Đề án Vai trò của lao động đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế

nh ®ã lao ®éng trùc tiÕp qu¶n lÝ ,l·nh ®¹o qu¸ tr×nh ®æi míi theo ®Þnh h­íng XHCN. *Trong tiªu dïng:Vai trß cña lao ®éng còng cßn thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh thø hai ®ã lµ lao ®«ng-mét bé phËn cña d©n sè,lµ ng­êi ®­îc h­ëng thô lîi Ých cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn:Lao ®éng lµ ®èi t­îng cña c¸c chÝnh s¸ch chÝnh phñ h­íng vµo hµng ®Çu.Ng­êi lao ®éng còng bao hµm nh÷ng lîi Ých tiÒm tµng theo nghÜa:gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp,c¶I thiÖn ®êi sèng vµ gi¶m nghÌo ®ãi th«ng qua chÝnh s¸ch(t¹o viÖc lµm,tæ choc lao ®éng cã hiÖu qu¶,¸p dông c«ng nghÖ phï hîp…)Mäi quèc gia ®Òu nhÊn m¹nh ®Õn môc tiªu “ph¸t trتn v× con ng­êi vµ coi ®ã lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn”,hÇu hÕt c¸c n­íc ®Òu ®Æt vÊn ®Ò träng t©m vµo chiÕn l­îc ph¸t triÓn con ng­êi. ViÖc n©ng cao n¨ng lùc c¬ b¶n cña c¸c c¸ nh©n,cña nh÷ng ng­êi lao ®éng sÏ gióp hä cã nhiÒu c¬ héi viÖc lµm h¬n.Khi thu nhËp tõ viÖc lµm t¨ng,hä sÏ cã ®iÒu kiÖn c¶I thiÖn ®êi sèng,n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng.KÕt qu¶ lµ t¨ng nhu cÇu x· héi,®ång thêi t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng. Nh÷ng nhËn ®Þnh trªn cho thÊy lao ®éng cã vai trß lµ ®éng lùc quan träng trong t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. b.ViÖc lµm víi c¶i thiÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc c¬ b¶n vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn con ng­êi: Sù ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi, c¶ trÝ lùc, thÓ lùc vµ nh©n c¸ch víi ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n hãa kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao trong m«i tr­êng x· héi vµ tù nhiªn lµnh m¹nh, võa lµ môc tiªu võa lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÞp ®é vµ chÊt l­îng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Toµn bé c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn con ng­êi h­íng vµo ph¸t huy vµ phôc vô mäi tÇng líp nh©n d©n ë mäi miÒn; trong ®ã rÊt coi träng ch¨m lo cho ®ång bµo nh÷ng n¬i chÞu nhiÒu khã kh¨n, thiÖt thßi, ®Æc biÖt lµ ®ång bµo c¸c d©n téc ë miÒn nói, c¸c vïng s©u, vïng xa. D­íi ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cÇn tËp trung gi¶i quyÕt: Th nhÊt gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ xãa ®ãi, gi¶m nghÌo lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ cÊp b¸ch. §Ó t¹o viÖc lµm cho hµng chôc triÖu lao ®éng gåm nh÷ng ng­êi ch­a cã viÖc lµm ë thµnh thÞ, thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n, sè lao ®éng d«i d­ khi s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc, sè ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng hµng n¨m, ph¶i cã thªm hµng chôc v¹n c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhá vµ võa. §i ®«i víi chÝnh s¸ch hç trî ®Ó gi¶i quyÕt sè lao ®éng d«i d­ trong khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc, t¨ng thªm viÖc lµm tõ nguån vèn ®Çu t­ c«ng céng, Nhµ n­íc t¹o m«i tr­êng thuËn lîi h¬n n÷a cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, kinh doanh, t¹o nhiÒu viÖc lµm vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng, kÓ c¶ xuÊt khÈu lao ®éng. Nhµ n­íc quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n c­ t¨ng thu nhËp, kiÓm so¸t chÕ ®é tiªn l­¬ng theo LuËt lao ®éng, trî gióp ng­êi nghÌo vµ khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng, chó träng c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n ®i ®«i víi x©y dùng n«ng th«n míi, tõng b­íc gi¶m dÇn tû lÖ chªnh lÖch, h×nh thµnh t­¬ng quan hîp lý vÒ thu nhËp gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, gi÷a c¸c vïng vµ c¸c tÇng líp d©n c­. Nhµ n­íc vµ x· héi tiÕp tôc hç trî cã hiÖu qu¶ h¬n cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n hãa - x· héi ë c¸c vïng nghÌo, x· nghÌo; khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì c¸c gia ®×nh nç lùc phÊn ®Êu tho¸t khái ®ãi nghÌo, t¹o c¬ héi cho ng­êi nghÌo ®­îc h­ëng c¸c dÞch vô c¬ b¶n nh­ häc tËp, ch¨m sãc søc kháe, ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m lo ®êi sèng cña nh÷ng ng­êi tµn tËt, n¹n nh©n chÊt ®éc mµu da cam, ng­êi giµ c¶ c« ®¬n, trÎ em kh«ng n¬i n­¬ng tùa, më réng chÕ ®é b¶o hiÓm c¶ vÒ lo¹i h×nh vµ ®èi t­îng tham gia. Thø hai n©ng cao chÊt l­îng, ®æi míi c¬ cÊu vµ më réng quy m« gi¸o dôc - ®µo t¹o ë c¸c cÊp häc, ph¸t triÓn nhanh ®µo t¹o nghÒ; më réng c¸c h×nh thøc ®µo t¹o liªn th«ng; g¾n kÕt gi¸o dôc - ®µo t¹o víi nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ, vµ c¶ hai lÜnh vùc ph¶i b¸m s¸t nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao d©n trÝ, ph¸t triÓn c¸c tµi n¨ng vµ nhu cÇu ®æi míi, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ qu¶n lý. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña Nhµ n­íc ®i ®«i víi ®Èy m¹nh x· héi hãa, huy ®éng toµn x· héi tham gia b»ng nhiÒu h×nh thøc vµo sù ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ khoa häc - c«ng nghÖ. TriÓn khai thùc hiÖn kÕt luËn cña Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 6 khãa IX vÒ gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ khoa häc - c«ng nghÖ, tËp trung vµo ®æi míi vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn vµ nhµ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ, sím lo¹i bá nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc trong d¹y, häc, thi cö, cÊp b»ng. Thø ba triÓn khai toµn diÖn sù nghiÖp b¶o vÖ søc kháe, n©ng cao thÓ chÊt con ng­êi, tõ viÖc b¶o vÖ vµ lµm trong s¹ch m«i tr­êng thiªn nhiªn, ®Õn tiÕp tôc gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè g¾n víi b¶o vÖ søc kháe sinh s¶n, ch¨m sãc trÎ em, c¶i thiÖn chÕ ®é dinh d­ìng, rÌn luyÖn thÓ dôc - thÓ thao, phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh. Ph¸t huy nh÷ng nç lùc tù gi¸c b¶o vÖ vµ rÌn luyÖn søc kháe cña mäi ng­êi ®i ®«i víi ph¸t triÓn c¸c c¬ së cung øng dÞch vô b¶o vÖ søc kháe b»ng nhiÒu h×nh thøc, trong ®ã c¸c c¬ së c«ng lËp ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng, thùc hiÖn tèt vai trß nßng cèt, dÉn d¾t c¸c c¬ së ngoµi c«ng lËp. Thø t­ ®ẩy m¹nh Cuéc vËn ®éng toµn d©n x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa; ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, nghÖ thuËt ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, phong phó vµ lµnh m¹nh vÒ néi dung. G¾n víi phong trµo ®ã, ph¸t ®éng cuéc vËn ®éng mäi ng­êi, mäi gia ®×nh, mäi doanh nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm giµu cho m×nh vµ cho ®Êt n­íc . HÕt søc quan t©m x©y dùng gia ®×nh thµnh nh÷ng tÕ bµo lµnh m¹nh t¹o nªn x· héi v¨n minh: sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, nu«i d¹y trÎ em tèt, cã cuéc sèng vËt chÊt vµ v¨n hãa, tinh thÇn ngµy cµng cao, sèng vµ lµm viÖc theo ph¸p luËt, hiÕu nghÜa trong gia ®×nh vµ t­¬ng th©n t­¬ng ¸i trong céng ®ång. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ng­ìng, quyÒn sinh ho¹t t«n gi¸o b×nh th­êng theo ph¸p luËt, võa ®¸p øng nhu cÇu tinh thÇn cña mét bé phËn nh©n d©n, võa ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña t«n gi¸o chèng c¸c tÖ n¹n x· héi. Thø n¨m trªn c¬ së n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, ph¸t huy søc ®Ò kh¸ng chñ ®éng cña mäi ng­êi, mäi gia ®×nh, mäi céng ®ång d©n c­ kÕt hîp víi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®Ó ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia phßng, chèng tÖ n¹n x· héi; kiªn quyÕt ®Èy lïi vµ ng¨n chÆn c¸c tÖ n¹n ma tóy, m¹i d©m, mª tÝn dÞ ®oan, ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng v¨n hãa ®éc h¹i, lµm lµnh m¹nh m«i tr­êng x· héi. Cã gi¶i ph¸p ®ång bé ®i ®«i víi huy ®éng tæng lùc søc m¹nh cña toµn x· héi cïng víi Nhµ n­íc gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nhøc nhèi hiÖn nay vÒ ¸ch t¾c giao th«ng ®« thÞ vµ tai n¹n giao th«ng. Trong c¸c lÜnh vùc v¨n hãa, x· héi, cÇn chó träng ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng t×m tßi, thö nghiÖm tõ c¬ së, sím tæng kÕt kinh nghiÖm cña c¸c nh©n tè míi ®·cã kh«ng Ýt trong cuéc sèng, nh÷ng bµi häc thµnh c«ng cña mét sè ®Þa ph­¬ng, ph¸t huy trÝ tuÖ vµ c«ng søc cña ®éi ngò trÝ thøc rÊt ®«ng ®¶o ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc nµy. Ch­¬ng II:Thùc tr¹ng lao ®éng ®èi víi vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. I.Tæng quan vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng: 1.Quy m« vµ xu h­íng cña lùc l­îng lao ®éng(LLL§): Trong 10 n¨m (1996-2005) LLL§ t¨ng suèt thêi gian nµy víi møc t¨ng trung b×nh lµ 922,2 ngµn ng­êi/n¨m víi tû lÖ 2.3%/n¨m. LLL§ t¨ng nhanh h¬n tõ n¨m 2001-2005.N¨m 1996-2000,LLL§ t¨ng b×nh qu©n lµ 800 ngµn ng­êi/n¨m,víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 2,1%/n¨m.tõ n¨m 2001-2005 chØ sè nµy lµ 107 ngµn ng­êi/n¨m vµ 2,6%/n¨m. a.Lùc l­îng lao ®éng theo giíi tÝnh: -N¨m 2005,LLL§ nam t¨ng lªn lµ 22,7 triÖu ng­êi trong khi n÷ lµ 21,7 triÖu ng­êi.Tû lÖ LLL§ n÷ gi¶m tõ 50.7%n¨m 1996 xuèng 48,6%n¨m 2005 trong tæng lùc l­îng lao ®éng.Tèc ®é t¨ng trung b×nh/n¨m cña lùc l­îng lao ®éng nam lµ 2,7% cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng trung b×nh/n¨m cña lùc l­îng lao ®éng n÷(1,8%).ChÝnh v× vËy lùc l­îng lao ®éng nam vÒ sè l­îng cã xu h­íng t¨ng lªn cao h¬n so víi sè l­îng n÷ tõ sau n¨m 2000 H×nh1-Lùc l­îng lao ®éng theo giíi tÝnh n¨m 1996-2006 N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 chung 36.1 36.7 37.8 39 39.3 40.1 41 42.1 43.2 44.4 nam 17.8 18.2 18.8 19.5 19.8 20.2 20.8 21.4 22.1 22.7 N÷ 18.3 18.4 19 19.6 19.5 19.9 20.3 20.8 21.2 21.7 -Cã mét vµi nguyªn nh©n dÉn tíi sù thay ®æi cña tû lÖ lùc l­îng lao ®éng nam vµ n÷ trong tæng lùc l­îng lao ®éng.Mét trãng sè c¸c nguyªn nh©n lµ tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng cña n÷ trong nghµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o t¨ng lªn,sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c«ng ¨n l­¬ng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô vµ viÖc ph©n chia l¹i c¸c nghµnh nghÒ cña ViÖt Nam. b.Ph©n bè lùc l­îng lao ®éng thµnh thÞ-n«ng th«n: -Nguån cung lao ®éng cña ViÖt Nam ë c¶ khu vùc n«ng th«n vµ khu vùc thµnh thÞ ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ vÒ sè l­îng. H×nh2-C¬ cÊu LLL§ theo khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n n¨m 1996-2005(%) Nam 1996 2005 Nong thon 20.1 25 Thanh thi 79.9 75 Tèc ®é gia t¨ng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë khu vùc thµnh thÞ vµ viÖc ph©n chia l¹i c¸c khu vùc gi¸p ranh ®« thÞ ®· lµm t¨ng phÇn diÖn tÝch khu vùc thµnh thÞ vÒ mÆt ®Þa lÝ.Cïng víi viÖc t¨ng tr­ëng d©n sè cña khu vùc thµnh thÞ ngµy cµng nhanh do sù di chuyÓn cña d©n sè n«ng th«n ra thµnh thÞ,sù gia t¨ng diÖn tÝch khu vùc thµnh thÞ ®ãng vai trß chñ yÕu vµo tû lÖ t¨ng cña lùc l­îng lao ®éng khu vùc thµnh thi.H¬n mét thËp kØ r­ìi qua,ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ cã tèc ®é ®« thÞ ho¸ cao song ®Õn n¨m 2006 vÉn cßn gÇn 3/4 LLL§ sèng ë khu vùc n«ng th«n. 2.Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng: Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña lùc l­îng lao ®éng so víi d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng lµm viÖc(nh÷ng ng­êi kÓ c¶ nam vµ n÷ tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn). Tû lÖ tham gia LLL§ x¸c ®Þnh quy m« d©n sè cña mét ®Êt n­íc ho¹t ®éng kinh tÕ.Tû lÖ nµy lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ quy m« cña nguån cung lao ®éng s½n cã phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô cña nÒn kinh tÕ.Tû lÖ nµy ®­îc coi nh­ mét chØ tiªu c¬ b¶n ®¸nh gi¸ møc ®é ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng lao ®éng trong nÒn kinh tÕ.ChØ tiªu nµy gióp cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch viÖc lµm,®¸nh gi¸ nhu cÇu ®µo t¹o vµ x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng.ChØ tiªu nµy còng ®­îc sö dông ®Ó tÝnh lùc l­îng lao ®éng míi tham gia vµo thÞ tr­êng vµ sè l­îng lao ®éng ra khái thÞ tr­êng. *Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng ph©n theo giíi tÝnh vµ khu vùc: -Tõ n¨m 1996-2005,tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng cu¶ c¶ nam vµ n÷ ë ViÖt Nam ®Òu gi¶m.MÆc dï sè l­îng lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc t¨ng lªn tõ 36.1 triÖu n¨m 1996 lªn 44.4 triÖu n¨m 2005,song tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng cã xu h­íng gi¶m. -Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam vµ n÷ ë khu vùc n«ng th«n còng cao h¬n so víi c¸c tû lÖ nµy ë khu vùc thµnh thÞ.Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng ë n«ng th«n lµ 81.6% n¨m 1996,tøc lµ cao h¬n 10%so víi tû lÖ nµy ë khu vùc n«ng th«n cïng n¨m ®ã.N¨m 2005,tû lÖ t­¬ng øng lµ77,6%cao h¬n khu vùc thµnh thÞ lµ7,7%. -Tû lÖ tham gia LLL§ ë khu vùc thµnh thÞ ®Òu thÊp h¬n c¸c tû lÖ t­¬ng øng cña khu vùc n«ng th«n.Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam vµ n÷ vµ cña c¶ khu vùc thµnh thÞ nãi chung gi¶m trung b×nh kho¶ng 5%.Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam ë thµnh thÞ gi¶m tõ 71.8% xuèng cßn 69,6%.Cña n÷ tõ 63,8%xuèng 58,1%. C¬ héi häc hµnh tèt h¬n,®Æc biÖt lµ ë khu vùc thµnh thÞ,nªn sè l­îng lao ®éng lµm c«ng ¨n l­¬ng gia t¨ng trong c¸c nghµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô,vµ ®é tuæi tèi thiÓu tham gia LLL§ vµ vÒ h­u ë khu vùc viÖc lµm thµnh thÞ ®­îc quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn tû lÖ tham gia lao ®éng trong nghµnh n«ng nghiÖp,c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ phi chÝnh thøc ë khu vùc n«ng th«n,cïng víi sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt,kinh doanh,dich vô trong gia ®×nh nh­ng kh«ng h­ëng tiÒn l­¬ng,tiÒn c«ng lµm cho tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n duy tr× ë møc ®é t­¬ng ®èi cao. Tû lÖ tham gia LLL§ ph©n theo giíi tÝnh ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n n¨m 1996 vµ 2005 N¨m C¶ n­íc Thµnh thÞ N«ng th«n Tæng nam N÷ Tæng nam N÷ Tæng nam N÷ 1996 75.8 79.4 72.6 65.7 71.8 60.3 78.8 81.6 76.3 2005 71.1 75.5 66.9 63.8 69.9 58.1 73.9 77.6 70.4 *Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng theo nhãm tuæi: -Tû lÖ tham gia LLL§ cña c¶ nam vµ n÷ trong giai ®o¹n tõ 1996-2005 cho thÊy,tû lÖ tham gia LLL§ cña nhãm tuæi 15-19 vµ 20-24,vµ tû lÖ tham gia lao ®éng cña nhãm tuæi 55-59 vµ 60-64 gi¶m dÇn tõ n¨m 1996-2005.Kh¶ n¨ng cã nhiÒu c¬ héi häc tËp,sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c«ng ¨n l­¬ng,vµ ®é tuæi vÒ h­u ®­îc quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n lµ nh÷ng nh©n tè t¹o ra xu h­íng gi¶m xuèng cña tû lÖ tham gia LLL§ trong nhãm tuæi nµy. -Tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng trong nhãm tuæi 15-19 nãi chung gi¶m tõ 55,5% n¨m 1996 xuèng 36.91% n¨m 2005.T­¬ng tù tû lÖ nµy ë nhãm tuæi 20-24 lµ 86,7% xuèng 79,11%. -Nhãm tuæi lao ®éng chÝnh lµ 25-54 tuæi,tû lÖ tham gia LLL§ cña nam duy tr× ë møc ®é cao,tõ 87% ®Õn 98% trong khi ®ã tû lÖ tham gia cña n÷ chØ kho¶ng 75% ®Õn 90%.§ång thêi tû lÖ tham gia lùc l­îng lao ®éng cña nhãm tuæi trªn 60 còng gi¶m.  Tû lÖ tham gia LLL§ theo ®é tuæi giíi tÝnh n¨m 1996 vµ 2005 Nhãm tuæi 1996 2005 Tæng Nam N÷ Tæng Nam N÷ Chung 75.77 79.37 72.57 71.08 75.50 66.95 15-19 55.51 52.65 5842 36.91 37.19 36.61 20-24 86.69 88.37 85.10 79.11 80.42 77.69 25-29 91.95 96.07 88.15 93.27 96.30 90.16 30-34 93.43 97.21 89.95 93.67 97.60 90.11 35-39 93.36 96.72 90.40 93.77 98.01 89.80 40-44 91.94 95.71 88.67 93.14 97.52 88.98 45-49 88.23 92.76 84.31 89.94 95.13 85.36 50-54 80.28 8668 75.00 83.07 89.99 77.03 55-59 69.61 77.37 63.51 68.12 80.37 57.64 60-64 50.87 5779 45.42 41.87 49.84 35.42 >=65 20.80 27.15 16.29 12.98 16.83 10.27 II.Thùc tr¹ng viÖc lµm cña lao ®éng: Theo bé luËt lao ®éng n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× “mäi ho¹t ®éng t¹o ra thu nhËp,kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm gäi lµ viÖc lµm”. Ng­êi cã viÖc lµm bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ng­êi trong lùc l­îng lao ®éng kh«ng tÝnh lùc l­îng vò trang vµ ®­îc x¸c ®Þnh d­íi ®©y: -Lµm nh÷ng c«ng viÖc ®­îc tr¶ c«ng d­íi d¹ng b»ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt ®Ó ®æi c«ng. -Tù lµm viÖc ®Ó thu lîi nhuËn hoÆc thu nhËp cho b¶n th©n vµ gia ®×nh. -Lµm c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt,kinh doanh,dÞch vô trong gia ®×nh m×nh nh­ng kh«ng h­ëng tiÒn l­¬ng,tiÒn c«ng. -Nh÷ng ng­êi cã viÖc lµm nh­ng l¹i kh«ng lµm viÖc trong tuÇn do èm ®au,bÖnh tËt,hoÆc c¸c lÝ do kh¸c,vÉn ®­îc coi lµ ng­êi cã viÖc lµm v× hä vÉn tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cho nh÷ng ng­êi ®ang lµm viÖc trong tuÇn ®iÒu tra. 1.Lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh vµ theo khu vùc Tổng số Phân theo giới tính Phân theo thành thị, nông thôn Nam Nữ Thành thị Nông thôn Nghìn người 1990 66016,7 32202,8 33813,9 12880,3 53136,4 1991 67242,4 32814,3 34428,1 13227,5 54014,9 1992 68450,1 33424,2 35025,9 13587,6 54862,5 1993 69644,5 34028,3 35616,2 13961,2 55683,3 1994 70824,5 34633,2 36191,3 14425,6 56398,9 1995 71995,5 35237,4 36758,1 14938,1 57057,4 1996 73156,7 35857,3 37299,4 15419,9 57736,8 1997 74306,9 36473,1 37833,8 16835,4 57471,5 1998 75456,3 37089,7 38366,6 17464,6 57991,7 1999 76596,7 37662,1 38934,6 18081,6 58515,1 2000 77635,4 38166,4 39469,0 18771,9 58863,5 2001 78685,8 38684,2 40001,6 19469,3 59216,5 2002 79727,4 39197,4 40530,0 20022,1 59705,3 2003 80902,4 39755,4 41147,0 20869,5 60032,9 2004 82031,7 40310,5 41721,2 21737,2 60294,5 2005 83106,3 40846,2 42260,1 22336,8 60769,5 2006 84155,8 41354,7 42801,1 22823,6 61332,2 Tốc độ tăng -% 1990 1,92 1,94 1,90 2,41 1,80 Sơ bộ 2006 1,26 1,24 1,28 2,18 0,93 Cơ cấu - % 1990 100,00 48,78 51,22 19,51 80,49 1991 100,00 48,80 51,20 19,67 80,33 1992 100,00 48,83 51,17 19,85 80,15 1993 100,00 48,86 51,14 20,05 79,95 1994 100,00 48,90 51,10 20,37 79,63 1995 100,00 48,94 51,06 20,75 79,25 1996 100,00 49,01 50,99 21,08 78,92 1997 100,00 49,08 50,92 22,66 77,34 1998 100,00 49,15 50,85 23,15 76,85 1999 100,00 49,17 50,83 23,61 76,39 2000 100,00 49,16 50,84 24,18 75,82 2001 100,00 49,16 50,84 24,74 75,26 2002 100,00 49,16 50,84 25,11 74,89 2003 100,00 49,14 50,86 25,80 74,20 2004 100,00 49,14 50,86 26,50 73,50 2005 100,00 49,15 50,85 26,88 73,12 2006 100,00 49,14 50,86 27,12 72,88 a.Lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh: Tõ n¨m 1990-2006 lao ®éng cã viÖclµm cã xu h­íng t¨ng lªn vÒ sè l­îng,c¬ cÊu còng nh­ tèc ®é: -Lao ®éng nam cã viÖc lµm n¨m 1990 lµ 32202.8ngh×n ng­êi,Ýt h¬n sè lao ®éng n÷ cã viÖc lµm lµ 1611,1ngh×n ng­êi.Vµ ®Õn n¨m 2006 lao ®éng nam còng t¨ng lªn nhiÒu vµ Ýt h¬n lao ®éng n÷ kho¶ng 1400 ngh×n ngêi. -§ång thêi c¬ cÊu lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh còng cã sù dÞch chuyÓn,tû lÖ lao ®éng nam cã viÖc lµm t¨ng tõ n¨m 1990 lµ 48.78 lªn ®Õn 49.14 n¨m 2006.Tû lÖ lao ®éng n÷ cã viÖc lµm gi¶m tõ 51.22 n¨m 1990 xuèng 50.86 n¨m 2006. b.Lao ®éng cã viÖc lµm chia theo khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n còng cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng tù chia theo toµn quèc: -Do c¬ cÊu ph©n bè d©n sè vµ LLL§ gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n nªn lao ®éng cã viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n vÉn chiÕm tû träng cao h¬n.N¨m 1990 lao ®éng n÷ ë khu vùc n«ng th«n h¬n khu vùc thµnh thÞ lµ 40256 ngh×n ng­êi th× n¨m 2006 chªnh lÖch nµy chØ cßn 38509 ngh×n ng­êi.Nh­ vËy lao ®éng cã viÖc lµm khu vùc thµnh thÞ cã tèc ®é t¨ng cao h¬n khu vùc n«ng th«n. 2.Tû lÖ viÖc lµm: Tû lÖ viÖc lµm so víi sè ng­êi tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn ®­îc x¸c ®Þnh lµ tû lÖ cña sè ng­êi cã viÖc lµm so víi d©n sè trong ®é tæi lµm viÖc vµ ®­îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m(%). -Tû lÖ viÖc lµm so víi d©n sè c¶ n­íc gi¶m tõ 74.3%n¨m1996 xuèng 69.6%n¨m 2005.Tû lÖ nµy cña nam vµ n÷ t­¬ng øng n¨m 1996 lµ 77.7% vµ 71,3% vµ n¨m2005 lµ 74% vµ 65.5%.Tû lÖ lao ®éng cã viÖc lµm c¶ nam cao h¬n tû lÖ cña n÷ do tû lÖ tham gia LLL§ cña nam lín h¬n cña n÷ vµ tû lÖ thÊt nghiÖp cña nam thÊp h¬n cña n÷. -Tû lÖ lµm viÖc the khu vùc thµnh thÞ gi¶m tõ 61.355 n¨m 1996 xuèng cßn 60.49%n¨m 2005.Khu vùc n«ng th«n tõ 78.03%n¨m 1996 xuèng cßn 73.1%n¨m 2005.Sù cao h¬n tû lÖ viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n so víi thµnh thi chØ lµ t­¬ng ®èi v× n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ khu vùc n«ng th«n thÊp h¬n khu vùc thµnh thÞ céng thªm tû lÖ thiÕu viÖc lµm khu vùc n«ng th«n cao h¬n thµnh thÞ. 3.ViÖc lµm theo nhãm ngµnh kinh tÕ: Th«ng tin vÒ nhãm nghµnh lµ ®Æc biÖt h÷u Ých trong viÖc x¸c ®Þnh sù dÞch chuyÓn viÖc lµm trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn,lao ®éng di chuyÓn tõ khu vùc n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh cã nhiªï nh©n c«ng tíi khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Nhãm ngµnh kinh tÕ ®­îc tÝch hîp trong ®iÒu tra gåm 3 nhãm: -N«ng,l©m,ng­ nghiÖp. -C«ng nghiÖp vµ x©y dùng. -DÞch vô. C¬ cÊu lao ®éng theo nhãm nghµnh kinh tÕ cã sù dÞch chuyÓn theo h­íng tÝch cùc song lao ®éng trong nhãm nghµnh n«ng,l©m,ng­ nghiÖp vÉn lín. 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Sơ bộ 2006 TỔNG SỐ 3053,1 3137,7 3266,9 3383,0 3433,2 3501,0 3603,6 3750,5 4035,4 4108,2 4038,8 4007,8 Nông nghiệp lâm nghiệp 282,2 248,1 248,5 234,1 221,9 216,7 218,2 217,2 221,4 216,0 207,9 203,3 Thuỷ sản 8,9 9,3 8,5 8,5 9,3 8,9 6,4 5,7 5,6 4,7 3,7 4,1 Công nghiệp khai thác mỏ 101,8 99,2 110,0 102,1 100,2 105,9 105,9 118,2 118,8 140,9 125,3 147,4 Công nghiệp chế biến 599,0 627,7 638,2 678,9 698,2 686,5 690,4 710,3 730,4 699,0 629,6 608,1 Sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước 53,5 60,3 59,0 61,5 67,1 70,6 74,8 79,4 83,7 89,7 91,2 106,2 Xây dựng 296,5 294,3 338,4 367,7 377,3 399,2 429,4 479,0 539,9 531,5 498,4 441,8 Thương nghiệp; sửa chữa xe có động cơ, mô tô,xe máy và đồ dùng cá nhân và gia đình 198,4 207,5 205,2 200,7 187,4 191,2 189,6 193,6 160,5 151,0 123,0 108,6 Khách sạn và nhà hàng 34,6 37,7 37,3 38,4 33,3 32,2 32,5 35,2 36,9 36,1 34,8 32,6 Vận tải; kho bãi và thông tin liên lạc 194,9 209,5 196,9 199,5 202,2 199,6 201,5 200,4 192,1 196,8 199,4 202,2 Tài chính, tín dụng 47,6 49,7 52,6 54,7 56,9 58,8 61,2 65,4 69,2 74,9 71,5 75,7 Hoạt động khoa học và công nghệ 26,8 32,0 32,3 37,0 32,8 33,7 33,4 33,9 29,0 29,3 36,0 25,6 Các HĐ liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn 28,6 33,6 33,8 37,1 40,9 42,5 45,7 45,6 51,7 56,3 46,2 47,0 QLNN và ANQP, đảm bảo xã hội bắt buộc 204,1 217,4 236,5 241,3 248,3 248,6 252,8 260,7 400,8 432,6 469,6 464,7 Giáo dục và đào tạo 710,7 740,7 776,6 818,0 849,2 888,8 935,9 970,6 1018,0 1050,1 1089,5 1115,1 Y tế và hoạt động cứu trợ xã hội 163,4 167,7 173,2 180,0 182,7 186,8 189,7 197,0 206,3 218,4 224,2 229,1 Hoạt động văn hoá và thể thao 31,8 32,3 33,4 35,0 35,0 36,1 36,0 37,4 38,8 39,7 40,0 44,4 Các hoạt động Đảng, đoàn thể và hiệp hội 54,8 54,2 64,6 65,8 65,0 67,0 70,9 70,0 95,8 102,8 107,2 109,8 Hoạt động phục vụ cá nhân và cộng đồng 15,5 16,5 21,9 22,7 25,5 27,9 29,3 30,9 36,5 38,4 41,3 42,1 B¶ng viÖc lµm theo nhãm ngµnh kinh tÕ III.§¸nh gi¸ vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ; 1.Lao ®éng ch­a ph¶i lµ ®éng lùc m¹nh trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam. Nh­ chóng ta ®· biÕt mét trong nh÷ng lîi thÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ lao ®éng nhiÒu,gi¸ lao ®éng rÎ.Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c n­íc nµy lao ®éng vÉn ch­a ph¶i lµ ®éng lùc m¹nh cho t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ,nhÊt lµ c¸c n­íc mµ lao ®«ng n«ng nghiÖp-n«ng th«n cßn chiÕm tû träng cao trong tæng sè lùc l­îng lao ®éng. Bëi v× lao ®éng nhiÒu nh­ng l¹i cã biÓu hiÖn cña sù “d­ thõa” hay t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm.Lao ®éng víi n¨ng suÊt thÊp,phÇn ®ãng gãp cña lao ®éng trong tæng thu nhËp cßn h¹n chÕ.Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do kinh tÕ chËm ph¸t triÓn,c¸c nguån lùc cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ t¨ng tr­ëng viÖc lµm chËm ®­îc c¶I thiÖn,bæ sung,thËm chÝ cßn suy gi¶m.MÆt kh¸c,quan hÖ lao ®éng vµ thÞ tr­êng lao ®éng,nhÊt lµ ë n«ng th«n chËm ph¸t triÓn còng lµ nh©n tè lµm h¹n chÕ vai trß cña lao ®éng. 2.Lao ®éng-viÖc lµm ®ãng gãp vµo hoµn thÞªn môc tiªu gi¶m nghÌo. Cïng víi viÖc n©ng cao møc sèng,xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét trong nh÷ng ch­¬ng tr×nh träng ®iÓm cña nhµ n­íc.Quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· tËp trung hç trî c¸c hé nghÌo,tû lÖ ®ãi nghÌo trong c¶ n­íc ®· ®­îc gi¶m ®¸ng kÓ.Theo tiªu chuÈn cña ViÖt Nam,tû lÖ ®ãi nghÌo trong c¶ n­íc n¨m 1993 lµ 30%,trong n¨m 1998 lµ 15.8% vµ n¨m 2000 lµ 11%.ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· h­íng vµo gi¶m bÊt b×nh ®¼ng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n.T¹i n«ng th«n n¬i chiÕm 90% sè hé ®ãi nghÌo cu¶ c¶ n­íc,®Æc biÖt lµ miÒn nói,vïng s©u,vïng xa.Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng còng lµ mét b­íc ®i trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña c¶ n­íc.Cïng víi sù gia t¨ng thu nhËp,phóc lîi x· héi còng kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn,gãp phÇn c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®i l¹i häc tËp,ch¨m sãc søc khoÎ,vui ch¬i gi¶i trÝ cña nh©n d©n.§Æc biÖt lµ khu vùc n«ng th«n,c¬ së h¹ tÇng vÒ ®iÖn,®­êng,tr­êng,tr¹m ë nhiÒu n¬i ®· ®­îc x©y dùng vµ n©ng cÊp 3.Lao ®éng víi qu¸ tr×nh chuûªn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ ®­îc xem nh­ lµ tiªu thøc ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ chÊt,lµ dÊu hiÖu ®¸nh gi¸,so s¸nh c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.C¬ cÊu kinh tÕ biÓu hiÖn d­íi nhiÒu d¹ng kh¸c nhau nh­:C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ,c¬ cÊu vïng kinh tÕ,c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ,c¬ cÊu khu vùc thÓ chÕ… Sù ¶nh h­ëng cña lao ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÓ hiÖn râ nhÊt ®èi víi chuyÓn dÞch ngµnh kinh tÕ.Sè l­îng nghµnh kinh tÕ kh«ng cè ®Þnh,nã lu«n ®­îc hoµn thiÖn theo sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi  Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp,dich vô th× c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ cã sù thay ®æi lín, n«ng nghiÖp t¨ng kh¸ nhanh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi,song tû träng trong GDP gi¶m tõ 40,49% n¨m 1991 xuèng cßn 24,2% vµo n¨m 2000,t­¬ng øng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 23,79% lªn 36.61% vµ dÞch vô lµ 35,72% lªn 39,09%.Nh­ng c¬ cÊu lao ®éng theo nghµnh kinh tÕ thay ®æi kh«ng kh¶ quan l¾m,lao ®éng trong n«ng nghiÖp gi¶m tõ 72.6%(1992)tæng sè lao ®äng c¶ n­íc xuèng cßn 62.61%n¨m 2000.Lao ®éng trong c«ng nghiÖp t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ,nÕu n¨m 1992 chiÕm 13.6% th× n¨m 2000 lµ 13,11%.Sù dÞch chuyÓn lao ®éng chñ yÕu tõ n«ng nghiÖp sang ngµnh dÞch vô,n¨m 1991 tû träng lao ®éng trong c¸c ngµnh dÞch vô lµ 13.8% th× n¨m 2000 lµ 24.28%. Nh÷ng n¨m qua tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lao ®éng n«ng th«n thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ,t×nh tr¹ng thu nhËp thÊp vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«ng,trong lóc ®ã thu nhËp cao h¬n ë c¸c ®« thÞ ®· t¨ng sù dÞch chuyÓn lao ®éng,nhÊt lµ lao ®éng kü thuËt t­f n«ng th«n tíi c¸c thµnh thÞ,vµ lµm cho tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ë n«ng th«n gi¶m. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. 1.Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao vai trß cña lao ®éng trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ. a.Yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: “Ch­a bao giê vÊn ®Ò chÊt l­îng nguån nh©n lùc l¹i trë nªn nãng báng nh­ thêi gian nµy. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc thÊp vµ kh«ng ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n ®ang khiÕn ng­êi la