Tóm tắt Luận án Quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội

LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ ĐÃ ĐƯỢC ĐỀ CẬP TRONG CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN Quản lý nhà nước về vốn đầu tư nói chung và QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT đã được đề cập khá nhiều trong các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước. Có thể thấy rằng, hầu hết các công trình nghiên cứu QLNN đối với vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT tập trung vào các nội dung sau đây: - Nghiên cứu đầu tư công hoặc quản lý đầu tư công. - Nghiên cứu QLNN về vốn đầu tư trong phát triển nói chung, trong đó có vốn đầu tư cho phát triển KCHTGTĐT. Do đó, luận án đi sâu nghiên cứu theo 2 hướng chính liên quan đến đề tài luận án, bao gồm: - Tiếp cận nghiên cứu QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT qua các nghiên cứu đầu tư công hoặc QLNN đối với đầu tư công. - Tiếp cận QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT qua các nghiên cứu về QLNN về vốn đầu tư trong phát triển. 1.2 .NHỮNG VẤN ĐỀ CHƯA ĐƯỢC NGHIÊN CỨU TRONG CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI Mặc dù có nhiều công trình trong và ngoài nước đã đề cập đến khía cạnh này hay khía cạnh khác của QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT, song: 6 1. Chưa có nhiều nghiên cứu phân tích sâu sắc “KCHTGTĐT” như đối tượng nghiên cứu chính mà chỉ đề cập đến nó như một thành tố của KCHT; KCHTKT. 2. Chưa có nhiều nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT về nội dung cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản lý vốn cho lĩnh vực này. Đặc biệt chưa có nghiên cứu nào đưa ra được tiêu chí có tính thuyết phục đánh giá QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT. 3. Hầu hết vẫn chỉ dừng lại ở nghiên cứu QLNN nói chung, hoặc QLNN về vốn đầu tư trong phát triển, mà chưa có nhiều nghiên cứu toàn diện, có hệ thống QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT. 4. Các nghiên cứu cũng chủ yếu tập trung vào thời gian trước khi sáp nhập, ít nghiên cứu về Hà Nội sau khi sáp nhập, mở rộng địa giới hành chính. 5. Còn rất nhiều “khoảng trống” trong nghiên cứu QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội, đặc biệt là giai đoạn sau khi Hà Nội sáp nhập. Chính vì vậy, nghiên cứu của luận án hướng đến việc hệ thống hóa, bổ sung về: - Lý luận và thực tiễn QLNN về vốn đầu tư trong KCHTGTĐT, phân tích những đặc điểm riêng có của vốn đầu tư cho KCHTGTĐT, đưa ra các tiêu chí đánh giá và chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT; - Phân tích, đánh giá thực trạng về vốn đầu tư và QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT ở Hà Nội sau khi sáp nhập trên các nội dung, tiêu chí đánh giá, mục tiêu của QLNN, để từ đó tìm ra những thành công và hạn chế cũng như các nguyên nhân; - Đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội trong thời gian tới. 7 2 Chương 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ 2.1 .LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ 2.1.1 Một số khái niệm 2.1.1.1 Khái niệm kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Kết cấu hạ tầng giao thông đô thị là hệ thống những công giao thông được xây dựng, nhằm đảm bảo cho việc di chuyển, đón trả khách và vận chuyển hàng hoá, dịch vụ của các loại phương tiện giao thông diễn ra một cách nhanh chóng, thuận lợi và an toàn ở các đô thị. Trong luận án, KCHTGTĐT là tất cả hệ thống công trình giao thông thuộc phạm vi nội đô. Cụ thể hơn, các công trình giao thông bao gồm đường bộ và đường sắt đô thị; nội đô là thuộc phạm vi các quận nội thành. 2.1.1.2 Khái niệm vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT là toàn bộ chi phí được đầu tư nhằm phát triển KCHTGT ở đô thị. Do giới hạn phạm vi của luận án, vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT được nghiên cứu là vốn ngân sách của Thành phố. Nguồn vốn này được đầu tư xây dựng các công trình giao thông trên địa bàn thành phố, do UBND thành phố quản lý. 2.1.2 Đặc điểm của vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Thứ nhất, vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT thường có quy mô lớn và thời gian thu hồi dài, thậm chí không thể thu hồi được. 8 Thứ hai, vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT thường có độ rủi ro cao, phụ thuộc vào các phương thức và chính sách huy động vốn. Thứ ba, vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT thường đầu tư theo các dự án phát triển và được huy động từ rất nhiều nguồn. Thứ tư, hiệu quả vốn đầu tư cho phát triển KCHTGTĐT là hiệu quả kinh tế - xã hội tổng hợp 2.2 . MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ 2.2.1 Khái niệm quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Quản lý Nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị là những tác động liên tục, có tổ chức, có định hướng của cơ quan nhà nước có chức năng, thẩm quyển tới các đơn vị và cá nhân thực hiện quá trình huy động, sử dụng vốn đầu tư, thông qua các cơ chế, chính sách của Nhà nước nhằm phát triển hệ thống giao thông đô thị có hiệu quả. - Chủ thể QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT ở cấp thành phố là HĐND và UBND. Trong đó, sở Kế hoạch và Đầu tư, sở Giao thông vận tải, sở Tài chính, Kho bạc nhà nước... là các cơ quan thuộc UBND Thành phố thực hiện chức năng quản lý vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT ở những mặt khác nhau. - Đối tượng QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT: là các đơn vị, cá nhân thực hiện các hoạt động liên quan đến vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT, bao gồm quá trình huy động và sử dụng vốn đầu tư vào dự án phát triển giao thông đô thị. - Phương thức QLNN về vốn đầu tư xây dựng các công trình KCHTGTĐT: được thực hiện thông qua quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông đô thị, hình thành khung khổ pháp luật; ban hành và 9 thực hiện cơ chế, chính sách; bố trí đội ngũ cán bộ giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tại các công trình. 2.2.2 Mục tiêu của quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị - Định hướng, huy động có hiệu quả các nguồn vốn trong và ngoài nước nhằm phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị. - Đảm bảo phân bổ hợp lý các nguồn vốn đầu tư vào các dự án phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị. - Hạn chế thất thoát, lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư. - Phát triển hiệu quả hệ thống KCHTGTĐT. 2.2.3 Nội dung của quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị - Lập kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT - Tổ chức huy động vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT - Phân bổ, quản lý thanh, quyết toán vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT - Kiểm tra, giám sát vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT 2.2.4 Tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị - Đánh giá kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT, bao gồm các tiêu chí: tính phù hợp, tính khả thi, tính hiệu quả của kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT. - Đánh giá tính hợp lý, hiệu quả của huy động vốn đầu tư trong phát triển, bao gồm các tiêu chí: Mức độ đáp ứng về quy mô so với nhu cầu của các nguồn vốn huy động được; chi phí huy động vốn; tỷ trọng đóng góp của các loại hình vốn trong tổng nguồn vốn. - Đánh giá chất lượng phân bổ, quản lý thanh, quyết toán vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT, bao gồm các tiêu chí: tính hợp lý trong 10 ưu tiên mục tiêu và đối tượng phân bổ vốn; mức độ phân bổ phù hợp với tiến độ thực hiện dự án; tính công khai, minh bạch trong phân bổ vốn đầu tư; tính cụ thể, chính xác, kịp thời khi hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện thanh, quyết toán vốn đầu tư, tỷ lệ thanh, quyết toán hoàn thành trong năm. - Đánh giá chất lượng kiểm tra, giám sát vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT, bao gồm các tiêu chí: mức độ hợp lý của kiểm tra, giám sát; mức độ đầy đủ của nội dung kiểm tra, giám sát; mức độ chính xác, minh bạch của công tác kiểm tra, giám sát. 2.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông dô thị - Hệ thống pháp luật và chính sách quản lý vốn đầu tư trong phát triển của quốc gia và thành phố - Mức độ áp dụng quy trình quản lý hiện đại trong quản lý vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT - Tổ chức bộ máy QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT - Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển KCHTGTĐT của thành phố - Đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội của thành phố và tính chất của KCHTGTĐT 2.3 . MỘT SỐ KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ 2.3.1 Kinh nghiệm quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Tác giả đã nghiên cứu kinh nghiệm của một số địa phương trong và ngoài nước như: Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Thượng Hải, Quảng Đông, Thâm Quyến và một số chính quyền địa phương của Ấn 11 Độ, Braxin, New Zeland, Nhật Bản, Hà Quốc... về đa dạng hoá nguồn vốn bổ sung vào ngân sách đầu tư cho phát triển KCHTGT như: huy động vốn đầu tư cho ngân sách từ việc đấu giá quyền sử dụng đất, khai thác giá trị gia tăng của đất đai bằng cách bán đất hai mặt đường mới mở...; vay vốn từ các tổ chức tài chính và dân cư; huy động vốn qua quỹ đầu tư và kiểm tra, kiểm soát, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT bằng cách xây dựng một hệ thống quản lý tổng thể chi phí dự án hay hệ thống quy phạm pháp luật quy định chặt chẽ công tác giám sát thi công và cơ cấu hệ thống kiểm tra ... 2.3.2 Bài học vận dụng đối với quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội Thứ nhất, cần đa dạng hoá các nguồn vốn bổ sung vào ngân sách để đầu tư phát triển KCHTGTĐT, nhất là khai thác giá trị gia tăng từ đất đai trong phát triển KCHT. Thứ hai, việc hình thành các quỹ đầu tư cũng là một kinh nghiệm tốt cho việc đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội. Thứ ba, quá trình kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả là một đòi hỏi cần thiết để thực hiện một dự án đầu tư cho hiệu quả. 3 Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI 3.1 . THỰC TRẠNG VỐN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1.1 Về vị trí, đặc điểm tự nhiên, chính trị, xã hội của Hà Nội Luận án đã nghiên cứu những đặc điểm tự nhiên cũng như vị trí chính trị, xã hội của Thủ đô Hà Nội để rút ra những yếu tố có liên quan đến vốn đầu tư và quản lý vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT: 12 - Phát triển KCHTGT đòi hỏi một khối lượng vốn lớn và đa dạng. - Với vị thế là Thủ đô, Hà Nội được quan tâm hàng đầu với mức đầu tư lớn trong phát triển KCHTGTĐT. - Việc quản lý đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT cũng sẽ khó khăn, phức tạp hơn khi chịu sự quản lý của cả Trung ương và Thành phố. 3.1.2 Đặc điểm kinh tế có liên quan đến vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị của Hà Nội Luận án đã ghiên cứu thực trạng thu, chi NSNN trên địa bàn Thành phố trong giai đoạn 2008 - 2013 và tỷ trọng chi đầu tư phát triển trong tổng chi NSNN Thành phố. Qua phân tích thực trạng đó cho thấy, tổng thu tăng đều đặn qua các năm, song do tỷ lệ điều tiết ngân sách lớn nên chi NSNN của thành phố chỉ chiếm khoảng ½ lượng thu, làm ảnh hưởng đến vốn đầu tư phát triển nói chung và vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội nói riêng. 3.1.3 Các nguồn vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông Hà Nội giai đoạn 2008 - 2013 - Vốn đầu tư cho phát triển KCHTGTĐT giai đoạn 2008-2013 có xu hướng tăng lên, năm sau cao hơn năm trước, đặc biệt năm 2010 tăng đột biến do đầu tư kỷ niệm 1000 năm Thăng Long. Cụ thể: Tổng vốn đầu tư cho phát triển KCHTGT Hà Nội giai đoạn 2008-2013 là 41.677,14 tỷ đồng, chiếm 36% trong tổng chi đầu tư phát triển và chiếm 11,5 % trong tổng chi NSNN. - Tỷ trọng vốn đầu tư từ các nguồn cũng có sự thay đổi trong giai đoạn 2008-2013, trong đó vốn ODA chiếm tỷ trọng lớn nhất (53%), tiếp đến là nguồn ngân sách của Thành phố (40%), NSTW và nguồn PPP không đáng kể. Trong các nguồn vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà Nội, vốn từ NSNN chịu tác động lớn nhất của công tác QLNN. 13 3.2 .THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2008 - 2013 3.2.1 Thực trạng lập kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội. Thực trạng lập kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội được phân tích, đánh giá trên các căn cứ lập kế hoạch vốn đầu tư và quy trình lập kế hoạch vốn đầu tư. Công tác lập kế hoạch vốn đầu tư có thể khái quát như sau: - Đối với kế hoạch 5 năm: Trong giai đoạn 2008 - 2010, kế hoạch vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông nói chung không được đề cập cụ thể mà chỉ có kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Giai đoạn 2011 - 2015, kế hoạch phát triển giao thông vận tải của Thành phố đã được xây dựng và phê duyệt, tạo điều kiện cho việc xây dựng kế hoạch từng năm. - Đối với kế hoạch từng năm: Giai đoạn 2008 - 2010: do không có kế hoạch trung và dài hạn nên kế hoạch vốn đầu tư hàng năm được xây dựng căn cứ vào nguồn vốn ngân sách của Trung ương phân bổ cho Thành phố và của Thành phố tự có. Giai đoạn 2011 - 2013, kế hoạch vốn đã được xây dựng căn cứ vào kế hoạch vốn đầu tư trung hạn (5 năm). Điều này giúp cho kế hoạch vốn được xây dựng có căn cứ và khoa học hơn. 3.2.2 Thực trạng quản lý nhà nước về huy động vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội Thực trạng huy động vốn đầu tư bổ sung vào NSNN trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội được phân tích, đánh giá dựa trên các căn cứ và quy trình huy động vốn. Kết quả công tác huy động vốn được phân tích, đánh giá theo các nguồn vốn như: trái phiếu địa phương, giá trị đất đai, giá trị gia tăng từ đất đai. Cụ thể: Về huy động thông qua trái phiếu địa phương: Trong 14 kế hoạch giai đoạn 2008 - 2013, Thành phố đã quyết định sẽ phát hành 5.000 tỷ đồng trái phiếu, chia thành 3 giai đoạn, trong đó, năm 2013 sẽ phát hành 2.000 tỷ đồng, năm 2014 và 2015 mỗi năm phát hành 1.500 tỷ đồng; Về huy động vốn qua việc thu hút từ giá trị từ đất đai: nguồn vốn từ đất đai bổ sung vào ngân sách của Thành phố trong giai đoạn 2008 - 2013 nhìn chung không lớn. Tổng vốn từ nguồn này ước tính gần 1000 tỷ, chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với tổng ngân sách; Vốn do khai thác các giá trị gia tăng từ đất đai: chưa được Thành phố tận dụng. 3.2.3 Thực trạng phân bổ, quản lý thanh, quyết toán vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội Trên cơ sở những căn cứ phân bổ và thanh, quyết toán vốn đầu tư cũng như quy trình thực hiện, tác giả đã phân tích thực trạng vốn đầu tư giai đoạn 2008-2013 và cho thấy, ngoại trừ năm 2011, vốn đầu tư thực hiện năm nào cũng cao hơn so với kế hoạch. Đặc biệt năm 2010, vốn thực hiện tăng rất lớn (115%) so với kế hoạch. Tính chung cho cả giai đoạn 2008 - 2013, vốn đầu tư thực hiện là 16.569,89 tỷ đồng, tăng 29% so với kế hoạch (xem bảng 3.4). Bảng 3-4 Kết quả thực hiện vốn ngân sách đầu tư cho phát triển KCHTGTĐT Hà Nội giai đoạn 2011- 2015 Đơn vị: Tỷ đồng T T Nội dung 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Tổng cộng 1 Kế hoạch (tỷ đồng) 2.209,75 2.163,70 1.910,38 2.503,6 2.074,5 1.968,7 12.830,7 2 Thực hiện (tỷ đồng) 2.446,26 2.998,31 4.110,72 2.146,6 2.290 2.578,2 16.569,9 3 Tỷ lệ (%) 111 139 215 86 110 131 129 15 Nguồn: Tác giả tự tổng hợp từ báo cáo của Sở Giao thông, Sở Kế hoạch và đầu tư, Sở Tài chính Hà Nội các năm từ 2008-2013. Công tác quản lý việc thanh, quyết toán vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà Nội đã được các Sở, ngành có liên quan của Thành phố thực hiện theo quy định của Trung ương và Thành phố. Đồng thời, các cơ quan có liên quan cũng đã quan tâm, tìm mọi biện pháp để giải ngân nhanh chóng vốn đầu tư, đôn đốc các chủ đầu tư trong công tác triển khai thanh toán vốn. Việc điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư hàng năm được thực hiện chậm nhất là ngày 25 tháng 12 của năm kế hoạch. 3.2.4 Thực trạng quản lý Nhà nước trong kiểm tra, giám sát vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội Thực trạng QLNN trong kiểm tra, giám sát vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội được đánh giá dựa trên những căn cứ pháp lý của Nhà nước và của Thành phố. Kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên, trong tất cả các khâu từ lập kế hoạch vốn, huy động vốn, thanh quyết toán vốn. Các cán bộ chuyên trách của các sở, ban, ngành, thanh tra thành phố, thanh tra tài chính đã tiến hành kiểm tra, giám sát các dự án đầu tư xây dựng KCHTGTĐT sử dụng vốn NSNN theo đúng chức năng, nhiệm vụ của mình. Hoạt động kiểm tra, giám sát vốn đầu tư từ NSNN được tiến hành trên các nội dung thực hiện dự án với các hình thức như kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất Bên cạnh sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan chuyên môn, Thành phố còn tăng cường vai trò giám sát của cộng đồng, cơ quan mặt trận tổ quốc, cơ quan báo chí đối với việc sử dụng vốn đầu tư xây dựng KCHTGTĐT Hà Nội từ NSNN. Hàng loạt các vụ sai phạm, thất thoát vốn trong thực hiện các dự án đầu tư phát triển KCHTGTĐT đã được phát hiện nhờ có sự giám sát của cộng đồng này. 16 3.3 .ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI Các đánh giá được thực hiện thông qua phân tích thực trạng và kết quả cuộc điều tra xã hội học do tác giả luận án tiến hành. 3.3.1 Những thành công trong quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội Một là, kế hoạch vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT đã phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển KCHTĐT và giao thông vận tải Thành phố, với tình hình kinh tế - xã hội và nhu cầu đầu tư của Thành phố. Hai là, việc phân bổ vốn cho đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT đã được quan tâm, đảm bảo tính hợp lý trong việc lựa chọn mục tiêu và đối tượng. Ba là, việc hướng dẫn quy trình, thủ tục và thực hiện thanh, quyết toán vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội đã có nhiều tiến bộ. Bốn là, các quy định cho công tác kiểm tra, giám sát vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT của Hà Nội đã dần hoàn thiện, vai trò cơ quan QLNN được nâng cao. 3.3.2 Hạn chế trong quản lý Nhà nước đối với vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội Bên cạnh những kết quả đạt được, QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội vẫn còn những hạn chế sau: Một là, tính khả thi và hiệu quả công tác lập kế hoạch vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT chưa cao Hai là, công tác huy động các nguồn vốn đầu tư bổ sung vào NSNN trong phát triển KCHTGTĐT chưa đáp ứng được nhu cầu 17 Ba là, việc phân bổ vốn còn dàn trải, chưa phù hợp với tiến độ, tính công khai, minh bạch chưa đảm bảo Bốn là, công tác kiểm tra, giám sát vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà Nội còn lỏng lẻo, chưa đạt được hiệu quả 3.3.3 Nguyên nhân của những thành công và hạn chế của quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội 3.3.3.1 Nguyên nhân những thành công Một là, chính sách ưu tiên của Nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị của Thủ đô tạo điều kiện cho huy động và phân bổ vốn vào các công trình giao thông quan trọng của Hà Nội Hai là, là địa phương có kinh tế phát triển, Hà Nội có điều kiện thuận lợi trong tăng thu ngân sách Thành phố cho phát triển KCHTGTĐT Ba là, Thành phố đã xây dựng được hệ thống chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển nói chung và phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nói riêng góp phần đảm bảo tính phù hợp của kế hoạch vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Bốn là, Thành phố đã bước đầu áp dụng khoa học công nghệ vào quy trình quản lý, đặc biệt là khâu thanh, quyết toán vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT 3.3.3.2 Nguyên nhân những hạn chế Một là, hệ thống pháp luật và chính sách đối với quản lý nhà nước về vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội vẫn còn nhiều bất cập. Hai là, quy định về quy trình quản lý nguồn vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị còn nhiều thiếu sót, việc áp dụng quy trình quản lý hiện đại còn yếu 18 Ba là, tổ chức bộ máy QLNN về vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà Nội chưa chặt chẽ và thống nhất, trình độ, năng lực và phẩm chất của cán bộ còn hạn chế Bốn là, quy hoạch, kế hoạch phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đô thị chưa công khai, còn thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa đồng bộ với các kế hoạch phát triển khác của Thành phố Năm là, một số nguyên nhân khách quan khác: Vị trí địa kinh tế, chính trị của Hà Nội và đặc điểm của KCHTGTĐT nói chung và KCHTGTĐT Hà Nội nói riêng. Những hạn chế và nguyên nhân được phân tích trên đây sẽ là cơ sở để đề ra các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về vốn đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội trong thời gian tới. 4 Chương 4 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI 4.1 .DỰ BÁO VỀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ NHU CẦU VỐN CHO KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI 4.1.1 Dự báo xu hướng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị của Hà Nội Trong thời gian tới, phát triển KCHTGTĐT Hà Nội sẽ phát triển theo hướng sau: - Phát triển KCHTGTĐT Hà Nội theo hướng bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường. - Phát triển KCHTGTĐT sẽ tạo nên sự liên kết giữa Hà Nội với các vùng miền khác - Phát triển KCHTGTĐT theo hướng đồng bộ, hiện đại; tập trung đầu tư xây dựng các tuyến vận tải công cộng, tận dụng không gian như đường sắt trên cao, tàu điện ngầm và các công trình ngầm. 19 4.1.2 Dự báo nhu cầu về vốn phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội - Nhu cầu vốn cho phát triển KCHTGTĐT Hà Nội ngày càng lớn, vượt quá khả năng đáp ứng của NSNN - Hợp tác công tư (PPP) trong phát triển KCHTGTĐT Hà Nội là ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong nhu cầu vốn 4.2 . QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẦU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ THÀNH PHỐ HÀ NỘI - Nhà nước thống nhất quản lý vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội - Đầu tư vốn cho phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội phải được coi là khoản mục ưu tiên đặc biệt - Vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội phải được huy động từ nhiều nguồn ngoài ngân sách nhà nước - Quản lý vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội phải đảm bảo đạt hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường - Trách nhiệm của các cơ quan và cá nhân trong quản lý vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội phải được quy định rõ ràng 4.3 . GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 4.3.1 Hoàn thiện các chính sách có liên quan đến vốn đầu tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội + Hoàn thiện chính sách khai thác nguồn lực vốn để bổ sung vốn ngân sách nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Thành phố: 20 - Khai thác quỹ đất hai bên đường để tạo vốn phát triển tài sản KCHTGTĐT. - Bán quyền thu phí sử dụng KCHTGT đối với những công trình KCHTGT có khả năng và điều kiện thu lợi nhuận. - Cho thuê quyền khai thác tài sản KCHTGT theo hướng cho phép các thành phần kinh tế được thuê lại quyền khai thác KCHTGT để tạo nguồn vốn phục vụ đầu tư trong phát triển KCHTGTĐT. - Giao cho các tổ chức, đơn vị, cá nhân khai thác các dịch vụ dọc tuyến đường giao thông đô thị (trạm xăng dầu, dừng xe, quảng cáo, các công trình khác). - Có những chính sách về huy động và sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu của Thành phố cho các dự án xây dựng các công trình giao thông đô thị. + Hoàn thiện chính sách nhằm khai thác tối đa các nguồn vốn ngoài ngân sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị để giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước: - Hoàn thiện chính sách, thể chế nhằm tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến nguồn vốn ODA. - Tăng cường chính sách thu hút nguồn vốn tư nhân theo phương thức PPP 4.3.2 Hoàn thiện quy trình quản lý vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Hà Nội theo hướng hiện đại, khoa học và hiệu quả - Nâng cao chất lượng của kế hoạch vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà Nội - Nâng cao chất lượng phân bổ và thanh quyết toán vốn đầu tư phát triển KCHTGTĐT Hà