàn kết và các tội phạm khác có liên quan .......... Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tội phá hoại chính sách đoàn kết ...................................... Error! Bookmark not defined. 3.3.3. Phòng ngừa, xử lý kịp thời, nghiêm minh người phạm tội phá hoại chính sách đoàn kết .................... Error! Bookmark not defined. 3.3.4. Nâng cao trình độ nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ tư pháp.................. Error! Bookmark not defined. 3.3.5. Một số biện pháp phòng, chống đấu tranh tư tưởng, lý luậnError! Bookmark not defined. Kết luận chương 3 ......................................... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 2 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ đầy đủ BLHS Bộ luật hình sự BLTTHS Bộ luật tố tụng hình sự ĐHQGHN Đại học quốc gia Hà Nội HĐXX Hội đồng xét xử TANDTC Tòa án nhân dân Tối cao THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TNHS Trách nhiệm hình sự VKSNDTC Viện kiểm sát nhân dân Tối cao DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1: Báo cáo thống kê thụ lý giải quyết tin báo của Công an các tỉnh Tây Nguyên từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014 Error! Bookmark not defined. Bảng 2.2: Số vụ án, số bị cáo bị khởi tố về tội phá hoại chính sách đoàn kết ở Tây Nguyên từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014 Error! Bookmark not defined. Bảng 2.3: Báo cáo thống kê thụ lý kiểm sát điều tra án của Ngành kiểm sát nhân dân các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng và Đắk Nông từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014 Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu biểu đồ Tên biểu đồ Trang Biểu đồ 2.1: Số vụ án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014, ở Đắk Lắk Error! Bookmark not defined. Biểu đồ 2.2: Số bị cáo phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia từ đầu năm 2004 đến cuối năm 2014, ở Đắk Lắk Error! Bookmark not defined. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bộ luật hình sự năm 1985 và Bộ luật hình sự năm 1999 đã có 1 chương quy định về các tội xâm phạm an ninh quốc gia. Trong đó, có tội phá hoại chính sách đoàn kết. Từ khi có Bộ luật hình sự đến nay, Bộ luật hình sự đã trở thành công cụ hữu hiệu trong việc tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật, đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và phòng chống tội phạm phá hoại chính sách đoàn kết nói riêng. Đặc biệt là loại tội này ở Tây Nguyên. Trên cơ sở quy định của pháp luật, trung bình hàng năm các cơ quan chức năng ở Tây Nguyên đã tiến hành xử lý trên, dưới 25 vụ, 30 đối tượng về nhóm tội xâm phạm an ninh quốc gia. Trong đó, tội phá hoại chính sách đoàn kết có 13 vụ, 15 đối tượng, chiếm 52% số vụ và chiếm khoảng 50% số đối tượng. Việc làm đó đã góp phần vào việc đảm bảo an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội ở Tây Nguyên và của cả nước. Đồng thời góp phần vào việc gìn giữ hòa bình thế giới. Mặc dù pháp luật đã có những quy định cụ thể và các cơ quan chức năng đã có nhiều cố gắng, song tội phá hoại chính sách đoàn kết ở Tây Nguyên ngày một diễn ra theo chiều hướng gia tăng, mang tính phức tạp với những thủ đoạn rất tinh vi và xảo quyệt, hậu quả do tội phạm gây ra ngày một nghiêm trọng, làm ảnh hưởng rất lớn đến tình hình chính trị, quốc phòng, an ninh, trật tự trị an xã hội ở Tây Nguyên. Trong công tác xử lý, các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong việc định tội danh, quyết định hình phạt, áp dụng pháp luật, xử lý các đối tượng có hành vi phá hoại chính sách đoàn kết. Trong khi đó pháp luật mới chỉ quy định tội danh với những 2 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban chỉ đạo thi hành Bộ luật Hình sự (2000), Tài liệu tập huấn chuyên sâu về Bộ luật hình sự năm 1999, Nhà in Bộ công an, Hà Nội. 2. Lê Cảm (1999), Hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền, một số vấn đề cơ bản của phần Chung, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 3. Lê Cảm (2005) Sách chuyên khảo sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong khoa học luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học quốc gia, Hà Nội. 4. Lê Cảm (Chủ biên) (2003), Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội. 5. Lê Cảm (Chủ biên) (2007), Bảo vệ an ninh quốc gia, an ninh quốc tế và các quyền con người bằng pháp luật hình sự trong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền, Nxb Tư pháp, Hà Nội. 6. Nguyễn Huy Chiểu (1972), Hình luật, Viện đại học Sài Gòn xuất bản, Sài Gòn. 7. Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa (1953), Sắc lệnh 133/Sl ngày 20/01/1953 về việc trừng trị các loại Việt gian phản động. 8. Quỳnh Cư, Đỗ Đức Hùng (1995), Các triều đại Việt Nam, (In lần thứ hai có sửa chữa bổ sung), Nxb Thanh Niên, Hà Nội. 9. Nguyễn Văn Đạm (1999), Từ điển Tiếng Việt – Tường giải và liên tưởng, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội. 10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội. 11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội. 3 12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49-NQTW ngày 02/6/2005 của Bộ chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội. 13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 14. Thái Xuân Đệ, Lê Dân, (2012), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Hồng Bàng, Hải Phòng. 15. Nguyễn Ngọc Điệp, Đinh Thị Ngọc Dung (1996), 900 thuật ngữ pháp lý Việt Nam, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh. 16. Bạch Thành Định (2001), Các tội xâm phạm an ninh quốc gia trong Luật hình sự Việt Nam, Luận án tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội. 17. Đinh Bích Hà (Dịch và giới thiệu) (2007), Bộ luật hình sự của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Nxb Tư pháp, Hà Nội. 18. Hồ Chí Minh toàn tập (1996), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 19. Hồ Chí Minh toàn tập (2002), tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 20. Nguyễn Ngọc Hòa (2006), Tội phạm và cấu thành tội phạm, (In lần thứ hai, có sửa chữa, sổ sung), Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 21. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên), (2006), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Tập I), Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 22. Nguyễn Ngọc Hòa, Lê Thị Sơn (1999), “Thuật ngữ luật hình sự”, Trong sách: Từ điển giải thích từ ngữ Luật học, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 23. Hội đồng chính phủ (1976), Sắc luật 03/SL ngày 15/3/1976. 24. Nguyễn Mạnh Hùng (2003), Từ điển thuật ngữ pháp lý, Tập I, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 25. Nguyễn Xuân Nghiêm (2001), Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, Nxb công an nhân dân, Hà Nội. 26. Hoàng Phê (Chủ biên) (2002), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng. 4 27. Trần Đại Quang (1996), Tăng cường quản lý nhà nước về an ninh quốc gia ở nước ta hiện nay, Luận án tiến sĩ Luật học, Hà Nội. 28. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội. 29. Quốc hội (1998), Bộ luật hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1985, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 30. Quốc hội (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội. 31. Quốc hội (2004), Luật an ninh quốc gia, Hà Nội. 32. Quốc hội (2005), Luật công an nhân dân, Hà Nội. 33. Quốc triều hình luật (2003), Nxb thành phố Hồ Chí Minh. 34. Tạp chí Dân chủ và pháp luật (1998), Số chuyên đề về luật hình sự một số nước trên thế giới, Hà Nội. 35. Nguyễn Văn Thành, Vũ Trinh, Trần Hựu (1994), Hoàng Việt luật lệ, Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội. 36. Nguyễn Quang Thiệm (2003), Vai trò của pháp luật trong cuộc đấu tranh chống lợi dụng nhân quyền bảo vệ an ninh quốc gia ở nước ta hiện nay, Luận án tiến sĩ khoa học. 37. Kiều Đình Thụ (1995), Hoàn thiện các quy định về trách nhiệm hình sự về các tội an ninh quốc gia, Nhà nước và pháp luật. 38. Kiều Đình Thụ (1997), Các tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia, lịch sử, thực trạng và phương hướng hoàn thiện, Thông tin khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp. 39. Trần Quang Tiệp (2003), Lịch sử luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 40. Trần Quang Tiệp (2004), Bảo vệ quyền con người trong luật hình sự - Luật tố tụng hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 41. Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2004-2014), Báo cáo công tác ngành Tòa án nhân dân từ năm 2004 đến 2014, Đắk Lắk. 5 42. Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai (2004-2014), Báo cáo công tác ngành Tòa án nhân dân từ năm 2004 đến 2014, Gia Lai. 43. Tòa án nhân dân tỉnh Kon Tum (2004-2014), Báo cáo công tác ngành Tòa án nhân dân từ năm 2004 đến 2014, Kon Tum. 44. Tòa án nhân dân Tối cao (1975), Hệ thống hóa luật lệ hình sự, Hà Nội. 45. Phạm Thị Khánh Toàn (2010), Tội phá hoại chính sách đoàn kết trong luật hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Đại học quốc gia Hà Nội. 46. Trường Đại học Luật Hà Nội (2001), Giáo trình Lý luận về nhà nước và pháp luật, Nhà xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội. 47. Đào Chí Úc (1997), Nhà nước và pháp luật của chúng ta trong sự nghiệp đổi mới, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 48. Đào Chí Úc (Chủ biên) (1994), Những vấn đề lý luận của việc đổi mới pháp luật hình sự trong giai đoạn hiện nay, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội. 49. Ủy ban thường vụ Quốc hội (1967), Pháp lệnh trừng trị các tội phản cách mạng, Hà Nội. 50. Viện khoa học pháp lý (1987), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 51. Viện khoa học pháp lý (1995), Hình phạt trong luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 52. Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk (2004-2014), Báo cáo tổng kết công tác ngành từ năm 2004 đến 2014, Đắk Lắk. 53. Viện kiểm sát nhân dân Tối cao (1994), Bộ luật hình sự Vương quốc Thụy Điển, (Bản dịch Tiếng Việt-Tài liệu tham khảo), Hà Nội. 54. Trương Quang Vinh (chủ biên) (2008), Tội phạm và hình phạt trong Hoàng Việt luật lệ, Nxb Tư pháp, Hà Nội. TRANG WEB 55. 6 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65.