Tóm tắt Luận văn Những đóng góp của Nguyễn Minh Châu trong quá trình đổi mới của văn học Việt Nam hiện đại

MụC LụC

mở đầu. 1

1. Lý do chọn đề tài. .5

2. Giới hạn đề tài. .6

3. Lịch sử vấn đề.7

4. Phơng pháp nghiên cứu. . 11

5. Kết cấu luận văn.11

Chơng 1

Nguyễn Minh Châu nhà văn chiến sĩ ngời mở

đờng cho một giai đoạn văn học mới.

1. Nguyễn Minh Châu cây bút của mọi miền hậu phơng tiềntuyến.

2. Đổi mới khát vọng riêng của nhà văn và những yêu cầu chung

của văn học và thời đại.

2.1. Đổi mới là một yêu cầu tất yếu của Văn học Việt Nam sau năm 1975.

2.2. Khát vọng tự đổi mới của nhà văn Nguyễn Minh Châu.

Chơng 2

Những đột phá của nhà văn Nguyễn Minh Châu

trong tiến trình đổi mới t duy nghệ thuật.

1. Quan niệm nghệ thuật mới mẻ về con ngời.

1.1. Khám phá bản chất bên trong của con ngời.

1.1.1. Sự tha hoá, biến chất về đạo đức và nhân cách của con ngời..

1.1.2. Khả năng tự nhận thức của con ngời. .

1.2. Tiếp cận con ngời đời thờng.

1.2.1. Con ngời đời t thế sự. .

1.2.2. Con ngời cô đơn tìm đến với thế giới tâm linh.

1.3. Con ngời dị biệt khác thờng. .

2. Hệ thống đề tài.

2.1. Chiến tranh cách mạng .

2.1.1. Đôi nét về văn xuôi Việt Nam sau năm 1975 viết về đề tài chiến

tranh cách mạng.

2.1.2. Một cách nhìn nhận mới mẻ về hiện thực chiến tranh của nhà văn

Nguyễn Minh Châu. .

2.1. Ngời nông dân.

Chơng 3

Những đóng góp cách tân của Nguyễn Minh Châu

trong nghệ thuật văn xuôi tự sự

1. Nghệ thuật xây dựng nhân vật.

1.1 Miêu tả tâm lý nhân vật.

1.1.1 Độc thoại nội tâm. .

1.1.2 Thủ pháp dòng ý thức: ký ức và giấc mơ.

1.2 Các yếu tố ngoại hình. .

1.2.1. Khuôn mặt và đôi mắt.

1.2.2 Bàn tay .

2. Nghệ thuật xây dựng tình huống. .

3. Kết cấu.

4. Giọng điệu. .

kết luận.

Tài liệu tham khảo. 12

 

pdf17 trang | Chia sẻ: lavie11 | Lượt xem: 534 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tóm tắt Luận văn Những đóng góp của Nguyễn Minh Châu trong quá trình đổi mới của văn học Việt Nam hiện đại, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
§¹i häc quèc gia hµ néi Tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n TrÇn thÞ th¸i NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA NGUYỄN MINH CHÂU TRONG QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM HIỆN ĐẠI LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN Hµ Néi- 2009 §¹i häc quèc gia Hµ Néi Tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n .. TrÇn thÞ th¸i NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA NGUYỄN MINH CHÂU TRONG QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM HIỆN ĐẠI Chuyªn ngµnh: Lý luËn v¨n häc M· sè: 60 22 32 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Thành Hưng Hµ Néi- 2009 MôC LôC më ®Çu ......................................................................................... 1 1. Lý do chän ®Ò tµi. ........................................................................ 5 2. Giíi h¹n ®Ò tµi. ............................................................................ 6 3. LÞch sö vÊn ®Ò. ............................................................................. 7 4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu. .......................................................... 11 5. KÕt cÊu luËn v¨n. ....................................................................... 11 Ch-¬ng 1 NguyÔn Minh Ch©u- nhµ v¨n chiÕn sÜ -ng-êi më ®-êng cho mét giai ®o¹n v¨n häc míi .............. Error! Bookmark not defined. 1. NguyÔn Minh Ch©u- c©y bót cña mäi miÒn hËu ph-¬ng- tiÒn tuyÕn................................................. Error! Bookmark not defined. 2. §æi míi- kh¸t väng riªng cña nhµ v¨n vµ nh÷ng yªu cÇu chung cña v¨n häc vµ thêi ®¹i ..................... Error! Bookmark not defined. 2.1. §æi míi lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña V¨n häc ViÖt Nam sau n¨m 1975 .. Error! Bookmark not defined. 2.2. Kh¸t väng tù ®æi míi cña nhµ v¨ n NguyÔn Minh Ch©u . .... Error! Bookmark not defined. Ch-¬ng 2 Nh÷ng ®ét ph¸ cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u trong tiÕn tr×nh ®æi míi t- duy nghÖ thuËt. Error! Bookmark not defined. 1. Quan niÖm nghÖ thuËt míi mÎ vÒ con ng-êi..... Error! Bookmark not defined. 1.1. Kh¸m ph¸ b¶n chÊt bªn trong cña con ng-êi .. Error! Bookmark not defined. 1.1.1. Sù tha ho¸, biÕn chÊt vÒ ®¹o ®øc vµ nh©n c¸ch cña con ng-êi. .......................................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.2. Kh¶ n¨ng tù nhËn thøc cña con ng-êi. ..... Error! Bookmark not defined. 1.2. TiÕp cËn con ng-êi ®êi th-êng.... Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Con ng-êi ®êi t- thÕ sù. ............ Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Con ng-êi c« ®¬n t×m ®Õn víi thÕ giíi t©m linh. ................ Error! Bookmark not defined. 1.3. Con ng-êi dÞ biÖt kh¸c th-êng. ... Error! Bookmark not defined. 2. HÖ thèng ®Ò tµi.............................. Error! Bookmark not defined. 2.1. ChiÕn tranh c¸ch m¹ng .............. Error! Bookmark not defined. 2.1.1. §«i nÐt vÒ v¨n xu«i ViÖt Nam sau n¨m 1975 viÕt vÒ ®Ò tµi chiÕn tranh c¸ ch m¹ng................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Mét c¸ch nh×n nhËn míi mÎ vÒ hiÖn thùc chiÕn tranh cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u. ........................... Error! Bookmark not defined. 2.1. Ng-êi n«ng d©n. ......................... Error! Bookmark not defined. Ch-¬ng 3 Nh÷ng ®ãng gãp c¸ch t©n cña NguyÔn Minh Ch©u trong nghÖ thuËt v¨n xu«i tù sù Error! Bookmark not defined. 1. NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt...... Error! Bookmark not defined. 1.1 Miªu t¶ t©m lý nh©n vËt. .............. Error! Bookmark not defined. 1.1.1 §éc tho¹i néi t©m. ..................... Error! Bookmark not defined. 1.1.2 Thñ ph¸p dßng ý thøc: ký øc vµ giÊc m¬. .. Error! Bookmark not defined. 1.2 C¸c yÕu tè ngo¹i h×nh. ................ Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Khu«n mÆt vµ ®«i m¾t. ............. Error! Bookmark not defined. 1.2.2 Bµn tay ..................................... Error! Bookmark not defined. 2. NghÖ thuËt x©y dùng t×nh huèng. . Error! Bookmark not defined. 3. KÕt cÊu.......................................... Error! Bookmark not defined. 4. Giäng ®iÖu. ................................... Error! Bookmark not defined. kÕt luËn ...................................... Error! Bookmark not defined. Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................. 12 më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi. LÞch sö ®Êt n-íc ta ®· vËn ®éng trong nh÷ng b-íc th¨ng trÇm cña chiến tranh và cách mạng. §¹i th¾ng mïa xu©n n¨m 1975 ®· më ra cho d©n téc ta mét trang sö míi. Cuéc sèng tù do ®· trë l¹i víi ®Êt n-íc chóng ta. Non s«ng ®· ®-îc thu vÒ mét mèi. Cuéc sèng míi ®· t¹o nªn nh÷ng thay ®æi trong x· héi nãi chung vµ nÒn v¨n häc d©n téc nãi riªng. ThÕ nh-ng, nÒn v¨n häc d©n téc ®· kh«ng thÓ chuyÓn m×nh qu¸ gÊp g¸p ®Ó sang trang cïng lÞch sö. Cø vËn ®éng tõ tõ, lÆng lÏ, cïng víi nh÷ng b-íc ®ét ph¸, nÒn v¨n häc ViÖt Nam ®· "trë d¹" vµ nh÷ng “®øa con tinh thÇn” ra ®êi víi nh÷ng diÖn m¹o míi. NÒn v¨n häc ViÖt Nam nãi chung vµ v¨n xu«i ViÖt nam nãi riªng ®· gãp mét phÇn quan träng vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n-íc. Bao giê còng vËy, nÒn v¨n häc lu«n cã mét qu¸ tr×nh tù th©n vËn ®éng cña nã. ThÕ nh-ng khã cã thÓ ph¸t triÓn toµn diÖn nÕu nh- nÒn v¨n häc thiÕu ®i nh÷ng nhµ v¨n mµ ®Æc biªt lµ nh÷ng nhµ v¨n cã tr¸ch nhiÖm vµ ch©n chÝnh. C«ng cuéc ®æi míi cña nÒn v¨n häc n-íc nhµ, nhÊt lµ nÒn v¨n xu«i ®-¬ng ®¹i cÇn h¬n bao giê hÕt ®ã lµ sù tù ®æi míi tõ phÝa c¸c nhµ v¨n. Lµ mét nhµ v¨n lu«n g¾n bã víi ®êi sèng, mét nhµ v¨n lu«n ®Æt l-¬ng t©m vµ tr¸ch nhiÖm lªn hµng ®Çu, NguyÔn Minh Ch©u ®· sím hoµ nhËp vµo guång quay cña cuéc sèng míi vµ t×m cho m×nh mét lèi ®i míi. Nh÷ng ®ãng gãp cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u ®èi víi qu¸ tr×nh ®æi míi v¨n xu«i ViÖt Nam hiÖn ®¹i qu¶ thùc lµ rÊt lín. §· cã kh«ng Ýt nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu, nhiÒu bµi viÕt, nhiÒu nhµ phª b×nh, nhiÒu ®éc gi¶, nhiÒu cuéc héi th¶o, nhiÒu tranh luËn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ kh«ng thÓ thay thÕ cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u. NguyÔn Minh Ch©u- nhµ v¨n xu«i ®i tiªn phong trong thêi kú ®æi míi cña nÒn v¨n häc d©n téc tõ sau n¨m 1975, ng-êi ®Æt nÒn mãng cho sù ®æi míi v n¨ häc. ThÕ nh-ng ch-a cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo cña häc viªn cao häc nghiªn cøu mét c¸ ch toµn diÖn s¸ ng t¸ c cña NguyÔn Minh Ch©u ®Ó chØ ra nh÷ng ®ãng gãp s©u s¾c cña NguyÔn Minh Ch©u trong qu¸ tr×nh ®æi míi v n¨ xu«i ViÖt Nam hiÖn ®¹i. Víi vèn kiÕn thøc Ýt ái cña m×nh, chóng t«i mong mái ®-îc gãp mét phÇn nhá bÐ vµo sù nghiÖp nghiªn cøu chung nh»m lµm s¸ng tá c«ng lao cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u vµ tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®ãng gãp xøng ®¸ng cña «ng trong nÒn v¨n häc d©n téc, đÆc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh ®æi míi cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. Nghiªn cøu NguyÔn Minh Ch©u còng lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt, cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh ®èi víi viÖc t×m hiÓu vµ gi¶ng d¹y vÒ t¸c gi¶ vµ nh÷ng s¸ng t¸c cña «ng ë tr-êng phæ th«ng. Vµ ®Æc biÖt lµ lßng ng-ìng mé ch©n thµnh tµi n¨ng vµ tÊm lßng cña nhµ v¨n, chóng t«i chän ®Ò tµi: Nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Minh Ch©u trong qu¸ tr×nh ®æi míi cña V¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, luËn v¨n sÏ nghiªn cøu ®Ó nªu lªn mét c¸ch cô thÓ nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Minh Ch©u cho sù nghiÖp ®æi míi nÒn v¨n xu«i hiÖn ®¹i nãi riªng vµ v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i nãi chung. §Æc biÖt, luËn v¨n sÏ chØ ra nh÷ng ®æi míi vÒ mÆt t- duy nghÖ thuËt vµ nh÷ng c¸ch t©n s©u s¾c vµ hiệu quả trong nghÖ thuËt v¨n xu«i cña NguyÔn Minh Ch©u. 2. Giíi h¹n ®Ò tµi. Lµ nhµ v¨n n¨ng ®éng kh«ng ngõng s¸ng t¹o, bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng trong s¸ng t¸c, NguyÔn Minh Ch©u cßn viÕt tiÓu luËn phª b×nh víi nh÷ng bµi trao ®æi nghÒ nghiÖp ®Çy t©m huyÕt vµ tr¸ch nhiÖm. Nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Minh Ch©u cho qu¸ tr×nh ®æi míi cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i kh«ng chØ ®-îc thÓ hiÖn trong nh÷ng s¸ng t¸c mµ cßn ë ngay trong chÝnh qu¸ tr×nh ®æi míi t- t-ëng cña nhµ v¨n. Nh-ng ®ãng gãp lín nhÊt cña nhµ v¨n chÝnh lµ ë trong quan niÖm nghÖ thuËt míi mÎ vÒ con ng-êi vµ ë ph-¬ng thøc biÓu ®¹t. Trong khu«n khæ cña ®Ò tµi chóng t«i xin ®Ò cËp và khảo sát các đối tượng tư liệu sau: 1- TËp tiÓu luËn phª b×nh Trang giÊy tr-íc ®Ìn của nhà văn. Trong đó chúng tôi chñ yÕu ®i t×m nh÷ng suy t- tr¨n trë, ®æi míi trong t- duy nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u. 2 - C¸c t¸c phÈm v¨n häc chñ yÕu cña NguyÔn Minh Ch©u (tõ sau n¨m 1975 ®Õn n¨m «ng mÊt 1989) ®Ó thÊy ®-îc nh÷ng thµnh tùu cô thÓ trong nh÷ng s¸ng t¸c v¨n xu«i cña «ng. Cô thÓ lµ: C¸c tiÓu thuyÕt: MiÒn ch¸y (1977) Löa tõ nh÷ng ng«i nhµ (1977) Nh÷ng ng-êi tõ trong rõng ra (1982). M¶nh ®Êt t×nh yªu (1987) C¸c truyÖn ng¾n: Bøc tranh (1976) Ng-êi ®µn bµ trªn chuyÕn tµu tèc hµnh (1983). Kh¸ch ë quª ra (1984) BÕn quª (1985), Cá lau (1988) Phiªn chî Gi¸t (1988) Mïa tr¸i cãc ë MiÒn Nam (1988) Mét sè t¸c phÈm v¨n xu«i cña «ng thêi kú ®Çu vµ mét sè t¸c phÈm cña c¸c nhµ v¨n cïng thêi. 3. LÞch sö vÊn ®Ò. NguyÔn Minh Ch©u lµ mét trong sè Ýt nh÷ng nhµ v¨n mµ mçi s¸ng t¸c cña «ng ®Òu in dÊu sù vËn ®éng cña nÒn v¨n häc trong c¶ hai giai ®o¹n tr-íc vµ sau n¨m 1975. Qua c¸c t¸c phÈm cña «ng chóng ta cã thÓ thÊy ®-îc b-íc ®i cña nÒn v¨n häc d©n téc. Tr-íc n¨m 1945, chóng ta biÕt ®Õn NguyÔn Minh Ch©u víi c¸c t¸c phÈm nh- Cöa s«ng, DÊu ch©n ng-êi lÝnh, M¶nh tr¨ng cuèi rõng. Hoµ chung trong c¸i ©m h-ëng cña nÒn v¨n häc viÕt vÒ chiÕn tranh, nh÷ng s¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u thời kỳ chiến tranh chống Mỹ mang nÐt t-¬i t¾n, hµo hïng, l·ng m¹n. Sau n¨m 1975 NguyÔn Minh Ch©u thùc sù ghi dÊu tªn tuæi cña m×nh trªn v¨n ®µn víi c¸c t¸c phÈm Bøc tranh, Ng-êi ®µn bµ trªn chuyÕn tµu tèc hµnh, Kh¸ch ë quª ra, Phiªn chî Gi¸t, ChiÕc thuyÒn ngoµi xa... Ngßi bót NguyÔn Minh Ch©u ®· trë nªn s©u s¾c h¬n, ®»m th¾m h¬n trong vÎ ®Ñp cña cuéc sèng th-êng nhËt. ThÕ nh-ng dï ë giai ®o¹n nµo th× ngßi bót NguyÔn Minh Ch©u còng vÉn chë ®Çy mét c¶m høng nh©n ®¹o, nh©n v n¨ s©u s¾c. Víi hai mươi chÝn n¨m cÇm bót, NguyÔn Minh Ch©u ®· ®Ó l¹i m-êi ba tËp v¨n xu«i vµ mét tËp tiÓu luËn phª b×nh. Chóng ta ®¸nh gi¸, kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Minh Ch©u kh«ng ph¶i chØ gi¶n ®¬n ë viÖc ®iÓm l¹i sè l-îng nh÷ng ®Çu s¸ch mµ «ng ®· ®Ó l¹i. §iÒu quan träng lµ chóng ta ®i t×m "nh÷ng h¹t ngäc" ®ang Èn s©u trong ®ã. §ã lµ c¶ mét cuéc ®êi cÇn mÉn, lÆng lÏ kiÕm t×m cña nhµ v¨n. Suèt cuéc ®êi m×nh, nhµ v¨n l¨n lén gi÷a nh÷ng hçn t¹p cña cuéc ®êi ®Ó ch-ng cÊt lªn tõ ngßi bót cña m×nh b»ng mét thø mùc tinh tuý nhÊt nh÷ng g× ý nghÜa nhÊt. Hµnh tr×nh ®i kiÕm t×m vµ thai nghÐn "nh÷ng ®øa con tinh thÇn" cña nhµ v¨n qu¶ lµ gian nan vÊt v¶. Nh-ng nh÷ng thµnh qu¶ mµ nhµ v¨n ®¹t ®-îc thËt sù mang ý nghÜa lín lao. S¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u hÊp dÉn, thu hót ng-êi ®äc kh«ng chØ ë vÎ ®Ñp cña h×nh thøc mµ chủ yếu là ë chiÒu s©u nh©n b¶n cña c¸c tÇng ý nghÜa. Nh- nhµ nghiªn cøu phª b×nh v¨n häc T«n Ph-¬ng Lan ®· nhËn xÐt: “ThËt ra qu·ng thêi gian cÇm bót vµ l-îng ®Çu s¸ch Êy kh«ng thÓ nãi lµ nhiÒu. §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ víi trÝ tuÖ vµ tr¸i tim mÉn c¶m, NguyÔn Minh Ch©u ®· lµm viÖc, suy nghÜ nghiªm tóc nªn mçi t¸c phÈm cña «ng ngay tõ khi míi ra ®êi ®Òu ®-îc b¹n ®äc còng nh- giíi phª b×nh ®ãn nhËn nång nhiÖt v× nã thùc sù cã Ých cho c¸ch m¹ng, cho cuéc sèng”. Suèt cuéc ®êi cÇm bót cña m×nh, nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u kh«ng ån µo mµ cø lÆng lÏ, cÇn cï viÕt, s¸ng t¹o vµ cèng hiÕn. ¤ng Ýt nãi vÒ m×nh mµ cã nãi th× còng chØ lµ nh÷ng lêi t©m sù rÊt khiªm tèn vÒ nghÒ viÕt b»ng l-¬ng t©m vµ tr¸ch nhiÖm mµ th«i. Chóng ta hiÓu vÒ NguyÔn Minh Ch©u, ®¸nh gi¸ vÒ «ng ch¾c ch¾n ph¶i b¾t ®Çu tõ cuéc ®êi lµm nghÖ thuËt, tõ chÝnh nh÷ng s¸ng t¸c cña nhµ v¨n vµ c¶ tõ nh÷ng lêi nhËn xÐt cña ®ång nghiÖp, b¹n bÌ nhµ v¨n. Đ· cã nhiÒu ý kiÕn ®¸nh gi¸ cao sù t×m tßi, ®æi míi cña NguyÔn Minh Ch©u. Tr-íc hÕt chóng ta ph¶i nãi: ®©y chÝnh lµ nh÷ng lêi ngîi ca tõ phÝa nh÷ng ng-êi ®ång nghiÖp cña nhµ v¨n. Nhµ v¨n Nguyªn Ngäc ®¸nh gi¸: “ThÕ hÖ nhµ v¨n chóng t«i cã thÓ chia lµm ba lo¹i ng-êi: Lo¹i ng-êi thø nhÊt hä ®ang dòng c¶m tù v-ît lªn m×nh, tiÕp tôc s¸ng t¸c, chÊt l-îng s¸ng t¸c ngµy cµng kh¸ h¬n, d¸m chiÕn ®Êu ®Ó trë vÒ víi hiÖn thùc cña chÝnh m×nh. Lo¹i thø hai lµ nh÷ng ng-êi viÕt Ýt hoÆc kh«ng viÕt n÷a nh-ng hä t©m huyÕt víi v¨n häc lµm mäi ®iÒu ®Ó v¨n häc tiÕn lªn, ®Ó ®æi míi thùc sù b»ng c«ng viÖc cña chÝnh hä. Lo¹i thø ba lµ nh÷ng ng-êi mµ chØ riªng sù xuÊt hiÖn cña tµi n¨ng míi kiÓu NguyÔn Huy ThiÖp, hä còng kh«ng chÞu ®-îc. Ng-êi xÕp ®Çu hµng ë lo¹i thø nhÊt lµ NguyÔn Minh Ch©u. Hä lµ nh÷ng ng-êi dòng c¶m nhÊt cña thÕ hÖ chóng t«i” [34, 80]. Vµ mét lÇn nhµ v¨n Nguyªn Ngäc kh¼ng ®Þnh hµnh tr×nh gian nan vµ dòng c°m cña nh¯ v¨n NguyÔn Minh Ch©u trªn con ®­êng ®æi míi: “trong thÕ hÖ ®ã, anh lµ ng-êi c¶m nhËn ra sím nhÊt, s©u xa nhÊt, tËn m¸u thÞt t©m t-ëng m×nh c¸c yªu cÇu bøc b¸ch; sèng cßn cña cuéc trë d¹ nµy nä, mµ ngµy nay chóng ta gäi lµ c«ng cuéc ®æi míi v¨n häc. Vµ lÆng lÏ, ©m thÇm, khiªm nh-êng vµ cùc kú dòng c¶m anh kiªn ®Þnh ®i vµo con ®-êng ®Çy ch«ng gai vµ nguy hiÓm ®ã. LÆng lÏ bëi cuéc ®i t×m kiÕm thùc sù nµo, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ng-êi ®i tiªn phong, bao giê còng Ýt nhiÒu lµ ®¬n ®éc, l¾m khi lÎ chiÕc ®Õn c« ®¬n. Dòng c¶m bëi v× ®èi víi nhµ v¨n, mçi sù cã tÝnh kh¸m ph¸, nh- chÝnh lêi anh nãi bao giê tr­íc hÕt còng l¯ sù ®æi thay “tù thay m¸u“ cña chÝnh m×nh vµ trªn con ®-êng ®ã cho ®Õn h«m nay, trong sè tÊt c¶ chóng ta, t«i nghÜ cã thÓ kh¼ng ®Þnh NguyÔn Minh Ch©u lµ ng-êi ®· ®i ®-îc xa nhÊt. NguyÔn Minh Ch©u thuéc sè nh÷ng nhµ v¨n më ®-êng tinh anh vµ tµi n¨ng nhÊt cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i“ [34, 183]. PGS. TS T«n Ph-¬ng Lan vµ nhµ phª b×nh v¨n häc L¹i Nguyªn ¢n cã nhËn xÐt: “Tõ cuéc ®êi cÇm bót cña «ng, cã thÓ nghÜ vÒ mét kiÓu nhµ v¨n, tõ con ®-êng s¸ng t¸c cña «ng cã thÓ nghÜ ®Õn con ®-êng c¸ch t©n ®æi míi v¨n häc“ [34, 247]. Nhµ v¨n Lª Lùu: “Anh lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n duy tr× sù t×m tßi, gãp phÇn lµm cho v¨n häc kh«ng nh¹t, gióp cho v¨n häc cã c¸i ®Ó bµn“. L· Nguyªn ®· ®¸nh gi¸ vÒ hµnh tr×nh s¸ng t¹o nghÖ thuËt ®Çy gian nan vµ vÊt v¶ cña NguyÔn Minh Ch©u: “Kh«ng ph¶i ngay tõ ®Çu, nh÷ng s¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u ®· ®-îc chÝnh giíi v¨n nghÖ chÊp nhËn dÔ dµng. Ph¶n øng lµ tÊt yÕu. Sau n¨m 1975, trªn c¸i nÒn chung cña v¨n häc ViÖt Nam, khi nã ®ang vËn ®éng theo qu¸n tÝnh cña giai ®o¹n tr-íc ®ã, sù tù ®æi míi ë NguyÔn Minh Ch©u tuy diÔn ra ©m thÇm chËm ch¹p nh-ng hÕt søc m¹nh mÏ, cµng vÒ sau cµng trë nªn kiªn quyÕt vµ triÖt ®Ó” [54, 57]. Vµ còng ®óng nh- lêi nhµ v¨n NguyÔn Kh¶i ®· kh¼ng ®Þnh: “M·i m·i nÒn v¨n häc kh¸ng chiÕn, c¸ch m¹ng sÏ ghi nhí nh÷ng cèng hiÕn cña anh Ch©u. Anh lµ ng-êi kÕ tôc xuÊt s¾c nh÷ng bËc thÇy cña nÒn v¨n xu«i ViÖt Nam vµ còng lµ ng-êi më ®-êng rùc rì cho nh÷ng c©y bót trÎ, tµi n¨ng sau nµy. Anh Ch©u bÊt tö” [34, 107]. Bªn c¹nh ®ã lµ rÊt nhiÒu nh÷ng bµi viÕt ®¸nh gi¸ sù ®æi míi cña NguyÔn Minh Ch©u: S¾c ®iÖu míi cña ngßi bót NguyÔn Minh Ch©u - NhÞ Ca [6], NguyÔn Minh Ch©u vµ nh÷ng tr¨n trë trong ®æi míi t- duy nghÖ thuËt – L· Nguyªn [54], Mét ngän löa lu«n ch¸y s¸ng – Nam Hµ [19] Mét sè cuèn s¸ch tËp hîp nh÷ng bµi viÕt vÒ NguyÔn Minh Ch©u ®¨ng trªn c¸c b¸o vµ t¹p chÝ: NguyÔn Minh Ch©u vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm, do NguyÔn Träng Hoµn giíi thiÖu vµ tuyÓn chän. NguyÔn Minh Ch©u con ng-êi vµ t¸c phÈm, do L¹i Nguyªn ¢n vµ T«n Ph-¬ng Lan biªn so¹n VÞ trÝ, vai trß, nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Minh Ch©u ®-îc c¸c nhµ nghiªn cøu, phª b×nh ®Ò cËp tíi trªn nhiÒu ph-¬ng diÖn, møc ®é kh¸c nhau, cã khi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. ThËt khã ®Ó chóng ta cã thÓ kÓ hÕt ra ®©y ®-îc nh÷ng lêi khen ngîi vµ sù quan t©m mµ c¸c nhµ nghiªn cøu, phª b×nh, nh÷ng ng-êi b¹n, ng-êi ®ång nghiÖp, nh÷ng b¹n ®äc yªu quý nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u. Vµ còng kÓ lµm sao hÕt ®-îc c«ng lao vµ nh÷ng ®ãng gãp cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u cho nÒn v¨n häc d©n téc, nhÊt lµ c«ng cuéc ®æi míi cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. Nh-ng nh÷ng g× mµ NguyÔn Minh Ch©u lµm ®· cho chóng ta mét niÒm tin m·nh liÖt vµo t-¬ng lai cña mét nÒn v¨n häc ®æi míi víi mét c¸i mãng v÷ng ch·i mµ nhµ v¨n ®· x©y lªn b»ng tÊt c¶ t©m huyÕt cña m×nh. §iÓm l¹i lÞch sö vÊn ®Ò trªn ®Ó chóng ta thÊy r»ng ®· cã nhiÒu ý kiÕn cña giíi nghiªn cøu v¨n häc, cña c¸c nhµ phª b×nh, nhµ v¨n vµ ®éc gi¶ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ xøng ®¸ng cña NguyÔn Minh Ch©u. Cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u lu«n ®-îc c¸c thÕ hÖ t×m tßi vµ nghiªn cøu. Nh-ng ch-a cã nh÷ng ý kiÕn lý gi¶i mang tÝnh hÖ thèng vµ toµn diÖn nh÷ng ®ãng gãp lín lao cña NguyÔn Minh Ch©u. Chóng t«i xin ®-îc gãp mét tiÕng nãi theo h-íng nghiªn cøu nµy ®Ó thªm mét lÇn n÷a tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ, nh÷ng ®ãng gãp cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u trong tiÕn tr×nh vËn ®éng ®i lªn cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i nãi chung vµ v¨n xu«i thêi kú ®æi míi nãi riªng. 4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu. HÖ thèng lý luËn triÕt häc M¸c- Lª Nin lµ ph-¬ng ph¸p luËn chung cña luËn v¨n. Khi nghiªn cøu mét hiÖn t-îng v¨n häc cô thÓ, chóng t«i ®· vËn dông nh÷ng ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau: Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu lÞch sö, ph-¬ng ph¸p hÖ thèng, ph-¬ng ph¸p lo¹i h×nh, ph-¬ng ph¸p so s¸nh... 5. KÕt cÊu luËn v¨n. Ngoµi phÇn më ®Çu, phÇn kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, phÇn néi dung cña luËn v¨n cã kÕt cÊu gåm ba ch-¬ng: Ch-¬ng 1 – NguyÔn Minh Ch©u – nhµ v¨n chiÕn sÜ – ng-êi më ®-êng cho mét giai ®o¹n v¨n häc míi. Ch-¬ng 2 – Nh÷ng ®ét ph¸ cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u trong tiÕn tr×nh ®æi míi t- duy nghÖ thuËt. Ch-¬ng 3 – Nh÷ng ®ãng gãp c¸ch t©n cña NguyÔn Minh Ch©u trong nghÖ thuËt v¨n xu«i tù sù. Tµi liÖu tham kh¶o 1. L¹i Nguyªn ¢n, Thö nh×n l¹i v¨n xu«i mêi n¨m qua, T¹p chÝ v¨n häc, sè 1/1986. 2. L¹i Nguyªn ¢n, S¸ng t¸c truyÖn ng¾n gÇn ®©y cña NguyÔn Minh Ch©u , T¹p chÝ v¨n häc, sè 3/1987. 3. L¹i Nguyªn ¢n , 150 thuËt ng÷ v¨n häc, NXB §¹i häc quèc gia Hµ Néi, 2003. 4. Nguyªn An, NguyÔn Minh Ch©u- ®æi míi ch¾c ch¾n tõ mét søc viÕt dåi dµo, TËp san v¨n häc vµ tuæi trÎ, sè 6/2001. 5. Ng« VÜnh B×nh, Nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u bµn vÒ truyÖn ng¾n , T¹p chÝ v¨n nghÖ qu©n ®éi, th¸ng 4/1999 6. NhÞ Ca, S¾c ®iÖu míi cña ngßi bót NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n nghÖ qu©n ®éi, sè 6/1978. 7. Vò Cao, Mét vµi kû niÖm cña nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u , B¸o v¨n nghÖ, sè 5/1999. 8. NguyÔn Minh Ch©u, TuyÓn tËp truyÖn ng¾n, NXB v¨n häc, 2006. 9. NguyÔn Minh Ch©u , MiÒn ch¸y- TiÓu thuyÕt, NXB Qu©n ®éi nh©n d©n, 1977. 10. NguyÔn Minh Ch©u, TÝnh chÊt kú l¹ cña con ng-êi, B¸o v¨n nghÖ sè 15/1990. 11. NguyÔn Minh Ch©u, DÊu ch©n ngêi lÝnh, TiÓu thuyÕt, NXB Thanh niªn, 1972. 12. NguyÔn Minh Ch©u, Löa tõ nh÷ng ng«i nhµ, TiÓu thuyÕt, NXB v n¨ häc, 1977. 13. NguyÔn Minh Ch©u, M¶nh ®Êt t×nh yªu, TiÓu thuyÕt, NXB T¸c phÈm míi, 1987. 14. NguyÔn Minh Ch©u, ChuyÖn trß cuèi n¨m, B¸o v¨n nghÖ, sè 1,2/1985. 15. Phan Cù §Ö, MÊy vÊn ®Ò lý luËn cña v¨n xu«i hiÖn nay, T¹p chÝ v¨n häc, sè 5/1986. 16. Hµ Minh §øc, TiÓu thuyÕt vµ cuéc sèng h«m nay, B¸o Nh©n d©n ngµy 25 th¸ng 1 n¨m 1986. 17. Hµ Minh §øc(chñ biªn), Lý luËn v¨n häc, NXB Gi¸o dôc, 2003. 18. NguyÔn §¨ng Duy, V¨n hãa t©m linh, NXB Hµ Néi, 1996. 19. Nam Hµ, Mét ngän löa lu«n ch¸y s¸ng, B¸o v¨n nghÖ, sè 7/1989. 20. Nam Hµ, §Êt miÒn §«ng. 21. Lª B¸ H¸n, TrÇn §×nh Sö, NguyÔn Kh¾c Phi (®ång chñ biªn), Tõ ®iÓn thuËt ng÷ v¨n häc, NXB Gi¸o dôc, 2006. 22. NguyÔn V¨n H¹nh, NguyÔn Minh Ch©u nh÷ng n¨m 1980 vµ sù ®æi míi c¸ch nh×n vÒ con ng-êi, T¹p chÝ v¨n häc, sè 3/1993. 23. §ç §øc HiÓu, Thi ph¸p hiÖn ®¹i, NXB Héi nhµ v¨n, 2003. 24. NguyÔn Träng Hoµn, NguyÔn Minh Ch©u vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm, NXB Gi¸o dôc, 2004. 25. NguyÔn TrÝ Hu©n, Chim Ðn bay, NXB Qu©n ®éi nh©n d©n, 1995. 26. NguyÔn TrÝ Hu©n, N¨m 1975 hä ®· sèng nh- thÕ, NXB Qu©n ®éi nh©n d©n, 1985. 27. Lª Quang H-ng, Mét h×nh t-îng n«ng d©n ®iÓn h×nh trong s¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u ( vÒ nh©n vËt l·o Khóng trong Kh¸ch ë quª ra vµ Phiªn chî Gi¸t), T¹p chÝ V¨n nghÖ qu©n ®éi, sè 10/1987. 28. NguyÔn Kh¶i, Thêi gian cña ng-êi, NXB T¸c phÈm míi,1985. 29. Ma V¨n Kh¸ng, TiÓu thuyÕt, nghÖ thuËt kh¸m ph¸ cuéc sèng, B¸o v¨n nghÖ, sè 17/1998. 30. Chu Lai, N¾ng ®ång b»ng, NXB Qu©n ®éi nh©n d©n, 1985. 31. Chu Lai, ¡n mµy dÜ v·ng, NXB Héi nhµ v¨n, 1992. 32. Ph¹m Gia L©m, TiÓu thuyÕt chiÕn tranh Nga X«-ViÕt hiÖn ®¹i: nh÷ngvÊn ®Ò vÒ thi ph¸p cña thÓ lo¹i, T¹p chÝ v¨n häc sè 11/1995. 33. M· Giang L©n, V¨n häc hiÖn ®¹i ViÖt nam-vÊn ®Ò- t¸c gi¶, NXB Gi¸o dôc, 2005. 34. T«n Ph-¬ng Lan, L¹i Nguyªn ¢n (biªn so¹n), NguyÔn Minh Ch©u, con ng-êi vµ t¸c phÈm, NXB Héi nhµ v¨n, 1991. 35. T«n Ph-¬ng Lan, Nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n nghÖ qu©n ®éi th¸ng 4/1994. 36. T«n Ph-¬ng Lan, Phong c¸ch nghÖ thuËt NguyÔn Minh Ch©u , NXB Khoa häc x· héi, 2002. 37. T«n Ph-¬ng Lan, Trang giÊy tr-íc ®Ìn, NXB Khoa häc x· héi, 2002. 38. T«n Ph-¬ng Lan, Mét vµi suy nghÜ vÒ con ng-êi trong v¨n xu«i thêi k× ®æi míi, T¹p chÝ v¨n häc sè 9/ 2001. 39. T«n Ph-¬ng Lan, T×m tßi còng lµ sù kh¼ng ®Þnh, T¹p chÝ v n¨ häc, sè 4/ 1987. 40. T«n Ph-¬ng Lan, Mét vµi lo¹i h×nh nh©n vËt trong s¸ng t¸c cña NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n nghÖ, sè 6/1997. 41. T«n Ph-¬ng Lan, V¨n ch-¬ng vµ c¶m nhËn, NXB Khoa häc x· héi, Hµ Néi, 2005. 42. T«n Ph-¬ng Lan, T×m hiÓu t- t-ëng nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u qua quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng-êi, T¹p chÝ v¨n häc, sè 4/ 1996. 43. Th¸i B¸ Lîi, Thung lòng thö th¸ch, 44. NguyÔn V¨n Linh , Nãi chuyÖn víi v¨n nghÖ sÜ, B¸o v¨n nghÖ sè ngµy 17/10/1987. 45. Ph¹m Quang Long, Th¸i ®é cña NguyÔn Minh Ch©u vÒ con ng-êi niÒm tin pha lÉn lo ©u, T¹p chÝ v¨n häc sè 9/1996. 46. NguyÔn V¨n Long, VÒ c¸ch tiÕp cËn ®¸nh gi¸ v¨n häc ViÖt Nam sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, T¹p chÝ céng s¶n, sè 10/1995. 47. NguyÔn V¨n Long, L· Nh©m Th×n (®ång chñ biªn), V¨n häc ViÖt Nam sau 1975, nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y, NXB Gi¸o dôc, 2006. 48. NguyÔn V¨n Long, V¨n häc ViÖt Nam trong thêi ®¹i míi, NXB Gi¸o dôc, 2006. 49. NguyÔn §¨ng M¹nh, H-íng ®i vµ triÓn väng cña NguyÔn Minh Ch©u , B¸o v¨n nghÖ. sè 364/1970. 50. NguyÔn §¨ng M¹nh, Nh÷ng ngµy cuèi cïng gÆp NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n nghÖ qu©n ®éi. sè 2/1989. 51. §Æng NhËt Minh, Bao giê cho ®Õn th¸ng m-êi, TuyÓn tËp kÞch b¶n ®iÖn ¶nh, NXB ThuËn Hãa, HuÕ, 2002. 52. Lª Thµnh NghÞ, NguyÔn Minh Ch©u vµ ng«i nhµ cã ngän löa Êm, B¸o V¨n nghÖ. sè 5/1999. 53. Nguyªn Ngäc, V¨n xu«i sau 1975 thö th¨m dß ®«i nÐt vÒ quy luËt ph¸t triÓn, T¹p chÝ V¨n häc, sè 4/1991. 54. L· Nguyªn, NguyÔn Minh Ch©u vµ nh÷ng tr¨n trë trong ®æi míi t- duy nghÖ thuËt, T¹p chÝ V¨n häc, sè 2/1989. 55. B¶o Ninh, Th©n phËn cña t×nh yªu, NXB Héi nhµ v¨n, 1990. 56. NguyÔn Träng O¸nh, §Êt tr¾ng, NXB Qu©n ®éi nh©n d©n, 1984. 57. Huúnh Nh- Ph-¬ng, §äc “Ng-êi ®¯n b¯ trªn chuyÕn t¯u tèc h¯nh“, B¸o v¨n nghÖ, sè 32/1984. 58. Ph¹m ThÞ Ph-¬ng, T×m hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt qua kÕt cÊu truyÖn ng¾n, T¹p chÝ v¨n häc, sè 4/1998. 59. Hå Ph-¬ng, Nhí tiÕc mét tµi n¨ng v¨n häc, B¸o nh©n d©n ngµy 28-1-1989. 60. §oµn §øc Ph-¬ng, ChiÕc thuyÒn ngoµi xa cña NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n häc, sè 9/2006. 61. TrÇn §×nh Sö, BÕn quª- mét phong c¸ch trÇn thuËt cã chiÒu s©u, B¸o v¨n nghÖ, sè 8/1987. 62. TrÇn §×nh Sö, MÊy ghi nhËn vÒ sù ®æi míi cña t- duy nghÖ thuËt vµ h×nh t-îng con ng-êi, T¹p chÝ V¨n häc, sè 6/1986. 63. Bïi ViÖt Th¾ng, TruyÖn ng¾n- nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt vµ thùc tiÔn thÓ lo¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2000. 64. Bïi ViÖt Th¾ng, V¨n xu«i gÇn ®©y vµ quan niÖm vÒ con ng-êi, T¹p chÝ V¨n häc, sè 6/1991. 65. Bïi ViÖt Th¾ng, TruyÖn ng¾n vµ sù s¸ng t¹o t×nh huèng, B¸o v¨n nghÖ trÎ, sè 8/1998. 66. Bïi ViÖt Th¾ng, VÊn ®Ò t×nh huèng trong truyÖn ng¾n NguyÔn Minh Ch©u, T¹p chÝ v¨n häc, sè 2/1994. 67. Bïi ViÖt Th¾ng, TruyÖn ng¾n- nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt vµ thùc tiÔn thÓ lo¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2002 68. TuÊn Thµnh, Anh Vò, NguyÔn Minh Ch©u, t¸c phÈm vµ d- luËn, NXB V¨n häc, 2002. 69 BÝch Thu, Nh÷ng thµnh tùu cña truyÖn ng¾n sau 1975 , T¹p chÝ V¨n häc, sè 9/1996. 70. Lý Hoµi Thu, Sù vËn ®éng cña c¸c thÓ lo¹i v¨n xu«i trong v¨n häc thêi k× ®æi míi, T¹p chÝ V¨n hãa NghÖ thuËt, sè 1/2002. 71. Lý Hoµi Thu , §ång c¶m vµ s¸ng t¹o, NXB V¨n häc, 2005. 72. Mai Thôc, Nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u vµ nh÷ng trang viÕt vÒ ®êi th-êng, B¸o Hµ Néi Míi ngµy 18/1/1989. 73. NguyÔn Kh¾c Tr-êng, M¶nh ®Êt l¾m ng-êi nhiÒu ma, NXB HN, 2004 74. NhiÒu t¸c gi¶, Trao ®æi vÒ truyÖn ng¾n nh÷ng n¨m gÇn ®©y cña NguyÔn Minh Ch©u, B¸o V¨n nghÖ, sè 27, 28/1985.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfv_l2_01513_9108_2006745.pdf
Tài liệu liên quan