Giáo án Địa lý 11 Tiết 20 - Bài 8: Liên Bang Nga - Tiết 2: Kinh tế

Tiết 20 - Bài 8. LIÊN BANG NGA Tiết 2: Kinh tế I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày và giải thích được tình hình phát triển kinh tế của LB Nga: vai trò của LB Nga đối với Liên Xô trước đây, những khó khăn và những thành quả của sự chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường; một số ngành kinh tế chủ chốt và sự phân hoá lãnh thổ kinh tế LB Nga. - Hiểu quan hệ đa dạng giữa LB Nga và Việt Nam. - So sánh được đặc trưng của một số vùng kinh tế tập trung của Nga: Vùng Trung ương, Trung tâm đất đen, Vùng U-ran, vùng Viễn Đông. 2. Kĩ năng + Dựa vào bản đồ kinh tế / lược đồ các trung tâm công nghiệp chính, lược đồ phân bố sản xuất nông nghiệp của LB Nga để phân tích phân bố một số ngành kinh tế của LB Nga. + Dựa vào biểu đồ GDP, vào giá trị sản lượng một số ngành công nghiêp, nông nghiệp, xuất nhập khẩu của LB Nga để nhận xét tình hình phát triển kinh tế của LB Nga. 3. Thái độ: Khâm phục tinh thần lao động và sự đóng góp của nhân dân Nga cho nền kinh tế. 4. Định hướng phát triển năng lực: 4.1. Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực quan sát, năng lực hợp tác, giao tiếp,... 4.2. Năng lực chuyên biệt: Tư duy lãnh thổ, sử dụng số liệu, biểu đồ, quan sát lược đồ và phân tích. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Đối với giáo viên - Bản đồ kinh tế LB Nga. - Một số tranh ảnh về hoạt động kinh tế của LB Nga. 2. Đối với học sinh - Trả lời các câu hỏi cuối bài. - Đọc trước bài Kinh tế LB Nga. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC A. Khởi động: (3 phút) 1. Mục tiêu: Nhắc lại kiến thức tiết học trước, giới thiệu nội dung cần giải quyết ở tiết học này. 2. Phương pháp /kĩ thuật: Đàm thoại gợi mở 4. Phương tiện: Bản đồ tự nhiên LBNga 3. Tiến trình hoạt động: - GV giao nhiệm vụ: + Trước thập niên 90 của thế kỉ 20, Liên Bang Nga được gọi là quốc gia nào? Vì sao bây giờ không gọi theo tên cũ mà lại gọi là Liên Bang Nga? + Qua tiết học trước ta thấy Nga có tiềm lực như thế nào trong phát triển kinh tế đất nước? - HS nhận và hoàn thành nhiệm vụ: - GV nhận xét và đi vào bài mới: B. Hình thành kiến thức I. HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu quá trình phát triển kinh tế (12phút) 1. Mục tiêu - Kiến thức: Trình bày và giải thích được tình hình phát triển kinh tế của LB Nga: vai trò của LB Nga đối với Liên Xô trước đây, những khó khăn và những thành quả của sự chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường; một số ngành kinh tế chủ chốt và sự phân hoá lãnh thổ kinh tế LB Nga. - Kĩ năng: Đọc và phân tích biểu đồ tốc độ tăng trưởng GDP của Liên bang Nga. 2. Phương pháp kĩ thuật: - Đàm thoại gợi mở - Nghiên cứu tìm tòi bộ phận - Kĩ thuật dạy học nhóm, toàn lớp 3. Phương tiện dạy học - Sử dụng bản đồ - Phân tích bảng số liệu 4. Tổ chức hoạt động Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính - GV ( thuyết trình): Sau Cách mạng tháng Mười Nga (1917), LB Xô viết được thành lập. LB Nga đã từng là một thành viên trong LB Xô viết đây. Từ khi là thành viên của Liên Xô cũ cho đến nay, nền kinh tế, xã hội của LB Nga đã phát triển như thế nào, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu mục I - Quá trình phát triển kinh tế. Bước 1: GV giao nhiệm vụ: ( Phát vấn, đàm thoại gợi mở) - Các em hãy dựa vào SGK cho biết quá trình phát triển kinh tế của LB Nga được chia làm mấy giai đoạn. - Phân tích bảng số liệu 8.3 để chứng tỏ vai trò trụ cột của LB Nga trong Liên Xô cũ. - Nêu những khó khăn và tình hình kinh tế, xã hội của LB Nga trong thập niên 90 của thế kỉ XX và nguyên nhân. - Chiến lược kinh tế mới của LB Nga gồm những điểm cơ bản nào? - Phân tích hình 8.6, kết hợp kênh chữ để thấy được những thay đổi lớn lao trong nền kinh tế Nga sau năm 2000. Nguyên nhân thành công và những khó khăn cần khắc phục. ( Các câu hỏi này GV thể hiện qua màn hình hoặc dùng bảng phụ ghi sẵn để khỏi tốn thời gian và có tính logich) Bước 2: HS có thời gian suy nghĩ Bước 3. HS trả lời, các bạn nhận xét Bước 4: GV chuẩn kiến thức. I. Quá trình phát triển kinh tế 1. Liên bang Nga từng là trụ cột của Liên Xô - Đóng vai trò chính trong việc tạo dựng Liên Xô thành siêu cường. 2. Thời kì đầy khó khăn, biến động (thập niên 90 thế kỉ XX) - Khủng hoảng kinh tế, chính trị, vị trí, vai trò cường quốc giảm. - Tốc độ tăng trưởng kinh tế âm. - Nợ nước ngoài nhiều. - Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn. 3. Nền kinh tế đang đi lên để trở lại cường quốc a. Chiến lược kinh tế mới - Đưa nền kinh tế từng bước thoát khỏi khủng hoảng. - Tiếp tục xây dựng nền kinh tế thị trường. - Mở rộng ngoại giao, coi trọng châu á. - Nâng cao đời sống nhân dân. - Khôi phục lại vị trí cường quốc. b. Thành tựu - Sản lượng các ngành kinh tế tăng. - Tốc độ tăng trưởng cao. - Giá trị xuất siêu tăng liên tục. - Thanh toán xong nợ nước ngoài. - Nằm trong 8 nước có nền công nghiệp hàng đầu thế giới (G8). II. HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu các ngành kinh tế (15 phút) 1. Mục tiêu - Kiến thức: - Trình bày và giải thích được một số ngành kinh tế chủ chốt và sự phân hoá lãnh thổ kinh tế LB Nga. - Dựa vào bản đồ kinh tế / lược đồ các trung tâm công nghiệp chính, lược đồ phân bố sản xuất nông nghiệp của LB Nga để phân tích phân bố một số ngành kinh tế của LB Nga. - Dựa vào biểu đồ GDP, vào giá trị sản lượng một số ngành công nghiêp, nông nghiệp, xuất nhập khẩu của LB Nga để nhận xét tình hình phát triển kinh tế của LB Nga. 2. Phương pháp kĩ thuật: - Đàm thoại gợi mở/ thuyết trình tích cực, thảo luận nhóm - Nghiên cứu tìm tòi bộ phận - Kĩ thuật dạy học cá nhân/cặp/toàn lớp 3. phương tiện dạy học: - Sử dụng bản đồ - Phân tích bảng số liệu/biểu đồ 4. Tổ chức hoạt động Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính 1. Công nghiệp: * GV tổ chức hoạt động cá nhân/cặp( 3’) Bước 1: GV giao nhiệm vụ: - Công nghiệp có vai trò như thế nào trong nền kinh tế LB Nga? - Đặc điểm cơ cấu của công nghiệp. - Tình hình phát triển của các ngành công nghiệp. - Nêu sự phân bố của các trung tâm công nghiệp? Bước 2: Hs Nghiên cứu để trả lời Bước 3: GV yêu cầu HS trình bày, chỉ bản đồ về sự phân bố của công nghiệp, các HS khác bổ sung. Bước 4: GV chuẩn xác kiến thức. * GV tổ chức hoạt động thảo luận nhóm: (4’) - GV giao nhiệm vụ cho các nhóm: + Nhóm 1,2: Trình bày các điều kiện để Nga phát triển công nghiệp. + Nhóm 3,4: Nhận xét tình hình phát triển công nghiệp qua bảng 8.4. + Nhóm 5,6: Vì sao hiện nay Nga vẫn tập trung phát triển các ngành CN hiện đại? - HS thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét và chuẩn kiến thức Chuyển ý: LB Nga có điều kiện nào để phát triển nông nghiệp? 2. Nông nghiệp: GV tổ chức hoạt động cá nhân/cặp ( 4’) Bước 1: HS dựa vào SGK, vốn hiểu biết: - Kể tên các nông sản chính của LB Nga. - Nêu tình hình phát triển nông nghiệp LB Nga. - Bước 2 : HS nghiên cứu trả lời. - Bước 3: GV chuẩn kiến thức. - Nêu tình hình phát triển ngành dịch vụ của LB Nga? - Bước 4: HS trả lời. GV chuẩn kiến thức 3. Dịch vụ: Phát vấn ( 4’) - Hệ thống giao thông vận tải của Nga như thế nào? Ý nghĩa? - Hoạt động kinh tế đối ngoại năm 2005 có xu hướng như thế nào? - Nêu các trung tâm dịch vụ lớn của Nga II. Các ngành kinh tế 1. Công nghiệp - Vai trò: là ngành xương sống của nền kinh tế. + Các ngành công nghiệp truyền thống: khai thác dầu khí, điện, khai thác kim loại, luyện kim, cơ khí, đóng tàu biển, sản xuất gỗ... + Khai thác dầu khí là ngành mũi nhọn. + Các ngành công nghiệp hiện đại: điện tử, tin học, hàng không... là cường quốc công nghiệp vũ trụ. - Phân bố: Tập trung chủ yếu ở Đông Âu và Tây Xi-bia, U-ran. 2. Nông nghiệp + Sản lượng nhiều ngành tăng, đặc biệt lương thực tăng nhanh. + Các nông sản chính: lúa mì, khoai tây, củ cải đường, hướng dương, rau quả. 3. Dịch vụ - Cơ sở hạ tầng phát triển với đủ loại hình. - Kinh tế đối ngoại là ngành quan trọng; là nước xuất siêu. - Các trung tâm dịch vụ lớn nhất: Mat-xcơ-va, Xanh Pê-téc-pua. III. HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu các vùng kinh tế (6 phút) 1. Mục tiêu - Trình bày và giải thích được một số vùng kinh tế chủ chốt - So sánh được đặc trưng của một số vùng kinh tế tập trung của Nga: Vùng Trung ương, Trung tâm đất đen, Vùng U-ran, vùng Viễn Đông. 2. Phương pháp kĩ thuật: - Đàm thoại gợi mở, phát vấn/ thuyết trình tích cực - Nghiên cứu tìm tòi bộ phận - Kĩ thuật dạy học cá nhân/cặp/toàn lớp 3. phương tiện dạy học: - Sử dụng bản đồ - Phân tích bảng số liệu/ Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính 3. Hoạt động 3: Cá nhân/ phát vấn GV:Giao nhiệm vụ - Kể tên các vùng kinh tế quan trọng? - Nêu đặc điểm từng vùng kinh tế: + Xác định vị trí + Điều kiện phát triển + Các ngành kinh tế + Ý nghĩa của vùng đối với đất nước - Hs thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét và chuẩn kiến thức III. Một số vùng kinh tế quan trọng: SGK IV. HOẠT ĐỘNG 4: Tìm hiểu mối quan hệ Nga- Việt (6 phút) 1. Mục tiêu: - Biết được mối quan hệ Nga –Việt. - Rèn luyện kĩ năng quan sát thực tế để nắm rõ mối quan hệ 2. Phương pháp kĩ thuật: - Đàm thoại gợi mở/ thuyết trình tích cực - Nghiên cứu tìm tòi bộ phận - Kĩ thuật dạy học cá nhân/cặp/toàn lớp 3. phương tiện dạy học: - Sử dụng bản đồ - Phân tích bảng số liệu/biểu đồ 4. Tổ chức hoạt động Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính . GV tổ chức hoạt động thảo luận cả lớp - Liên Xô trước đây (trong đó Nga có vai trò chính) đã giúp đỡ nước ta những gì trong kinh tế, khoa học, kỹ thuật,...? - Em biết gì về quan hệ Việt - Nga trong giai đoạn hiện nay? GV nói thêm về hai chuyến thăm chính thức của tổng thống Pu-tin, tháng 3/2001 và tháng 11/2006 nhân dịp Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Việt Nam, và nêu những ngành công nghiệp hợp tác Nga - Việt: cơ khí luyện kim, điện, dầu khí, hoá chất... IV. Quan hệ Việt - Nga trong bối cảnh quốc tế mới - Quan hệ truyền thống ngày càng phát triển. - Việt Nam là đối tacschieens lược ở ĐNA của Nga - Nga là cầu nối, gắn kết giữa Á- Âu - Quan hệ buôn bán 2 chiều tăng - Hợp tác về mọi mặt HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG (2 phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức đã học Phương pháp kĩ thuật: Hoạt động cá nhân Tổ chức hoạt động: - Giáo viên đưa ra một số câu hỏi và bài tập (1). LB Nga có vai trò quan trọng như thế nào trong Liên Xô cũ? a. Là một thành viên trong LB Xô viết.b. Có vai trò quan trọng trong LB Xô viết. c. Đóng vai trò chính trong việc tạo dựng Liên Xô thành cường quốc. d. Có số dân đông nhất trong LB Xô viết. (2). Sắp xếp các ý ở cột A với cột B sao cho hợp lí: A. Nhóm ngành công nghiệp B. Ngành công nghiệp 1. Các ngành truyền thống của LB Nga a. Hàng không, vũ trụ, nguyên tử, điện tử - tin học 2. Các ngành công nghiệp hiện đại của LB Nga b. Năng lượng, chế tạo máy, luyện kim, hàng không, vũ trụ c. Năng lượng, luyện kim, khai thác khoáng sản, gỗ, chế tạo máy, sản xuất giấy 1c ; 2a (3). Các trung tâm công nghiệp chủ yếu của LB Nga tập trung ở đâu? a. Đồng bằng Đông Âu, dãy U-ran, đồng bằng Tây Xi-bi-a. b. Dọc các tuyến giao thông quan trọng. c. Phía Nam và vùng phía Đông của đất nước. d. Đồng bằng Tây Xi Bia. - HS nhớ lại bài học trả lời. - GV chuẩn kiến thức. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI VÀ MỞ RỘNG (1 phút) Mục tiêu: Giúp hs vận dụng hoặc liên hệ kiến thức đã học vào một số vấn đề cụ thể. Nội dung: - Làm bài tập 3 trong SGK. - Nghiên cứu hình 8.10 SGK 3. Đánh giá: Khuyến khích hs.