Bài giảng Hệ thống thông tin địa lý - Chương 2: Các thành phần cơ bản của GIS - Mai Lam

Chương 2. CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN CỦA GISTrong chương này sẽ giới thiệu các thành phần của HTTTĐL bao gồm phần cứng, phần mềm, con người, dữ liệu và các phương pháp. Các hợp phần này tạo nên 3 hệ thống con của HTTTĐL đó là: Hệ thống nhập dữ liệu. Hệ thống quản trị dữ liệu. Hệ thống xuất dữ liệu. 9/28/202119/28/202122.1. Phần cứngPhần cứng của GIS là phần cố định mà mắt thường có thể nhình thấy được nó bao gồm:Máy tínhCác thiết bị ngoại vi (bàn số hóa, máy quét, máy in và máy vẽ)Chúng kết nối với máy tính để thực hiện việc nhập và xuất dữ liệu9/28/202132.1. Phần cứng (2)9/28/20214Sơ đồ tổ chức một hệ “phần cứng GIS”9/28/202152.2. Phần mềmLà tập hợp các câu lệnh, chỉ thị nhầm điều khiển phần cứng thực hiện một nhiệm vụ xác định.Phần mềm GIS đảm bảo 4 chức năng của hệ thống thông tin địa lý:Nhập dữ liệuLưu trữPhân tíchXử lí dữ liệu9/28/20216Phần mềm (2)Phần mền cần phải đáp ứng yêu cầu của hệ thống mở.Phần mếm của hệ thống cần phải trang bị từng bước và phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng vị trí trong hệ thốngĐịnh dạng dữ liệu cũng là một vấn đề cần được quan tâm khi trang bị phần mềm GIS9/28/20217Phần mềm của GIS9/28/202182.3. Cơ sở dữ liệuCơ sở dữ liệu GIS gồm dữ liệu không gian và phi không gian:Dữ liệu không gian là dữ liệu về vị trí của các đói tượng trên mặt đất theo một hệ quy chiếu nào đó, nó có thể được biểu diễn dưới dạng các ô lưới, hoặc các cập tọa độ. Dữ liệu phi không gian là dữ liệu thuộc tính hay dữ liệu mô tả các đối tượng địa lý và được trình bày dạng bảng.9/28/202192.4. Con người (Các chuyên viên)Con người là phần não hay phần sống còn cua hệ thốngTừ tiến trình vận hành và khai thác hệ thống hai nhóm người đã được hình thành:Người dùng trong hệ thống là người vận hành hệ thống, người làm việc trực tiếp với phần cứng, phần mềm, dữ liệuNgười dùng ngoài hệ thống là người sử dụng kết quả đã phân tích,không phải thành phần của hệ thống.9/28/202110Cơ sở dữ liệu trong hệ thồngXử lý dữ liệuNhập dữ liệuXuất dữ liệuNgười dùng trong hệ thống thông tin địa lýNgười dùng ngoài hệ thống địa lýHệ thống con người9/28/202111Nhóm chuyên viênHệ thống càng hữu hiệu khi số người ngoài hệ thống càng nhiều và người dùng ngoài hệ thống đặt ra nhiều bài toán yêu cầu hệ thống xử lý.Người dùng trong hệ thống chia làm ba nhóm chính:Nhóm quản trị hệ thốngNhóm chuyên viên kỹ thuật GISNhóm kỹ thuật viên GIS9/28/2021122.5. Chính sách quản lýLà cơ sở quyết định sự thành công của việc phát triển công nghệ GIS. Đồng thời là yếu tố tác động đến toàn bộ các hợp phần của hệ thống GISĐể hoạt động thành công, hệ thống GIS phải được đặt trong 1 khung tổ chức phù hợp và có những hướng dẫn cần thiết để quản lý, thu thập, lưu trữ và phân tích số liệu9/28/202113 Chính sách quản lý (2)Ngoài ra việc phối hợp giũa các cơ quan chức năng có liên quan cũng phải được đặt ra, nhầm gia tăng hiệu quả sử dụng của GIS cũng như các nguồn số liệu hiện có.Trong phối hợp và vận hành các hợp phần của hệ thống GIS, 2 yếu tố huấn luyện và chính sách quản lý là cơ sở của thành công.9/28/202114Sơ đồ quản lý dự án GIS9/28/202115Thu thập dữ liệuLưu trữ dữ liệuPhân tích dữ liệuDữ liệu sốDữ liệu sốthông tinDữ liệu từ thế giới thựcChu trình tuần hoàn của hệ thống thông tin địa lý9/28/2021164. Thành phần của GISHệ thống thông tin địa lý bao gồm bốn thành phần cơ bản : Phần cứng : Mạng máy tính và các thiết bị ngọai vi như : bàn số hóa (Digitizer) máy quét hình ảnh (Scanner), máy vẽ (Plotter), máy in (Printer) Phần mềm : Các phần mềm có khả năng nhập,lưu trữ, xử lý, phân tích, tính tóan, hiển thị các dữ liệu theo yêu cầu người sử dụng.- Cơ sở dữ liệu : Là thành phần cốt lõi của hệ GIS được thể hiện dưới các dạng : Dữ liệu không gian hay dữ liệu đồ họa là những hình ảnh, đường nét, điểm của bảnđồ được số hóa thành dạng vectơ để quản lý trong máy tính. Các yếu tố không gian của dữliệu được thể hiện dưới dạng điểm (Point), đường (Line), và vùng (Polygone).Dữ liệu phi không gian hay dữ liệu thuộc tính là những số liệu, biểu bảng mô tả tínhchất, đặc trưng của dữ liệu không gian. Nó được biểu thị dưới dạng những con số hoặc chữmô tả số lượng, tính chất, thông số liên quan đến bản đồ.- Con người và tổ chức hệ thống : Là yếu tố quan trọng, bao gồm :Các kỹ thuật viên am hiểu về máy tính và các phần mềm GIS có nhiệm vụ sử dụng thiết bị, nhập và xử lý dữ liệu. Các nhà phân tích và điều hành hệ thống. Các nhà lãnh đạo sử dụng hệ thống làm công cụ trợ giúp để họach định các chủ trương, kế họach trong quản lý và phát triển.9/28/202117