Bài giảng Kinh doanh ngoại hối - Chương 2: Giao dịch ngoại hối giao ngay - Hà Lâm Oanh

01/08/2017 1 L/O/G/O www.trungtamtinhoc.edu.vn TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT KHOA KINH TẾ Giảng viên: ThS. HÀ LÂM OANH Bộ môn Tài chính – Ngân hàng Chương 2 GIAO DỊCH NGOẠI HỐI GIAO NGAY www.trungtamtinhoc.edu.vn MỤC TIÊU - Nắm được khái niệm, bản chất của giao dịch ngoại hối giao ngay. - Phân biệt giao dịch giao ngay bán lẻ và giao dịch giao ngay liên ngân hàng. - Nắm được các rủi ro trong giao dịch ngoại hối giao ngay. - Vận dụng được kỹ thuật kinh doanh chênh lệch tỷ giá. www.trungtamtinhoc.edu.vn NỘI DUNG 1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay 2.3 Quy trình giao dịch ngoại hối 3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt 4. Các rủi ro trong giao dịch ngoại hối giao ngay 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá www.trungtamtinhoc.edu.vn Các giao dịch ngoại hối cơ bản FOREX Nghiệp vụ sơ cấp SPOT OTC Nghiệp vụ phái sinh FORWARD SWAP OPTION FUTURE EXCHANGE www.trungtamtinhoc.edu.vn 1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay Giao dịch mua, bán ngoại tệ giao ngay (sau đây gọi là giao dịch giao ngay) là giao dịch hai bên thực hiện mua, bán với nhau một lượng ngoại tệ với Đồng Việt Nam hoặc với một ngoại tệ khác theo tỷ giá giao ngay xác định tại ngày giao dịch. - Thông tư 15/2015/TT- NHNN. www.trungtamtinhoc.edu.vn 1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay • Một giao dịch ngoại hối giao ngay (forex spot transaction) là giao dịch trong đó hai bên thỏa thuận mua bán ngoại hối theo tỷ giá được thỏa thuận ngày hôm nay và việc giao hàng thanh toán được thực hiện trong vòng hai ngày làm việc. • Đối tượng mua bán trong một giao dịch ngoại hối giao ngay là các khoản tiền gửi ngân hàng. 01/08/2017 2 www.trungtamtinhoc.edu.vn 1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay • Bản chất: giao dịch ngoại hối giao ngay là giao dịch mua bán ngoại tệ, trong đó việc thanh toán và giao nhận ngoại tệ diễn ra đồng thời. • Ngày thanh toán trong giao dịch giao ngay do các bên thỏa thuận nhưng tối đa không quá 02 (hai) ngày làm việc kể từ ngày giao dịch. - Thông tư 15/2015/TT-NHNN. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch • Ngày giao dịch – ngày hợp đồng: ngày ký hợp đồng là ngày hợp đồng bắt đầu có hiệu lực. • Ngày giá trị: là ngày thực hiện hợp đồng (ngày làm việc thứ 2 sau ngày giao dịch). • Tỷ giá hối đoái trên thị trường có thể thay đổi trong khoảng thời gian giữa hai thời điểm này, tuy nhiên việc thanh toán vẫn được thực hiện ở mức tỷ giá được thỏa thuận khi giao dịch được ký kết. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch • Các dealer có thể thỏa thuận về ngày giá trị khác với quy ước và tỷ giá áp dụng khác với “spot”. • Thuật ngữ: - Tod: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán được thực hiện ngay trong ngày giao dịch. - Tom: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán được thực hiện vào ngày hôm sau. - Spot/Next: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán được thực hiện vào ngày thứ ba sau ngày giao dịch ( giao dịch kỳ hạn một ngày) www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường ngoại hối giao ngay Thị trường liên ngân hàng (bán buôn) Thị trường khách hàng (bán lẻ) www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Giao dịch giao ngay bán lẻ: • Đối tượng giao dịch: ngân hàng thương mại – nhà tạo thị trường, nhà tạo giá và khách hàng mua bán lẻ - nhà chấp nhận giá (DN, nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân) • Mục đích mua bán ngoại hối: thực hiện các nghiệp vụ kinh tế đối ngoại (xuất – nhập khẩu, đầu tư quốc tế, tín dụng quốc tế, chuyển tiền phi mậu dịch,) • Đặc điểm: áp dụng tỷ giá mua bán lẻ, quy mô tương đối nhỏ, speard rộng, tỷ giá hình thành dựa vào tỷ giá trên thị trường liên ngân hàng. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Giao dịch giao ngay bán lẻ: • Quy trình giao dịch Ví dụ: Công ty ABC mua 10,000USD để thanh toán cho nhà xuất khẩu XYZ của Mỹ. XYZ yêu cầu ABC thanh toán số tiền này vào tài khoản của mình tại Citibank New York trước ngày 19/08/2016. - Ngày 16/08/2016, ABC liên hệ với Vietcombank để mua 10,000USD với tỷ giá 22,330VND/USD 01/08/2017 3 www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay Giao dịch giao ngay bán lẻ: Quy trình giao dịch Ví dụ: - Ngày 16/08/2016 B1: ABC cung cấp thông tin (tên, địa chỉ, số hiệu tài khoản, ngân hàng phục vụ) của mình và XYZ, hoạt động mua bán giữa ABC và XYZ cho Vietcombank. B2: Vietcombank kiểm tra tính hợp pháp và hợp lệ của giao dịch. B3: Vietcombank xác nhận hợp đồng bán USD cho ABC bằng văn bản và thực hiện các quy trình giao dịch kiểm soát nội bộ (cập nhật giao dịch vào sổ nhật ký giao dịch, chuyển bộ phận bank office kiểm soát) www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay Giao dịch giao ngay bán lẻ: Quy trình giao dịch Ví dụ: - Ngày 18/08/2016 B4: Vietcombank ghi nợ tài khoản ABC số tiền 223,300,000VND. B5: Vietcombank gửi một bức điện (qua hệ thống Swift) với Citibank New York yêu cầu ngân hàng này trích tài khoản nostro của mình mở ở Citibank số tiền 10,000USD để ghi có cho tài khoản của XYZ. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng • Đối tượng giao dịch: các ngân hàng thương mại – nhà tạo thị trường, nhà chấp nhận giá lẫn nhau. • Mục đích mua bán ngoại hối: phòng ngừa rủi ro - hedging, đầu cơ - speculation và kinh doanh chênh lệch giá - arbitrage. • Đặc điểm: áp dụng tỷ giá liên ngân hàng, kênh giao dịch trực tiếp hoặc gián tiếp. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng Thị trường giao ngay liên ngân hàng Trực tiếp Gián tiếp www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường liên ngân hàng trực tiếp • Các ngân hàng đều là nhà tạo thị trường. • Các dealer của các ngân hàng hỏi và báo giá lẫn nhau thông qua các phương tiện truyền thông: điện thoại, telex, hệ thống giao dịch điện tử, • Một giao dịch có 02 dealer của 02 NH tham gia. Một dealer hỏi giá – khởi tạo giao dịch (không nói cho đối tác biết là mình muốn mua hay bán) và một dealer báo giá – báo giá hai chiều. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng trực tiếp Ví dụ: Giao dịch qua điện thoại của hai dealer - Dealer A: Price on EUR, please? - Dealer B: Thirty-forty on five - Dealer A: Five yours at thirty - Dealer B: Confirming I buy five million EUR at 1.2330, sell USD six million one hundred and sixty five thousand, value date February 14 01/08/2017 4 www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng gián tiếp • Giao dịch có sự tham gia của nhà môi giới. • Các Dealers gửi lệnh mua và lệnh bán cho nhà môi giới. • Nhà môi giới đối chiếu và khớp lệnh mua và bán. • Khi được hỏi giá nhà môi giới sẽ chào giá tay trong. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng gián tiếp • Vào thời điểm trong ngày, nhà môi giới H nhận được các lệnh đặt mua và đặt bán EUR như sau: • Nếu được hỏi giá, nhà môi giới sẽ chào giá nào? Banks Volume Bid Ask A 1M 1.34 B 2M 1.30 C 2M 1.36 D 1M 1.35 E 2M 1.39 F 2M 1.37 www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay Thị trường giao ngay liên ngân hàng gián tiếp • Nhà kinh doanh được chào với giá mua và giá bán tốt nhất trên thị trường. • Cho phép nhà kinh doanh dấu tên cho đến khi giao dịch được thực hiện. • Nhà kinh doanh chủ động: quyết định chiều hướng giao dịch (mua/bán), chỉ đưa ra giá 1 chiều, thời điểm giao dịch, số lượng giao dịch tối đa. • Không bị ràng buộc khi yết giá, cho phép hủy lệnh khi lệnh chưa được thực hiện. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.2 Tổ chức thị trường giao ngay liên ngân hàng Trực tiếp Gián tiếp Các dealer biết đối tác của mình là ai. Dealer chỉ biết chi tiết của đối tác khi giao dịch được thực hiện. Các dealer phải sẵn sang báo giá và chịu sự ràng buộc với giá đưa ra. Dealer chủ động quyết định giao dịch tùy thuộc nhu cầu và mục đích của mình, không cần báo giá hai chiều, có thể hủy bỏ lệnh giao dịch trước khi nó được thực hiện. Hỏi giá và báo giá liên tục nhưng tỷ lệ giao dịch được thực hiện không nhiều. Giao dịch dễ thành công, tăng tính thanh khoản cho thị trường. www.trungtamtinhoc.edu.vn 2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay 2.3 Quy trình giao dịch ngoại hối (Tự nghiên cứu) - Thanh toán giữa các ngân hàng thực hiện qua hệ thống thanh toán điện tử SWIFT. - Việt Nam: mua bán VND/USD thanh toán chuyển khoản qua Vietcombank hoặc trung tâm giao dịch tại NHNN. - Mỹ: thanh toán bằng USD giữa các ngân hàng thực hiện qua CHIPS. www.trungtamtinhoc.edu.vn 3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt Thị trường ngoại tệ tiền mặt bao gồm: - Ngoại tệ tiền kim loại. - Ngoại tệ tiền mặt. - Séc du lịch. - Thẻ tín dụng. 01/08/2017 5 www.trungtamtinhoc.edu.vn 3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt Nguyên nhân khiến chênh lệch giữa tỷ giá mua và tỷ giá bán ngoại tệ tiền mặt lớn: - Doanh số giao dịch nhỏ. - Chi phí giao dịch cao (giấy tờ, kho quỹ, kiểm đếm, bảo vệ, vận chuyển,). - Ngoại hối phục vụ cho giao dịch ngoại tệ tiền mặt phải dự trữ trong két nên không sinh lời như ngoại tệ trên tài khoản. - Rủi ro: nhầm lẫn, trộm cắp, cướp giật, khi chuyển tiền mặt giữa các chi nhánh ngân hàng. - Rủi ro: lừa đảo, làm tiền giả, séc giả. www.trungtamtinhoc.edu.vn 4. Các rủi ro trong SPOT - Rủi ro do không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng từ phía đối tác. - Rủi ro thị trường. www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá • Kinh doanh chênh lệch tỷ giá (Arbitrage) là hình thức kiếm lời bằng cách khai thác sự không thống nhất về tỷ giá giữa các thị trường. • Cách thức kinh doanh: mua vào và bán ra một đồng tiền cùng một thời điểm ở 02 thị trường khác nhau. www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá Arbitrage 02 bên: Tại một thời điểm, hai ngân hàng đang niêm yết giá như sau: • A: S(USD/EUR) = 1.3450/60 • B: S(USD/EUR) = 1.3420/35 Dealer X đang có 1,000,000 EUR. Hỏi: • Dealer X có kinh doanh chênh lệch giá hay không? • Kinh doanh như thế nào? • Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao nhiêu? www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá Tại một thời điểm, hai ngân hàng đang niêm yết giá như sau: • A: S(USD/EUR) = 1.3450/60 • B: S(USD/EUR) = 1.3445/55 Hỏi: • Có cơ hội kinh doanh chênh lệch giá hay không? • Ngân hàng nào có xu hướng tạo ra trạng thái ngoại hối trường ròng EUR? • Ngân hàng nào có xu hướng tạo ra trạng thái ngoại hối đoản ròng EUR? www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá Arbitrage 03 bên: 03 bước Bước 1: Kiểm tra sự thống nhất về tỷ giá niêm yết giữa các thị trường. Bước 2: Xác định thị trường đang định giá cao và định giá thấp đối với một đồng tiền. Bước 3: Sử dụng mô hình tam giác (triangle) để kinh doanh. 01/08/2017 6 www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá Ví dụ 1: Tại một thời điểm: - London: 153.05 – 153.10 JPY/EUR - NewYork: 1.3303 – 1.3308 USD/EUR - Tokyo: 114.92 – 114.97 JPY/USD Dealer B hiện đang có 1,000,000USD. Hỏi: - Dealer B có thực hiện kinh doanh không? - Nếu có, Dealer B sẽ kinh doanh như thế nào? - Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao nhiêu? www.trungtamtinhoc.edu.vn 5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá Ví dụ 2: Tại một thời điểm, có thông tin về tỷ giá ở 03 trung tâm ngoại hối khác nhau: - S(NZD/GBP) = 1.8410 – 1.8460 - S(AUD/GBP) = 1.4040 – 1.4090 - S(NZD/AUD) = 1.2720 – 1.2810 Nếu có 100,000NZD. Hỏi: anh chị sẽ kinh doanh như thế nào? Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao nhiêu? www.trungtamtinhoc.edu.vn ÔN TẬP Câu 1: Phân biệt ngày hợp đồng và ngày giá trị trong giao dịch ngoại hối giao ngay? Câu 2: Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay? Câu 3: Phân biệt thị trường giao ngay liên ngân hàng trực tiếp và gián tiếp? Câu 4: Các rủi ro trong giao dịch ngoại hối giao ngay? Câu 5: Kinh doanh chênh lệch tỷ giá (Arbitrage) là gì? www.trungtamtinhoc.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình chính: • PGS.TS Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối, NXB Thống kê Tài liệu tham khảo: • MBA. Nguyễn Ninh Kiều: Thị trường ngoại hối, NXB Tài chính. • PGS. TS. Lê Văn Tề: Nghiệp vụ ngân hàng quốc tế, NXB Thống kê. • TS. Nguyễn Trần Phúc, PGS. TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Giáo trình Kinh doanh ngoại hối bài tập và đáp án gợi ý, NXB Phương Đông. www.trungtamtinhoc.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tham khảo: • Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12 ngày 16 tháng 6 năm 2010; • Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16 tháng 6 năm 2010; • Pháp lệnh ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 ngày 13 tháng 12 năm 2005 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ngoại hối số 06/2013/PL- UBTVQH13 ngày 18 tháng 03 năm 2013; www.trungtamtinhoc.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tham khảo: • Nghị định số 70/2014/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh ngoại hối và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ngoại hối; • Thông tư 15/2015/TT-NHNN về giao dịch ngoại tệ của các tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối; • Các tạp chí: Kinh tế và phát triển, Phát triển kinh tế, Công nghệ ngân hàng; • Các website: www.cme.com, www.iso.org www.vcb.com.vn, www.x-rates.com.