Tóm tắt Luận văn Tham nhũng và vấn đề phòng, chống tham nhũng trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay

g trong một nhà nước pháp quyền...102 2.3.2.4. Giám sát của xã hội dân sự đối với các hoạt động của bộ máy nhà nước và cán bộ, công chức là một yếu tố quan trọng góp phần đấu tranh chống tham nhũng..108 Chương 3. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 3.1. Mục tiêu, quan điểm phòng, chống tham nhũng......112 3.1.1. Mục tiêu....112 3.1.2. Quan điểm và những định hướng lớn trong phòng chống tham nhũng113 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng...113 3.2.1. Những giải pháp quản lý kinh tế xã hội....115 3.2.2.1. Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý và sử dụng đất đai.....116 3.2.1.2. Chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và hoạt động mua sắm công.117 3.2.1.3. Đẩy mạnh cải cách nền tài chính công, kiểm soát tốt hơn nữa công tác thu, chi ngân sách119 3.2.1.4. Đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; tăng cường quản lý vốn và tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp....122 3.2.2. Những giải pháp về chính trị tư tưởng..123 3.2.3. Những giải pháp về tổ chức, cán bộ và quản lý....125 3.2.3.1. Sửa đổi bổ sung các quy định về công tác cán bộ, đảm bảo công khai dân chủ125 3.2.3.2. Tăng cường minh bạch tài sản thu thập của cán bộ, công chức, đề cao tính tự giác và trách nhiệm của cán bộ đảng viên nhất là những người có chức danh lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan đảng, nhà nước, tổ chức chính trị xã hội...127 3.2.3.3. Xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức hoặc ngành lĩnh vực, địa phương mà mình phụ trách.129 3.2.3.4. Cải cách chế độ tiền lương nhằm phòng ngừa tham nhũng...130 3.2.4. Những giải pháp về kiểm tra, giám sát hoạt động công quyền....132 3.2.4.1. Các giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát hoạt động công vụ của cơ quan, tổ chức và kiểm soát cán bộ công chức.133 3.2.4.2. Xây dựng và bảo đảm thực hiện qui tắc ứng xử của cán bộ công chức.136 3.2.5. Những giải pháp về nâng cao nhận thức và phát huy vai trò của xã hội dân sự..139 3.2.5.1. Các giải pháp tăng cường giáo dục đạo đức, nâng cao nhận thức của xã hội đối với tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng....140 3.2.5.2. Phỏt huy vai trũ của xó hội cụng dõn trong đấu tranh chống tham nhũng...14 2 KẾT LUẬN 146 TÀI LIỆU THAM KHẢO .....148 1. Tính cấp thiết của đề tài Tham nhũng là căn bệnh nguy hiểm của Nhà nước, của xã hội nó hiện diện ở mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội nó tồn tại và phát triển không ngừng, hàng ngày hàng giờ len lỏi vào mọi mặt của đời sống, nó làm phương hại đến lợi ích của hầu hết công dân, cản trở sự phát triển bền vững của Nhà nước, nguy hiểm hơn nó có thể làm sụp đổ cả một chế độ. Không chỉ đối với Việt Nam mà đối với các nước trên thế giới, tham nhũng luôn là mối đe dọa đối với sự phát triển của kinh tế - xã hội làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào chính quyền vào pháp luật Nhận rõ sự tác hại nguy hiểm của tệ tham nhũng, Đại hội đại biểu lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận định:”nạn tham nhũng đang là một nguy cơ trực tiếp quan hệ đến sự sống còn của hệ thống chính trị” bên cạnh đó cũng xác định rõ nhiệm vụ ”phải tiến hành đấu tranh kiên quyết, thường xuyên và có hiệu quả chống nạn tham nhũng trong bộ máy nhà nước, trong các ngành, các cấp từ trung ương đến cơ sở”. Trong nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng tiếp tục khẳng định:”Nạn tham nhũng diễn ra nghiêm trọng, kéo dài, gây bất bình trong nhân dân và là một nguy cơ lớn đe dọa sự sống còn của chế độ ta”. Qua thực tiễn đấu tranh chống tệ tham nhũng tại nghị quyết của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ: “Tích cực phòng ngừa và kiên quyết chống tham nhũng lãng phí là đòi hỏi bức xúc của xã hội, là quyết tâm chính trị của Đảng ta, nhằm xây dựng một bộ máy lãnh đạo và quản lý trong sạch, vững mạnh, khắc phục một trong những nguy cơ lớn đe dọa sự sống còn của chế độ ta”. Khi nghiên cứu vấn đề tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng một vấn đề dễ nhận thấy đó là liên quan đến quá trình vận hành của bộ máy nhà nước. Một bộ máy nhà nước vững mạnh, được tổ chức chặt chẽ, hợp lý sẽ ít cơ hội để tham nhũng phát triển. Một nhà nước mạnh khi nó được tổ chức một cách hợp lý dựa trên nguyên tắc phân công quyền lực rõ ràng, hợp lý giữa quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp. Đó cũng chính là một đặc điểm, yêu cầu trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền. Như vậy, vấn đề phòng chống tham nhũng có mối liên hệ chặt chẽ với vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay. Đây là hai vấn đề lớn, nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết trong công cuộc xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh một nhà nước của dân, do dân, vì dân. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Tham nhũng và vấn đề phòng, chống tham nhũng trong điều kiện kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay” nhằm góp phần nghiên cứu về vấn đề nêu trên ở nước ta hiện nay. 2. Mục đích của đề tài Nêu ra vấn đề mối quan hệ giữa pháp luật phòng chống tham nhũng trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền tìm ra những phương hướng hoàn thiện nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa tạo ra bộ máy nhà nước vững mạnh để loại trừ tận gốc nạn tham nhũng. Với mục đích đó, nhiệm vụ chính của luận văn là: Khái niệm, nhận diện hành vi tham nhũng từ góc độ văn hóa và góc độ pháp luật. Pháp luật về phòng chống tham nhũng qua các thời kỳ. Phân tích những quan tư tưởng, điểm của chủ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng và của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng. Đặt cuộc chiến chống tham nhũng trong mối quan hệ với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền từ đó rút ra mối quan hệ biện chứng giữa hai vấn đề mà Đảng và Nhà nước ta đang nỗ lực xây dựng và hoàn thiện. Đưa ra một số kiến nghị về các giải pháp phòng, chống tham nhũng trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay phù hợp với tình hình chính trị, kinh tế và xã hội ta trong giai đoạn phát triển hiện nay. 3. Phương pháp nghiên cứu. Để thực hiện đề tài, phương pháp nghiên cứu cơ bản mà luận văn sử dụng là phương pháp tổng hợp, thống kê, nghiên cứu và phân tích các văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta để làm rõ những quan điểm điểm của Đảng trong việc phòng, chống tham nhũng đặt nó trong mối quan hệ với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền. Luận văn cũng sử dụng các tác phẩm, bài viết, nói chuyện của Chủ Tịch Hồ Chí Minh các công trình nghiên cứu khoa học của các tác giả trong và ngoài nước về phòng, chống tham nhũng. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp logic và phương pháp so sánh để làm sáng tỏ một số vấn đề, nội dung của Luận văn. 4. Tình hình nghiên cứu đề tài. Trong những năm gần đây, nhiều văn kiện, nghị quyết của Đảng và Nhà nước, nhiều bài viết, phát biểu của đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tại các diễn đàn, hội nghị đã thể hiện quan điểm về nạn tham nhũng và vấn đề phòng chống tham nhũng cũng như vấn đề xây dựng Nhà nước pháp quyền. Đây là định hướng cơ bản và quan trọng để xây dựng một bộ máy nhà nước khoa học, hợp lý để đẩy lùi, tiến tới loại trừ nạn tham nhũng ra khỏi đời sống xã hội. Trên thực tế hiện nay cũng đã có không ít những công trình khoa học, bài viết liên quan đến vấn đề này song mỗi công trình, mỗi bài viết đề cập ở những khía cạnh khác nhau. Bên cạnh đó cũng có thể thấy mỗi một giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội khác nhau thì mục tiêu, biện pháp để phòng, chống tham nhũng cũng có những điểm khác biệt nhất định. Một số công trình nghiên cứu đề cập vấn đề tham nhũng và các biện pháp phòng, chống tham nhũng như: Một số vấn đề cơ bản về phòng ngừa và chống tham nhũng, NXB. Tư pháp năm 2004; Một số vấn đề về tệ nạn tham nhũng và những nội dung cơ bản của Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 NXB. Chính trị Quốc gia nam 2006; Tệ quan liêu, lãng phí và một số giải pháp phòng, chống NXB. Chính trị Quốc gia nam 2006;; Tăng cường công tác kiểm tra của Đảng góp phần ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng GS.TS.Nguyễn Thị Doan Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương Đảng. Tạp chí Cộng sản số 12 - 2002.; Kiên quyết đấu tranh chống bệnh quan liêu và đẩy lùi nạn tham nhũng trong Bộ máy Đảng, Nhà nước ta. Võ Chí Công nguyên ủy viên Bộ Chính trị. Tạp chí Cộng sản số 16- 2002; Tiếp tục thực hiện có hiệu quả cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn liền với cải cách hành chính nhà nước, đẩy lùi một bước tình trạng tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội. Bài phát biểu của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh bế mạc Hội nghị lần thứ 4 BCH Trưng ương Đảng khóa IX.Tạp chí Cộng sản số 23 – 2001... 5. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung của Luận văn gồm có 3 chương được bố cục như sau: Chương 1. Một số vấn đề về tham nhũng Chương 2. Pháp luật về phòng chống tham nhũng trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Chương 3. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật phòng, chống tham nhũng ở nước ta hiện nay. Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ THAM NHŨNG 1.1. Khái niệm 1.1.1. Khái nhiệm về tham nhũng Khi nghiên cứu về vấn đề tham nhũng vẫn chưa có một định nghĩa chung nhất và cụ thể về tham nhũng và có rất nhiều khái niệm về tham nhũng. Tuy có nhiều khái niệm khác nhau, tuy nhiên nhìn chung có hai loại khái niệm phổ biến nhất về tham nhũng như sau. Theo nghĩa rộng: bao gồm mọi hành vi của bất kỳ người nào có chức vụ, quyền hạn hoặc được giao nhiệm vụ, quyền hạn và lợi dụng chức vụ, quyền hạn và lợi dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc nhiệm vụ được giao để vụ lợi. Theo nghĩa hẹp: và cũng là theo khái niệm của pháp luật Việt Nam được quy định (Luật phòng, chống tham nhũng), thì tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi; người có chức vụ, quyền hạn ở những người trong khu vực nhà nước 1.1.2. Tham nhũng nhìn từ góc độ văn hóa. Tham nhũng từ trước đến nay phần nhiều được nghiên cứu với tính cách là một hiện tượng pháp lý. Tuy nhiên trong những năm gần đây, tham nhũng ngày càng có tính chất phổ biến và tràn lan, không chỉ còn là một căn bệnh của bộ máy nhà nước mà đã lây sang cả quan niệm và cung cách ứng xử của của xã hội. Chính vì vậy nó cần được nghiên cứu dưới khía cạnh văn hóa để tìm thấy sự tác động cần thiết, nhất là để đưa ra các giải pháp phòng ngừa tham nhũng có hiệu quả 1.1.2.1. Văn hóa và sự cần thiết phải tiếp cận vấn đề tham nhũng từ góc độ văn hóa Dù tiếp cận dưới góc độ nào thì văn hóa vẫn được nhìn nhận với ý nghĩa cơ bản của nó, đó là “sự giáo hóa qua vẻ đẹp của những giá trị, sự vun trồng tinh thần theo chuẩn mực thẩm mỹ chân – thiện – mỹ”. Sự hấp thụ những giá trị đẹp đẽ của văn hóa có thể ví như mảnh đất tốt để nuôi dưỡng tình thương , tinh thần trách nhiệm, ý thức vì cộng đồng, là cơ sở vững chắc để con người có hành vi xử sự đúng đắn, tránh xa mọi biểu hiện tiêu cực, trong đó có tham nhũng. Ngược lại, sự nhận thức lệch lạc về các giá trị chuẩn mực, sự tha hóa trong lối sốngsẽ là những nguyên nhân mang tính tất yếu của tham nhũng, hối lộ và nhiều hiện tượng tiêu cực khác. 1.1.2.2. Đặc trưng, nguồn gốc và hậu quả của tham nhũng – nhìn từ góc độ văn hóa Đặc trưng của tham nhũng nhìn từ góc độ văn hóa: Dưới góc độ văn hóa, tham nhũng được nhận biết với một số đặc trưng quan trọng đó là tính (1)lịch sử, tham nhũng là hiện tượng xã hội thuộc phạm trù lịch sử, gắn liền với sự ra đời, phát triển của nhà nước và quyền lực nhà nước, (2)tính hệ thống tham nhũng thường không bao giờ là một hành vi mang tính nhất thời mà thường được thực hiện nhiều lần (3) tính phi văn hóa xét dưới góc độ văn hóa, có thể coi đây là một hành vi phi văn hóa, bởi lẽ nó đi ngược lại với những quy tắc, chuẩn mực về đạo đức Nguồn gốc của tham nhũng: Chủ nghĩa cá nhân, lối sống coi trọng vật chất và tệ nạn tham nhũng; Sự tha hóa, biến chất và tham nhũng; Vấn đề nhận thức và tệ nạn tham nhũng Hậu quả của tham nhũng đối với văn hóa Tham nhũng làm thay đổi, thậm chí còn làm đảo lộn những giá trị chuẩn mực đạo đức xã hội, làm vẩn đục các quan hệ xã hội 1.1.2.3. Vấn đề phòng, chống tham nhũng – nhìn từ góc độ văn hóa Dưới góc độ văn hóa việc phòng, chống tham nhũng bằng những giải pháp về văn hóa, từ góc độ văn hóa chính là sự phòng, chống tham nhũng “từ xa”, tuy không trực tiếp và tức thời nhưng cũng không kém phần hiệu quả, do đó, cần được quan tâm vận dụng nhiều hơn nữa trong thực tiễn. 1.1.3. Pháp luật chống tham nhũng thời kỳ phong kiến 1.1.3.1. Thời kỳ nhà Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần Thông qua những tài liệu ít ỏi về lịch sử thời kỳ này có thể nhận thấy, quan niệm về tham nhũng thời kỳ này tuy mới sơ khai nhưng đã liệt kê ra được một số hành vi cụ thể. Về việc xử lý đối với các hành vi tham nhũng cũng cho thấy rất nghiêm khắc ai vi phạm đều bị liệt vào tội hình. Có quy định thưởng cho người tố cáo hành vi làm quyền của quan lại trong việc thu thuế quá quy định. 1.1.3.2. Thời kỳ Hậu Lê Có thể nhận thấy rằng ở thời kỳ này quan niệm về tham nhũng vẫn chưa có sự khái quát vẫn chỉ quy định mang tính mô tả cụ thể từng hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn để mưu lợi cá nhân trong mối quan hệ với nhân dân hoặc với công quỹ Nhà nước. Tuy nhiên so với thời kỳ trước thời kỳ này đã tiếp cận đúng bản chất của hành vi tham nhũng, có thể nhận thấy rõ điều này qua sự điều chỉnh pháp luật với việc dành nhiều quy định trong chương Đoán ngục (xử án) của Bộ luật Hồng Đức để điều chỉnh các hành tham nhũng trong hoạt động tư pháp 1.3.3.3. Thời kỳ nhà Nguyễn Thời kỳ này ngày càng sát hơn với bản chất của hành vi lợi dụng chức quyền để mưu lợi cá nhân. Điều đặc biệt của thời kỳ này đã nhận thức rõ được tệ tham nhũng, hối lộ là căn bệnh đồng hành cùng đội ngũ quan lại. 1.1.4. Các dấu hiệu đặc trưng, nguồn gốc và nguyên nhân của hành vi tham nhũng - Nhìn từ góc độ pháp luật 1.1.4.1. Các dấu hiệu đặc trưng của tham nhũng – Vị trớ cụng tỏc, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; – Sự lợi dụng vị trớ đú; – Cú mục đớch vụ lợi (cho mỡnh hoặc cho ngưũi khỏc). Phõn tớch khỏi niệm “tham nhũng” theo quy định của phỏp luật Việt Nam, cú thể thấy tham nhũng cú cỏc đặc trưng cơ bản sau: Chủ thể tham nhũng là người cú chức vụ, quyền hạnnhững đối tượng này cú những đặc điểm đặc thự so với cỏc nhúm đối tượng khỏc, như họ thường là những người cú quỏ trỡnh cụng tỏc và cú uy tớn xó hội nhất định và thậm trớ cú cả thế mạnh về kinh tế Chủ thể tham nhũng lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao Trong hành vi tham nhũng thỡ kẻ tham nhũng phải là người sử dụng chức vụ quyền hạn của mỡnh như một phương tiện để mang lại lợi ớch cho mỡnh hoặc cho gia đỡnh mỡnh hoặc cho người khỏc Động cơ, mục đớch của hành vi tham nhũng là vụ lợi. Vụ lợi ở đõy phải được hiểu là lợi ớch “vật chất” lợi ớch “phi vật chất” mà người cú chức vụ, quyền hạn đó đạt được hoặc cú thể đạt được thụng qua hành vi tham nhũng 1.1.4.2. Nguồn gốc của tham nhũng – Tham nhũng là một hiện tượng xã hội gắn liền với sự xuất hiện chế độ tư hữu, quyền lực nhà nước và các quyền lực công cộng khác. – Kinh tế thị trường và sự can thiệp của Nhà nước là những tiền đề khách quan quan trọng làm cho nạn tham nhũng phát triển – Vấn đề lợi ích cá nhân là yếu tố chủ quan dẫn đến tham nhũng 1.1.4.3. Nguyên nhân của tham nhũng Nguyên nhân của tham nhũng gồm ba yếu tốsau:(1)Lòng tham; (2)Quyền lực;(3) Những điều kiện về cơ chế thiếu chặt chẽ hoặc sự kiểm soát lỏng lẻo. 1.2. Thực trạng, nguyên nhân và tác hại của tệ tham nhũng tại Việt Nam 1.2.1. Thực trạng tham nhũng ở nước ta hiện nay 1.2.1.1. Thực trạng tham nhũng và những khó khăn trong việc đánh giá thực trạng tham nhũng hiện nay Tham nhũng cùng với lãng phí gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà nước, làm băng hoại đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên; xâm hại trực tiếp công lý và công bằng xã hội, xói mòn lòng tin của nhân dân, là một trong những nguy cơ đe dọa sự sống còn của Đảng và chế độ ta. 1.2.1.2. Đánh giá chung tình hình tham nhũng từ góc độ kinh tế - xã hội và pháp luật  Mức độ tham nhũng ngày càng lớn  Phạm vi tham nhũng ngày càng lan rộng, phổ biến  Tính chất tham nhũng ngày càng phức tạp, nghiêm trọng, thủ đoạn ngày càng tinh vi  Sự cõu kết giữa cỏc phần tử thoỏi hoỏ trong đội ngũ cụng chức với cỏc phần tử tội phạm bờn ngoài, giữa khu vực cụng và khu vực tư cú xu hướng phỏt triển.  Tham nhũng ở nước ta mang nhiều dấu ấn và đặc điểm của quỏ trỡnh phỏt triển nền kinh tế thị trường ở nước ta. 1.2.1.3. Tình hình tham nhũng ở một số lĩnh vực cụ thể Việc đánh giá về tình hình tham nhũng trong các lĩnh vực cụ thể thông qua các số liệu là vấn đề hết sức khó khăn. Bởi vì nếu căn cứ vào các yếu tố cần và đủ để xác định hành vi hay vụ việc tham nhũng thì tham nhũng phải có đủ yếu tố lợi dụng chức vụ quyền hạn và vụ lợi. Trong nhiều lĩnh vực, tham nhũng gắn bó chặt chẽ với hành vi cố ý làm trái hoặc lãng phí mà nhiều trường hợp rất khó hoặc không chứng minh được yếu tố vụ lợi cho nên chúng ta thường hay nhận định chung về tình trạng “thất thoát” hay “sai phạm về kinh tế”. Sau đây xin được đưa ra con số thông qua các phương tiện thông tin đại chúng có thể tin cậy.  Tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơn bản  Tham nhũng trong lĩnh vực quản lý đất đai  Tham nhũng trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng và các tổ chức tín dụng.  Tham nhũng trong lĩnh vực tài chính, sử dụng ngân sách nhà nước  Tham nhũng trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội  Tham nhũng trong quản lý và quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp  Tham nhũng trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo  Tham nhũng trong họat động tư pháp và thanh tra, kiểm tra  Tham nhũng trong công tác tổ chức cán bộ 1.2.1.4. Đối tượng tham nhũng Có thể nói một cách khái quát, đối tượng có hành vi tham nhũng là rất rộng, từ lãnh đạo đến nhân viên, từ những người làm việc ở cơ quan trung ương đến người làm việc tại chính quyền cơ sở. 1.2.2. Nguyên nhân của tình trạng tham nhũng 1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan  Do Việt Nam là nước đang phát triển, trình độ quản lý còn lạc hậu, mức sống thấp, pháp luật chưa hoàn thiện  Do quá trình chuyển đổi cơ chế, tồn tại và đan xen giữa cái mới và cái cũ nên tham nhũng có cơ hội phát triển  Do những tiêu cực của nền kinh tế thị trường  Do ảnh hưởng của một số tập quán văn hóa cũ bị lợi dụng 1.2.2.2. Nguyên nhân chủ quan  Phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái, công tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên yếu kém  Cơ chế chính sách pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, một số chính sách trong lĩnh vực cụ thể còn thiếu nhất quán.  Cải cách hành chính vẫn còn chậm và lúng túng, cơ chế “xin cho” vẫn phổ biến, thủ tục hành chính phiền hà, nặng nề, bất hợp lý tạo kẽ hở cho sự sách nhiễu, vòi vĩnh, ăn hối lộ  Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng chưa chặt chẽ, sâu sát, thường xuyên; việc xử lý tham nhũng nhiều nơi, nhiều lúc còn chưa nghiêm  Thiếu các công cụ phát hiện và xử lý tham nhũng hữu hiệu.  Việc huy động lực lượng đông đảo nhân dân cũng như sự tham gia của lực lượng báo chí vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng còn chưa được quan tâm đúng mức.  Nâng cao công tác tuyên truyền, đề cao ý thức trách nhiệm của người dân trong việc tham gia vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa đi sâu vào trong nhân dân dẫn đến họ không hiểu được đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia vào các quan hệ pháp luật, các quan hệ với cơ quan nhà nước 1.2.3. Tác hại của nạn tham nhũng đối với công cuộc phát triển kinh tế - xã hội Tham nhũng là một tệ nạn nguy hiểm, có tác động tiêu cực đến mọi hoạt động của quốc gia; cản trở quá trình dân chủ hóa và gây ảnh hưởng không tốt đến hình ảnh quốc giaTuy nhiên có thể khái quát hậu quả chủ yếu của tham nhũng đối với Việt Nam ở những điểm chính sau đây 1.2.3.1. Tham nhũng gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà nước, của tập thể và của nhân dân Với động cơ vụ lợi, một số người đã lợi dụng vị trí của mình trong bộ máy nhà nước hoặc lợi dụng những quyền hạn nhất định được pháp luật hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cho để thực hiện các hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc các lợi ích khác của Nhà nước, của tập thể hoặc cá nhân. Hậu quả của hành tham nhũng không chỉ là việc tài sản, lợi ích của nhà nước, của tập thể hoặc của cá nhân bị xâm hại, biến thành tài sản riêng của người thực hiện. 1.2.3.2. Tham nhũng cản trở sự nghiệp đổi mới đất nước Quan điểm, chủ trương và tư duy đổi mới cùng cơ chế, chính sách, pháp luật đúng đắn, phù hợp của Đảng và Nhà nước ta trong thời gian qua đã một phần bị nạn tham nhũng làm cho méo mó. Tham nhũng đã biến sự thông thoáng của cơ chế chính sách thành sự ban ơn, vụ lợi của một số người. Tham nhũng biến các công cụ quản lý nhà nước như thanh tra, kiểm tra, giám sát bị lợi dụng và trở thành công cụ để hù dọa đòi hối lộ của những kẻ tham nhũng. Cơ chế , chính sách, pháp luật đã bị những kẻ tham nhũng bóp méo làm công cụ để thực hiện những lợi ích cá nhân 1.2.3.3. Tham nhũng làm thay đổi, đảo lộn những giá trị đạo đức xã hội, làm vẩn đục những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc. Trong những năm qua, tham nhũng không chỉ phát sinh ở trong các lĩnh vực kinh tế, tài chính, ngân hàng, xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, mà còn có xu hướng lan sang cả các lĩnh vực xa lạ với kinh tế như văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao, thậm chí ngay cả trong những cơ quan bảo vệ pháp luật tham nhũng len lỏi vào các mối quan hệ thường nhật ở mọi nơi, mọi lúc. 1.2.3.4. Tham nhũng làm tha hóa đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước Trong những năm vừa qua, nhất là từ khi chúng ta chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế và tiến hành đổi mới, một bộ phận cán bộ, công chức đã bị đồng tiền và những lợi ích vật chất cám dỗ đã thực hiện nhiều hành vi tham nhũng ở mọi cấp, mọi ngành. Nhiều người trong số họ đã không giữ được đạo đức, lý tưởng cách mạng, bị cám dỗ bởi những vật chất tầm thường, nghiêm trọng hơn đã có sự cấu kết, móc ngoặc, thông đồng với nhau để cùng đục khoét tài sản của nhà nước. Điều đáng báo động là việc tham nhũng, ăn hối lộ dường như đã trở thành thói quen của một số cán bộ, công chức. Họ cho rằng nhân dân hoặc những người thuộc phạm vi quản lý của mình đương nhiên phải bồi dưỡng khi họ thực hiện các công việc mà họ cho rằng người dân phải đi xin và họ là người ban ơn. 1.2.3.5. Tham nhũng xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, đối với sự nghiệp xây dựng đất nước, tiến lên CNXH. Nạn tham nhũng diễn ra một cách tràn lan, phổ biến ở các cấp chính quyền cơ sở là nơi tiếp xúc trực tiếp với nhân dân, liên quan trực tiếp đến lợi ích của nhân dân. Những điều này xảy ra đã và đang làm giảm lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước gây ra bất bình, phản ứng trong nhân dân. 1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về phòng, chống tham nhũng 1.3.1. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về phòng, chống tham nhũng Khi nghiên về tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng, chúng ta không thể không nghiên cứu những quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng. Người có thái độ hết sức nghiêm khắc đối với “Tệ tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu” và thường xuyên giáo dục toàn Đảng, toàn dân đấu tranh không khoan nhượng đối với tệ nạn này. 1.3.1.1. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về tham nhũng  Quan niệm về tham nhũng, lãng phí. Người coi tham ô, lãng phí là “tội lỗi đê tiện nhất trong xã hội”. Người chỉ rõ bản chất của tham ô: “là lấy của công làm tư. Là gian lận tham lam”, “tham ô là trộm cướp”.  Nguyên nhân của tệ tham ô, lãng phí. Người chỉ rõ tệ quan liêu chính là căn nguyên sâu xa, nguyên nhân trực tiếp, là điều kiện của tham ô, lãng phí. Người khẳng định nơi nào có tệ quan liêu thì ở đó có tham ô, lãng phí; mà quan liêu càng nặng thì tham ô, lãng phí càng nhiều.  Tác hại của tệ tham ô, lãng phí, quan liêu. Trước hết và trực tiếp, nó gây ra thiệt hại cho tài sản nhà nước, của nhân dân.Tham ô, lãng phí còn làm tha hóa, suy thoái đạo đức cách mạng của cán bộ, phá hoại tinh thần trong sạch, ý chí vượt khó của cán bộ, nhân dân, xói mòn lòng tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước.Tham ô,lãng phí làm sựcản trở, phá hoại sự nghiệp cách mạng, “làm chậm trễ công cuộc kháng chiến và kiến quốc của ta”. 1.3.1.2. Quan điểm, tư tưởng của Hồ Chủ Tịch về chống tham nhũng  Chống tham ô, lãng phí là cách mạng. Cách mạng không thể thành công hoàn toàn nếu vẫn còn tham ô, lãng phí. Vì vậy, chống tham ô, lãng phí là một nội dung, nhiệm vụ quan trọng của cách mạng.  Chống tham ô, lãng phí là d