Bài giảng Bệnh học u

BỆNH HỌC U Các chủ đề 1. Định nghĩa về u? Cấu tạo của mô u? 2. Cách gọi tên u theo danh pháp quốc tế ? 3. Phân biệt u lành tính và u ác tính? 4. Các nguyên nhân sinh u trong thức ăn, môi trường sống và sinh hoạt? 5. Nguyên tắc phân loại, phân độ ung thư? 1. Định nghĩa về u  U là một khối mô phát triển bất thường, sinh sản thừa, tăng trưởng quá mức và không đồng bộ  U có tính tự động do mất sự đáp ứng với các kiểm soát bình thường của cơ thể  U vẫn tiếp tục phát triển dù kích thích gây ra u đã ngừng Cấu tạo mô u 1. Khối u chỉ gồm một loại tế bào - Cơ bản u Là thành phần cơ sở của u, để phân định u thuộc về thành phần biểu mô hay liên kết hay cả hai. - Chất đệm u Là khung liên kết - huyết quản, có vai trò nuôi dưỡng tế bào cơ bản u. Gồm: Mô liên kết, huyết quản và bạch huyết, các nhánh thần kinh, các tế bào phản ứng như lympho bào, đại thực bào, bạch cầu đa nhân ... 2. Khối u có nhiều loại tế bào - Khối u có nhiều loại tế bào xuất phát từ một lá thai: u hỗn hợp Ví dụ: U hỗn hợp tuyến nước bọt - Khối u có nhiều loại tế bào xuất phát từ nhiều lá thai: u quái (teratoma) Ví dụ: U quái buồng trứng Cách gọi tên u 1. U lành Các u lành có tên gọi tận cùng bằng OMA. - U lành có nguồn gốc liên kết Tên u = tên của tế bào gốc + OMA - U lành có nguồn gốc biểu mô Căn cứ vào tế bào gốc của u hoặc các đặc điểm vi thể, đại thể của u. + Vi thể: Adenoma + Đại thể: Papiloma, Cystadenoma, Polyp 2. U ác - Xuất phát từ mô liên kết: tận cùng bằng SARCOMA Fibrosarcoma, Liposarcoma - Xuất phát từ biểu mô: tận cùng bằng CARCINOMA Adenocarcinoma, Choriocarcinoma, Hepatocarcinoma Ngoại lệ: UTBM có tận cùng bằng OMA: Synovioma, Melanoma, Lymphoma Phân biệt u lành tính và u ác tính 1. Đại thể 2. Vi thể 3. Tiến triển 4. Điều trị Nguyên nhân sinh u thường gặp 1. Hóa chất Khói xe, khói thuốc lá Alfatoxin, Nitrosamine Thuốc trừ sâu, diệt nấm 2. Phóng xạ: Bcầu, t giáp, t vú, phổi 3. Virus: HPV, HBV, EBV 4. Nguyên nhân bào thai 5. Giảm sút miễn dịch: ghép tạng, HIV Phân độ, phân loại ung thư 1. Theo tế bào học 2. Theo mô bệnh học 3. Phân loại TNM được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới vì nó quyết định phương thức điều trị và dự đoán tiên lượng. Đặc điểm của tế bào và mô ung thư 1. Tế bào: - to nhỏ không đều - nhân lớn, tỷ lệ Nhân/Bào tương>1 - màng nhân dày, chất nhân thô vón cục - có hạt nhân 2. Cấu trúc: - mất trật tự xếp lớp, đảo lộn cấu trúc - xâm lấn các cấu trúc hoặc mô kế cận Khối sưng Viêm U (lành, ác) Giả u (máu tụ, nang giả)