Tóm tắt Luận văn Thủ tục thi hành án dân sự theo luật thi hành án 2008

đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận về thủ tục thi hành án dân sự. Chương 2: Nội dung các quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 về thủ tục thi hành án dân sự. Chương 3: Thực tiễn thi hành các quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 về thủ tục thi hành án dân sự và kiến nghị. 9 10 Ch-¬ng 1 Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ thi hµnh ¸n d©n sù 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù 1.1.1 Kh¸i niÖm thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù Qua t×m hiÓu vµ ph©n tÝch mét sè quan ®iÓm vÒ kh¸i niÖm THADS, chóng ta cã thÓ hiÓu kh¸i niÖm vÒ THADS nh- sau: THADS lµ ho¹t ®éng hµnh chÝnh t- ph¸p, mang tÝnh quyÒn lùc nhµ n-íc, do c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh nh»m buéc c¸c c¸c nh©n, c¬ quan tæ chøc ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô vÒ tµi s¶n hoÆc nghÜa vô d©n sù kh¸c theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n ®Ó ®¶m b¶o trËt tù ph¸p luËt, b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña cña c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc vµ nhµ n-íc. Nh- vËy THADS chñ yÕu lµ thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh d©n sù cña Tßa ¸n. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù Thø nhÊt, thñ tôc THADS lµ thñ tôc mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh- t- ph¸p vµ do ph¸p luËt quy ®Þnh. Thñ tôc THADS ®-îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt do Nhµ n-íc ban hµnh, chØ cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ tôc THADS ®-îc quy ®Þnh trong v¨n b¶n ph¸p luËt míi cã gi¸ trÞ ph¸p lý trªn thùc tÕ. HiÖn nay, thñ tôc THADS ®-îc quy ®Þnh trong LuËt THADS n¨m 2008 cã hiÖu lùc vµo 01/7/2009, NghÞ ®Þnh sè 58/2009/N§-CP ngµy 07/9/2009, Bé luËt tè tông d©n sù vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan. Thø hai, thñ tôc THADS lµ thñ tôc ®éc lËp so víi thñ tôc khëi tè, ®iÒu tra, xÐt xö vô ¸n hoÆc gi¶i quyÕt vô kiÖn träng tµi. Së dÜ nã ®éc lËp víi c¸c thñ tôc kh¸c trong viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n hoÆc vô kiÖn träng tµi lµ bëi, sau khi b¶n ¸n, quÕ ®Þnh cña Tßa ¸n th× trªn c¬ së b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh do tßa ¸n chuyÓn giao hoÆc ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ®-¬ng sù, C¬ quan THADS ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n vµ thô lý, tæ chøc viÖc thi hµnh ¸n. Thø ba, thñ tôc THADS ®-îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu thñ tôc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh THADS kh«ng ph¶i thùc hiÖn ngay ë giai ®o¹n ®Çu, gi÷a hoÆc sau khi ®· thi hµnh xong viÖc thi hµnh ¸n. 1.1.3. Vai trß cña thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt THADS vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c chñ thÓ tham gia quan hÖ, thñ tôc thi hµnh ¸n, thñ tôc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c-ìng chÕ THADS v.v... cã t¸c dông ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ®ã, b¶o ®¶m cho c¸c c¬ quan THADS tæ chøc THADS ®-îc thuËn lîi vµ n©ng cao ®-îc hiÖu qu¶ cña viÖc THADS. MÆt kh¸c, c¸c quy ®Þnh ®ã cña ph¸p luËt THADS cßn cã t¸c dông n©ng cao ®-îc ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ thÓ trong viÖc THADS, lµm cho viÖc thi hµnh ¸n ®-îc thùc hiÖn nhanh chãng vµ ®óng ®¾n, b¶o vÖ ®-îc quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ®-¬ng sù. Thñ tôc THADS lµ c¬ së ph¸p lý ®¶m b¶o thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n vµ thÓ hiÖn tÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt. Do vËy, viÖc ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ thñ tôc THADS lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ ®¶m b¶o cho tiÕn tr×nh thùc thi c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh trªn thùc tÕ. Cã nh- thÕ, quyÒn lîi cña Nhµ n-íc, cña c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc x· héi míi ®-îc b¶o ®¶m. Nh- vËy, thñ tôc THADS lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó thi hµnh ®óng nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ch-a cã hiÖu lùc hoÆc ®· cã hiÖu lùc nh-ng kh«ng ®-îc ®-a ra thi hµnh v× nh÷ng lý do chñ quan. Kh«ng nh÷ng thÕ, thñ tôc THADS cßn lµ c¬ së cho ho¹t ®éng thi hµnh ¸n ®-îc ®óng ®¾n cña ChÊp hµnh viªn, c¸n bé c¬ quan THADS, h¹n chÕ t×nh tr¹ng l¹m quyÒn ®Ó thi hµnh nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh kh«ng thuéc thÈm quyÒn thi hµnh ¸n cña m×nh, ®ång thêi ng¨n chÆn viÖc c¬ quan THADS tõ chèi, ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm thi hµnh nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh mµ c¬ quan m×nh cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thi hµnh. Bªn c¹nh ®ã, viÖc luËt hãa c¸c thñ tôc THADS trong ph¸p luËt THADS cßn lµ c¬ së ph¸p lý cho chÊp hµnh viªn, c¸n bé c¬ quan thi hµnh c¨n cø vµo ®ã mµ thùc hiÖn, b¶o vÖ qu¸ tr×nh THADS, b¶o vÖ quan ®iÓm còng nh- uy tÝn, danh dù cña chÝnh m×nh. Thñ THADS ®-îc quy ®Þnh ®Çy ®ñ, cô thÓ trong LHADS t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng THADS ®-îc tiÕn hµnh nhanh chãng, hiÖu qu¶. Nh- vËy, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ tôc THADS lµ c¬ së b¶o ®¶m lîi Ých cña Nhµ n-íc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c ®-¬ng sù. ViÖc THADS ®óng thñ 11 12 tôc do ph¸p luËt quyÕt ®Þnh b¶o ®¶m b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc thi hµnh theo thñ tôc thñ tôc THADS kÞp thêi lµ mét trong nh÷ng c¬ së b¶o ®¶m lîi Ých cña Nhµ n-íc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n vµ doanh nghiÖp ®-îc b¶o vÖ, kû c-¬ng phÐp n-íc ®-îc t«n träng, trËt tù x· héi ®-îc cñng cè. Thñ tôc THADS kh«ng ®-îc quy ®Þnh hoÆc quy ®Þnh kh«ng ®-îc râ rµng, thiÕu khoa häc sÏ kh«ng cã c¨n cø ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn THADS hoÆc dÉn ®Õn ¸p dông ph¸p luËt kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ, lµm phøc t¹p qu¸ tr×nh THADS, g©y tèn kÐm kinh phÝ cña Nhµ n-íc, kh«ng kÞp thêi hoÆc kh«ng ®¶m b¶o ®-îc lîi Ých cña Nhµ n-íc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ®-¬ng sù. 1.2. S¬ l-îc sù ph¸t triÓn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù 1.2.1. Giai ®o¹n tõ n¨m 1945 ®Õn n¨m 1950 Ngay sau C¸ch m¹ng Th¸ng 8 thµnh c«ng, ®Ó x©y dùng vµ cñng cè chÝnh quyÒn míi Nhµ n-íc ta ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt, trong ®ã cã c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn vÊn ®Ò THADS. Theo S¾c lÖnh ngµy 10/10/1945 vÒ viÖc cho t¹m thêi gi÷ c¸c luËt lÖ hiÖn hµnh ë B¾c, Trung vµ Nam nÕu nh÷ng luËt lÖ Êy kh«ng tr¸i víi c¸c nguyªn t¾c ®éc lËp cña Nhµ n-íc ViÖt Nam vµ chÝnh thÓ d©n chñ céng hßa vµ NghÞ ®Þnh sè 37 ngµy 01/12/1945 vÒ tæ chøc Bé T- ph¸p th× tæ chøc THADS sÏ tån t¹i d-íi hai h×nh thøc: Thõa ph¸t l¹i vµ ban t- ph¸p x·. Nh- vËy, ho¹t ®éng THADS kh«ng cã g× thay ®æi so víi thêi kú tr-íc, song viÖc chÝnh thøc thµnh lËp ban t- ph¸p x· lµ mét sù thay ®æi lín, chÝnh thøc cã thªm mét c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn c«ng t¸c THADS. 1.2.2. Giai ®o¹n tõ n¨m 1950 ®Õn n¨m 1989 Sang tíi giai ®o¹n n¨m 1950 ®Õn 1989 th× c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc THADS ®· cã nh÷ng b-íc ph¸t triÓn míi. Thñ tôc THADS ®-îc quy ®Þnh trong S¾c lÖnh sè 85 ngµy 22/5/1950 cña Hå ChÝ Minh vÒ c¶i c¸ch bé m¸y t- ph¸p vµ luËt tè tông, HiÕn ph¸p n¨m 1959, LuËt tæ chøc Tßa ¸n nh©n d©n n¨m 1960, LuËt tæ chøc ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 1960 v.v.. §©y lµ c¬ së t¹o nªn sù thay ®æi cã tÝnh chÊt b-íc ngoÆt trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng THADS. Ngoµi ra ph¸p luËt còng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ñy ban hµnh chÝnh x·, ph-êng vµ c¸c c¬ quan liªn quan trong viÖc hç trî THADS. 1.2.3. Giai ®o¹n tõ n¨m 1989 ®Õn n¨m 2008 §©y lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cã tÝnh chÊt v-ît bËc cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc THADS. Ph¸p lÖnh THADS n¨m 1993 ®-îc Quèc héi ban hµnh ngµy 21/4/1993 thay thÕ cho Ph¸p lÖnh THADS n¨m 1989. Thùc hiÖn theo Ph¸p lÖnh THADS n¨m 1993, c«ng t¸c THADS ®-îc bµn giao tõ Tßa ¸n sang c¬ quan ChÝnh phñ. Tõ ®ã, ChÝnh phñ vµ c¬ quan cã thÈm quyÒn ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ tæ chøc, tr×nh tù, thñ thôc THADS. Ngµy 14/11/2004 ñy ban Th-êng vô Quèc héi tiÕp tôc th«ng qua Ph¸p lÖnh THADS míi, cã hiÖu lùc thi hµnh ¸n kÓ tõ ngµy 01/7/2004 vµ thay thÕ cho ph¸p lÖnh cò n¨m 1993. 1.2.4. Giai ®o¹n tõ n¨m 2008 ®Õn nay Nh»m kÕ thõa vµ luËt hãa c¸c quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ THADS tr-íc ®©y, ®ång thêi x©y dùng nh÷ng quy ®Þnh míi trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn THADS cña n-íc ta qua c¸c thêi kú, còng nh- tham kh¶o cã chän läc kinh nghiÖm cña n-íc ngoµi phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ cña ViÖt Nam, ngµy 14/11/2008 Quèc héi n-íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khãa VII, kú häp thø 4 ®· chÝnh thøc th«ng qua LuËt THADS n¨m 2008, cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01/7/2009. Thñ tôc THADS ®-îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i ch-¬ng III LTHADS n¨m 2008 vµ NghÞ ®Þnh sè 58/2009/N§-CP ngµy 07/9/2009 cña ChÝnh phñ: Quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tr×nh tù, thñ tôc thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh d©n sù. Ch-¬ng 2 Néi DUNG C¸c QUY §Þnh Cña Ph¸p LuËt HiÖn Hµnh VÒ Thñ Tôc THI Hµnh ¸n D¢N Sù Thñ tôc THADS lµ mét tr×nh tù thi hµnh, bao gåm nhiÒu thñ tôc kh¸c nhau: Tõ cÊp b¶n ¸n, chuyÓn giao, gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh; thñ 13 14 tôc yªu cÇu thi hµnh ¸n, nhËn ®¬n yªu cÇu thi hµnh vµ ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n; thñ tôc ho·n, t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ thi hµnh ¸n, ®Õn khi kÕt thóc thi hµnh ¸n vµ thñ tôc thi hµnh ¸n theo ®¬n yªu cÇu. §èi víi mçi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh do c¬ quan THADS thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt THADS. 2.1. Thñ tôc cÊp, chuyÓn giao vµ gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh 2.1.1. Thñ tôc cÊp vµ chuyÓn giao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh Thñ tôc cÊp b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh. CÊp b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh lµ thñ tôc do c¬ quan cã thÈm quyÒn lµ Tßa ¸n thùc hiÖn víi c¸c ®-¬ng sù nh»m th«ng b¸o cho c¸c ®-¬ng sù biÕt ®-îc b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã ®· cã hiÖu lùc thi hµnh trªn thùc tÕ ®Ó hä chñ ®éng trong viÖc tù nguyÖn thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh hoÆc yªu cÇu c¬ quan THADS b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cho hä. ViÖc cÊp b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho ®-¬ng sù lµ nhiÖm vô cña Tßa ¸n n¬i ®· ra b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã. Thñ tôc chuyÓn giao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh. ChuyÓn giao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh d©n sù lµ viÖc Tßa ¸n chñ ®éng giao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho c¬ quan THADS cã thÈm quyÒn ®Ó tiÕn hµnh tæ chøc viÖc thi hµnh ¸n (Kho¶n 2 §iÒu BLTTDS n¨m 2004). Thñ tôc gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n. Gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh lµ thñ tôc do Tßa ¸n thùc hiÖn nh»m ®Ó c¸c ®-¬ng sù hiÓu râ quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vµ lµm s¸ng tá nh÷ng ®iÓm ch-a râ rµng trong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®Ó thi hµnh. ViÖc gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®-îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh THADS. ViÖc gi¶i thÝch b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ph¶i trªn c¬ së cña biªn b¶n phiªn tßa hoÆc biªn b¶n nghÞ ¸n v× ®ã lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ghi nhËn nh÷ng t×nh tiÕt, sù kiÖn cña vô ¸n tr-íc khi tuyªn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh. 2.2. Thñ tôc yªu cÇu vµ nhËn ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n d©n sù Thñ tôc yªu cÇu THADS. §©y lµ thñ tôc c¬ b¶n, ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu THADS, ph¶i ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn: lµ ®-¬ng sù thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vµ cßn thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n. QuyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n chØ ®-îc thùc hiÖn trong thêi h¹n 05 n¨m kÓ tõ ngµy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt hoÆc nghÜa vô ®Õn h¹n hay ®Õn ®Þnh kú quy ®Þnh trong b¶n ¸n. Qua thêi h¹n nµy, nÕu ng-êi yªu cÇu thi hµnh ¸n kh«ng chøng minh ®-îc do trë ng¹i kh¸ch quan hoÆc do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng mµ kh«ng thÓ yªu cÇu thi hµnh ¸n ®óng thêi h¹n th× hÕt hÕt quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n. Thñ tôc nhËn ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n. §iÒu 33 THADS 2008 vµ §iÒu 4 NghÞ ®Þnh 58/2009/N§-CP quy ®Þnh ngay sau khi nhËn ®-îc ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n do ®-¬ng sù nép trùc tiÕp hoÆc qua ®-êng b-u ®iÖn th× c¬ quan THADS ph¶i lµm thñ tôc nhËn ®¬n. ViÖc nhËn ®¬n ph¶i ®-îc ghi vµo sæ nhËn ®¬n, ghi râ thêi gian, sè thø tù vµo sæ. §©y lµ thñ tôc b¾t buéc vµ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n, v× cã nh- vËy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã míi ®-îc ®¶m b¶o thi hµnh theo ®óng thêi h¹n ph¸p luËt quy ®Þnh vµ b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho c¸c ®-¬ng sù, tr¸nh t×nh tr¹ng bá quªn ¸n mµ kh«ng ®em ra thi hµnh hoÆc ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc ®Þa chØ râ rµng cña ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n th× viÖc thi hµnh. Thñ tôc ra quyÕt ®Þnh THADS. Ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n lµ viÖc thñ tr-ëng c¬ quan THADS chñ ®éng quyÕt ®Þnh hoÆc theo yªu cÇu cña ®¬n sù ra quyÕt ®-a b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ra thi hµnh trªn thùc tÕ. MÆc dï, ®©y chØ lµ quy ®Þnh mang tÝnh chÊt thñ tôc, song nã l¹i cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan thi hµnh ¸n. Theo §iÒu 36 LTHADS vµ §iÒu 5 NghÞ ®Þnh sè 58/2009/N§-CP th× Thñ tr-ëng c¬ quan THADS sÏ cã thÈm quyÒn chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n ®èi víi phÇn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t tiÒn, truy thu tiÒn, tµi s¶n thu lîi bÊt chÝnh; tr¶ l¹i tiÒn, tµi s¶n cho ®-¬ng sù; tÞch thu sung quü Nhµ n-íc; tÞch thu tiªu hñy vËt chøng, tµi s¶n; thu håi quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n kh¸c thuéc diÖn sung quü Nhµ n-íc vµ quyÕt ®Þnh ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi. Ngoµi c¸c tr-êng hîp nµy th× Thñ tr-ëng c¬ quan THADS chØ ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n khi cã ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n. Tr-êng hîp, Thñ tr-ëng c¬ quan THADS ®· ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n nh-ng do thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n ®· hÕt th× Thñ tr-ëng c¬ quan THADS sÏ ra quyÕt ®Þnh thu håi quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n ®· ban hµnh. 15 16 Thñ tôc ra quyÕt ®Þnh ñy th¸c THADS. Thñ tôc ñy th¸c THADS ®-îc thùc hiÖn trong tr-êng hîp b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n ë nh÷ng n¬i kh¸c nhau, tµi s¶n, thu nhËp cña ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n ë nh÷ng n¬i kh¸c nhau hoÆc ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n chuyÓn ®i n¬i kh¸c. Trong nh÷ng tr-êng hîp nµy c¬ quan THADS n¬i cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n nh»m ®¶m b¶o viÖc thi hµnh ¸n. Thêi h¹n ñy th¸c lµ 05 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy x¸c ®Þnh cã c¨n cø ñy th¸c. Trong tr-êng hîp cÇn thiÕt ph¶i ñy th¸c viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n vÒ ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi th× viÖc ñy th¸c ph¶i thùc hiÖn ngay sau khi cã c¨n cø ñy th¸c (Kho¶n 3 §iÒu 55 LTHADS 2008) vµ trong thêi h¹n 05 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy nhËn quyÕt ®Þnh ñy th¸c Thñ tr-ëng c¬ quan THADS ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n vµ th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho c¬ quan THADS ®· ñy th¸c vÒ viÖc nhËn ®-îc quyÕt ®Þnh ñy th¸c (Kho¶n 2 §iÒu 57 LuËt THADS 2008). 2.3. Thủ tục ra quyết định thi hành án và quyết định ủy thác thi hành án dân sự Thủ tục ra quyết định thi hành án dân sự. Ra quyết định thi hành án là việc thủ trưởng cơ quan THADS chủ động quyết định hoặc theo yêu cầu của đơn sự ra quyết đưa bản án, quyết định ra thi hành trên thực tế. Mặc dù, đây chỉ là quy định mang tính chất thủ tục, song nó lại có ý nghĩa rất lớn trong việc xác định trách nhiệm của cơ quan thi hành án. Thủ tục ra quyết định ủy thác thi hành án dân sự. Ủy thác THADS là việc chuyển giao việc thi hành bản án, quyết định THADS của Tòa án từ cơ quan THADS này sang cơ quan THADS khác theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định nhằm đảm bảo việc thi hành các bản án, quyết định của Tòa án trên thực tế, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự [15, tr. 277-278]. Ủy thác THADS được thực hiện trong trường hợp bản án, quyết định có liên quan đến nhiều người phải thi hành án ở những nơi khác nhau, tài sản, thu nhập của người phải thi hành án ở những nơi khác nhau hoặc người phải thi hành án chuyển đi nơi khác. Trong những trường hợp này cơ quan THADS nơi có điều kiện thi hành án nhằm đảm bảo việc thi hành án 2.4. Thñ tôc tæ chøc vµ thùc hiÖn thi hµnh ¸n d©n sù Thñ tôc th«ng b¸o vÒ viÖc THADS. Trong tæ chøc thi hµnh ¸n, thñ tôc th«ng b¸o thi hµnh ¸n cã ý nghÜa quan träng. Th«ng qua viÖc th«ng b¸o, ng-êi ®-îc th«ng b¸o sÏ biÕt ®-îc quyÒn, nghÜa vô thi hµnh ¸n cña m×nh ®Ó thùc hiÖn. Th«ng b¸o vÒ thi hµnh ¸n lµ viÖc ng-êi cã thÈm quyÕn thùc hiÖn viÖc chuyÓn t¶i giÊy tê chøa ®ùng th«ng tin vÒ thi hµnh ¸n cho ng-êi ®-îc th«ng b¸o theo tr×nh tù thñ tôc nhÊt ®Þnh. V× vËy, khi ®· thô lý thi hµnh ¸n th× c¬ quan THADS ph¶i tiÕn hµnh th«ng b¸o cho c¸c bªn cã quyÒn vµ nghÜa vô liªn quan vÒ viÖc thi hµnh ¸n. ViÖc th«ng b¸o nµy ®-îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 39 LTHADS 2008. H×nh thøc th«ng b¸o thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Theo Kho¶n 3 §iÒu 39 LuËt nµy th×: "Th«ng b¸o trùc tiÕp hoÆc qua c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; niªm yÕt c«ng khai; th«ng b¸o trªn c¸c ph-¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng’’. ViÖc th«ng b¸o cho c¸c ®-¬ng sù biÕt vÒ thi hµnh ¸n ®-îc thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh sÏ h¹n chÕ ®-îc nh÷ng khiÕu n¹i, tè c¸o kh«ng ®óng ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n cña ®-¬ng sù; gi¶m thiÓu khiÕu n¹i tè c¸o kh«ng ®óng ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n ®èi víi C¬ quan thi hµnh ¸n vµ thêi gian c«ng viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o kÐo dµi, v-ît cÊp cña c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn. Thñ tôc x¸c minh ®iÒu kiÖn THADS. §Ó tæ chøc viÖc thi hµnh ¸n ®-îc nhanh chãng vµ ®óng ®¾n, ngoµi viÖc n¾m v÷ng néi dung quyÕt ®Þnh cña b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh d©n sù, néi dung yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ®-¬ng sù th× c¬ quan THADS cßn ph¶i n¾m v÷ng ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n nh-: ®Þa chØ, t×nh h×nh, tµi s¶n, thu nhËp cña ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n... Trong THADS th× ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n cã nghÜa vô ph¶i cung cÊp th«ng tin liªn quan ®Õn thi hµnh ¸n cho c¬ quan THADS, nh-ng trªn thùc tÕ cã nhiÒu tr-êng hîp hä kh«ng cã ®iÒu kiÖn cung cÊp v× ng-êi 17 18 ph¶i thi hµnh ¸n giÊu giÕm c¸c th«ng tin vÒ tµi s¶n, thu nhËp cña m×nh nh»m trèn tr¸nh viÖc thi hµnh ¸n hay khi c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan kh«ng cung cÊp cho ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n... Bëi vËy, thñ tôc x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n lµ phï hîp vµ cÇn thiÕt. X¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n lµ c«ng viÖc do ChÊp hµnh viªn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thi hµnh ¸n. Thñ tôc nµy ®-îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i §iÒu 42 LTHADS 2008 vµ §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè 58/2009/N§-CP. Theo §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè 58/2009/N§-CP, ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n cã quyÒn tù m×nh hoÆc ñy quyÒn cho ng-êi kh¸c x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n. C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®ang n¾m gi÷ th«ng tin hoÆc qu¶n lý tµi s¶n, tµi kho¶n cña ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin khi ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n hoÆc ng-êi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn cña hä yªu cÇu, nÕu tõ chèi ph¶i nªu râ lý do b»ng v¨n b¶n. KÕt qu¶ cña viÖc x¸c minh ®-îc c«ng nhËn vµ lµm c¨n cø ®Ó tæ chøc viÖc thi hµnh ¸n, trõ tr-êng hîp ChÊp hµnh viªn thÊy cÇn thiÕt ph¶i x¸c minh l¹i trong thêi h¹n 10 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®-îc kÕt qu¶ x¸c minh do ®-¬ng sù cung cÊp. Khi x¸c minh trùc tiÕp, ChÊp hµnh viªn ph¶i x¸c minh cô thÓ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, hiÖn tr¹ng tµi s¶n, c¨n cø vµo néi dung tr×nh bµy cña ®-¬ng sù hoÆc c¬ quan, tæ chøc kh¸c cung cÊp. §èi víi c¸c tµi s¶n ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u, sö dông, ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m cßn ph¶i x¸c minh t¹i c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng ®¨ng ký tµi s¶n ®ã. C¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan ph¶i thùc hiÖn yªu cÇu cña ChÊp hµnh viªn vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c néi dung th«ng tin ®· cung cÊp. §èi víi nh÷ng tr-êng hîp thuéc diÖn chñ ®éng thi hµnh ¸n mµ ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n th× Ýt nhÊt 06 th¸ng mét lÇn ChÊp hµnh viªn ph¶i thùc hiÖn x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ®-¬ng sù. NÕu ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n mµ ®ang chÊp hµnh h×nh ph¹t tï hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc ®Þa chØ, n¬i c- tró míi th× thêi h¹n x¸c minh gi÷a c¸c lÇn kh«ng ®-îc qu¸ mét n¨m. §èi víi nh÷ng tr-êng hîp x¸c minh theo ®¬n yªu cÇu th× ®-îc thi hµnh ¸n cã nghÜa vô chøng minh viÖc ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n cã tµi s¶n ®Ó thi hµnh ¸n vµ yªu cÇu thi hµnh ¸n trë l¹i trong tr-êng hîp Thñ tr-ëng c¬ THADS ®· ra quyÕt ®Þnh tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu. Thñ tôc Ên ®Þnh thêi gian tù nguyÖn thi hµnh ¸n. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 45 LTHADS 2008 th× thêi h¹n tù nguyÖn thi hµnh ¸n lµ 15 ngµy, kÓ tõ ngµy ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n nhËn ®-îc hoÆc th«ng b¸o hîp lÖ quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n. ViÖc quy ®Þnh ChÊp hµnh viªn Ên ®Þnh thêi h¹n tù nguyÖn thi hµnh ¸n trong LuËt THADS 2008 vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan thÓ hiÖn tÝnh nh©n ®¹o cña Nhµ n-íc ta. KhuyÕn khÝch c¸c ®-¬ng sù tù nguyÖn, tù gi¸c tu©n thñ ph¸p luËt, rót ng¾n ®-îc thêi gian thi hµnh ¸n, h¹n chÕ ®-¬ng sù khiÕu n¹i kÐo dµi. Thñ tôc giao, nhËn, xö lý vËt chøng, tµi s¶n. Theo quy ®Þnh t¹i Kho¶n 3, §iÒu 124 LuËt THADS 2008, khi tiÕp nhËn vËt chøng, tµi s¶n ph¶i cã sù tham gia cña Thñ tr-ëng c¬ quan THADS hoÆc ng-êi ®-îc Thñ tr-ëng c¬ quan THADS ñy quyÒn, kÕ to¸n, thñ kho vµ ®¹i diÖn c¬ quan tµi chÝnh. ViÖc giao, nhËn vËt chøng, tµi s¶n t¹m gi÷ ®-îc lËp biªn b¶n, m« t¶ thùc tr¹ng vËt chøng, tµi s¶n t¹m gi÷, cã ch÷ ký cña ng-êi ®¹i diÖn vµ dÊu cña c¬ quan bªn nhËn, nÕu cã. §èi víi tµi s¶n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n tuyªn tÞch thu sung c«ng (Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 124 LuËt THADS 2004), th× trong thêi h¹n 10 ngµy, kÓ tõ ngµy ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, c¬ quan THADS ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n vµ tiÕn hµnh giao vËt chøng, tµi s¶n t¹m gi÷ ®ã cho c¬ quan tµi chÝnh cïng cÊp. Khi chuyÓn giao vËt chøng, tµi s¶n t¹m gi÷ ph¶i kÌm theo quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh hoÆc b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh do c¬ quan THADS sao y b¶n chÝnh. T¹i c¸c §iÒu 125, 126 vµ §iÒu 127 LuËt THADS 2008 còng quy ®Þnh cô thÓ c¸c tr-êng hîp xö lý vËt chøng trong tr-êng hîp tiªu hñy vËt chøng, tµi s¶n, tr¶ l¹i vËt chøng, tµi s¶n cho ®-¬ng sù, xö lý vËt chøng, tµi s¶n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh tuyªn kª biªn ®Ó ®¶m b¶o thi hµnh ¸n. 19 20 Tr-êng hîp vËt chøng cÇn trÝch xuÊt ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng tè tông, th× c¬ quan yªu cÇu trÝch xuÊt ph¶i cã yªu cÇu b»ng v¨n b¶n, c¬ quan yªu cÇu trÝch xuÊt vËt chøng ph¶i ®Õn nhËn vËt chøng t¹i kho cña C¬ quan thi hµnh ¸n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vËn chuyÓn, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh sö dông vËt chøng ®ã. ViÖc giao l¹i vËt chøng sau khi sö dông ®-îc thùc hiÖn nh- khi giao vËt chøng ban ®Çu. Tr-êng hîp sè l-îng vËt chøng, tµi s¶n qu¸ lín kh«ng thÓ bè trÝ b¶o qu¶n t¹i C¬ quan thi hµnh ¸n, th× C¬ quan thi hµnh ¸n ®-îc phÐp ký hîp ®ång thuª c¬ quan, ®¬n vÞ cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o qu¶n. Thñ tôc tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu THADS. Tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n lµ mét thñ tôc hµnh chÝnh cña Thñ tr-ëng c¬ quan THADS b»ng mét QuyÕt ®Þnh ®Ó tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n cïng víi toµn bé c¸c tµi liÖu kÌm theo cho ®-¬ng sù khi cã c¸c c¨n cø ®· ®-îc ph¸p luËt quy ®Þnh. ViÖc tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu chØ x¶y ra ®èi víi c¸c tr-êng hîp thuéc diÖn thi hµnh ¸n theo ®¬n yªu cÇu vµ nghÜa vô thi hµnh ¸n cã thÓ lµ nghÜa vô vÒ tiÒn hoÆc nghÜa vô vÒ tµi s¶n. Tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n ®-îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 51 LuËt THADS 2008. VÒ tr×nh tù, thñ tôc cô thÓ thùc hiÖn viÖc tr¶ ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n, hiÖn nay LTHADS 2008 còng nh- c¸c v¨n b¶n h-íng dÉn thi hµnh kh«ng cã quy ®Þnh, nh-ng th«ng th-êng c¸c c¬ quan thi hµnh ¸n vÉn thùc hiÖn theo quy tr×nh lµ khi x¸c ®Þnh cã c¨n cø tr¶ ®¬n, Thñ tr-ëng c¬ quan thi hµnh ¸n sÏ ban hµnh quyÕt ®Þnh tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu, sau ®ã göi tr¶ l¹i ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n, b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vµ kÌm theo quyÕt ®Þnh tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c bªn còng nh- h¹n chÕ c¸c tranh chÊp cã thÓ x¶y ra sau nµy, theo c¸c quy ®Þnh t¹i §iÒu 53 LTHADS 2008 th× c¸c "®-¬ng sù cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan THADS x¸c nhËn kÕt qu¶ thi hµnh ¸n. Trong thêi h¹n 05 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy nhËn ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n d©n sù cña ®-¬ng sù, Thñ tr-ëng c¬ quan thi hµnh ¸n d©n sù cÊp giÊy x¸c nhËn kÕt qu¶ thi hµnh ¸n". Ch-¬ng 3 Thùc TiÔn Thùc HiÖn C¸c QUY §Þnh Cña Ph¸p LuËt VÒ Thñ Tôc THI Hµnh ¸n D¢N Sù Vµ Nh÷ng KiÕn NghÞ 3.1. Thùc tiÔn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù. 3.1.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®-îc trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña LuËt thi hµnh ¸n d©n sù vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù Ho¹t ®éng thi hµnh ¸n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. So víi n¨m n¨m tr-íc ®©y, sè vô viÖc hiÖn nay c¬ quan thi hµnh ¸n thi hµnh ®· t¨ng ba lÇn, t-¬ng øng lµ sè tiÒn, tµi s¶n thi hµnh ®-îc cho c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc ngµy mét t¨ng. LuËt THADS ra ®êi còng t¸c ®éng tíi nh÷ng kÕt qu¶ cña c«ng t¸c THADS c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng, tuy sè l-îng viÖc vµ sè -îng tiÒn THADS nh÷ng n¨m 2009, 2010, 2011 ®Òu t¨ng, nh-ng kÕt qu¶ ®¹t ®-îc ®Òu cã nh÷ng b-íc tiÕn ®¸ng kÓ, l-îng ¸n tån ®äng n¨m sau gi¶m so víi n¨m tr-íc. Tuy vËy c«ng t¸c THADS vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do v-íng m¾c vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n, ®iÒu ®ã cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. 3.1.2. Nh÷ng h¹n chÕ, v-íng m¾c trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña LuËt thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2008 vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù 3.1.2.1. VÒ thñ tôc yªu cÇu thi hµnh ¸n d©n sù VÊn ®Ò yªu cÇu THADS ®-îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i c¸c §iÒu 31, §iÒu 32, §iÒu 33, §iÒu 34 vµ §iÒu 51 LTHADS. MÆc dï ®· quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vµ cã nhiÒu ®iÓm míi so víi PLTHADS n¨m 2004, nh-ng qua thùc tiÔn ¸p dông ®· n¶y sinh nhiÒu bÊt cËp. Thø nhÊt, theo quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 30 vµ 31 LTHADS, quy ®Þnh vÒ viÖc thi hµnh ¸n theo ®¬n cña ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n (hoÆc ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n) th× hä ph¶i lµm ®¬n yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thi hµnh, ®ång thêi ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ tµi s¶n cña ng-êi ph¶i thi hµnh ¸n. Tuy nhiªn, do hiÖn nay ch-a cã mÉu ®¬n ¸p dông thèng nhÊt, 21 22 nªn mçi n¬i tù chÕ b¶n mét lo¹i mÉu ®¬n kh¸c nhau hoÆc ng-êi cã yªu cÇu tù viÕt tay vµ nép cho c¬ quan thi hµnh ¸n, trong c¶ hai tr-êng hîp nµy, th× viÖc h-íng dÉn ng-êi ®-îc thi hµnh ¸n viÕt ®¬n mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, do hä ®iÒn kh«ng ®óng, kh«ng ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt hoÆc kh«ng ®¹t yªu cÇu vÒ ph¸p lý, do ®ã ph¶i lµm ®i, lµm l¹i nhiÒu lÇn g©y phiÒn hµ, bøc xóc dÉn ®Õn khiÕu kiÖn vµ hËu qu¶ tÊt yÕu lµ vô viÖc chËm ®-îc xö lý, nªn tån ®äng. Thø hai, quy ®Þnh ®¬n yªu cÇu t