Chuyên đề Vận dụng dạy học dự án để tổ chức hoạt động nhóm và hướng dẫn học sinh tự học môn lịch sử THPT

CHUYÊN ĐỀ VẬN DỤNG DẠY HỌC DỰ ÁN ĐỂ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM VÀ HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC MÔN LỊCH SỬ THPT MỞ ĐẦU Theo tiêu chuẩn của giáo dục thế hệ trẻ thế giới, khi bước vào thế kỉ XXI, giới trẻ phải có nhiều kĩ năng, trong đó kĩ năng tự học, tự nâng cao trình độ cá nhân, kĩ năng làm việc tập thể trong mọi tình huống có tính chất bao trùm và rất quan trọng. Cùng với xu thế đó, việc thay đổi phương pháp dạy học trong nhà trường hiện nay là một nhu cầu tất yếu. Chính vì vậy, những năm gần đây “tự học”, “tự giáo dục”, “tự nghiên cứu”, “tổ chức hoạt động tập thể” đã trở thành nguyên lí cơ bản của tư tưởng giáo dục hiện đại. Hiện nay, giáo dục của các nước đều chú ý hình thành, phát triển năng lực gắn với việc học tập suốt đời, gắn với cuộc sống hằng ngày, trong đó có những năng lực chung như: năng lực tự học, năng lực làm việc nhóm, năng lực cá nhân, năng lực thông tin và truyền thông Như vậy, có thể nói trong quá trình dạy học, giáo viên phải đề cao việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học. Lịch sử là một môn khoa học xã hội, quá trình hình thành và lĩnh hội kiến thức gắn liền với các sự kiện – hiện tượng lịch sử, tuy vậy, đó lại là những sự kiện – hiện tượng lịch sử của quá khứ và học sinh không thể tiếp cận một cách trực tiếp được. Do đó, để giúp học sinh lĩnh hội tốt kiến thức lịch sử, giáo viên cần có những phương pháp dạy học tích cực nhằm hướng dẫn các em tự học, tự nghiên cứu, làm việc tập thể để cùng nhau chiếm lĩnh tri thức. Và một trong những phương pháp dạy học tích cực để tổ chức hoạt động nhóm và hướng dẫn học sinh tự học đó là dạy học dự án. Trên cơ sở những luận cứ đã nêu, chúng tôi thực hiện chuyên đề “Vận dụng dạy học dự án để tổ chức hoạt động nhóm và hướng dẫn học sinh tự học môn lịch sử THPT”. Hy vọng với phần trình bày của chúng tôi sẽ góp phần làm phong phú thêm hệ thống các phương pháp dạy học tích cực ở trường THPT. NỘI DUNG 1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM 1.1. Dạy học nhóm Có thể hiểu là hình thức giáo viên chia bài học thành các vấn đề nhận thức, chia lớp học thành các nhóm nhỏ và các thành viên trong nhóm phân công nhiệm vụ, cùng nhau thảo luận, giúp đỡ nhau để cùng giải quyết vấn đề. 1.2. Tự học Tự học là quá trình bao gồm những hành động mang tính tự giác, tích cực của cá nhân được thúc đẩy bởi những mục đích, động cơ tương ứng và diễn ra trong những điều kiện, nhung ữ hoàn cảnh cụ thể nhằm lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, giúp hình thành và phát triển toàn diện nhân cách người học. 1.3. Tự học lịch sử Tự học lịch sử là quá trình học sinh tự nắm vững kiến thức lịch sử thông qua những hoạt động mang tính tích cực, tự giác của bản thân và vận dụng thành thạo kiến thức lịch sử đó. 2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN 2.1. Khái niệm Dạy học dự án là một phương pháp dạy học trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành, thực tiễn. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả Làm việc nhóm là một dạng tổ chức hoạt động chủ yếu của dạy học dự án. Dạy học dự án có các đặc điểm: định hướng thực tiễn, định hướng học sinh (hối thúc hành động), định hướng sản phẩm. 2.2. Mục tiêu của dạy học dự án Hướng tới các vấn đề của thực tiễn, gắn kết nội dung học với cuộc sống thực tiễn. Phát triển cho học sinh kĩ năng phát hiện và giải quyết vấn đề, kĩ năng tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá). Rèn luyện cho học sinh nhiều kĩ năng như kĩ năng tự học, kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin 2.3. Đặc trưng cơ bản của dạy học dự án * Người học là trung tâm Dạy học dự án chú ý đến nhu cầu, hứng thú của người học, người học được trực tiếp tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú của cá nhân. Người học tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Giáo viên chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ, khuyến khích tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, sự sang tạo của người học. * Dạy học thông qua các hoạt động thực tiễn Trong quá trình thực hiện dự án, người học tiếp thu kiến thức và hình thành kĩ năng thông qua các hoạt động thực tiễn. Người học thường đóng một vai trò gì đó khi thực hiện dự án. Các dự án học tập góp phần gắn liền nhà trường với thực tiễn đời sống xã hội, với địa phương, với môi trường và có thể mang lại những tác động tích cực đối với xã hội. * Hoạt động học tập phong phú và đa dạng Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề. Đặc điểm này giúp dự án gần với thực tế hơn vì trong cuộc sống ta cần kiến thức tổng hợp để làm việc. Phương tiện học tập đa dạng hơn, công nghệ thông tin được tích hợp vào quá trình học tập. * Kết hợp làm việc nhóm và làm việc cá nhân Các dự án thường được thực hiện theo nhóm, trong đó có sự phân công và cộng tác làm việc giữa các thành viên. Làm việc nhóm giúp sản phẩm chất lượng hơn, tốn ít thời gian hơn vì nó kết hợp và phát huy sở trường của mỗi cá nhân. Các dự án đòi hỏi kĩ năng cộng tác làm việc giữa các thành viên, giữa học sinh với giáo viên cũng như các lực lượng xã hội khác cùng tham gia trong dự án. Nhờ đó, hoạt động mang tính xã hội cao. * Quan tâm đến sản phẩm của dự án Các sản phẩm không chỉ là những thu hoạch thuần túy về lí thuyết mà còn tạo ra những sản phẩm mang tính xã hội. Để có một sản phẩm tốt do người học tự làm, giáo viên cần khéo léo điều chỉnh dự án sao cho sản phẩm của dự án là kết quả của quá trình thực hiện một công việc thực tế chứ không chỉ là trình bày lại các thông tin thu thập được. Giáo viên và học sinh đánh giá sản phẩm dựa trên tính thực tế, tính hữu ích của sản phẩm và sự kết hợp làm việc giữa các thành viên trong nhóm. 2.4. Quy trình tổ chức dạy học dự án Bước 1: Lựa chọn đề tài, xác định mục đích dự án: Đây là công đoạn đầu tiên rất quan trọng. Trong giai đoạn này, giáo viên và học sinh cùng nhau đề xuất, xác định đề tài và mục đích của dự án. Đó là một dự án chứa đựng nhiệm vụ cần giải quyết, phù hợp với người học, trong đó có sự liên hệ nội dung học tập với hoạt động thực tiễn. Bước 2: Xây dựng kế hoạch thực hiện: Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh xây dựng kế hoạch thực hiện dự án, trong đó cần xác định mục tiêu học tập cụ thể, những kĩ năng tư duy bậc cao cần đạt được và những công việc phải làm, thời gian dự kiến, địa điểm, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công công việc trong nhóm. Bước 3: Thực hiện dự án: Các thành viên thực hiện kế hoạch đề ra, trong đó học sinh cần kết hợp các hoạt động trí tuệ với hoạt động thực tiễn, thực hành như thu thập thông tin qua báo chí, Internet, thư viện, thực nghiệm, quan sát; xử lí thông tin, thảo luận nhóm, trao đổi, xin ý kiến giáo viên. Bước 4: Thu thập kế quả và công bố sản phẩm: Học sinh cần tập hợp tất cả các kết quả thành một sản phẩm cuối cùng. Kết quả dự án có thể trình bày bằng nhiều hình thức khác nhau như báo cáo, thu hoạch, đóng kịch giữa các nhóm người học, giới thiệu trong lớp, trong trường hoặc ngoài xã hội. Tất cả học sinh cần được tạo điều kiện để trình bày kết quả cùng với kiến thức mới mà họ tích lũy được thông qua dự án. Bước 5: Đánh giá kết quả dự án, rút kinh nghiệm: Giáo viên và học sinh đánh giá quá trình thực hiện và kết quả đạt được. Học sinh rút ra những bài học từ việc học theo dự án (đã học được gì? Hình thành những thái độ tích cực nào? Có hài lòng về kết quả thu được không? Đã gặp những khó khăn gì và đã giải quyết như thế nào? Những cảm nhận của cá nhân sau khi thực hiện xong dự án). Giáo viên hướng dẫn học sinh rút ra những bài học kinh nghiệm cho việc thực hiện những dự án tiếp theo. 2.5. Tiêu chí đánh giá một dự án Nhiệm vụ của dự án phù hợp với khả năng thực hiện của người học. Dự án tập trung vào những nội dung học tập quan trọng, cốt lõi của chương trình. Các nhiệm vụ của dự án kích thích được cảm hứng, say mê của người học. Người học được hướng dẫn cụ thể, rõ ràng để thực hiện công việc có chất lượng tốt. Phát huy tối đa năng lực cá nhân của người học khi các em đảm nhận những vai trò khác nhau và hợp tác làm việc trong các nhóm. Dự án phải gắn với đời sống thực tế của người học. Người học có điều kiện để tiếp xúc với những đối tượng thực tế, các nguồn lực cộng đồng, tham khảo các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu. Kết quả của dự án được thể hiện kết tinh trong sản phẩm của người học. Ngay từ khi triển khai dự án, các sản phẩm dự kiến phải được làm rõ và luôn được rà soát nhiều lần. Người học có điều kiện thể hiện sự hiểu biết của mình thông qua báo cáo và sản phẩm. Dự án có các hình thức đánh giá đa dạng và thường xuyên. Dự án có sự tham gia của công nghệ hiện đại. Người học được tiếp cận với nhiều công nghệ khác nhau để hỗ trợ việc phát triển kĩ năng tư duy và tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt. 3. THỰC NGHIỆM: Vận dụng dạy học dự án để tổ chức hoạt động nhóm và hướng dẫn học sinh tự học phần “Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930” (Chương 1 – Phần hai – Lịch sử 12 – Chương trình Chuẩn) 3.1. Lựa chọn đề tài, xác định mục tiêu dự án * Đề tài dự án: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930 * Mục đích dự án: - Kiến thức: Giúp học sinh có những hiểu biết về Chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp. Thấy được sự biến đổi về mặt kinh tế đã tác động tới xã hội, từ đó rút ra được những mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với Đế quốc Pháp và thế lực tay sai, phản động; đồng thời có những nhận xét về vai trò cách mạng của từng giai cấp, tầng lớp. Phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp trong những năm 1919 – 1930 với phong trào công nhân, phong trào theo khuynh hướng dân chủ tư sản. Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc để chuẩn bị chính trị, tư tưởng, tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam. Qua đó, học sinh thấy được những công lao to lớn của Người đối với cách mạng Việt Nam và dân tộc ta. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là một kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp, là sự khẳng định vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân Việt Nam và hệ tư tưởng Mác – Lênin đối với cách mạng Việt Nam. Đồng thời, thấy được vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong hội nghị thành lập Đảng. - Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng sưu tầm tư liệu, phim ảnh có liên quan đến dự án của nhóm, kĩ năng phân tích, giải quyết vấn đề - Thái độ: Giúp học sinh ý thức được vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với đất nước, luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Thể hiện long kính yêu và biết ơn đối với Bác Hồ. - Định hướng năng lực hình thành: Năng lực tự học, tự nghiên cứu. Năng lực tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu, phản biện, giải trình) Năng lực làm việc nhóm, năng lực giao tiếp, năng lực trình bày 3.2. Xây dựng kế hoạch dự án (Được tiến hành sau khi học xong bài 8: Nhật Bản) * Xác định chủ đề của dự án: Giáo viên chia nội dung dự án thành 4 chủ đề nhỏ Chủ đề 1: Chương trình khai thác thuộc địa của thực dân Pháp Chủ đề 2: Phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp trong những năm 1919 – 1930 Chủ đề 3: Nguyễn Ái Quốc với việc chuẩn bị về chính trị, tư tưởng, tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam Chủ đề 4: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời * Tổ chức phân công thực hiện Giáo viên chia lớp thành các nhóm nhỏ, lưu ý việc chia nhóm cần thể hiện sự cân bằng cả về số lượng và chất lượng học sinh của từng nhóm. Cho các nhóm thảo luận, chọn nhóm trưởng, sau đó nhóm trưởng mỗi nhóm bốc thăm chủ đề thực hiện. Học sinh mỗi nhóm xác định những việc cần thực hiện, phân công công việc cụ thể cho từng thành viên: nhóm trưởng quản lí chung, thư kí ghi biên bản hoạt động nhóm, người trình bày dự án(Giáo viên cần nắm tất cả công việc của từng thành viên mỗi nhóm thông qua biên bản nhóm cũng như thời gian, địa điểm nhóm thảo luận). Thời gian hoàn thành dự án của học sinh: 4 tuần 3.3. Thực hiện dự án Thống nhất thời gian thực hiện dự án: 3 tuần Tuần 1: Từng cá nhân mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ được phân công Tuần 2 – 3: Các nhóm tiến hành thảo luận, trao đổi (thư kí cần ghi biên bản hoạt động nhóm). Thời gian và địa điểm tổ chức hoạt động nhóm phải thông qua giáo viên (nên thực hiện tại thư viện hay một phòng học của nhà trường) để giáo viên có thể quan sát quá trình thực hiện dự án nhằm hướng dẫn, góp ý cho các em. Sau khi được phân công nhiệm vụ, thành viên mỗi nhóm tiến hành công việc mà cá nhân được giao, thu thập thông tin từ sách giáo khoa, báo chí, Internet, thư viện, xử lí thông tin, tham khảo ý kiến giáo viên khi cần. Giáo viên quan sát quá trình thực hiện dự án của các em để hướng dẫn, góp ý giúp học sinh hoàn thành dự án, đồng thời có được cái nhìn khách quan khi đánh giá về sản phẩm cũng như thái độ làm việc của từng học sinh. 3.4. Thu thập kết quả và công bố sản phẩm Sau khi các nhóm hoàn thành dự án gửi sản phẩm về cho giáo viên. Giáo viên tập hợp tất cả các sản phẩm, có những bổ sung, nhận xét cuối cùng để hoàn thành đề tài dự án ban đầu là “Phong trào dân tộc dân chủ từ năm 1919 đến năm 1930”. Dự án của học sinh sau khi hoàn thành sẽ được trình bày trước lớp trong 4 tiết (mỗi tiết học sinh sẽ cùng nhau nghe trình bày, thảo luận, trao đổi 1 sản phẩm của từng nhóm) theo thứ tự từng chủ đề. Giáo viên cần định hướng học sinh thiết kế và trình bày dự án với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin nhằm tăng hứng thú cho người nghe. Các nhóm còn lại chuẩn bị câu hỏi, đưa ra những thắc mắc cho nhóm báo cáo giải đáp để học sinh hiểu rõ hơn về dự án của nhóm. Qua đó, tiếp nhận kiến thức mới. Giáo viên cũng có thể đưa ra những câu hỏi để kiểm định chất lượng sản phẩm mà nhóm công bố cũng như mức độ nhận thức của học sinh thông qua việc thực hiện dự án. 3.5. Đánh giá dự án * Nhóm tự đánh giá Qua dự án, học sinh đã học được gì? Hình thành được thái độ tích cực nào? Nhóm có hài lòng với kết quả thu được hay không? Khi thực hiện dự án các thành viên và nhóm gặp những khó khăn gì? Cách thức giải quyết như thế nào? Cảm nhận của cá nhân sau khi thực hiện xong một dự án. * Các nhóm khác nhận xét, đánh giá Học sinh các nhóm còn lại sẽ đưa ra những nhận xét, đánh giá về kết quả thực hiện dự án của mỗi nhóm: cách thức trình bày, khả năng giải đáp thắc mắc, hiệu quả của sản phẩm được công bố. * Giáo viên đánh giá Giáo viên trên cơ sở thu thập sản phẩm dự án, quan sát các buổi hoạt động của từng nhóm, thông qua biên bản làm việc nhóm của thư kí cũng như sản phẩm riêng của từng cá nhân đưa ra những đánh giá về kết quả thực hiện dự án, chất lượng sản phẩm, kết quả tự đánh giá của nhóm; đồng thời đưa ra những đánh giá về phương pháp làm việc của nhóm, thái độ, tinh thần, ý thức làm việc của từng học sinh. Giáo viên cần có những hình thức khen thưởng đối với nhóm thực hiện dự án tốt nhất, thành viên được mỗi nhóm bầu chọn là xuất sắc nhất, đồng thời khích lệ, động viên những thành viên chưa cố gắng để các em có thêm động lực học tập tốt hơn. 3.6. Kết quả đạt được trong việc vận dụng dạy học dự án * Học sinh tự đánh giá Nắm vững những kiến thức của bài học. Rèn luyện được phương pháp tự học, tự tìm kiếm và chiếm lĩnh kiến thức, bước đầu làm quen với phương pháp nghiên cứu khoa học. Hiểu được vai trò của cá nhân và tập thể nhóm trong nghiên cứu và học tập. Nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân đối với việc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kì công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Thể hiện tình cảm kính yêu và biết ơn đối với Bác Hồ kính yêu. * Giáo viên đánh giá Về kiến thức: Kết quả dự án thể hiện học sinh không chỉ nắm bắt được nội dung kiến thức trong sách giáo khoa mà còn hiểu rộng hơn, sâu sắc hơn. Về phương pháp: Rèn luyện được phương pháp tự học, phương pháp nghiên cứu, kĩ năng làm việc nhóm, cách làm việc khoa học, cách trình bày... Về thái độ: Mỗi thành viên trong nhóm phải làm việc nghiêm túc, say mê, có trách nhiệm, mong muốn tạo ra 1 sản phẩm đạt hiệu quả cao. 3.7. Những ưu điểm, hạn chế của dạy học dự án * Ưu điểm Gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội. Kích thích động cơ, hứng thú học tập của người học. Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm, phát triển khả năng sáng tạo, rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề. Rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn, năng lực làm việc nhóm. Phát triển năng lực tự đánh giá và đánh giá của người học. * Hạn chế Đòi hỏi nhiều thời gian, có thể phải thực hiện ngoài giờ lên lớp. Điều này lí giải tại sao một phương pháp dạy học nhiều ưu điểm như dạy học dự án lại khó đi vào thực tiễn dạy học ở nước ta. Không thể áp dụng tràn lan mà cần lựa chọn nội dung phù hợp với điều kiện cho phép. Đòi hỏi có sự chuẩn bị và lên kế hoạch thật chu đáo thì mới lôi cuốn được người học tham gia một cách tích cực. Hoạt động thực hành, thực tiễn khi thực hiện dạy học dự án đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp. 3.8. Một số lưu ý khi dạy học dự án Dạy học dự án không đơn thuần là “làm thí nghiệm” trong phòng thí nghiệm mà dự án phải gắn với thực tiễn, thời sự hấp dẫn học sinh. Nội dung dự án phải bám sát chương trình học và mang tính liên môn. Học sinh phải đối mặt với thách thức của tình huống (mơ hồ, phức tạp, giao tiếp, tư duy bậc cao, tự tổ chức, ứng dụng công nghệ thông tin) Dự án có thể chỉ giới hạn trong phạm vi lớp học với độ dài khoảng 4-6 tuần, hoặc có thể vượt ra ngoài phạm vi lớp học và kéo dài trong suốt khóa học, năm học. 4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỂ DẠY HỌC DỰ ÁN THÀNH CÔNG 4.1. Giáo viên phải phác họa trước các ý tưởng cơ bản của dự án. Nếu không bám sát vào mục tiêu dạy học, mục đích của dự án sẽ mơ hồ và kết quả học tập có thể bị hiểu sai. 4.2. Hãy để nội dung đào tạo định hướng việc lựa chọn và thiết kế dự án. Dựa vào mục đích, mục tiêu và chuẩn kiến thức – kĩ năng; giáo viên sẽ lựa chọn các bài học cần ưu tiên trong chương trình. Khi thiết kế dự án, phải chắc chắn rằng việc lập kế hoạch hành động sẽ giúp người học xác định được mục tiêu học tập dự kiến. 4.3. Giáo viên luôn nhớ rằng mình là người hướng dẫn, hỗ trợ, không làm thay mà là tạo điều kiện cho học sinh làm việc. 4.4. Giáo viên cần đặt câu hỏi để người học suy nghĩ và thách thức học. Nên lựa chọn câu hỏi định hướng phù hợp để người học tiếp thu được những kiến thức cần thiết trong chương trình. 4.5. Giáo viên phải kiểm tra những kĩ năng cần thiết, kiểm tra tư duy của học sinh. Việc kiểm tra và tự kiểm tra, điều chỉnh được thực hiện kịp thời trong tất cả các giai đoạn của dự án. 4.6. Trong suốt tiến trình thực hiện dự án, giáo viên nên tạo nhiều cơ hội để đánh giá và kiểm soát sự tiến bộ của học sinh. Sau mỗi dự án cần đánh giá nghiêm túc cho lần sau có kết quả tốt hơn. KẾT LUẬN 1. Dạy học dự án đã cho thấy tính thích hợp, tính hiệu quả trong việc cho phép học sinh phát triển những tiềm năng sẵn có. Có thể nói việc đặt học sinh trong tình huống tự khám phá và chia sẽ kết quả khai thác kiến thức, tiến trình giải quyết vấn đề như dạy học dự án là một trong những cách để kích thích tư duy và duy trì động cơ học tập. 2. Thông qua việc thực hiện dự án, học sinh được rèn luyện nhiều kĩ năng: khai thác thông tin, lựa chọn tư liệu, thuyết trình, trao đổi, thảo luận, làm việc nhóm, tư duy, giải quyết vấn đề 3. Trong quá trình thực hiện dự án, học sinh là người chủ động thực hiện theo kế hoạch đề ra, đồng thời tự lực tham gia vào tất cả các giai đoạn của quá trình dạy học, đề xuất các ý kiến, xây dựng kế hoạch, thực hiện dự án và trình bày kết quả. Công việc này đòi hỏi và khuyến khích tinh thần trách nhiệm, thái độ tích cực và sự sáng tạo của người học. Đây là một điều kiện rất tốt để hình thành và phát triển năng lực tự học, năng lực hợp tác nhóm cho học sinh trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT. 4. Dạy học dự án là một phương pháp dạy học có vai trò rất lớn trong việc thực hiện dạy học tích cực với nhiều tác dụng: Làm cho nội dung học tập trở nên có ý nghĩa hơn. Góp phần đổi mới phương pháp dạy học, tạo ra môi trượng thuận lợi cho người học rèn luyện và phát triển. Phát huy tính tích cực, tự lực, chủ động, sáng tạo của người học. Giúp người học phát triển khả năng giao tiếp và kĩ năng làm việc nhóm. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục & Đào tạo (2014), Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn Lịch sử, Chương trình phát triển giáo dục phổ thông, Vụ Trung học phổ thông, Hà Nội. 2. Bộ Giáo dục & Đào tạo (2008), Sách giáo khoa Lịch sử 12, NXB Giáo dục, Hà Nội. 3. Phan Ngọc Liên (chủ biên) (2010), Phương pháp dạy học Lịch sử, tập I, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội. 4. Đoàn Nguyệt Linh (2016), Phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử ở trường Trung học phổ thông (thực nghiệm qua lớp 10 Chương trình Chuẩn), Luận án Tiến sĩ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Hà Nội.