Giáo án Ngữ văn lớp 6 tiết 94: Đêm nay Bác không ngủ (tt) Minh Huệ

Tuần 25 Ngày soạn: 16.1.15 Tiết 94 Ngày dạy: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (tt) Minh Huệ œ {  I/ Mục tiêu: Giúp HS - Như tiết 93 II/ Chuẩn bị GV: Phương pháp:Gợi tìm, phân tích, bình giảng. Phương tiện:Một số tranh ảnh về Bác Hồ HS: SGK, tập ghi, tập soạn. III/ Tiến trình lên lớp Ổn định Bài cũ: - Hình tượng BH hiện lên trong bài thơ ntn ? Em cảm nhận được đức tính cao đẹp nào của Bác. Bài mới: * Giới thiệu: Tình yêu thương bao la của Bác giành cho quân và dân ta giản dị, sâu sắc đến độ quên mình. Tình cảm ấy sưởi ấm và cảm hóa anh đội viên ntn chúng ta học tiếp bài học hôm nay. Hoạt động của GV và HS Nội dung chính Bổ sung ? Tâm tư của ng đội viên được thể hiện qua mấy lần thức giấc? Là những lần nào? + 2 lần (1, 3) ? Vì sao bài thơ ko kể về lần thức thứ 2 + Chỉ cần kể về lần đầu và lần thứ 2 là đủ, vừa nói được anh đv thức dậy nhiều lần vừa thể hiện được sự biến đổi trong tâm trạng của anh. ? Cái nhìn và tâm trạng của anh đvới Bác được thể hiện ntn trong lần thức giấc đầu tiên ? + Thấy trời khuyako ngủ. + Anh đv nhìn Bácanh nằm. + Anh đv mơ màng.giấc mộng. + Thổn thức cả nỗi lòng. + Anh nằm lo Bác ốm.thức hoài ? Em có nhận xét gì về ngthuật mtả trong câu thơ: “ bóng Bác cao lồng lộng.lửa hồng.” + So sánh ko ngang bằng có tdụng gợi h/ảnh vừa vĩ đại vừa gần gũi của Bác. Hình ảnh Bác hiện lên trong tâm trạng đầy xúc động của anh chiến sĩ đang trong tâm trạng lâng lâng mơ màng, vừa lớn lao vĩ đại vừa gần gũi sưởi ấm lòng anh hơn cả ngọn lửa hồng. ? Các chi tiết mtả tâm trạng của anh đv khi thức dậy lần thứ nhất toát lên tâm trạng gì của anh csĩ đv Bác? - Ngạc nhiên, xúc động, thổn thức, băn khoăn lo lắng cho sức khỏe của Bác -> Tình yêu thương cảm phục của anh đv trước tình thương của Bác. ? Tâm trạng, thái độ của anh đv khi thức giấc lần thứ 3 được diễn tả bằng những câu thơ nào? + Anh hoảng hốt giật mình + Anh vội vàng nặng nặc. + Mời Bác ngủ Bác ơi.Ngủ. + Anh đv nhìn Bác.cùng Bác. ? Em hiểu từ nằng nặc có ý nghĩa ntn? + 1 mực cầu xin cho bằng được (từ thông dùng trong đời sống, ít gặp trong thơ nhưng được tg sử dụng đúng lúc nên có sức gợi cảm) ? Lời mời của anh đv có gì đáng chú ý? + Lặp lại 2 lần. ? Điều đó có ý nghĩa gì? + Lần trước anh thổn thức,thì thầm hỏi nhỏ, lần này anh nài nỉ và kquyết mời Bác đi ngủ. Chính thái độ ấy mà Bác phải bày tỏ nỗi lòng của mình để anh đv yên lòng. Gọi hs đọc khổ 15,16, ? Vì sao khi nghe Bác trả lời anh vui sướng thức luôn cùng Bác? + Đó là sức mạnh cảm hóa của tấm lòng HCM, chính sự cao cả lớn lao của ng đã nâng người khác thành cao cả. “ Ta bên ng, ng tỏa sáng quanh ta” - Ở cạnh Bác anh cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh -> t/cảm của B truyền sang anh . ? Từ tâm trạng của ng csĩ, em cảm nhận được t/c của ng csĩ đối với B ntn? ? Đoạn kết, nhà thơ Minh Huệ có viết: “Đêm nay B ko ngủ.HCM” ? Em hiểu gì về khổ thơ này ? ( Có phải đấy là đêm đầu tiên và đêm duy nhất B ko ngủ ko?) ? Em hiểu “lẽ thường tình” ở đây là gì? + Đây chỉ là 1 đêm trong muôn vàn đêm ko ngủ của B vì B là HCM, lãnh tụ của dt là ng cha thân yêu của qdân ta. Cuộc đời của ng dành trọn vẹn cho nd ta, tổ quốc ta. Đó là lẽ sống nâng niu tất cả chỉ quên mình của B. -> Nâng ý nghĩa câu chuyện lên thành 1 tầm cao, tầm k/q. Người đọc thấu hiểu 1 chân lí đơn giản mà lớn lao.(Ko ngủ là chuyện trái bình thường đặt trong văn cảnh c/sĩ lại nhận ra 1 lôgíc đó là chuyện thường tình trong cuộc đời B) ? Em có nhận xét gì về thể thơ ? Số chữ trong mỗi dòng, số dòng trong mỗi khổ - Y/c HS đọc, GV minh họa = 2 khổ thơ. ? Em có nhận xét gì về nhịp thơ và cách gieo vần? ? Từ láy nào em cho là đặc sắc hơn ? Vì sao ? + Tăng giá trị tạo hình và biểu cảm ? Vbản kết hợp những pthức biểu đạt nào? + Kể chuyện + mtả + biểu cảm. ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật dùng từ trong vbản? + Từ láy gợi hình,biểu cảm đặc sắc . Gọi HS đọc ghi nhớ SGK ? Em cảm nhận được những ý nghĩa sâu sắc nào từ vbản này ? b. Cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên đối với Bác . * Lần đầu chợt tỉnh giấc . - Thấy trời khuya B vẫn ngồi. - Ngắm nhìn B, theo dõi cử chỉ việc làm của B : đốt lửa, dén chăn, nhón chân -> xúc động. - Mơ màng cảm nhận được tình cảm lớn lao cao cả của B. -> Thổn thức,băn khoăn,lo lắng cho sức khỏe của B. -> Tình yêu thương cảm phục của anh đv khi cảm nhận được t/cảm lớn lao của B * Lần thứ 3 thức dậy. - Anh hoảng hốt giật mình (vì trời sắp sáng) nằng nặc mời B đi ngủ. -> T/cảm chân thành thiết tha lo lắng cho sức khỏe của B. - Hiểu được nỗi lòng của bác, anh sung sướng thức luôn cùng B. -> Lòng kính yêu, biết ơn, niềm hạnh phúc tự hào khi được nhận tình thương của B. c. Ý nghĩa khổ thơ cuối. - Đây chỉ là 1 đêm ko ngủ trong nhiều đêm ko ngủ của Bác. - Bác ko ngủ vì lo cho nước, thương bộ đội, dân công. - Cuộc đời ng dành trọn vẹn chon d,tq. - Đó là lẽ sống, “nâng niu tất cả chỉ quên mình” của Bác. 2. Nghệ thuật - Về thể thơ: thơ 5 chữ (ngũ ngôn) + nhịp 2/2, 2/3 + Gieo vần: vần liền chữ cuối dòng 2, 3. + Chữ cuối khổ thơ trước vần với chữ cuối dòng đầu khổ thơ tt. - Về ngôn ngữ. + Từ láy: lâm thâm, xơ xác, trầm ngâm, phăng phắc, nằng nặc. 3/ Ý nghĩa văn bản Đêm nay Bác không ngủ thể hiện tấm lòng yêu thương bao la của Bác Hồ với bộ đội và nhân dân, tình cảm yêu mến, cảm phục của bộ đội, của nhân dân ta đối với Bác. III / Tổng kết – Ghi nhớ : (sgk) Củng cố: Gọi HS đọc diễn cảm 5 khổ thơ cuối ? GD KNS: Mỗi nhân vật trong bài thơ gợi cho em cảm xúc gì ? + Yêu thương kính trọng Bác đồng cảm với tình cảm của anh chiến sĩ Dặn dò: - Nhắc HS học bài: tác giả, hoàn cảnh sáng tác, kể tóm tắt. + Nội dung, nghệ thuật, ghi nhớ. + Thuộc lòng 5 khổ thơ đầu, Làm bài tập2 - Xem trước bài: Ẩn dụ (Phần I, II để hiểu Ẩn dụ là gì ?) - Học kiến thức cũ: So sánh là gì ? Tác dụng ? + Các kiểu so sánh ? + Nhân hóa là gì ? Tác dụng ?