Giáo trình Thực hành linh kiện điện tử

số tương ứng với màu Giaù trò ño bằng VOM R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10 Nhaän xeùt: ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------  Thöïc haønh ñoïc vaø laáy caùc ñieän trôû theo yeâu caàu.  Ño bieán trôû: ño 2 chaáu bìa, giöõa chaáu bìa vôùi hai chaáu ngoaøi. Khi xoay truïc chuù yù chieàu taêng giaûm. 3.2.4.2 Nhaän daïng, ño kiểm tra tuï, đoïc trò soá tụ: Tụ điện Đọc giá trị ghi trên thân tụ Thang đo Hiện tượng Nhận xét C1 C2 C3 C4  Nhaän xeùt: ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài 1: Sử dụng VOM và linh kiện thụ động 14 3.2.4.3 Ñoïc vaø ño trò soá cuoän daây: - Ño thöû Relay, söû duïng relay chuù yù 2 thoâng soá quan troïng aùp hoaït ñoäng cuûa cuoän daây baèng caùc tieáp ñieåm chòu ñöïng. - Ño thöû bieán theá: + Ño Ω cuoän sô caáp, thöù caáp. + Ño caùch ñieän giöõa 2 cuoän sô vaø thöù caáp. - Ño thöû loa: choïn thang ño Rx1, moät que ño chaám saün treân loa, que coøn laïi kích thích leân chaáu coøn laïi, kim nhaûy theo vaø loa phaùt tieáng reït reït laø toát. Taïi sao? ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 15 Baøi 2: KYÕ THUAÄT XI HAØN VAØ THIEÁT KEÁ MAÏCH IN I.THIEÁT BÒ SÖÛ DUÏNG: - Moû haøn ñieän 40W, ñoà gaùc moû haøn ñieän. - Daây ñoàng moãi hoïc sinh khoaõng 0,5m. - Chì haøn, nhöïa thoâng haøn, keàm caét vaø dao. - Maïch in moãi hoïc sinh 1taám maïch in 4x5cm. - Thuoác ngaâm maïch in. - Giaáy nhaùm nhuyeãn, buùt loâng daàu. II.MUÏC TIEÂU: - Naém ñöôïc phöông phaùp haøn vaø söû duïng moû haøn. - Thöïc haønh caùc moái haøn cô baûn theo ñuùng thao taùc kyõ thuaät. - Haøn ñöôïc caùc moái noái ñaït yeâu caàu veà kyõ thuaät vaø myõ thuaät. - Haøn linh kieän vaø vaän haønh vaøo maïch. - Thieát keá ñöôïc maïch in theo ñuùng yeâu caàu. III.NOÄI DUNG: 3.1 KYÕ THUAÄT XI HAØN 3.1.1 Dụng cụ đồ nghề: 3.1.1.1 Mỏ haøn điện: - Sử dụng loại mỏ haøn duøng điện trở ñoát noùng 40W (khoâng duøng mỏ haøn đốt noùng theo nguyeân lyù ngắn mạch thứ cấp biến aùp, để traùnh ảnh hưởng của từ trường leân linh kiện khi haøn, nhất laø đối với IC CMOS). - Đồ gaùc mỏ haøn: khi chưa sử dụng mỏ haøn ta phải gaùc mỏ haøn vaøo đồ gaùc mỏ haøn. Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 16 3.1.1.2 Chì haøn, nhựa thoâng: - Chì haøn ñöôïc duøng trong quaù trình lắp raùp caùc mạch điện tử. Chì haøn dễ noùng chảy ôû nhieät ñoä khoaûng 600C ÷ 800C, coù đường kính 1mm, ruột rỗng chứa nhựa thoâng, hoặc được bọc nhựa thoâng beân ngoaøi. - Nhựa thoâng (chloro-phyll) ôû dạng rắn maøu vaøng nhạt. Ta neân ñöïng nhựa thoâng vaøo hộp để traùnh tình trạng vỡ vụn vaø dễ bảo quản hơn. Nhựa thoâng coù hai coâng dụng: rửa sạch (chất tẩy) nơi cần haøn để chì dễ baùm chặt, bảo vệ mối haøn với moâi trường (nhiệt độ, độ ẩm, hoùa chất). 3.1.1.3 Caùc loại keàm: - Keàm cắt: - Keàm mỏ vòt: 3.1.1.4 Dao, giấy nhaùm nhuyeãn: 3.1.2 Caùch chuaån bị mỏ haøn: - Kiểm tra đầu mỏ haøn nếu lỏng phải bắt lại vít đầu mỏ haøn. Kiểm tra daây cấp nguoàn điện. - Laøm sạch đầu mỏ haøn bằng giấy nhaùm. - Cấp điện, đợi mỏ haøn noùng phải tiến haønh xi chì leân đầu mỏ haøn ngay, traùnh để mỏ haøn noùng laâu sẽ bị oxy hoùa. - Nếu chưa sử dụng phải gaùc mỏ haøn vaøo đồ gaùc mỏ haøn. 3.2.2. Trình tự thực hiện thao taùc xi chì treân daây dẫn: - Tuốt lớp voû nhựa caùch điện treân daây. - Duøng dao hay giấy nhaùm ñaùnh sạch lớp oxide hay lớp men caùch điện bao quanh daây dẫn. Nếu sử dụng dao phải đặt lưỡi dao nghieâng 450 so với mặt daây để traùnh trầy xướt daây đồng. Daây được xem laø sạch khi daây ửng maøu đồng (maøu hồng nhạt) boùng đều quanh vị trí vừa laøm sạch. Điều quan trọng cần chuù yù, sau khi laøm sạch ta phải tiến haønh xi chì ngay. - Muốn xi chì, đầu tieân phải laøm noùng daây dẫn cần xi, đặt mỏ haøn beân dưới vaø vuoâng goùc với daây. Khi truyền nhiệt quan saùt nơi cần xi, maøu hồng của daây Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 17 sẽ saãm dần khi nhiệt độ gia tăng, trong luùc quan saùt ta đưa chì haøn tiếp xuùc leân daây dẫn, chì haøn đặt khaùc phía với đầu mỏ haøn. - Khi điểm cần xi chì đủ nhiệt ñoä, chì sẽ chảy ra vaø bọc quanh daây tại điểm xi chì. Nhờ thao taùc naøy, nhựa thoâng coù sẳn trong chì chảy ra tẩy sạch điểm cần xi, chì loang từ mặt treân xuống phía dưới vaø đi về phía nguồn nhiệt. Tuy nhieân nếu đưa quaù nhiều chì vaøo điểm xi chì, lớp xi quaù dầy hoặc bị baùm maøu naâu do nhựa thoâng chảy ra vaø chaùy treân điểm xi chì. - Daây đồng phải luoân tiếp xuùc với đầu mỏ haøn, thực hiện lieân tục theo nguyeân tắc tiến hai bước luøi một bước vaø xoay troøn daây đồng cho đến khi xong. 3.1.4 Caùc mối nối haøn daây cơ bản: 3.1.4.1 Haøn đấu hai đầu daây dẫn: Phương phaùp haøn naøy coøn gọi laø mối haøn gheùp đỉnh. Ta duøng phương phaùp naøy khi muốn tạo caùc đoạn daây dẫn hình đa giaùc hoặc coù thể nối daøi hai daây daãn ngắn. Tuy nhieân, mối haøn naøy khoù thực hiện vaø coù độ bền cơ keùm hơn caùc kiểu khaùc. 3.1.4.2 Mối haøn gheùp song song: Thường duøng để nối hai daây dẫn với nhau. Khoảng caùch giao nhau thường được chọn tuỳ theo yeâu cầu. Trong quaù trình thực tập neân choïn khoảng caùch giao nhau ngắn nhất laø 5mm rồi tăng dần theo trình độ. 3.1.4.3 Mối haøn gheùp vuoâng goùc: Mối haøn đạt yeâu cầu phải tạo chì baùm đủ quanh điểm đặt hai daây dẫn vuoâng goác. Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 18 3.1.4.4 Haøn xoắn: duøng để haøn gộp caùc daây dẫn nhiều sợi. 3.1.4.5 Haøn linh kiện leân mạch in: Khi haøn duøng chì haøn chấm nhanh leân chaân linh kiện tại mối haøn. Khoâng để mỏ haøn quaù laâu tại mối haøn sẽ laøm troùc đường mạch in. Chaân linh kiện khoâng để thoø daøi qua moái haøn. Đối với linh kiện khoâng chịu được nhiệt phải duøng kẹp tản nhiệt. 3.1.5 CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP - Học sinh tiến haønh xi chì leân daây dẫn theo caùc bước đaõ được hướng dẫn. Thực hiện ñuùng caùc thao taùc kỹ thuật cho đến khi đạt yeâu cầu. - Thực hiện caùc mối haøn daây cơ bản. Khi thực tập cố gắng khoâng để rơi vaøo caùc mối haøn khoâng đạt yeâu cầu. - Sinh vieân duøng dụng cụ uốn cong, kết hôïp với caùc caùch haøn gheùp tiến haønh haøn teân của mình vaø caùc hình theo ñuùng yeâu cầu kyõ thuaät. - Thực haønh haøn linh kiện leân board mạch nổi. 3.2 KYÕ THUAÄT MAÏCH IN 3.2.1 Moät soá quy taéc khi thieát keá moät maïch in: - Đơn giản hoùa sơ đồ nguyeân lyù. - Phải biết nhaän dạng vaø chaân linh kiện, yeâu cầu bố trí linh kiện. - Caùc linh kiện phải coù chổ haøn chaân linh kiện rieâng, khoâng haøn hai chaân linh kiện vaøo một loã. - Đường mạch in coù thể đi vaøo giữa hai chaân linh kiện nhưng hai linh kiện khoâng được nằm chồng cheùo laãn nhau. - Caùc đường mạch khoâng tiếp xuùc ở sơ đồ nguyeân lyù thì treân mạch sơ đồ mạch in khoâng được giao nhau. Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 19 3.2.2 . Quy trình thieát keá maïch in treân giaáy: - Duøng một tờ giấy chia oâ ly vaø đặt caùc linh kiện leân đoù. Sắp xếp hợp lyù vị trí caùc linh kiện: caùc transistor hay IC coâng suất thì đặt nơi ñể bắt miếng nhoâm tản nhiệt, caùc nuùt chỉnh đặt nơi khoâng bị cản trở để điều chỉnh, caùc IC vaø caùc linh kiện baùn dẫn khaùc phải đặt xa caùc linh kiện phaùt nhiệt mạnh. Nếu mạch laøm việc ở tần số cao thì coøn phải chuù yù đến tham số kyù sinh. - Duøng viết chấm caùc chaân để gắn linh kiện. - Duøng viết toâ đậm caùc đường nối mạch giữa caùc chaân linh kiện. - Cố gắng đặt linh kiện sao cho đường nối mạch coù tổng chiều daøi ngắn nhất, chiều rộng to nhất vaø ít uốn cong nhất. - Chuù yù linh kiện vaø caùc đường mạch nằm đối mặt nhau treân tấm mạch in nenâ ta phải laøm sơ đồ bố trí linh kiện ngược vôùi sơ đồ mạch in. Neân thiết lập cả hai sơ đồ tương ứng với hai mặt của tấm mạch in. 3.2.3 Caùc böôùc thöïc hieän moät taám maïch in: - Sau khi đaõ thiết kế mạch in treân giấy, tiến haønh cắt tấm mạch in theo đuùng kích thước đaõ thực hiện treân giấy. - Duøng giũa vaø giấy nhaùm chaø phẳng caùc cạnh sắc của tấm mạch in. Duøng giấy nhaùm nhuyễn chaø sạch lớp bẩn vaø oxy hoùa baùm ở treân bản mặt đồng của tấm mạch in. - Cắt tấm giấy vừa vẽ sơ đồ mạch in ở treân chập leân tấm mạch bề mặt đồng. Duøng pointou nhọn đaùnh dấu caùc điểm nuùt hay caùc điểm chaân linh kiện leân mạch in (coù thể duøng giấy than để in sơ đồ mạch đaõ vẽ leân bề mặt đồng). - Duøng viết loâng dầu (dung moâi aceton) toâ caùc điểm haøn chaân linh kiện vaø caùc điểm pad nối mạch, duøng thước để vẽ caùc đường nối mạch treân mặt đồng (dựa theo caùc điểm pointou vừa định vị vaø sơ đồ mạch đaõ vẽ trước). Lưu yù caùc đường tín hiệu vẽ maõnh coøn caùc đường nguồn neân vẽ to; caùc mối haøn mass vaø mạch mass phải được thiết kế lớn vaø chạy bao quanh hệ mạch. - Sau khi đaõ vẽ xong caùc đường nối mạch, ta quan saùt xem, coù vị trí naøo bị vẽ khoâng liền neùt hay khoâng, độ đậm caùc đường phải đều nhau, đồng thời khoâng bỏ soùt đường mạch naøo cả. Trường hợp cần thiết chờ cho mực khoâ hẳn rồi đồ lại một lần nữa. Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 20 - Duøng dao beùn cạo sửa caùc bieân của đường mạch sao cho ñöôøng maïch an toàn vaø đẹp. - Khi đaõ vẽ hoaøn chỉnh, chờ cho mưc khoâ rồi cho bảng mạch ngaâm vaøo dung dịch thuốc ngaâm mạch in. Mặt đồng cho hướng xuống phía dưới, hoá chất tẩy sẽ ăn moøn lớp đồng tại caùc vị trí khoâng baùm mực vaø để nguyeân lớp đồng tại caùc vị trí được bao phủ bằng caùc đường vẽ mực. Muốn lớp đồng bị “ăn nhanh” thì neân pha bột ngaâm vôùi nước ấm, khi tẩy neân lắc tấm mạch in trong chậu thuốc. - Sau khi tẩy xong caùc vuøng đồng khoâng cần thiết, rửa mạch in với nước sạch nhiều lần, duøng xăng hoặc cồn lau sạch caùc đường mực. - Dung khoan (mũi khoan coù đường kính 0,8mm ÷1mm) để khoan caùc lổ cắm chaân linh kiện (coù thể duøng maùy đuïc loã). - Đaùnh sơ mạch in bằng giấy nhaùm nhuyễn vaø nước, laøm sạch rồi sơn phủ leân một lớp dung dịch nhựa thoâng (nhựa thoâng coù pha xăng) để coù thể bảo quản mạch laâu ngaøy khoâng bị leân lớp ten xanh hoặc ố đen. 3.2.4 CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP: 3.2.4.1 Veõ sô ñoà maïch in töø sô ñoà nguyeân lyù: Học sinh tiến haønh thiết kế mạch in treân giấy từ một số sơ đồ mạch nguyeân lyù sau: - GND +VDC C 2200µF/25V R 560Ω led VAC + 220VAC Các cách xếp linh kiện điển hình theo các mẫu sau: Bài 2: Kỹ thuật xi hàn và thiết kế mạch in 21 - Tiến haønh thực hiện mạch in từ sơ đồ thiết kế treân theo sự hướng dẫn của giaùo vieân. 3.2.4.2 . Khoâi phuïc sô ñoà nguyeân lyù töø sô ñoà maïch in: 3.2.4.3 Maïch in maãu của mạch cầu chỉnh lưu : 3.2.4.3.1. Sơ đồ bố chí linh kiện mẫu: 3.2.4.3.1. Sơ đồ thiết kế mạch in mẫu: ~ ~ _ + 3.2.4.3.1. Sơ đồ thiết kế mạch in mẫu bằng chương trình máy tính: Bài 3: Diode 22 KA P N Baøi 3 : DIODE I.THIEÁT BÒ SÖÛ DUÏNG: - Caùc loaïi Diode. II.MUÏC TIEÂU: - Nhaän daïng, ño thöû Diode. - Khaûo saùt hoaït ñoäng cuûa Diode. III.NOÄI DUNG: 3.1 Coâng duïng: - Duøng ñeå chuyeån ñoåi ñieän xoay chieàu AC thaønh ñieän moät chieàu DC (naén ñieän hay chænh löu). - OÅn ñònh ñieän aùp. - Haïn bieân tín hieäu (traùnh ñöôïc nhieãu). - Taùch tín hieäu ra khoûi soùng mang cao taàn. - Choïn coäng höôûng ñaøi. 3.2 Phaân loaïi - kyù hieäu – hình daïng : 3.2.1 Diode naén ñieän: Kyù hieäu: Diode naén ñieän chæ hoaït ñoäng daãn doøng ñieän töø cöïc P (anot) sang cöïc N (catot) khi vaø chæ khi ñieän aùp cöïc P lôùn hôn ñieän aùp cöïc N (VP>VN) töùc UPN> 0, goïi laø phaân cöïc thuaän cuûa diode. Khi ñaët vaøo 2 ñaàu P-N cuûa diode giaù trò ñieän theá phaân cöïc ngöôïc laïi töùc UPN<0 (VP<VN) thì diode khoâng daãn ñieän. Neáu aùp phaân cöïc ngöôïc naøy vöôït quaù khaû naêng chòu ñöïng cuûa diode seõ laøm hoûng diode (bò thoâng chaäp, ñaùnh thuûng). Vì vaäy khi thay theá, laép raùp caùc maïch ta phaûi nhôù löu yù 2 thoâng soá cô baûn laø: aùp ngöôïc vaø doøng taûi. Hình daùng nhö hình veõ: cöïc N ñeàu coù vaïch sôn ñaùnh daáu hoaëc daáu chaám. Ñoái vôùi loaïi diode naén doøng AC taàn soá thaáp thì vaïch sôn ñaùnh daáu ña soá ñeàu coù maøu traéng, coøn loaïi naén doøng AC ñoät bieán (xung) thì voøng sôn ñaùnh daáu coù maøu ñoû, vaøng, xanh lô. Bài 3: Diode 23 N A K P Loaïi tích hôïp chöùa 2 hoaëc 4 diode chung moät voû: a) Loaïi 2 diode b) Loaïi 4 diode (caàu diode) Loaïi coâng suaát lôùn (chaïy doøng cao): Loaïi naøy thöôøng gaëp ôû khu vöïc nguoàn caáp coù coâng suaát lôùn hôn 5KVA, trong caùc thieát bò nguoàn döï phoøng. Do hoaït ñoäng vôùi doøng cao neân raát mau noùng vì vaäy voû cuûa chuùng laøm baèng kim loaïi ñeå baét giaûi nhieät ra söôøn maùy. Hình daïng thöï teá: 3.2.2 Diode oån aùp ( diode Zener): Kyù hieäu: Diode oån aùp hoaït ñoäng ôû cheá ñoä phaân cöïc ngöôïc, töùc UPN<0 (VP<VN). Khi söû duïng ñeå laép raùp thay theá phaûi chuù yù ñieän aùp Zener vaø doøng taûi. Bài 3: Diode 24 Ñöôïc cheá taïo thöôøng baèng thuyû tinh trong, sôn ñoû hoaëc baïc, voøng sôn ñaùnh daáu maøu ñen. Hình daïng thöïc teá: 3.2.3 Diode bieán dung (diode varicable): Kyù hieäu: Diode bieán dung coù taùc duïng nhö linh kieän tuï bieán ñoåi, nhaèm taïo ra ñieän dung bieán ñoåi. Chuùng luoân hoaït ñoäng ôû cheá ñoä phaân cöïc ngöôïc, thöôøng gaëp ôû khu vöïc dao ñoäng cao taàn. 3.2.4 Diode phaùt saùng (LED): Kyù hieäu: Hìønh daïng thöïc teá: Khi ñaët vaøo 2 ñaàu PN aùp phaân cöïc thuaän cuûa LED, LED seõ phaùt saùng. Chuùng ñöôïc öùng duïng nhieàu nhö chæ baùo möùc aâm thanh thöôøng gaëp ôû caùc aâm ly cassette, baùo coù môû nguoàn. Cöïc P thöôøng noái vôùi chaân daøi, cöïc N noái vôùi chaân ngaén. 3.2.5 Diode thu saùng: Kyù hieäu: Bài 3: Diode 25 Khi ñaët aùp phaân cöïc thuaän vaøo 2 ñaàu PN vaø coù aùnh saùng roïi vaøo môùi laøm diode daãn, tuyø cöôøng ñoä aùnh saùng maïnh yeáu roïi vaøo seõ laøm diode daãn maïnh yeáu töông öùng. 3.2 Caùch kieåm tra hö hoûng: Thöïc teá khi söû duïng diode thöôøng gaëp caùc hö hoûng sau: - Diode bò ñöùt moái noái P-N: do laøm vieäc quaù coâng suaát (quaù doøng), do xung nhoïn ñoät bieán laøm hoûng moái noái. - Diode bò thuûng moái noái P-N (coøn goïi laø chaïm, noái taét): do laøm vieäc quaù aùp. Ñeå kieåm tra diode toát xaáu: vaën ñoàng hoà VOM ôû thang ño Rx1 (hoaëc Rx10), ta tieán haønh ño 2 laàn coù ñaûo chieàu que ño. - Neáu quan saùt thaáy moät laàn leân heát kim vaø moät laàn kim khoâng leân: diode coøn toát. - Neáu kim ñoàng hoà moät laàn leân heát kim vaø moät laàn leân khoaûng 1/3 vaïch chia: diode bò ræ. - Neáu kim ñoàng hoà leân muùt kim caû 2 laàn ño: diode bò ñaùnh thuûng. - Neáu kim khoâng leân caû hai laàn ño: diode bò ñöùt. Ñoái vôùi Led thì khi que ñen ôû P que ñoû ôû N thì Led seõ phaùt saùng. Ñoái vôùi diode quang khi ño nhôù ñöa ra ngoaøi aùnh saùng hoaëc roïi saùng vaøo thì môùi ñuû ñieàu kieän ñeå noù hoaït ñoäng. IV.CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP 4.1 Thöïc haønh nhaän daïng vaø ño thöû caùc loaïi diode. 4.2 Khaûo saùt hoaït ñoäng cuûa diode. - Maéc maïch nhö hình 4.1. - Thay ñoåi ñieän aùp ñaàu vaøo vaø ño caùc thoâng soá, ghi vaøo baûng giaù trò. V A Uin R 0.5/1W Hình 4.1: khaûo saùt diode. Baûng 4.1: khaûo saùt Diode Uin(V) -12 -6 0 0.1 0.2 0.5 0.8 1 1.5 2 3 Ud(V) Id(mA) Bài 3: Diode 26 - Veõ ñoà thò V-A.  Nhaän xeùt: ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 4.3 ÖÙng duïng cuûa diode. 4.3.1.Khaûo saùt maïch chænh löu baùn kyø: - Raùp maïch nhö hình veõ. VAC a b Vi D VOC R1 - Khi chöa maéc tuï, thay ñoåi laàn löôït Ui vaø ño Uo ghi vaøo baûng 4.2: Baûng 4.2: Ui(V) 3 6 9 12 18 24 Uo(V) k = Uo/Ui Baûng 4.3: Ui(V) 3 6 9 12 18 24 Uo(V) k = Uo/Ui Uo(C=220μ) Uo(C=470μ) Uo(C=1000μ) Uo(C=2200μ) Bài 3: Diode 27 - Maéc caùc tuï ñieän vôùi caùc giaù trò khaùc nhau vaø laäp laïi caùc böôùc ño treân (khi maéc tuï phaûi chuù yù ñeán cöïc tính). Nhaän xeùt keát quaû baûng 4.2 vaø baûng 4.3 ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 4.3.2. Maïch chænh löu toaøn kyø 2 diode: - Maéc maïch nhö hình veõ: 6V 1K 0V C D2 6V + 1 5 6 4 8 D1 - Ño caùc ñieän theá Khoâng taû: VC1 = VC2 = VC3 = Coù taûi: VC1 = VC2 = VC3 = Nhaän xeùt. ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 4.3.3.Khaûo saùt maïch chænh löu toaøn kyø: Caùc böôùc tieán haønh nhö khaûo saùt maïch chænh löu baùn kyø. Sô ñoà maïch - GND +VDC C 2200µF/25V R 560Ω led VAC + 220VAC Nhaän xeùt ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài 3: Diode 28 4.3.4. Maïch chænh löu nhaân 2 ñieän aùp: Raùp maïch theo sô ñoà sau: 100/0.5W 1000uF 1000uF C3 D2 D1 C2 C1 6VAC 2200uF Ño caùc ñieän theá Khoâng taûi: VC1 = VC2 = VC3 = Coù taûi: VC1 = VC2 = VC3 = Nhaän xeùt. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 4.3.5. Nguoàn löôõng cöïc ñoái xöùng: 100/0.5W 100/0.5W 1000uF6V 6V1 5 6 4 8 + Vdc 0 1000uF - Vdc - + 1 2 3 4 0V Maéc maïch nhö hình treân. Ño ñieän theá VDC (+) = VDC (-) = Nhaän xeùt: ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài 3: Diode 29 HI HI LM317 3 1 2 VIN A D J VOUT LO VR 10K Vout LO R1 120 C2 10 Vin C1 0,1 D1 1N4002 C3 1 4.3.6. Maïch oån aùp ñieàu chænh ñöôïc (Duøng ICLM317) theo hình sau ñaây: Tính aùp ra Uo = 1,25(1+ VR/120)= - Caáp nguoàn vaøo Vin = 30V, chænh bieán trôû tìm Vomin = vaø Vomax= Nhaän xeùt. ----------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài 4: Transistor lưỡng cực BJT 29 B NPN C E E PNP CB Baøi 4: TRANSISTOR LÖÔÕNG CÖÏC BJT I.THIEÁT BÒ SÖÛ DUÏNG: - Đồng hồ đo VOM - Caùc loaïi BJT. II.MUÏC TIEÂU: - Nhaän daïng, ño thöû BJT. - Khaûo saùt ñaëc tuyeán ngoõ vaøo cuûa BJT. - Khaûo saùt ñaëc tuyeán ngoõ ra cuûa BJT. III.NOÄI DUNG: 3.1 Caáu taïo – kyù hieäu: 3.2 Nhaän daïng : a) T092–T018 b)T0218-TO220 c) T025– T28 Coâng suaát nhoû Coâng suaát trung bình Coâng suaát lôùn (soø) Caùc loaïi transistor: coâng suaát lôùn (coù IC lôùn ) gheùp song song 2 transistor + Cao taàn: C535 + Trung taàn: C1815 (NPN), A1015 (PNP) + Haï taàn coâng suaát thaáp (IC < 250mmA), C2383(NPN), C828(NPN), A564(PNP). + Haï taàn coâng suaát trung bình: D468(NPN), A1013(PNP), B562(PNP), B564(PNP). (IC <1A), C1061(NPN), A671(PNP), B633(PNP): IC < 3A + Haï taàn coâng suaát lôùn: IC < 7A: 2N3055 (NPN), MJ2955(PNP) Hình daïng thöïc teá: Bài 4: Transistor lưỡng cực BJT 30 3.3 Ño -kieåm tra: 3.3.1 Kieåm tra caùc caëp chaân cuûa BJT: Caëp chaân Thuaän Nghòch E-C   B-C Vaøi traêm -> vaøi K Vaøi traêm K -> B-E -nt- -nt- 3.3.2 Xaùc ñònh chaân cuûa BIT: - Tìm chaân B: duøng VOM Rx100 (Rx1K) ño laàn löôït caùc caëp chaân vaø ñoái chieáu que. Caëp naøo caû 2 laàn kim khoâng leân thì ñoù laø C, E; chaân coøn laïi laø B. - Khi ñaõ bieát cöïc B roài ño B vaø 1 trong 2 chaân coøn laïi. Neáu kim leân: que ñen noái cöïc B → NPN ngöôïc laïi que ñoû noái cöïc B -> PNP. - Tìm cöïc E vaø C: ño hai chaân C vaø E roài thöû noái taét vôùi B chaân (C hoaëc E). Neáu khi noái taét B vôùi chaân naøo maø kim nhaûy leân gaàn hoaëc quaù nöõa thang ño thì chaân naøy laø C, chaân coøn laïi laø E. Neáu kim khoâng leân hoaëc leân raát ít ta ñoåi ñaàu hai que ño vaø thöû laïi nhö vöøa noùi. Thöû T toát: Rx1 que ñen ôû C, ñoû ôû E vôùi loaïi PNP thì ngöôïc laïi kim chæ . Duøng ngoùn tay chaïm noái vaøo 2 cöïc B & C neáu kim ñoàng hoà voït leân → BJT coøn toát. 3.4 Caùc ñaëc tröng cuûa BJT: - Ñaëc tröng ngoõ vaøo IB = f (UBE) - Ñaëc tröng ngoõ ra IC = f(UCE)* IB = const Bài 4: Transistor lưỡng cực BJT 31 - Ñaëc tröng IS & IC: IC = f(IB) IV.CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP 4.1 Nhaän daïng vaø ño kieåm tra caùc BJT: Baûng 4.1: Nhaän daïng vaø ño kieåm tra caùc BJT. Maõ soá B-E B-C C-E Kyù hieäu Hình daïng vaø chaân BJT1 BJT2 BJT3 BJT4 4.2 Xaùc ñònh ñaëc tröng ngoõ vaøo: 15 C1815 VCC 10K A A 9V-12V V 4.7K Hình 4.2: khaûo saùt ñaëc tröng ngoõ vaøo cuûa BJT - Raùp maïch hình 4.2 treân Testboard. - Caáp nguoàn cho maïch. - Ñieàu chænh bieán trôû ñeå IB = 0, UBE = 0. - Thay ñoåi bieán trôû laáy töøng caëp giaù trò treân 2 ñoàng hoà ghi vaøo baûng 4.1 theo từng caëp. - Veõ ñaëc tröng ngoõ vaøo cuûa BJT C1815: Bài 4: Transistor lưỡng cực BJT 32  Nhaän xeùt: ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------