Giáo án Hóa học 9 - Tuần 26

Ngày soạn: 19/02/2018 Ngày dạy : 9A: 27/02/2018 9B: 27/02/2018 TUẦN 26 TIẾT 49: AXETILEN *Những kiến thức học sinh đã biết có liên quan tới bài học: Tính chất của etilen I. Mục tiêu: 1/ Kiến thức: - Học sinh nắm được công thức cấu tạo , tính chất vật lí , tính chất hoá học của axetilen - Học sinh nắm được khái niệm và đặc điểm của liên kết ba - Củng cố các kiến thức chung về hiđrocacbon : Không tan trong nước , dễ cháy tạo ra CO2 và H2O đồng thời toả nhiệt mạnh . - Hs biết một số ứng dụng quan trong của axetilen 2/ Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng viết phương trình phản ứng cộng , bước đầu biết dự đoán tính chất của các chất dựa vào thành phần cấu tạo . 3/Thái độ: - Giáo dục cho các em tính cẩn thận và ý thức học tập bộ môn 4, Định hướng phát triển năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học( hs biết tự thực hiện những nhiệm vụ mà giáo viên giao cho về nhà như làm bài tập, chuẩn bị bài mới), năng lực giải quyết vấn đề( biết vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề trong đời sống cũng như trong học tập), năng lực sáng tạo, năng lực tự quản lý, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán Năng lực chuyên ngành: + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học ( biết cách đọc tên các chất ) + Năng lực tính toán hóa học ( biết cách sử dụng các phép tính số mol, nồng độ tính toán). + Năng lực thực hành thí nghiệm: Biết cách sử dụng hóa chất và thiết bị để làm thí nghiệm, biết quan sát và mô tả các hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm. II. Chuẩn bị: 1/ Đồ dùng dạy học: Gv : Mô hình phân tử axetilen ( cả hai dạng ) , bảng phụ , giá sắt , ống nghiệm có nhánh ( có ống dẫn khí ) , đèn cồn , chậu thuỷ tinh , bình thu khí , giá ống nghiệm , panh , diêm , lọ thu sẵn khí C2H2 , nước , đất đèn , dung dịch brom. 2/ Phương pháp: Đàm thoại + so sánh + diễn giảng + phiếu học tập + hoạt động nhóm + thực hành thí nghiệm III. Các hoạt động dạy và học: Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh I . Tính chất vật lí của axetilen -Là chất khí , không màu , không mùi , ít tan trong nước . - Nhẹ hơn không khí II . Cấu tạo phân tử H- C = C- H Viết gọn : CH CH Đặc điểm : - Giữa hai nguyên tử cacbon có liên kết ba - Trong liên kết ba có hai liên kết kém bền , dễ đứt ra trong phản ứng hoá học III . Tính chất hoá học 1 . Axetilen có cháy không - Axetilen cháy trong không khí với ngọn lửa sáng - Phản ứng toả nhiều nhiệt t0 2 C2H2 + 5 O2 à 4 CO2 + 2 H2O 2 . Axetilen có làm mất màu dung dịch brom không Phương trình : CH = CH + Br – Br BrCH = CHBr Thu gọn : C2H2 + Br2 à C2H2Br2 Br-CH=CH-Br + Br-Br àBr2CH– CHBr2 Viết gọn : C2H2Br2 + Br2à C2H2Br4 IV. Ứng dụng V . Điều chế CaC2+2H2O àC2H2 + Ca(OH)2 Hoạt động 1: Ổn định tổ chức lớp Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15 phút Đề bài : Trình bày tính chất hoá học cuả Etilen? Biểu điểm - Đáp án : 1, Phản ứng cháy C2H4 + 3 O2 à2 CO2 + 2 H2O 2, Tác dụng với dd brôm C2H4+Br2 à C2H4Br2 -Nhận xét:... 3, Phản ứng trùng hợp ...CH2 = CH2 + CH2 = CH2... t0 , p , xt ... CH2-CH2-CH2-CH2... Tính chất 1,3 : mỗi tính chất cho 3 điểm Tính chất 2: 4 điểm. Gv thu bài và nhận xét về thái độ làm bài kiểm tra. Hoạt động 3: I . Tính chất vật lí của axetilen Gv : ( Vào bài ) giới thiệu mục tiêu của tiết học , giới thiệu công thức phân tử , phân tử khối của C2H2 Gv: Yêu cầu học sinh quan sát lọ đựng C2H2 Gv : Cho biết tính chất vật lí của C2H2 Hoạt động 4: II . Cấu tạo phân tử Gv : Hướng dẫn học sinh các nhóm hoạt động với các nội dung sau : Sử dụng đồ lắp ráp mô hình phân tử để biểu diễn mô hình phân tử của axetilen , viết công thức cấu tạo của axetilen , nhận xét đặc điểm cấu tạo . Gv : Gọi hai học sinh lên bảng viết công thức cấu tạo của axetilen và nhận xét đặc điểm cấu tạo của nó . Gv : Giới thiệu liên kết ba Hoạt động 5: III . Tính chất hoá học Gv : Đặt câu hỏi : Dựa vào đặc điểm cấu tạo của nó em hãy cho biết axetilen có những tính chất hoá học nào ? Giải thích ngắn gọn . Gv: Gọi một số học sinh nêu ( gợi ý : so sánh công thức cấu tạo với một số hợp chất hữu cơ đã học ) Gv : Đặt vấn đề – Chúng ta sẽ dùng thí nghiệm để kỉêm tra các dự đoán của các em 1 . Axetilen có cháy không Gv : Làm thí nghiệm điều chế và đốt cháy axetilen Gv ? Hãy nêu hiện tượng xảy ra . Gv ? Hãy viết phương trình phản ứng xảy ra ? Gv : Cho nhận xét phương trình phản ứng của học sinh vừa viết . Gv : Liên hệ - đây là phản ứng toả nhiều nhiệt do đó axetilen được dùng làm nhiên liệu của đèn xì : oxi – axetilen 2 . Axetilen có làm mất màu dung dịch brom không Gv : Treo bảng phụ và hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán Gv : Gọi đại diện vài nhóm nhận xét hiện tượng Gv : Treo bảng phụ phương trình phản ứng của thí nghiệm thể hiện bản chất của phản ứng cộng brom trong dd để học sinh dễ viết phương trình phản ứng và thể hiện rõ : - Liên kết đứt - Nguyên tử brom liên kết với các nguyên tử cacbon có liên kết đứt . Gv : Yêu cầu một học sinh lên bảng viết phương trình phản ứng . Gv : Bổ sung thêm tiếp phương trình thứ hai Gv : Có thể cho học sinh sử dụng mô hình phẳng để thể hiện công thức cấu tạo của các chất tham gia và các sản phẩm Gv : Giới thiệu : Trong điều kiện thích hợp , axetilen cũng có phản ứng cộng với hiđro và một số chất khác . Gv : Dựa vào đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của axetilen , các em hãy so sánh : -Cấu tạo phân tử của axetilen , metan , etilen -Tính chất hoá học của metan , etilen , axetilen Gv : Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm và trình bày ra bảng nhóm ( có sẵn bảng để so sánh ) Gv : Thu bảng nhóm sau đó cho đại diện nhóm nhận xét Metan ( CH4 ) Etilen (C2H4 ) Axetilen ( C2H2) Đặc điểm cấu tạo Liên kết đơn Liên kết đôi Liên kết ba Tính chất hoá học giống nhau Phản ứng cháy Phản ứng cháy Phản ứng cháy Tính chất hoá học khác nhau Phản ứng thế Phản ứng cộng Phản ứng cộng Hoạt động 6 IV. Ứng dụng Gv : Gọi học sinh đọc sách giáo khoa và yêu cầu các em tóm tắt các ứng dụng của axetilen Hoạt động 7 V . Điều chế Gv : Gọi học sinh nêu lại cách điều chế axetilen ( đã làm ở hoạt động 3 ) Gv : Giới thiệu công thức của canxi cacbua là CaC2 Gv : Yêu cầu học sinh viết phương trình phản ứng Gv : Giới thiệu : Hiện nay , axetilen thường được điều chế bằng cách nhiệt phân metan ở nhiệt độ cao . Hoạt động cuối: Vận dụng, đánh giá, dặn dò a) Củng cố: Gv ? Hãy tóm tắt các nội dung chính của bài Gv: Cho nhận xét bổ sung nếu có Gv : Treo bảng phụ với nội dung bài tập : Cho các hợp chất có công thức : CH4 , C2H4 , C2H2 a , Viết công thức cấu tạo của các hợp chất trên b , Trong các chất trên chất nào có phản ứng thế với clo ? Chất nào tác dụng được với dd brom . Viết phương trình phản ứng xảy ra ? Gv : Gọi hai học sinh lên bảng trình bày lời giải . a, Công thức viết như sách giáo khoa b, CH4 có phản ứng thế với clo , C2H4 và C2H2 có phản ứng cộng với brom Phương trình phản ứng như sách giáo khoa . Gv: Cho học sinh nhận xét sửa sai nếu có . b) Hướng dẫn về nhà: Học thuộc tính chất vật lí , tính chất hoá học , ứng dụng và cách điều chế axetilen Làm các bài tập : 1,2,3,4,5 / 122 sách giáo khoa Đọc trước bài : “ Benzen ” Hs các lớp kiểm tra sĩ số và báo cáo sĩ số của lớp mình. Hs 1: Trả lời Hs 1 : Trả lời lí thuyết như sách giáo khoa Gv : Gọi hai học sinh lên bảng chữa bài tập Hs2 : Chữa bài tập 2 /119 sgk Hs3 : Chữa bài tập 4 /119 sgk Hs khác nhận xét bổ sung. Hs : Nghe và ghi bài Hs :Nêu tính chất vật lí của axetilen : Hs : Hoạt động theo nhóm lắp ráp công thức cấu tạo của axetilen . Hs : Lên bảng viết công thức cấu tạo Hs : Có thể dự đoán một số tính chất sau : Có phản ứng cháy Có phản ứng cộng Hs : Quan sát thí nghiệm và nêu hiện tượng ( đúng như dự đoán của chúng ta ) Hs : Viết phương trình phản ứng : Học sinh làm thí nghiệm theo nhóm Hs : Nêu hiện tượng và nhận xét - Hiện tượng : dd brom bị nhạt màu . - Nhận xét : Đúng như dự đoán của ta , axetilen có phản ứng cộng với brom Hs : Viết phương trình phản ứng xảy ra theo như sách giáo khoa . Sản phẩm sinh ra có liên kết đôi trong phân tử nên có thể cộng tiếp với phân tử brom nữa Hs : Ghi và ghi bài Hs : Hoạt động theo nhóm Hs : Nêu ứng dụng của axetilen như sách giáo khoa Hs : Trong phòng thí nghiệm , axetilen được điều chế bằng cách : Cho đất đèn tác dụng với nước Hs : Phương trình phản ứng : Hs : Tóm tắt các nội dung chính của bài Hs : Làm bài tập vào vở Hs ghi lại nội dung hướng dẫn về nhà Ngày soạn: 19/02/2018 Ngày dạy : 9B: 02/03/2018 9A: 03/03/2018 TIẾT50 : BENZEN (giáo án chi tiết) *Những kiến thức học sinh đã biết có liên quan tới bài học: Phản ứng thế, phản ứng cộng , cách viết công thức dạng mạch vòng. I. Mục tiêu: 1/ Kiến thức: + Học sinh biết được cấu tạo phân tử, tính chất hoá học của benzen + Hs viết phương trình phản ứng thế của benzen với brom và tiếp tục củng cố kĩ năng làm toán . + Liên hệ thực tế : Một số ứng dụng của benzen 2/ Kĩ năng: + Rèn luyện kĩ năng quan sát thí nghiệm , từ các hiện tượng thí nghiệm , rút ra tính chất . 3/Thái độ: 4, Định hướng phát triển năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học( hs biết tự thực hiện những nhiệm vụ mà giáo viên giao cho về nhà như làm bài tập, chuẩn bị bài mới), năng lực giải quyết vấn đề( biết vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề trong đời sống cũng như trong học tập), năng lực sáng tạo, năng lực tự quản lý, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán Năng lực chuyên ngành: + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học ( biết cách đọc tên các chất ) + Năng lực tính toán hóa học ( biết cách sử dụng các phép tính số mol, nồng độ tính toán). + Năng lực thực hành thí nghiệm: Biết cách sử dụng hóa chất và thiết bị để làm thí nghiệm, biết quan sát và mô tả các hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm. II. Chuẩn bị: 1/ Đồ dùng dạy học: Hoá chất ; C6H6 , H2O , dd Brom , dầu ăn , Dụng cụ: Bảng phụ , ống nghiệm , đế sứ thí nghiệm , kẹp gỗ , diêm , bộ lắp ghép phân tử bezen 2/ Phương pháp: Đàm thoại , hoạt động nhóm , thực hành thí nghiệm III. Các hoạt động dạy và học: Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Tính chất vật lí + Benzen là chất lỏng , không màu , không tan trong nước , nhẹ hơn nước + Hoà tan dầu ăn và nhiều chất khác như nến , cao su , iốt ... + Benzen độc II . Cấu tạo phân tử H H C H C C C C H C H H Hoặc : CH CH CH CH CH CH Hoặc : Hs : Đặc điểm của benzen : + Sáu nguyên tử cacbon liên kết với nhau tạo thành một vòng 6 cạnh khép kín đều III. Tính chất hoá học 1 Benzen có cháy không . HS : Giải thích : Có sự khác nhau như trên là do phân tử benzen có cấu tạo đặc biệt 2 . Benzen có phản ứng thế với brom không Hs : Phản ứng thế : Tác dụng với dung dịch brom Fe , t0 C6H6 + Br2 C6H5Br + HBr Hoạt động 1: Ổn định tổ chức lớp Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ Đề bài : Đề 1:Trình bày tính chất hoá học cuả Etilen? Đề 2: Trình bày tính chất hoá học cuả Axetilen? Viết PTHH điều chế axetilen trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp? Biểu điểm - Đáp án : 1, Phản ứng cháy C2H4 + 3 O2 à2 CO2 + 2 H2O 2, Tác dụng với dd brôm C2H4+Br2 à C2H4Br2 -Nhận xét:... 3, Phản ứng trùng hợp ...CH2 = CH2 + CH2 = CH2... t0 , p , xt ... CH2-CH2-CH2-CH2... Tính chất 1,3 : mỗi tính chất cho 3 điểm Tính chất 2: 4 điểm. Gv thu bài và nhận xét về thái độ làm bài kiểm tra. Hoạt động 3: Tính chất vật lí Gv : Giới thiệu bài Gv: Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm : Cho benzen vào nước Cho vài giọt dầu ăn vào benzen Gv : Gọi học sinh nhận xét về trạng thái , màu sắc , tính chất tan .....của benzen . Từ đó nêu tính chất vật lí của benzen Hoạt động 4: II . Cấu tạo phân tử Gv : Yêu cầu học sinh lắp ráp mô hình cấu tạo phân tử của benzen bằng bộ dụng cụ đã có sẵn Gv : Gọi học sinh lên bảng viết lại các dạng cấu tạo của benzen . Gv: Cho học sinh nhận xét sửa sai Gv: Từ công thức cấu tạo của phân tử em hãy cho biết benzen có cấu tạo như thế nào Gv: Cho nhận xét bổ sung thêm nếu có . Gv : Treo bảng phụ với nội dung câu hỏi : Dựa vào công thức cấu tạo của benzen hãy cho biết nó có tính chất hoá học như thế nào ? ( nó có tính chất nào giống và khác với các hợp chất hữu cơ đã học ) Yêu cầu các nhóm thực hiện theo nhóm và đại diện nhóm đứng tại chỗ trả lời câu hỏi đó . Gv : Cho học sinh nhận xét và bổ sung thêm tính chất . Hoạt động 5 III. Tính chất hoá học Gv : Làm thí nghiệm đốt cháy và gọi học sinh nhận xét ( có muội than ) Gv: Benzen dễ cháy tạo ra CO2 , H2O . Khi cháy trong không khí , ngoài CO2 , H2O còn sinh ra muội than . GV : Benzen không có phản ứng cộng với brôm trong dung dịch ( không làm mất màu dd brom như etilen và axetilen ) Gv ? Vậy benzen có tính chất hoá học gì ? Gv : Mô tả thí nghiệm benzen tác dụng với brom Gv : Từ đó hãy viết phương trình phản ứng xảy ra ? Hoạt động cuối: Vận dụng, đánh giá, dặn dò + Nêu tính chất vật lí của benzen , tính chất hoá học của benzen và các ứng dụng của nó . Hs : Trả lời Gv : Nhận xét + Học thuộc tính chất vật lí , tính chất hoá học của benzen , so sánh được tính chất hoá học của các loại chất mà ta đã học ở chương 4 + Làm các bài tập : 1 , 3, 4 sách giáo khoa . Hs các lớp kiểm tra sĩ số và báo cáo sĩ số của lớp mình. Hs 1: Trả lời Hs 2: Hs khác nhận xét bổ sung. Hs : Nghe giáo viên giới thiệu bài Hs :Nêu các tính chất vật lí của benzen Hs : Cấu tạo phân tử Hs : Trả lời như sách giáo khoa Hs : Đặc điểm của benzen : + Sáu nguyên tử cacbon liên kết với nhau tạo thành một vòng 6 cạnh khép kín đều Hs suy nghĩ trả lời hs làm thí nghiệm theo nhóm, quan sát và báo cáo kết quả Hs lên bảng viết PTHH