Siêu âm tim tại Việt Nam: hiện tại và tương lai

Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai (Echocardiography in Vietnam : present and future) PGS. TS. Phạm Nguyễn Vinh Viện Tim TP. HCM 2Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Lịch sử siêu âm tim thế giới ƒ Vitruvinus (thời kỳ La Mã) : từ echo ƒ Marin Mersene (1588-1648) : “father of acoustics” – đo vận tốc âm thanh ƒ Christian Johann Doppler (1803-1853) : cường độ âm thanh thay đổi theo chuyển động nguồn phát ƒ Helmutz Hertz và Inge Edler (~1953 Sweden) : siêu âm tim/hẹp van 2 lá ƒ Harvey Feigenbaum (1965) : siêu âm tim/TDMT ƒ Satomura, Yoshida, Nimura (~1950) : phát triển kỹ thuật Doppler tim 3Máy siêu âm của Edler và Hertz Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai TL : Feigenbaum H, Armstrong WF, Rayan T. Echocardiograpphy. Lippincott Williams & Wilkins 6th ed 2005, p. 2 4Edler và Feigenbaum với máy siêu âm M-mode (1968) Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai TL : Feigenbaum H, Armstrong WF, Rayan T. Echocardiograpphy. Lippincott Williams & Wilkins 6th ed 2005, p. 9 5Thầy tiên phong về siêu âm tim tại Việt Nam Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai 6Chặng đường phát triển siêu âm tim tại Việt Nam Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Miền Bắc : Viện Tim mạch Quốc gia (~1980) ƒ Miền Trung : BV. Trung ương Huế (~1990) ƒ Miền Nam : BV. Chợ Rẫy (cuối ~1980) Viện Tim TP. HCM (1991) ƒ Siêu âm TM ƒ Siêu âm TM, 2D, Doppler đen trắng ƒ Siêu âm 2D Doppler màu 7Các kỹ thuật siêu âm tim đang được thực hiện tại VN Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Siêu âm tim qua thành ngực + ƒ Siêu âm tim qua thực quản + ƒ Siêu âm tim thai + ƒ Siêu âm tim cản âm + ƒ Siêu âm tim gắng sức + ƒ Siêu âm tim trong lòng ĐMV _ ƒ Siêu âm tim trong buồng tim _ 8Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Siêu âm tim qua thành ngực ƒ Hiện diện ở hầu hết các BV tỉnh cả nước ƒ Hữu ích khoa Tim mạch, hồi sức Nội, hồi sức ngoại, cấp cứu 9Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Siêu âm tim qua thực quản ƒ Ở các trung tâm lớn ƒ Viện Tim mạch Quốc gia VN; Viện Tim TP. HCM, BV. Chợ Rẫy, BV Thống Nhất, MEDIC, BV Tim Hà Nội TL : Phạm Nguyễn Vinh. Atlas Siêu âm tim 2D và Doppler màu. NXB Y học 2000, p. 114 10 Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Siêu âm tim thai ƒ Thực hiện : Viện Tim TP. HCM ƒ Cần phát triển TL : Drose JA. Fetal Echocardiography. WB Saunders 1998, p. 16-19 11 Siêu âm tim trong buồng tim Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Kích thước F9-13 ƒ Một bình diện 2D 10MHz ƒ Vận động : gập tới, lui, nghiêng trái và phải TL : Feigenbaum H, Armstrong WF, Rayan T. Echocardiograpphy. Lippincott Williams & Wilkins 6th ed 2005, p. 68 12 Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Siêu âm trong buồng tim ƒ Hữu ích trong : – Đóng TLN qua thông tim can thiệp – Tìm TMP để phá rung nhĩ bằng sóng tần số radio ƒ Chưa có tại VN TL : Feigenbaum H, Armstrong WF, Rayan T. Echocardiograpphy. Lippincott Williams & Wilkins 6th ed 2005, p. 69 13 Siêu âm tim trong lòng ĐMV (IVUS) Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ 10-30MHz ƒ Quan sát 360o ƒ Chỉ định : – Khảo sát độ mở stent – Tổn thương nghẽn “trung gian” TL : Feigenbaum H, Armstrong WF, Rayan T. Echocardiograpphy. Lippincott Williams & Wilkins 6th ed 2005, p. 69 14 Đào tạo BS thực hành siêu âm tim (1) Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Cơ sở đào tạo : – Viện Tim mạch Quốc gia – BV. Chợ Rẫy – Viện Tim TP. HCM 15 Đào tạo BS thực hành siêu âm tim (2) Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Thời gian/khóa : 3 – 4 tháng ƒ Tổng số BS đã được huấn luyện : * # 2000 Bác sĩ * không Sonographers * tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước 16 Đào tạo siêu âm tim tại Viện Tim Mạch VN Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ 1993-2005 : 7 khóa chuyên khoa định hướng tim mạch (có học phần siêu âm tim) ƒ 1999 : 1 khóa siêu âm tim (cho các BS từ Đà Nẵng trở ra) ƒ Từ 1990 : thường xuyên có BS các đơn vị khác (2,3 học viên học siêu âm tim 1-3 tháng ƒ Số học viên đã được đào tạo (có cấp chứng chỉ) : 300 Nguồn : GS. TS. Phạm Gia Khải, Viện Trưởng Viện Tim mạch Việt Nam 2005 17 Đào tạo BS thực hành Siêu âm tim/Viện Tim TP. HCM (1) Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Thời gian : 4 tháng ƒ Căn bản về siêu âm tim ƒ Bệnh lý : Bệnh van tim Bệnh tim bẩm sinh Bệnh động mạch vành Bệnh màng ngoài tim Các biện pháp khác ƒ Tổng số BS. đã theo học : 1418 bác sĩ (26 khóa) ƒ Các tỉnh thành tham dự : 43 tỉnh, thành phố Cambodge Đông nhất : TP. HCM Nguồn : Số liệu phòng KHTH Viện Tim TP. HCM 18 Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Đào tạo BS. Thực hành Siêu âm tim/Viện Tim TP. HCM (2) TP. HCM : 368 Các tỉnh và các nơi khác : 1050 19 Hướng phát triển siêu âm tim/Việt Nam Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai ƒ Đào tạo nâng cao : lớp chính qui, khóa đào tạo ngắn hạn, hội thảo ƒ Phát triển kỹ thuật mới : * Siêu âm tim thai * Tissue Doppler imaging * Siêu âm trong lòng ĐMV ƒ Soạn thảo hướng dẫn về chỉ định và thực hành siêu âm tim tại Việt Nam ƒ Hội nhập quốc tế qua các hội thảo chuyên sâu về siêu âm tim 20 Siêu âm tim tại Việt Nam : hiện tại và tương lai Kết luận ƒ Siêu âm tim : giúp hiểu sâu hơn về bệnh lý tim mạch (sinh lý tuần hoàn, BTBS, bệnh van tim, bệnh ĐMV…) ƒ Siêu âm tim cần thiết cho Nội Ngoại Tim mạch, cấp cứu, hồi sức ƒ Phân hội siêu âm tim Việt Nam : giúp định hướng và phát triển