Chuyên đề Hướng dẫn học tiếng Việt ( rèn phát âm, viết đúng hai phụ âm l/n)

Môn: Hướng dẫn học KẾ HOẠCH BÀI DẠY Lớp: 1 Trường: Tiểu học Vĩnh Ngọc GV TH: Nguyễn Thị Thuận Hướng dẫn học Tiếng Việt ( Chuyên đề rèn phát âm, viết đúng hai phụ âm l/n) I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Giúp học sinh biết đọc bài tập đọc “ Mưu chú sẻ”, viết đúng đoạn thơ bài “Quà của bố”, làm đúng bài tập điền vần ươt, ươc và luyện câu chứa tiếng có l và n. 2. Kĩ năng: Biết đọc, viết đúng, nói đúng các tiếng từ có chứa nhiều l và n. 3. Giáo dục: Giúp học sinh tích cực học tập, chú trọng rèn phát âm, viết đúng hai phj âm l/n II. Đồ dùng dạy học: GV: Máy tính, máy chiếu,.. HS: Phiếu học tập III. Các hoạt động dạy - học chủ yếu: TG Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi chú A. Mở đầu: - Giới thiệu đại biểu - Hát bài : Vì sao con mèo rửa mặt - Giới thiệu bài B. Hướng dẫn học: 1. Tập đọc: Mưu chú sẻ - GV đọc mẫu - HD HS đọc nối câu: + Lần 1: Nhận xét - sửa sai -HD đọc tiếng khó: Sẻ non, nó nén sợ, là thế nào, liền ném,… + Lần 2: Nhận xét - sửa sai - HD đọc câu dài: Thưa anh, một Ng­êi lÞch sù nh­ anh ….lµ thÕ nµo ¹? - HD ®äc nèi ®o¹n: GV chia 2 ®o¹n + Lần 1: Nhận xét - sửa sai + Lần 2: Nhận xét - sửa sai - HD ®äc c¶ bµi - Hái n«i dung bµi ®äc: + Qua phÇn tËp ®äc võa råi, con cã nhËn xÐt g× vÒ chó SÎ non trong bµi? 2. TËp chÐp Quµ cña bè - Gäi HS ®äc y/c cña bµi + Bµi nµy cÇn thùc hiÖn mÊy y/c? - Y/C HS ®iÒn l hay n vµo phiÕu sau ®ã chÐp l¹i bµi xuèng dßng kÎ li ë d­íi . - HD ch÷a bµi + GV gäi HS ch÷a bµi + Ai ®óng, ai sai? => Tuú thuéc bµi lµm cña HS, GV uèn n¾n vµ söa ch÷a lçi sai. Chó ý: C¸c ch÷ lµ tªn riªng cÇn viÕt hoa. + GV ®äc bµi cho HS so¸t lçi + Y/C HS b¸o lçi. - GV chÊm 2 – 4 bµi – NX tuyªn d­¬ng. NghØ gi÷a giê 3. Bµi tËp: - Gäi HS ®äc yªu cÇu cña bµi. - Y/C HS so s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a 2 vÇn. - Y/C HS lµm bµi vµo phiÕu. - HD HS ch÷a bµi ( ®iÒn miÖng) => NhËn xÐt – söa sai. Chèt kÕt qu¶ ®óng. §äc l¹i bµi võa ®iÒn GV nhËn xÐt- söa ngäng. Gi¶ng néi dung tõng c©u qua tranh 4. LuyÖn nãi: * LuyÖn nãi theo tranh: Víi néi dung nµy c« sÏ cho c¸c con thi ®ua theo tæ. - Néi dung cuéc thi nh­ sau: - §­a tranh + Tranh 1: + Tranh 1: - Víi hai tranh c¸c tæ lu©n phiªn nãi c©u theo yªu cÇu: + C©u nãi ph¶I ®ñ nghÜa, phï hîp víi néi dung tranh + Trong c©u ph¸I cã Ýt nhÊt 2 tiÕng cã chøa l hay n ®øng ®Çu. + Nãi chuÈn, kh«ng ngäng l/n - 2 tæ cßn l¹i lµm träng tµi, NX tæ nãi ®óng ®­îc tiÕp tôc ch¬i. Trong thêi gian 2’ tæ nµo nãi ®­îc nhiÒu c©u ®óng lµ th¾ng cuéc. * TiÓu phÈm: - C¶ líp h¸t + vç tay - HS nh¾c l¹i néi dung - 6 HS ®äc nèi tiÕp lÇn 1 - 2 HS ®äc – C¶ líp ®ång thanh. - 6 HS ®äc nèi tiÕp lÇn 1 - 2 HS ®äc c©u dµi. - 2 HS ®äc nèi ®o¹n lÇn 1 - 2 HS ®äc nèi ®o¹n lÇn 2. - 1 HS ®äc c¶ bµi. - 2 – 3 HS tr¶ lêi. - 2 HS ®äc y/c cña bµi - 1 HS nªu - HS lµm bµi, chÐp bµi vµo phiÕu. - C¸c b¹n kh¸c ®èi chiÕu kÕt qu¶. - B¸o lçi sai cña m×nh. - HS so¸t bµi, b¸o lçi - 2 HS ®äc yªu cÇu. - 1 HS nªu - HS lµm bµi vµo phiÕu - HS quan s¸t - HS quan s¸t M¸y chiÕu PhiÕu häc tËp M¸y chiÕu Phiếu học tập Tập đọc: S¸ng nay, MÌo m­íp vå ®­îc mét con SÎ non. SÎ non ho¶ng l¾m, nh­ng nã nÐn sî, lÔ phÐp nãi: - Th­a anh, mét ng­êi lÞch sù nh­ anh mµ tr­íc khi ¨n s¸ng l¹i kh«ng röa mÆt lµ thÕ nµo ¹? Nghe nãi, MÌo liÒn nÐm SÎ xuèng ®Êt, ®­a ch©n lªn xoa xoa mÆt, liÕm liÕm mÐp. SÎ chíp c¬ héi vôt bay lªn cµnh c©y. MÌo tøc l¾m, hÐt lªn: - Mµy nhí lÊy, lÇn sau tao nuèt sèng! Trªn cµnh cao, SÎ ®ang rÝu rÝt bªn mÑ nã. TËp chÐp: Chän l hay n ®Ó ®iÒn vµo chç chÊm råi chÐp l¹i cho ®óng: Tập các câu: Lên núi Lenin lấy nước. Lenin nói là Lenin làm. Lúa nếp là lúa nếp nàng, lúa lên lớp lớp lòng nàng lâng lâng. Nói năng nên luyện luôn luônNói lời lưu loát luyện luôn lúc nàyLẽ nào nao núng lung layLên lớp lú lẫn lại hay nói lầm. (lưu ý khi đọc các câu này bạn cũng có thể dùng cách kiểm tra 2. có điều cần đọc chậm lại ) C. Các biện pháp sửa lỗi phát âm. Nắm lại phương thức phát âm và vị trí phát âm  của các phụ âm đầu Tiếng Việt, trước hết là hai âm vị N và L. 1. Bộ máy phát âm: 2. Cách phát âm: Căn cứ vào phương thức phát âm có 2 loại âm : Nguyên âm và phụ âm Trong Tiếng Việt có hai loại phụ âm là phụ âm tắc và phụ âm sát. Phụ âm tắc là phụ âm mà khi phát âm  luồng hơi từ phổi đi qua các khoang bị cản hoàn toàn ở một vị trí nào đó ( Phụ âm N thuộc nhóm này ). Phụ âm  xát là phụ âm  mà khi phát âm luồng hơi từ phổi đi qua các khoang phát âm không bị cản hoàn toàn, có một khe hở nhỏ ở một vị trí nào đó để luồng hơi đi qua một cách dễ dàng phụ âm tắc: Ph, V, S... phụ âm đầu L thuộc nhóm này. 3. Vị trí phát âm: Là điểm  tạo nên âm thuộc bộ máy phát âm khi phát âm. Có các vị trí phát âm như sau:Môi- môi, môi-răng, đầu lưỡi- răng, đầu lưỡi- quặt, mặt lưỡi, cuối lưỡi, thanh hầu. 4. Về cách phát âm và vị trí phát âm của /n/- N và /l/- L: + /n/ là phụ âm tắc, vang, đầu lưỡi răng. Trước khi phát âm, đầu lưỡi đặt ở mặt sau của răng làm điểm cản hoàn toàn luồng hơi đi ra từ phổi qua khoang miệng, sau bật ra, lưỡi thẳng, đầu lưỡi hơi tụt lại, tạo thành âm : Nờ ( trong quả na, nóng bức, hôm nay,...) + /l/ là phụ âm xát, vang bên, đầu lưỡi-quặt. Trước khi phát âm, đầu lưỡi đặt ở vị trí lợi hàm trên làm điểm cản một phần luồng hơi đi ra từ phổi qua khoang miệng, thoát ra hai bên cạnh của lưỡi, đầu lưỡi cong lên, lưỡi chuyển động theo chiều đi xuống tạo thành âm : Lờ ( trong la đà, lóng lánh, lay động, ... ) 5. Các biện pháp sửa lỗi phát âm phụ âm đầu L-N. a. Luyện phát âm đúng các âm L- N: a1.Mục đích: luyện phát âm là để cho bộ máy phát âm hoạt động thuần thục, nhất là luyện đầu lưỡi thẳng khi phát âm N (nờ) và cong khi phát âm L (lờ) cho quen, mềm mại, linh hoạt. a2* Cách luyện: + Luyện phát từng âm, nhiều lần, nhiều lúc, nhiều ngày + Đối với HS, luyện kĩ ở lớp 1 trong giờ Âm Vần. Các lớp khác tranh thủ ít phút cuối buổi học hằng ngày dành cho những HS chưa phát âm được L- N. b. Luyện phát âm  các tiếng, từ có phụ âm đầu L, N kết hợp với tìm hiểu nghĩa của từ bằng cách tra Từ điển Tiếng Việt. b1:Mục đích rèn luyện như ở phát âm N, L nhưng cao hơn là gắn với nghĩa của từ. Ơ bước này đã gắn việc phát âm với ghi nhớ lô- gic, ghi nhớ âm với biểu hiện nội dung của âm nhằm khác sâu trí nhớ về âm – nghĩa, điều kiện của phát âm chuẩn một cách tự động. b2:* Cách luyện: + Mở Từ điển Tiếng Việt đọc lần lượt các từ của mục từ có phụ âm đầu N, L. Đọc kết hợp xem nghĩa từ, từ loại của từ. + Đọc mục từ có phụ âm nào trước cũng được. + Đọc có so sánh nghĩa của những từ có phụ âm đầu N, L mà vần giống nhau. Ví dụ: La (nốt nhạc)- Na(loại cây ăn quả)... Lo(trạng thái tâm lí lo lắng điều gì đó)- No(cảm giác trong ăn uống)... Lông(bộ phận mọc trên da động vật, mềm)- Nông(độ đo theo chiều thẳng đứng từ mặt xuống đáy)... + Nhớ nghĩa viết, tạo câu có nghĩa và nhẩm đọc. + Phối hợp luyện phát âm đúng các tiếng, từ có phụ âm đầu L, N trong giờ dạy tất cả các môn học. c. Luyện đọc các câu, đoạn văn thơ có các từ ngữ có phụ âm đầu L, N. c1* Mục đích: Để nhớ phát âm và từ ngữ mang âm được phát gắn với nghĩa đi vào hoạt động giao tiếp bằng văn tự(chữ viết). Lúc này chữ viết nhắc nhớ lại âm và bật ra âm đúng. c2:* Cách đọc và luyện: + Chọn câu văn, thơ, đoạn văn có nghĩa hấp dẫn, hay, vui vẻ, hài hước: Long lanh đáy nước in trời Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng. (Truyện Kiều- Nguyễn Du) Cối xay tre, nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc. (Cây treViệt Nam- Thép Hùm nằm cho lợn liếm lông Một chục quả hồng nuốt lão tám mươi. (Ca dao) + Đọc nhiều lần, thuộc lòng càng tốt để nhẩm đọc bất cứ lúc nào. + Chọn câu dễ(ít từ có phụ âm đầu N, L) đọc trước, câu khó(câu có nhiều phụ âm đầu là N, L) đọc sau. +Đọc câu tốt rồi thì chuyển sang đọc đoạn văn thơ, đọc toàn bài. + GV và HS có ý thức rèn luyện đọc đúng ở tất cả các bộ môn dạy và học trong chương trình Tiểu học. Giáo viên luôn có ý thức đọc đúng và chú ý rèn HS đọc đúng, sửa ngay lỗi phát âm khi các em  mắc. d. Luyện phát âm L, N qua các câu chuyện có nhiều từ ngữ chứa phụ âm đầu L, N. d1:* Mục đích:Luyện phát âm trong hoạt động nói, một hoạt động đòi hỏi nhớ âm- nghĩa đã cao hơn- nhớ tự động và phát âm chuẩn tự động, không có văn tự kích thích. d2:* Cách kể câu chuyện: + Chọn câu chuyện ngắn kể trước, câu chuyện dài kể sau. + Lúc đầu kể chậm, vừa kể vừa nhớ cách phát âm, sau kể nhanh dần. +Kể chuyện một mình và kể cho người khác nghe để kiểm tra phát âm. + Kể nhiều lần. + Kể trên lớp cho nhau nghe và chỉnh sửa. e.Luyện phát âm L, N qua các bài hát có từ ngữ chứa phụ âm đầu L, N. e1* Mục đích: Luyện phát âm trong hoạt động nói, một hoạt động đòi hỏi nhớ âm- nghĩa đã cao hơn- nhớ tự động và phát âm chuẩn tự động, không có văn tự kích thích. e2* Cách luyện + Hát một mình và hát cho người khác nghe để kiểm tra phát âm. + Hát nhiều lần. + Hát trong giờ âm nhạc, hát trong SHTT. g. Luyện phát âm L, N trong giao tiếp hằng ngày. g1* Mục đích: Đây là mục đích cuối cùng luyện phát âm có phụ âm đầu L, N đi vào hoạt động giao tiếp mang tính tự động. g2* Cách luyện: + Nói, hỏi người giao tiếp với mình bằng những câu có từ ngữ có phụ âm đầu L, N. + Trả lời bằng những câu có từ ngữ có phụ âm đầu L,N. Ví dụ: - Bà Nụ ơi! Ruộng lúa nếp nhà bà có tốt không? - Cảm ơn bà Na, sào lúa nếp nhà tôi tốt lắm. - Dạo này nước lại thiếu nên lo lắm. - Chết, cô xem lại chứ, Lan nó không nói linh tinh như thế đâu! 6. Câu hỏi kiểm tra lẫn L, N. 7. Phân định L, N bằng nghĩa. Mời thầy cô và các bạn có thể tải toàn bộ bài viết về những kinh nghiệm hay này tại đ