Tóm tắt Luận án Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính gây độc tế bào của loài pilea AFF. Martinii (H.Lév.) Hand. - Mazz., Boehmeria Holosericea Blume, Anacolosa Poilanei Gagnep

e Chất rắn màu vàng, đnc. 132-134oC, độ quay cực +6o (c 1,5; CHCl3). 1H NMR (CDCl3, 500 MHz): δ (ppm) 1,35-1,40 (1H, m, H-1α); 1,84-1,89 (1H, m, H-1β); 1,35-1,40 (1H, m, H-2α); 1,80-1,83 (1H, m, H-2β); 1,69-1,74 (2H, m, H-3); 2,10-2,15 (1H, m, H-4); 3,09 (1H, d, J = 8,5 Hz, H- 4β); 3,05 (1H, d, J = 16,5 Hz, H-6); 3,62 (1H, d, J = 16,5 Hz, H-6β); 2,39 (1H, d, J = 17,0 Hz, H-9); 2,53 (1H, d, J = 17,0 Hz, H-9β); 2,33-2,43 (1H, 7 m, H-9a); 6,46 (1H, d, J = 1,5 Hz, H-2’); 6,67 (1H, d, J = 8,5 Hz, H-5’); 6,64 (1H, dd, J = 1,5; 8,5 Hz, H-6’); 6,97 (2H, d, J = 9,0 Hz, H-2”, 6”); 6,69 (2H, d, J = 9,0 Hz, H-3”, 5”); 3,72 (3H, s, 3’-OCH3); 3,53 (3H, s, 4’-OCH3); 3,80 (3H, s, 4”-OCH3). 13C NMR (CDCl3, 125 MHz): δ (ppm) 33,2 (C-1); 24,3 (C- 2); 25,8 (C-3); 55,5 (C-4); 60,2 (C-6); 131,3 (C-7); 131,3 (C-8); 39,4 (C- 9); 57,9 (C-9a); 133,2 (C-1’); 113,4 (C- 2’); 147,9 (C-3’); 147,3 (C-4’); 110,5 (C-5’); 120,6 (C-6’); 134,5 (C-1’’); 130,2 (C-2”; 6”); 113,4 (C-3”, 5”); 158,1 (C-4’’); 55,7 (3’-OCH3); 55,5 (4’-OCH3); 55,2 (4”-OCH3).  Hợp chất PM5: Pileamartine C (chất mới) Chất rắn màu vàng, đnc. 117-120oC, độ quay cực -31o (c 0,34; acetone). FT-IR νmax (cm -1): 3331, 2943, 2832, 1663, 1450, 1416, 1018, 602, 419. ESI-HRMS: m/z 378,2053 [M+H]+ (tính toán lí thuyết cho công thức [C24H28NO3] +, 378,2069). CD (ACN): λmax (Δε) 232 (+24), 270 (-12). 1H NMR (CDCl3, 500 MHz): δ (ppm) 7,69 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-1); 7,30 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-2); 9,29 (1H, d, J = 2,5 Hz, H-5); 7,22 (1H, dd, J = 2,5; 9,0 Hz, H-7); 7,73 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-8); 3,55 (1H, d, J = 15,5 Hz, H-9α); 4,35 (1H, d, J = 15,5 Hz, H-9β); 2,24 (1H, ddd, J = 4,0; 11,0; 11,0 Hz, H-11α); 3,23 (1H, br.d, J = 11,0 Hz, H-11β); 1,71-1,80 (2H, m, H-12); 1,37-1,43 (1H, m, H-13α); 1,82-1,90 (1H, m, H-13β); 1,48-1,50 (1H, m, H-14α); 1,95-2,0 (1H, m, H-14β); 2,30 (1H, dddd, J = 3,0; 3,0; 10,0; 10,0; H-14a); 2,86 (1H, dd, J = 10,0; 16,5 Hz, H-15α); 3,06 (1H, dd, J = 3,0;16,5 Hz, H-15β); 3,92 (3H, s, 3-OCH3); 4,01 (3H, s, 4-OCH3); 3,98 (3H, s, 6-OCH3). 13C NMR (CDCl3, 125 MHz): δ (ppm) 119,4 (C-1); 112,8 (C- 2); 150,7 (C-3); 147,1 (C- 4); 123,6 (C-4a); 129,9 (C-4b); 109,6 (C-5); 157,3 (C- 6); 116,4 (C-7); 123,0 (C- 8); 125,1 (C-8a); 125,5 (C-8b); 56,1 (C-9); 56,1 (C-11); 25,8 (C- 12); 24,2 (C-13); 33,6 (C-14); 57,5 (C-14a); 34,8 (C-15); 124,9 (C-15a); 127,6 (C-15b); 59,9 (3-OCH3); 56,4 (4-OCH3); 55,2 (6-OCH3).  Hợp chất PM6: Pileamartine D (chất mới) Chất rắn màu vàng, đnc. 194-196oC; độ quay cực -18o (c 0,05; CH3OH); FT-IR νmax (cm -1): 2926, 2853, 1969, 1611, 1512, 1468, 1420, 1261, 1202, 1171, 1040; ESI-HRMS: m/z 364,1928 [M+H]+ (tính toán lí thuyết cho công thức [C23H26NO3] +, 364,1913); CD (ACN): λmax (Δε) 231 (+11), 270 (-2); 1H NMR (CDCl3 + CD3OD, 500 MHz): δ (ppm) 7,18 (1H, s, H-1); 7,97 (1H, s, H-4); 7,86 (1H, d, J = 2,5 Hz, H-5); 7,16 (1H, dd, J = 2,5; 9,0 Hz, H-7); 7,72 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-8); 3,59 (1H, d, J = 15,5 Hz, H-9α); 4,38 (1H, d, J = 15,5 Hz, H-9β); 2,32 (1H, ddd, J = 2,5; 12,0; 12,0 Hz, H- 11α); 3,25 (1H, br.d, J = 12,0 Hz, H-11β); 1,70-1,73 (1H, m, H-12α); 1,80- 1,84 (1H, m, H-12β); 1,41-1,49 (1H, m, H-13α); 1,86-1,90 (1H, m, H-13β); 1,45-1,51 (1H, m, H-14α); 1,98-2,02 (1H, m, H-14β); 2,30-2,36 (1H, m, H- 14a); 2,83 (1H, dd, J = 10,5; 16,5 Hz, H-15α); 3,03 (1H, dd, J = 3,5;16,5 Hz, H-15β); 4,02 (3H, s,2-OCH3); 3,98 (3H, s, 6-OCH3). 13CNMR (CDCl3+ 8 CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 104,2 (CH-1); 149,1 (C-2); 146,3 (C-3); 107,5 (CH-4); 123,9 (C-4a); 130,8 (C-4b); 104,9 (CH-5); 158,2 (C-6); 116,1 (CH- 7); 124,4 (CH-8); 124,7 (C-8a); 124,9 (C-8b); 56,4 (CH2-9); 56,6 (CH2-11); 26,0 (CH2-12); 24,6 (CH2-13); 33,8 (CH2-14); 58,3 (CH-14a); 34,7 (CH2-15); 124,9 (C-15a); 126,3 (C-15b); 56,1 (2-OCH3); 55,7 (6-OCH3).  Hợp chất PM7: Cryptopleurine Chất rắn màu vàng, đnc. 196-198oC, độ quay cực +96o (c 0,38; CHCl3). FT-IR νmax (cm -1): 1649, 1554, 1539, 1519, 1508; 1H NMR (CDCl3, 500 MHz): δ (ppm) 7,16 (1H, s, H-1); 7,84 (1H, s, H-4); 7,81 (1H, H-5); 7,12 (1H, dd, J = 2,5; 9,0 Hz, H-7); 7,69 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-8); 3,57 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-9α); 4,33 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-9β); 1,74-1,8 (1H, m, H-12α); 1,82- 1,88 (1H, m, H-12β); 1,47-1,51 (1H, m, H-13α); 1,90-1,94 (1H, m, H-13β); 1,51-1,59 (1H, m, H-14α ); 2,06-2,09 (1H, m, H-14β); 2,45 (1H, d, J = 10,0 Hz, H-14a); 2,80 (1H, dd, J = 10,5; 16,0 Hz, H-15); 3,01 (1H, d, J = 3,5 Hz, 16,0 Hz, H-15β); 3,96 (3H, s, 2-OCH3); 4,01 (3H, s, 3-OCH3); 3,94 (3H, s, 6-OCH3). 13C NMR (CDCl3, 125 MHz): δ (ppm) 103,6 (C-1); 148,1 (C-2); 149,1 (C-3); 103,7 (C-4); 125,9 (C-4a); 129,8 (C-4b); 104,3 (C-5); 157,2 (C- 6); 114,7 ( C-7); 123,6 (C-8); 123,1 (C-8a); 124,6 (C-8b); 55,7 (C-9); 55,4 (C-11); 25,1 (C-12); 23,7 (C-13); 32,9 (C-14); 57,4 (C-14a); 33,9 (C-15); 123,9 (C-15a); 123,2 (C-15b); 55,4 (2-OCH3); 55,6 (3-OCH3); 55,1 (6-OCH3).  Hợp chất PM8: Pileamartine E (chất mới) Chất dầu màu vàng; độ quay cực +145o (c 0,3; CH3OH); FT-IR νmax (cm -1): 3375, 2937, 2860, 1732, 1663, 1514, 1452, 1387, 1269, 1165, 1126, 1032; ESI-HRMS: m/z 234,1493 [M+H]+ (tính toán lí thuyết cho công thức [C14H20NO2] +, 234,1494); CD (ACN): λmax (Δε) 260 (+0,6), 285 (-0,7), 310 (+1,6); 1H NMR (CD3OD, 500 MHz): δ (ppm) 2,75 (1H, ddd, J=1,5; 12,0; 12,0 Hz, H-2α); 3,12 (1H, br.d, J = 12,0 Hz, H-2β); 1,46-1,53 (1H, m, H-3α); 1,66-1,70 (1H, m, H-3β); 1,48-1,53 (1H, m, H-4α); 1,84-1,90 (1H, m, H-4β); 1,40-1,49 (1H, m, H-5α); 1,80-1,89 (1H, m, H-5β); 3,29 (1H, br.dd, J = 7,2; 8,0 Hz, H-6); 6,02 (1H, dd, J = 7,2; 15,5 Hz, H-7); 6,48 (1H, d, J = 15,5 Hz, H-8); 6,97 (1H, br.s, H-2’); 6,75 (1H, d, J = 8,0 Hz, H-5’); 6,83 (1H, br.d, J = 8,0 Hz, H-6’); 3,87 (3H, s, CH3O-C-3’). 13C NMR (CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 46,9 (C-2); 25,7 (C-3); 24,9 (C-4); 32,9 (C-5); 59,9 (C- 6); 129,1 (C-7); 131,9 (C-8); 130,1 (C-1’); 110,3 (C-2’); 148,9 (C-3’); 147,6 (C-4’); 116,2 (C-5’); 120,9 (C-6’); 56,3 (3’-OCH3). 9  Hợp chất PM9: Quinine Chất rắn màu trắng; 1H NMR (CD3OD, 500 MHz): δ (ppm) 3,20 (1H, dd, J = 3,5; 10 Hz, H-2α); 2,76-2,80 (1H, m, H-2); 2,40-2,47 (1H, m, H-3); 1,86 (1H, d, J = 3,0 Hz, H-4); 1,63-1,68 (1H, m, H-5α); 1,90-1,95 (1H, m, H-5); 2,78-2,84 (1H, m, H-6α); 3,72-3,80 (1H, m, H-6); 1,49-1,53 (1H, m, H-7α); 1,93-2,00 (1H, m, H-7); 3,18-3,23 (1H, m, H-8); 5,67 (1H, s, H-9); 5,79 (1H, ddd, J = 3,0; 7,0; 10,0 Hz; H-10); 5,03 (1H, dd, J = 1,5; 17,0 Hz; H-11α); 4,96 (1H, dd, J = 1,5; 10,0 Hz; H-11); 8,68 (1H, d, J = 5,0 Hz, H-2’); 7,71 (1H, d, J = 5,0 Hz, H-3’); 7,44 (1H, d, J = 2,5 Hz, H-5’); 7,46 (1H, dd, J = 2,5, 9,0 Hz; H-7’); 7,97 (1H, d, J = 9,0 Hz, H-8’); 4,00 (1H, s, 6’-OCH3). 13C NMR (CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 57,3 (C-2); 40,7 (C-3); 29,3 (C-4); 27,8 (C-5); 44,2 (C-6); 21,6 (C-7); 60,2 (C-8); 71,8 (C-9); 142,4 (C-10); 115,2 (C-11); 148,2 (C-2’); 120,2 (C-3’); 150,2 (C-4’); 128,1 (C-4’a); 102,5 (C-5’); 159,8 (C- 6’); 123,3 (C-7’); 131,4 (C-8’); 144,8 (C-8’a); 56,5 (6’-OCH3). 3.1.3 Xử lý mẫu thực vật và phân lập các chất từ loài Boehmeria holosericea Phần này trình bày cụ thể các bước ngâm chiết và phân lập các chất từ quả loài Boehmeria holosericea (Hình 3.3, Hình 3.4). Hình 3.3 Sơ đồ phân lập các chất từ loài B. holosericea. Dịch EtOAc Dịch nƣớc Cặn BH (20,2 gam) 1. MeOH,NH4OH 1% (2L x5 lần) 2. Cất loại dung môi 1. Thêm nước (1L), thêm HCl 2N đến pH ~ 2 2. Chiết bằng EtOAc (1Lx3 lần) 1.Thêm NH4OH đến pH ~9 2. Chiết bằng EtOAc (1Lx3 lần) 3. Cất loại dung môi Bột quả B. holosericea (3,8kg) Cặn MeOH (216 gam) 10 Hình 3.4 Sơ đồ phân lập các chất từ loài B. holosericea. 3.1.4 Hằng số vật lý và số liệu phổ của các hợp chất đƣợc phân lập từ quả loài Boehmeria holosericea  Hợp chất BH1: Ruspolinone Chất rắn màu vàng, đnc. 112-114oC; ESI-MS : m/z 250 [M+H]+; 1H NMR (500 MHz, CD3OD): δ (ppm) 3,10-3,14 (1H, m, H-2); 1,48- 1,50 (2H, m, Ha-4, Ha-3); 1,80-1,85 (1H, m, Hb-3); 1,63-1,67 (1H, m, Hb- 4); 1,29-1,31 (1H, m, Ha-5); 1,71-1,76 (1H, m, Hb-5); 2,69-2,73 (1H, m, Ha-6); 3,05-3,09 (1H, m, Hb-6); 7,56 (1H, d, J = 2,5 Hz, H-9); 7,06 (1H, d, J = 8,5 Hz, H-12); 7,71 (1H, dd, J = 2,5; 8,5 Hz, H-13); 3,90 (3H, s, 10- OCH3); 3,93 (3H, s, 11-OCH3). 13C NMR (125 MHz, CD3OD): δ (ppm) 54,3 (C-2); 25,3 (C-3); 26,2 (C-4); 32,7 (C-5); 47,3 (C-6); 199,8 (C-7); 131,3 (C-8); 111,5 (C-9); 150,4 (C-10); 155,2 (C-11); 111,8 (C-12); 124,6 (C-13); 56,6 (10-OCH3); 56,5 (11-OCH3).  Hợp chất BH2: Benzyl -D-glucoside Chất rắn màu trắng, đnc. 116-118oC, độ quay cực -50,3o (c 0,5; MeOH). ESI-MS: m/z 271 [M+H]+. 1H NMR (500 MHz, CD3OD): δ (ppm) 7,28 (1H, t, J = 7,5 Hz, H-4); 7,34 (2H, t, J = 7,5 Hz, H-3; H-5); 7,43 (2H, d, J = 7,5 Hz, H-2; H-6); 4,69 (1H, d, J = 12,0 Hz, Ha-7); 4,95 (1H, d, J = 12,0 Hz, Hb-7); 4,37 (1H, d, J = 7,5 Hz, H-1’); 3,27-3,37 (4H, H-2', H-3', H-4', H- 5'); 3,72 (1H, dd, J = 3,0; 12,5 Hz, Hb-6’); 3,93 (1H, dd, J = 3,0; 12,5 Hz, Ha- Se, MeOH PTLC, D/M (8/2) PTLC, D/M (8/2) CC, E/M (grad.) BH 20,2 gam F3.1 200 mg BH2 5 mg F3.1.1 16 mg F1-F2 F3 2,54 gam F4 F5 630 mg BH1 5 mg F5.2 380 mg F6.2 80 mg F5.2.1 160 mg F5.2.1.1 30 mg F6 590 mg BH3 5 mg F7-F9 BH4 6 mg BH5 4 mg CC, D/E (grad.) CC, E/M (grad) CC, EtOAc/MeOH( grad.) D: CH2Cl2 E: EtOAc M: MeOH grad.: gradient Se: sephadex Se, MeOH Se, MeOH Se, MeOH 11 6’). 13C NMR (125 MHz, CD3OD): δ (ppm) 139,0 (C-1); 129,3 (C-2; 6); 129,2 (C-3; 5); 128,7 (C-4); 71,8 (C-7); 103,3 (C-1’); 71,7-78,1 (C-2’, C-3’, C-4’, C- 5’); 62,8 (C-6’).  Hợp chất BH3: Adenine Chất rắn màu trắng; ESI-MS: m/z 136 [M+H]+; 1H NMR (500 MHz, CD3OD): δ (ppm) 8,13 (1H, s, H-2); 8,20 (1H, s, H-8).  Hợp chất BH4: Adenosine Chất rắn màu trắng, đnc. 230-233oC, ESI-MS: m/z 268 [M+H]+. 1H NMR (500 MHz, CD3OD): δ (ppm) 8,20 (1H, s, H-2); 8,32 (1H, s, H-8); 5,99 (1H, d, J = 6,5 Hz, H-1’); 4,76 (1H, dd, J = 5,0; 6,5 Hz, H-2’); 4,35 (1H, dd, J = 3,0; 5,0 Hz, H-3’); 4,17-4,21 (1H, m, H-4’); 3,90 (1H, dd, J = 2,5; 12,5 Hz, H-5’a); 3,77 (1H, dd, J = 2,5; 12,5 Hz, H-5’b). 13C NMR (125 MHz, CD3OD): δ (ppm) 150,0 (C-4); 153,5 (C-2); 163,6 (C-5); 157,6 (C-6); 143,0 (C-8); 91,3 (C-1’); 72,7 (C- 3’); 75,5 (C-2’); 88,2 (C-4’); 63,5 (C-5’).  Hợp chất BH5: Uridine Chất rắn màu trắng, đnc. 163-165oC. ESI-MS: m/z 245 [M+H]+. 1H NMR (500 MHz, CD3OD): δ (ppm) 5,71 (1H, d, J = 8,5 Hz, H-5); 8,02 (1H, d, J = 8,5 Hz, H-6); 5,92 (1H, d, J = 4,5 Hz, H-1’); 4,20 (1H, d, J = 4,5 Hz, H-2’); 4,17 (1H, t, J = 5,0 Hz, H-3’); 4,00-4,03 (1H, m, H-4’); 3,86 (1H, dd, J = 3,0; 12,5 Hz, H-5’α); 3,75 (1H, dd, J = 3,0; 12,5 Hz, H-5’). 13C-NMR (125 MHz, CD3OD): δ (ppm) 152,5 (C-2); 166,2 (C- 4); 102,7 (C-5); 142,7 (C- 6); 90,8 (C-1’); 75,7 (C-2’); 75,3 (C-3’); 86,4 (C-4’); 62,5 (C-5’). 3.2 Phân lập các chất từ loài Anacolosa poilanei, họ Olacaeae 3.2.1 Xử lý mẫu thực vật và phân lập các chất Phần này trình bày cụ thể các bước ngâm chiết mẫu thực vật và phân lập các chất từ vỏ cây loài Anacolosa poilanei (Hình 3.5 và Hình 3.6). Hình 3.5 Sơ đồ ngâm chiết vỏ cây Anacolosa poilanei. Bột vỏ cây A. poilanei (1,18 kg) Dịch chiết EtOAc Bã Ngâm chiết với EtOAc (2,5 Lx3 lần) Cặn AP (55,37 gam) Cất loại dung môi 12 Hình 3.6 Sơ đồ phân lập các chất từ loài A. poilanei. 3.2.2 Hằng số vật lý và số liệu phổ của các hợp chất đƣợc phân lập từ vỏ cây Anacolosa poilanei  Hợp chất AP1: Acid 3α-p-coumaroyl-D:A-friedo-oleanan-27-oic (chất mới) Chất bột màu trắng, đnc. 189-191oC; độ quay cực +21 o (c 0,21; CH3Cl); FT-IR νmax (cm -1): 3325, 1695, 1649, 1557, 1508, 1454, 1020; ESI- HRMS: m/z 605,4165 [M+H]+ (tính toán theo lí thuyết cho công thức [C39H57O5] +, 605,4206); 1H NMR (CDCl3, 500MHz): δ (ppm) 1,36-1,43 (1H, m, H-1α); 1,53-1,60 (H, m, H-1β); 1,24-1,32 (1H, m, H-2α); 2,08-2,12 (H, m, H-2β); 4,72 (1H, dt, J = 5,0; 11,0 Hz, H-3); 1,24-1,32 (1H, m, H-4); 1,07-1,12 (1H, m, H-6α); 1,73-1,78 (1H, m, H-6β); 1,35-1,43 (1H, m, H-7α); 1,53-1,60 (1H, m, H-7β); 1,69-1,73 (1H, m, H-8); 0,88-0,93 (1H, m, H-10); 1,02-1,07 (1H, m, H-11α); 1,55-1,61 (1H, m, H-11β); 1,45-1,52 (1H, m, H-12α); 2,03- 2,08 (1H, m, H-12β); 1,24-1,32 (1H, m, H-15α); 1,41-1,47 (1H, m, H-15β); 1,23-1,31 (1H, m, H-16α); 1,70-1,80 (1H, m, H-16β); 1,79-1,83 (1H, m, H-18); 1,23-1,30 (1H, m, H-19α); 1,70-1,80 (1H, m, H-19β); 1,23-1,32 (1H, m, H- 21α); 1,41-1,44 (1H, m, H-21β); 0,85-0,90 (1H, m, H-22α); 1,42-1,48 (1H, m, H-22β); 0,75 (3H, d, J = 7,0 Hz, H-23); 0,83 (3H, s, H-24); 0,87 (3H, s, H-25); 1,13 (3H, s, H-26); 1,22 (3H, s, H-28); 1,00 (3H, s, H-29); 0,95 (3H, s, H-30); AP6 15 mg F8.2 640 mg F9 2,02g F10 5 g F7 CC, D/M, grad CC,Se, M/D ( 9/1) Rửa CH2Cl2 KT, EtOAc CC, Se, MeOH CC, D/M (grad) KT, EtOAc CC H/E/M (grad) F8 1,3 g F8.2.1 25 mg F8.2.2 40 mg F10.2.2 28 mg AP4 15 mg AP5 14,5 mg F10.2 150 mg F10.5 350 mg AP7 15 mg F10.5.2 60 mg AP2 15 mg F1-F4 F6 1,2 g CC, H/E (grad) F11 F12 4 g F13 AP3 16 mg AP1 16,1 mg CC, D/M (grad) AP 55,3 gam CC, H/D (grad) D: CH2Cl2, E: EtOAc H: n-hexane, M: MeOH Grad: gradient, KT: kết tinh Se: Sephadex CC, H/E (grad) CC, Se, MeOH CC, D/E, grad 13 6,22 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-2’); 7,55 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-3’); 7,36 (2H, d, J = 8,5 Hz, H-5’, H-9’); 6,80 (2H, d, J = 8,5 Hz, H-6’, H-8’). 13C NMR (CDCl3, 125MHz): δ (ppm) 18,1 (C-1); 32,7 (C-2); 75,0 (C-3); 50,0 (C-4); 38,4 (C-5); 41,0 (C-6); 19,4 (C-7); 52,9 (C-8); 37,2 (C-9); 59,7 (C-10); 37,8 (C-11); 27,8 (C-12); 54,8 (C-13); 39,2 (C-14); 32,9 (C-15); 35,7 (C-16); 30,7 (C-17); 43,2 (C-18); 36,0 (C-19); 28,4 (C-20); 32,4 (C-21); 38,3 (C-22); 10,0 (C-23); 14,5 (C-24); 18,6 (C-25); 22,6 (C-26); 180,0 (C-27); 31,1 (C-28); 30,5 (C-29); 35,4 (C-30), 167,4 (C-1’); 144,0 (C-2’); 115,9 (C-3’); 127,2 (C-4’); 129,9 (C-5’; C- 9’); 116,1 (C-6’; C-8’); 157,7 (C-7’).  Hợp chất AP2: Acid trichadenic A Chất bột màu trắng, đnc. 302-304oC; độ quay cực + 30o (c 0,14; CHCl3); FT-IR νmax (cm -1): 3670, 2949, 1715, 1557, 1506, 1454, 1020; ESI-MS : m/z 457 [M-H]-; 1H NMR (CDCl3+CD3OD, 500 MHz): δ (ppm) 3,26 (1H, dt, J = 5,0 Hz; 11,0Hz, H-3); 0,83 (3H, d, J = 9,0 Hz, CH3-23 ); 0,72 (3H, s, CH3- 24); 0,81 (3H, s, CH3-25); 0,90 (3H, s, CH3-26); 1,12 (3H, s, CH3-28); 1,10 (3H, s, CH3-29); 0,94 (3H, s, CH3-30). 13C NMR (CDCl3+CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 19,5 (C-1); 35,6 (C-2); 72,0 (C-3); 52,8 (C-4); 37,1 (C-5); 41,1 (C-6); 18,0 (C-7); 52,8 (C-8); 37,7 (C-9); 59,9 (C-10); 37,8 (C-11); 27,8 (C-12); 54,5 (C-13); 39,1 (C-14); 32,9 (C-15); 35,8 (C-16); 30,5 (C-17); 43,1 (C-18); 36,3 (C-19); 28,3 (C-20); 32,5 (C-21); 38,0 (C-22); 9,7 (C-23); 14,0 (C-24); 18,0 (C- 25); 19,5 (C-26); 179,7 (C-27); 31,0 (C-28); 30,6 (C-29); 35,1 (C-30).  Hợp chất AP3: Acid trichadonic Chất bột màu trắng, đnc. 249-252oC, độ quay cực +5,3o (c 1,5; CHCl3). FT-IR νmax (cm -1): 3746, 3671, 3645, 2949, 1715, 1649, 1555, 1506, 1456, 1394, 416. ESI-MS: m/z 455 [M-H]-. 1H NMR (CDCl3, 500 MHz): δ (ppm) 0,87 d (3H, d, J = 7,0 Hz, CH3-23 ); 0,72 (3H, s, CH3-24); 0,91 (3H, s, CH3-25); 1,14 (3H, s, CH3-26); 1,22 (3H, s, CH3-28); 1,00 (3H, s, CH3-29); 0,96 (3H, s, CH3-30). 13C NMR (CDCl3+CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 22,7 (C- 1); 41,3 (C-2); 213,0 (C-3); 58,1 (C-4); 42,1 (C-5); 41,3 (C-6); 18,5 (C-7); 53,0 (C-8); 37,6 (C-9); 59,4 (C-10); 37,8 (C-11); 27,8 (C-12); 54,8 (C-13); 39,2 (C- 14); 33,0 (C-15); 41,0 (C-16); 30,7 (C-17); 43,3 (C-18); 35,7 (C-19); 28,4 (C- 20); 32,4 (C-21); 36,0 (C-22); 16,8 (C-23); 14,7 (C-24); 18,4 (C-25); 22,7 (C- 26); 181,0 (C-27); 31,0 (C-28); 30,5 (C-29); 35,4 (C-30).  Hợp chất AP4: Acid 3α-(3,4-dihydroxycinnamoyl)-D:A-friedo- oleanan-27-oic (chất mới) Chất bột màu vàng nhạt, đnc. 245-247oC; độ quay cực +20,5o (c 0,3; CH3OH); FT-IR νmax (cm -1): 3360, 2974, 2943, 1683, 1649, 1555, 1508, 1454, 1024; ESI-HRMS: m/z 619,4042 [M-H]- (tính toán theo lí thuyết cho công thức [C39H55O6] -, 619,3999); 1H NMR (CDCl3, 500MHz): δ (ppm) 1,36- 1,43 (2H, m, H-1); 1,24-1,32 (1H, m, H- 2α); 1,96-2,11 (1H, m, H-2β); 4,70 (1H, dt, J = 5,0; 11,0 Hz, H-3); 1,30-1,35 (1H, m, H-4); 1,06-1,12 (1H, m, H- 14 6α); 1,72-1,80 (1H, m, H-6β); 1,35-1,43 (1H, m, H-7α); 1,55-1,61 (1H, m, H- 7β); 1,72-1,80 (1H, m, H-8); 0,90-0,96 (1H, m, H-10); 1,03-1,09 (1H, m, H- 11α); 1,53-1,59 (1H, m, H-11β); 1,43-1,50 (1H, m, H-12α); 2,03-2,08 (1H, m, H-12β); 1,50-1,54 (1H, m, H-15α); 1,95-2,01 (1H, m, H-15β); 1,22-1,30 (1H, m, H-16α); 1,72-1,81 (1H, m, H-16β); 1,77-1,82 (1H, m, H-18); 1,22-1,25 (1H, m, H-19α); 1,73-1,81 (1H, H-19β); 1,25-1,32 (1H, m, H-21α); 1,44-1,49 (1H, m, H-21β); 0,83-0,89 (1H, m, H-22α); 1,43-1,49 (1H, m, H-22β); 0,75 (3H, d, J = 7,0 Hz, H-23); 0,85 (3H, s, H-24); 0,88 (3H, s, H-25); 1,13 (3H, s, H-26); 1,22 (3H, s, H-28); 1,00 (3H, s, H-29); 0,95 (3H, s, H-30); 6,20 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-2’); 7,50 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-3’); 7,05 (1H, d, J = 2,0 Hz, H-5’); 6,82 (1H, d, J=8,0 Hz, H-8’); 6,94 (1H, dd, J = 8,0; 2,0 Hz, H-9’). 13C-NMR (CDCl3, 125MHz): δ (ppm) 18,0 (C-1); 32,4 (C-2); 75,1 (C-3); 50,0 (C-4); 38,3 (C-5); 41,0 (C-6); 19,2 (C-7); 52,7 (C-8); 37,0 (C-9); 59,7 (C-10); 37,7 (C-11); 27,7 (C-12); 54,4 (C-13); 39,0 (C-14); 32,9 (C-15); 35,5 (C-16); 30,5 (C-17); 43,0 (C-18); 35,8 (C-19); 28,2 (C-20); 32,5 (C-21); 38,0 (C-22); 9,7 (C-23); 14,3 (C- 24); 18,4 (C-25); 22,5 (C-26); 179,5 (C-27); 30,9 (C-28); 30,4 (C-29); 35,1 (C- 30); 167,8 (C-1’); 115,2 (C-2’); 144,7 (C-3’); 126,8 (C-4’); 113,8 (C-5’); 144,8 (C-6’); 147,1 (C-7’); 115,8 (C-8’); 121,7 (C-9’).  Hợp chất AP5: 3α-(3,4-Dihydroxycinnamoyl)-D:A-friedo-oleanan- 27,15-α-lactone (chất mới) Chất bột màu vàng, đnc. 291-293oC; độ quay cực +33o (c 0,12; CH3OH); FT-IR νmax (cm -1): 3321, 2974, 2832, 1649, 1539, 1506, 1452, 1022; ESI-HRMS: m/z 619,4004 [M+H]+ (tính toán theo lí thuyết cho công thức [C39H55O6] +, 619,3999); 1H NMR (CDCl3+ CD3OD, 500MHz): δ (ppm) 1,28- 1,36 (2H, m, H-1); 1,10-1,27 (1H, m, H-2α); 2,02-2,07 (1H, m, H-2β); 4,64 (1H, dt, J = 5,0; 11,0 Hz, H-3); 1,25-1,31 (1H, m, H-4); 1,73-1,78 (2H, m, H- 6); 1,44-1,46 (1H, m, H-7α); 1,54-1,59 (1H, m, H-7β); 1,07-1,12 (1H, m, H-8), 0,83-0,88 (1H, m, H-10); 0,96-1,03 (1H, m, H-11α); 1,55-1,60 (1H, m, H-11β); 1,16-1,23 (1H, m, H-12α); 1,92-1,98 (1H, m, H-12β); 4,31 (1H, br s, H-15); 1,73-1,78 (2H, m, H-16); 1,84-1,89 (1H, m, H-18); 1,38-1,45 (1H, m, H-19α); 1,54-1,60 (1H, m, H-19β); 1,12-1,16 (2H, m, H-21); 1,01-1,06 (1H, m, H-22α); 1,69-1,75 (1H, m, H-22β); 0,71 (3H, d, J = 7,0 Hz, H-23); 0,79 (3H, s, H-24); 0,78 (3H, s, H-25); 0,95 (3H, s, H-26); 1,09 (3H, s, H-28); 0,87 (3H, s, H-29); 0,87 (3H, s, H-30); 6,13 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-2’); 7,43 (1H, d, J = 16,0 Hz, H-3’); 6,98 (1H, d, J = 1,5 Hz, H-5’); 6,73 (1H, d, J = 8,0 Hz, H-8’); 6,85 (1H, dd, J = 1,5; 8,5 Hz, H-9’). 13C-NMR (CDCl3+CD3OD, 125MHz): δ (ppm) 19,0 (C-1); 32,3 (C-2); 74,6 (C-3); 49,6 (C-4); 38,0 (C-5); 39,9 (C-6); 19,2 (C-7); 47,9 (C-8); 35,8 (C-9); 58,6 (C-10); 35,5 (C-11); 22,1 (C-12); 50,9 (C-13); 35,8 (C-14); 80,9 (C-15); 35,4 (C-16); 30,2 (C-17); 44,0 (C-18); 33,9 (C-19); 27,8 (C-20); 33,9 (C-21); 39,8 (C-22); 9,5 (C-23); 13,9 (C-24); 16,1 (C-25); 13,1 (C-26); 180,9 (C-27); 29,2 (C-28); 30,5 (C-29); 33,9 (C-30), 167,7 (C-1’); 114,7 15 (C-2’); 144,9 (C-3’); 126,5 (C-4’); 113,8 (C-5’); 144,7 (C-6’); 147,3 (C-7’); 115,0 (C-8’); 121,6 (C-9’).  Hợp chất AP6: β-Sitosterol Chất bột màu trắng, đnc. 140-142oC; 1H NMR (CDCl3, 500 MHz): δ (ppm) 3,48-3,52 (1H, m, H-3); 5,35 (1H, d, J = 3,0 Hz, H-6); 0,68 (3H, s, CH3- 18); 1,01 (3H, s, CH3-19); 0,92 (3H, d, J = 7,0 Hz, CH3-21); 0,82 (3H, d, J = 7,0 Hz, CH3-26); 0,83 (3H, d, J = 7,0 Hz, CH3-27); 0,85 (3H, t, J = 7,0 Hz, CH3- 29). 13C NMR (CDCl3, 125 MHz): δ (ppm) 37,3 (C-1); 31,7 (C-2); 71,8 (C-3); 42,3 (C-4); 140,8 (C-5); 121,7 (C-6); 31,9 (C-7); 31,9 (C-8); 50,2 (C-9); 36,5 (C-10); 21,1 (C-11); 39,8 (C-12), 42,4 (C-13); 56,8 (C-14); 24,3 (C-15); 28,3 (C-16); 56,1 (C-17); 12,0 (C-18); 19,8 (C-19); 36,2 (C-20); 18,8 (C-21); 34,0 (C-22); 26,1 (C-23); 45,9 (C-24); 29,2 (C-25); 19,1 (C-26); 19,4 (C-27); 23,1 (C-28); 12,0 (C-29).  Hợp chất AP7: Amentoflavone Chất bột màu vàng, đnc. 260-261oC; ESI-MS : m/z 539 [M+H]+; FT-IR νmax (cm -1): 3340, 2974, 2831, 1649, 1557, 1454, 1418, 1024; 1H-NMR (CD3OD, 500 MHz): δ (ppm) 6,55 (1H, s, H-3); 6,17 (1H, d, J = 2,0 Hz, H-6); 6,39 (1H, d, J = 2,0 Hz, H-8); 7,97 (1H, d, J = 2,5 Hz, H-2’); 7,08 (1H, d, J = 8,5 Hz, H-5’); 7,83 (1H, dd, J = 2,0; 9,0 Hz, H-6’); 6,56 (1H, s, H-3’’); 6,34 (1H, s, H-6”); 7,50 (2H, d, J = 8,7 Hz, H-2’”, 6’”); 6,71 (2H, d, J = 8,7 Hz, H-3”’; 5’”). 13C NMR (CD3OD, 125 MHz): δ (ppm) 166,2 (C-2); 103,9 (C-3); 183,8 (C-4); 163,1 (C- 5); 100,2 (C-6); 163,1 (C-7); 95,2 (C-8); 159,3 (C-9); 105,3 (C-10); 123,2 (C-1’); 132,8 (C-2’); 121,8 (C-3’); 161,2 (C-4’); 117,7 (C-5’); 129,3 (C-6’); 165,9 (C- 2’’); 103,3 (C-3’’); 184,2 (C-4’’); 162,5 (C-5’’); 100,2 (C-6’’); 164,0 (C-7’’); 100,3 (C-8’’); 156,5 (C-9’’); 105,6 (C-10’’); 123,1 (C-1”’); 129,3 (C-2’”); 115,8 (C-3’”); 162,5 (C-4’”); 115,8 (C-5’”); 129,3 (C-6’”). 3.3 Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập đƣợc Hoạt tính gây độc tế bào của các chất PM1-PM9, AP1, AP4, AP5 được đánh giá hoạt tính gây độc tế bào trên 4 dòng tế bào ung thư thử nghiệm (KB, Hep-G2, LU-1, MCF-7) được thử nghiệm tại Viện Hóa học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Các dòng tế bào ung thử thử nghiệm bao gồm: KB-ung thư biểu mô (CCL-17TM); Hep G2- ung thư gan (HB-8065TM); LU-1-tế bào ung thư phổi (HTB-57TM) và MCF-7-tế bào ung thư vú (HTB-22TM). CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 4.1 Nghiên cứu thành phần hóa học loài Pilea. aff. martinii Từ cặn chiết lá loài P.aff. martinii, 5 alkaloid mới, pileamartine A (PM1), pileamartine B (PM2), pileamartine C (PM5), pileamartine D (PM6), pileamartine E (PM8) và 4 alkaloid đã biết 1,3,6,6-tetramethyl- 5,6,7,8-tetrahydro-isoquinolin-8-one (PM3), julandine (PM4), cryptopleurine (PM7), quinine (PM9) đã được phân lập và xác định cấu trúc 16 hóa học. Đặc biệt có 2 hợp chất pileamartine A (PM1), pileamartine B (PM2) là 2 hợp chất có khung mới, các chất PM4-PM7 là các alkaloid có khung phenanthroquinolizidine (Hình 4.50). Hình 4.50 Các hợp chất alkaloid từ loài Pilea aff. martinii. 4.1.1 Hợp chất pileamartine A (PM1) (chất mới) Hợp chất PM1 được tách ra dưới dạng chất rắn màu trắng, đnc. 184- 186oC, -141,2 o (c 0,33; CHCl3). Hiện màu vệt chất trên TLC với thuốc thử Dragendorff cho màu da cam đậm. Trên phổ hồng ngoại của hợp chất PM1 có dải hấp thụ đặc trưng của liên kết C-H 2945-2833 cm-1 và nhóm C=C của vòng thơm trong vùng νmax 1649-1418 cm -1. Phổ ESI-HRMS của PM1 xuất hiện pic ion giả phân tử [M+H]+ tại m/z 380,2247 (tính toán theo lí thuyết cho công thức C24H30NO3, 380,2226). 17 Hình 4.1 Cấu trúc hóa học và một số tương tác trên phổ COSY, HMBC của PM1. Cùng với dữ liệu phổ 13C NMR, cho phép xác định công thức phân tử của PM1 là C24H29NO3. Trên phổ 1H NMR của PM1, ở vùng trường thấp có tín hiệu của 2 proton thơm dưới dạng singlet ở δH 6,63 (1H, s); 6,76 (1H, s) và 4 proton dưới dạng doublet ở δH 7,38 (2H, d, J = 8,5 Hz); 6,82 (2H, d, J = 8,5 Hz). Ngoài ra, còn quan sát thấy tín hiệu cộng hưởng của các proton vùng aliphatic nằm trong khoảng δH 1,19-3,50 và 3 nhóm methoxy ở δH 3,78 (3H, s, OCH3); 3,84 (3H, s, OCH3); 3,89 (3H, s, OCH3). Bảng 4.2 Số liệu phổ NMR của PM1 C C a,b H a,c mult. (J, Hz) C C a,b H a,c mult. (J, Hz) 2 46,5 2,19ddd(3,3; 11,0; 11,0) 2,77 br.d (11,0) 4’ 148,8 3 25,9 1,60-1,67 m 5’ 148,5 4 24,4 1,19-1,21 m 1,77-1,80 m 6’ 106,8 6,76 s 5 32,4 1,23-1,29 m 1,80-1,83 m 1” 141,1 6 59,6 2,37-2,42 m 2” 126,5 7,38 d (8,5) 7 40,0 1,78-1,82 m 3” 113,4 6,82 d (8,5) 8 59,1 3,27 dd (2,5; 8,0) 4” 157,9 9 76,8 5” 113,4 6,82 d (8,5) 10 37,8 2,94 d (17,0) 3,50 d (17,4) 6” 126,5 7,38 d (8,5) 1’ 134,7 4’-OCH3 55,9 3,84 s 2’ 137,3 5’-OCH3 55,9 3,89 s 3’ 107,5 6,63 s 4”-OCH3 55,2 3,78; s a đo trong CDCl3, b 125 MHz, c 500 MHz. 18 Hình 4.3 Phổ 1H NMR giãn rộng của PM1. Phân tích phổ 13C NMR và DEPT, kết hợp với phổ HSQC cho phép xác nhận sự có mặt của 24 nguyên tử carbon, trong đó có 3 nhóm methoxy ở δC 55,9 (2C) và 55,2; 6 nhóm methine sp 2 ở δC 126,5 (2C); 113,4 (2C); 107,5 và 106,8; 6 nhóm methylene sp3 ở δC 46,5; 40,0; 37,8; 32,4; 25,9 và 24,4; 2 nhóm methine sp3 ở δC 59,6; 59,1 và 7 carbon không liên kết với hydro ở δC 157,9; 148,8; 148,5; 141,1; 137,3; 134,7 và 76,8. Các dữ liệu phổ trên gợi ý sự có mặt hai vòng benzene thế ở vị trí 1,4 và vị trí 1,2,4,5 trong cấu trúc của PM1. Độ chuyển