Thực hiện pháp luật về thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

Thực hiện pháp luật về thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa Hoàng Thị Thu Trang Khoa Luật Người hướng dẫn: PGS.TS. Vũ Trọng Hách Luận văn ThS. Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật; Mã số: 60 38 01 Năm bảo vệ: 2013 Abstract. Phân tích vai trò và những ảnh hưởng của điều kiện lịch sử, tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa nhằm tạo lập cơ sở lý luận cho việc đánh giá thực trạng và xây dựng đề án thực hiện pháp luật thuế ở Thanh Hóa. Làm rõ căn cứ thực tiễn, đánh giá thực trạng việc thực hiện pháp luật thuế hiện hành ở Thanh Hóa. Đề ra và luận chứng khoa học cho quan điểm cơ bản về thực hiện pháp luật thuế, cho những nội dung cơ bản của các quy định của pháp luật thuế cần sửa đổi, bổ sung và những giải pháp chung tiếp tục hoàn thiện nhằm nâng cao cơ chế thực hiện pháp luật thuế ở Thanh Hóa theo các tiêu chí khoa học. Keywords. Luật thuế; Pháp luật Việt Nam; Luật kinh tế Content. MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài ................................................................... 4 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận văn ......................................... 5 4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 6 5. Phương pháp nghiên cứu của Luận văn ....................................................... 7 6. Điểm mới và giá trị lý luận, giá trị thực tiễn của luận văn ........................... 7 7. Kết cấu của Luận văn ................................................................................... 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUÂṆ VỀ THƯC̣ HIÊṆ PHÁP LUÂṬ THUẾ 1.1. Khái quát chung về thuế và pháp luật thuế ................................................ 10 1.1.1. Khái niệm và chức năng của thuế .............................................................. 10 1.1.1.1. Khái niệm .................................................................................................. 10 1.1.1.2. Chức năng .................................................................................................. 12 1.1.2. Đặc điểm, phân loại thuế ........................................................................... 13 1.1.2.1. Đặc điểm ................................................................................................... 13 1.1.2.2. Phân loại .................................................................................................... 15 1.1.3. Khái niệm pháp luật thuế ............................................................................ 18 1.1.4. Đối tượng điều chỉnh của pháp luật thuế ..................................................... 19 1.1.5. Các yếu tố cấu thành một đạo luật thuế ....................................................... 22 1.1.5.1. Tên gọi của một đạo luật thuế ..................................................................... 22 1.1.5.2. Đối tượng nộp thuế ...................................................................................... 22 1.1.5.3. Đối tượng chịu thuế ..................................................................................... 23 1.1.5.4. Căn cứ tính thuế ........................................................................................... 24 1.1.5.5. Quy định quyền và nghĩa vụ của các chủ thể .............................................. 25 1.1.5.6. Chế độ truy thu và hoàn thuế ...................................................................... 26 1.1.5.7. Chế độ ưu đãi về thuế .................................................................................. 27 1.1.5.8. Đơn vị tính thuế ........................................................................................... 28 1.1.5.9 Giá tính thuế ................................................................................................ 28 1.1.6. Vai trò của pháp luâṭ thuế ở Viêṭ Nam ......................................................... 28 1.2. Khái niệm, đặc điểm, các hình thức và quy trình thực hiện pháp luật thuế ....................... 33 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật thuế .......................................... 33 1.2.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật thuế .......................................................... 33 1.2.1.2. Đặc điểm thực hiện pháp luật thuế ............................................................ 35 1.2.2. Các hình thức và quy trình thực hiện pháp luật thuế ................................ 36 1.2.2.1. Các hình thức thực hiện pháp luật thuế ..................................................... 36 1.2.2.2. Quy trình thực hiện pháp luật thuế ............................................................ 39 1.2.2.3. Các điều kiện thực hiện pháp luật thuế ..................................................... 42 1.3. Kinh nghiệm thực hiện pháp luật thuế ở một số địa phương .................... 45 1.3.1. Kinh nghiêṃ thực hiện pháp luật thuế ở Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh .............................................................................................................................................. 45 1.3.2. Kinh nghiệm thực hiện pháp luật thuế ở Chi cục Thuế huyện Tây Hòa (Phú Yên) ........................................................................................................... 48 1.3.3. Kinh nghiêṃ thực hiện pháp luật thuế ở Chi cục Thuế huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) ................................................................................................................... 49 1.3.4. Bài học tham chiếu cho việc thực hiện pháp luật thuế ở Thanh Hóa.52 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện pháp luật thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ................................................................................................. 54 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội ..................... 54 2.1.2. Giai đoạn 2005-2015 ................................................................................ 56 2.1.3. Mục tiêu đến năm 2020 ............................................................................ 60 2.1.3.1. Quan điểm phát triển ................................................................................ 60 2.1.3.2. Mục tiêu phát triển ................................................................................... 60 2.2. Tình hình thực hiện pháp luật thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............. 64 2.2.1. Tổ chức bô ̣máy thưc̣ hiêṇ pháp luâṭ về thuế trên điạ bàn tỉnh Thanh Hóa ...... 64 2.2.2. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về thuế ......................................... 67 2.2.3. Bố trí, đảm bảo chất lượng nguồn nhân lưc̣ và điều k iêṇ bảo đảm khác để thưc̣ hiêṇ pháp luâṭ thuế trên điạ bàn tỉnh Thanh Hóa ...................................... 68 2.2.4. Công tác cải cách hành chính trong quản lý thu , nộp thuế ....................... 70 2.2.5. Kết quả thu ngân sách trên điạ bàn tỉnh Thanh Hóa ................................. 73 2.3. Những tồn tại, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm rút ra trong thực hiện pháp luật Thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ...................................................... 76 2.3.1. Những tồn taị, khó khăn trong thực hiện pháp luật Thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............................................................................................................ 76 2.3.2. Nguyên nhân ............................................................................................ 79 2.3.2.1. Nguyên nhân chủ quan .............................................................................. 79 2.3.2.2. Nguyên nhân khách quan .......................................................................... 82 2.3.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra ....................................................................... 85 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯƠṆG THƯC̣ HIÊṆ PHÁP LUÂṬ THUẾ TRÊN ĐIẠ BÀN TỈNH THANH HÓA 3.1. Kinh tế thị trường và những yêu cầu đặt ra đối với công tác chấp hành pháp luật Thuế ở Thanh Hóa ............................................................................ 90 3.2. Phương hướng nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật Thuế .................... 95 3.2.1. Thưc̣ hiêṇ pháp luâṭ thuế phải góp phần tăng ngân sách phuc̣ vu ̣phát triển kinh tế – xã hội .................................................................................... 95 3.2.2. Thưc̣ hiêṇ pháp luâṭ thuế góp phầ n ổn điṇh xa ̃hôị , nâng cao đời sống của nhân dân ............................................................................................................... 99 3.2.3. Thưc̣ hiêṇ pháp luâṭ thuế phải công khai, minh bac̣h, thúc đẩy cải cách hệ thống pháp luật thuế ................................................................... 103 3.2.4. Giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật Thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ......................................................................................... 108 3.2.4.1. Hoàn thiện pháp luật về thuế, cải cách hệ thống thuế ............................... 108 3.2.4.2. Tổ chức bô ̣máy hơp̣ lý thưc̣ hiêṇ có hiêụ quả pháp luâṭ thuế trên điạ bàn tỉnh Thanh Hóa. ................................................................................. 111 3.2.4.3. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............................... 114 3.2.4.4. Bảo đảm các điều kiện cho thực hiện pháp luật thuế ............................... 117 3.2.4.5. Tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý các vi phaṃ phát sinh trong lĩnh vưc̣ thuế và các giải pháp phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm .................................................................................................... 122 KẾT LUẬN ............................................................................................ 125 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................. 127 References. I. Tiếng Việt 1. Lê Văn Ái (2001), "Công cuộc cải cách thuế ở Việt Nam: 10 năm nhìn lại và những bài học", Tài chính, (12), tr. 12. 2. Ph. Ăngghen (1961), Nguồn gốc gia đình, chế độ sở hữu và Nhà nước, NXB Sự Thật, Hà Nội. 3. Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương (2005), Tài liệu tập huấn Tuyên truyền chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2005-2010, Hà Nội. 4. Bộ Chính trị (2005), Nghị định số 48-NQ/TW ngày 24/5 của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội. 5. Bộ Tài chính (2003), Thông tư số 59/2003/TT-BTC ngày 23/6/2003, hướng dẫn thực hiện Nghị định số 60/2003/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước, Hà Nội. 6. Bộ Tài chính (2003), Thông tư số 127/2003/TT-BTC ngày 22/12/2003 Hướng dẫn thi hành Quyết định 197/2003/QĐ-TTg ngày 23/9/2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc thí điểm thực hiện cơ chế cơ sở sản xuất, kinh doanh tự kê khai, tự nộp thuế, Hà Nội. 7. Bộ Tài chính (2004), Quyết định số 1081/QĐ-BTC ngày 6/4/2004 của Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Quy chế Phối hợp công tác giữa hệ thống Thuế, Hải quan và Kho bạc nhà nước trong quản lý thuế và các khoản thu Ngân sách nhà nước, Hà Nội. 8. Bộ Tài chính (2004), Quyết định số 3597/QĐ-BTC ngày 04/11/2004 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc ban hành quy chế đối thoại với NNT và người khai hải quan, Hà Nội. 9. Bộ Tài chính (2006), Quyết định số 64/2006/QĐ-BTC ngày 8/11/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Quy trình thanh tra Tài chính, Hà Nội. 10. Bộ Tài chính (2007), Thông tư số 61/2007/TT-BTC ngày 14/6/2007, Hướng dẫn thực hiện xử lý vi phạm pháp luật về thuế, Hà Nội. 11. Bộ Tài chính (2010), Quyết định số 108/QĐ-BTC ngày 14/1/2010 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Thuế trực thuộc Tổng cục Thuế, Hà Nội. 12. Bộ Tài chính (2011), Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011, hướng dẫn thi hành một số điều của luật quản lý thuế và hướng dẫn thi hành Nghị định số 85/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 và Nghị định số 106/2010/NĐ-CP ngày 28/10/2010 của Chính phủ chi tiết thi hành một số điều của luật quản lý thuế, Hà Nội. 13. Bộ Tài chính (2012), Thông tư số 80/2012/TT-BTC ngày 22/5/2012, Hướng dẫn Luật Quản lý thuế về đăng ký thuế, Hà Nội. 14. Mai Văn Bưu - Phan Kim Chiến (2001), Quản lý nhà nước về kinh tế, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội. 15. Lê Đình Chân (1967), Tài chính công, Sài Gòn. 16. Chính phủ (2003), Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 6/6 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước, Hà Nội. 17. Chính phủ (2007), Nghị định số 85/2007/NĐ-CP ngày 25/5 quy định chi tiết thi hành một số điều của luật quản lý thuế, Hà Nội. 18. Chi cục Thuế huyện Tây Hòa tỉnh Phú Yên (2011), Báo cáo Tổng kết công tác thuế năm 2011, Phú Yên. 19. Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh (2012), Báo cáo Tổng kết công tác thuế năm 2012, TP Hồ Chí Minh. 20. Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa (2005), Kỷ yếu 15 năm ngành Thuế 1990-2005, Thanh Hóa. 21. Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa (2010), Báo cáo công tác thanh tra, kiểm tra 2007, 2008, 2009, Thanh Hóa. 22. Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa (2011), Báo cáo công tác thuế 2006 - 2011,Thanh Hóa. 23. Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa (2011), Báo cáo Tổng kết công tác thuế năm 2011, Thanh Hóa, tr.1. 24. Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa (2012), Báo cáo Tổng kết công tác thuế năm 2012, Thanh Hóa, tr.2. 25. Lưu Tiến Dũng (2005), "Tính công khai, minh bạch trong ban hành văn bản quy phạm pháp luật", Nghiên cứu lập pháp (3). 26. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 27. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 28. Nguyễn Minh Đoan (2001), "Vấn đề hiệu quả pháp luật", Nhà nước và pháp luật, (3). 29. Bùi Xuân Đức (4/2008), "Quy trình thực hiện pháp luật: lý luận, thực trạng và giải pháp", Thông tin Nhà nước và pháp luật, Viện Nhà nước và pháp luật, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, tr. 6, Hà Nội. 30. Trần Đình Hảo (1998), "Góp phần hoàn thiện pháp luật về thuế ở nước ta trong giai đoạn hiện nay", Nhà nước và pháp luật, (2). 31. Trần Đình Hảo (2000), Tài liệu giảng dạy môn Luật Tài chính chương trình Cao học, Hà Nội. 32. Tôn Thu Hiền (2003), "Làm gì để nâng cao tính tuân thủ của người nộp thuế", Thuế Nhà nước, (4). 33. Nguyễn Văn Hiệu (2002), Các giải pháp hoàn thiện cải cách hệ thống thuế ở Việt Nam, Học viện Tài chính, Hà Nội. 34. Lê Phú Hoành (Tổng Cục thuế -2005), Hệ thống văn bản pháp luật hiện hành về thuế, Tài chính, Hà Nội. 35. Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (2002), Giáo trình Lý luận về Nhà nước và pháp luật, NXB Lý luận chính trị, Hà Nội. 36. Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (2004), Tài liệu học tập và nghiên cứu môn học Nhà nước pháp luật, NXB Lý luận chính trị, Hà Nội. 37. Lưu Thị Hương (2006), Giáo trình tài chính doanh nghiệp, NXB Thống kê, Hà Nội. 38. Nguyễn Thị Liên(2008), Giáo trình nghiệp vụ thuế, NXB Tài chính, Hà Nội. 39. Lênin (1978), Lê nin toàn tập, tập 11, NXB Tiến bộ, Mat-x-cơ-va, tr. 6. 40. C.Mác (1971), Sự khốn cùng của triết học, NXB Sự thật, Hà Nội, tr. 13. 41. C.Mác - Ăngghen (1980), Tuyển tập, tập 1, NXB Sự thật, Hà Nội, tr. 19. 42. C.Mác - Ăngghen (1980), Tuyển tập, tập 2, sNXB Sự thật, Hà Nội. 43. Đỗ Mười (1995), "Thư gửi cán bộ, nhân viên ngành tư pháp nhân dịp 50 năm thành lập ngành", Tạp chí dân chủ và pháp luật (12), Hà Nội. 44. Lệ Dĩ Ninh (1998), Đại từ điển kinh tế thị trường, Viện Nghiên cứu và phổ biến tri thức bách khoa, Hà Nội. 45. Quốc hội (2001), Hiến pháp năm 1992 (Sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2001), Hà Nội. 46. Quốc hội (2008), Luật Cán bộ công chức, Luật số 22/2008/QH12 (thông qua ngày 13 tháng 11 năm 2008), Quốc hội khóa XII, Kỳ họp thứ 4, Hà Nội. 47. Quốc hội (2002), Luật Ngân sách Nhà nước, Luật số 01/2002/QH11 ngày 16/12/2002, Khóa XI, NXB Tài chính, Hà Nội. 48. Quốc hội (1999), Luật Doanh nghiệp, Luật số 60/2005/QH11 (Thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005), Khóa XI, Kỳ họp thứ 8, Hà Nội. 49. Quốc hội (2006), Luật Quản lý thuế, Luật số 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006, Khóa XI, chương II-VIII, Hà Nội. 50. Tô Vân Sơn, Nguyễn Văn Liêm (1999), Từ điển Anh - Việt, NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh. 51. Trịnh Hồ Thị (1958), Bản chất thuế của ta, NXB Sự thật, Hà Nội. 52. Thủ tướng Chính phủ (2004), Quyết định 201/2004/QĐ-TTg ngày 6/12/2004, phê duyệt chương trình cải cách hệ thống thuế đến năm 2010, Hà Nội. 53. Thủ tướng Chính phủ (2007), Quyết định 93/2007/QĐ-TTg ngày 22/6/2007, Ban hành Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, Hà Nội. 54. Thủ tướng Chính phủ (2009), Quyết định 115/2009/QĐ-TTg ngày 28/9/2009, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng Cục thuế trực thuộc Bộ Tài chính, Hà Nội. 55. Thủ tướng Chính phủ (2011), Quyết định số 732/QĐ-TTg ngày 17/5/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020, Hà Nội. 56. Thủ tướng Chính phủ (2011), Chiến lược cải cách hệ thống thuế từ năm 2011 đến năm 2020 (ban hành kèm theo Quyết định số 732/QĐ-TTg ngày 17/5/2011), Hà Nội. 57. Hàn Tín, Xây dựng văn hóa nộp thuế, Tạp chí Đầu tư chứng khoán ngày 23/01/2006, tr. 45. 58. Võ Đình Toàn (1997), Giáo trình Luật Tài chính Việt Nam, NXB Công an nhân dân, Hà Nội, tr. 94, 160. 59. Tổng Cục thuế (2008), Quy trình Khai, miễn giảm, hoàn, kiểm tra & quản lý nợ thuế, tập 1, NXB Tài chính, Hà Nội. 60. Tổng Cục thuế (2010), Quy trình quản lý Thuế, tập 2, NXB Hà Nội, Hà Nội. 61. Tổng Cục thuế (2012), Quy trình Tuyên truyền hỗ trợ NNT (ban hành kèm theo Quyết định số 601 của Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế), Hà Nội. 62. Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (2006), Quản lý thuế các nước OECD: Nâng cao năng lực thanh tra thuế, những phương pháp và nguyên tắc chung, Hà Nội. 63. Dương Văn Trác (2003), "Nhận thức về khai man, trốn thuế", Thuế Nhà nước (10), Hà Nội. 64. Trường Đại học Luật Hà Nội (2002), Giáo trình Luật Kinh tế, NXB Công an nhân dân, Hà Nội. 65. Trường Đại học Luật Hà Nội (2004), Giáo trình Lý luận Nhà nước và pháp luật, tr. 461-463, NXB Công an nhân dân, Hà Nội. 66. Trường Đại học Quốc gia Hà Nội - Khoa Luật (2006), Giáo trình Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, tr. 463, 494. 67. Nguyễn Thanh Tuyền, Nguyễn Ngọc Thanh (2001), Giáo trình thuế, NXB Thống kê, Hà Nội. 68. Ủy ban kế hoạch Nhà nước (1989), Thuế và cải cách thuế, Tập 2: Vấn đề ở Việt Nam, Hà Nội, tr. 463, 494. 69. UBND tỉnh Thanh Hóa (1996), Chỉ thị số 31-CT/UB ngày 06/12/1996 của UBND tỉnh Thanh Hóa thực hiện Nghị định số 72/CP ngày 18/11/1996 của Chính phủ, Thanh Hóa. 70. Đào Trí Úc (1995), Những vấn đề lý luận cơ bản nhà nước và pháp luật, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 71. Viện Khoa học Tài chính - Bộ Tài chính (1995), Lịch sử Tài chính Việt Nam, tập 2, tr. 36, 63, Hà Nội. 72. Viện Khoa học Tài chính - Bộ Tài chính (2002), Chính sách thuế của chúng ta trong tiến trình hội nhập, NXB Tài chính, Hà Nội. 73. Viện Khoa học xã hội Việt Nam (1999), Từ điển Luật học, NXB Từ điển Bách khoa, Hà Nội. 74. Viện Ngôn ngữ học, Từ điển Tiếng việt, Hà Nội, tr. 973. 75. Võ Khánh Vinh (2004), "Xây dựng hệ thống pháp luật có hệ thống, đồng bộ", Nghiên cứu lập pháp (10), Hà Nội. 76. Nguyễn Như Ý (1998), Đại Từ điển Tiếng Việt, Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam, NXB Văn hóa - Thông tin, Hà Nội. II. Tiếng Anh 77. Taxation Law in Australia 78. Chia, Ngee Choon (2000), "Trend in Tax Structures and Fiscal Policy Issues in the New Millennium", Asia-Pacific Tax Bullentin, March/April series. 79. Kelvin Fletcher (2002), Tax Incentives in Cambodia, Lao PDR, and Vietnam. 80. Peggy B. Musgrave (2000), "Consumption Tax Proposals In an International Setting", Tax Law Review.