Luận án Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và nồng độ NT-proBNP với tiên lượng tử vong sau đột quỵ não

với biến phụ thuộc là biến nhị phân. Trong hồi qui tuyến tính đơn, biến độc lập x và phụ thuộc y liên quan với nhau qua phương trình: 57 y = α + βx + ε Trong hồi qui binary logistic, biến phụ thuộc y là biến chỉ có 2 trạng thái 1 và 0 (ví dụ: tử vong hay không tử vong). Những biến nghiên cứu có 2 biểu hiện như vậy được mã hóa thành 2 giá trị 0 và 1 được gọi là biến nhị phân. Khả năng dự báo chính là đặc tính nổi bật của hồi qui nhị phân Binary Logistic. Phân tích đơn biến để tìm hiểu mối liên quan giữa một biến độc lập X (các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng) và biến phụ thuộc Y (tình trạng tử vong), phân tích đa biến để tìm hiểu mối liên quan, tác động đồng thời của nhiều biến độc lập X với biến phụ thuộc Y. - Tính độ nhạy (Se), độ đặc hiệu (Sp) và ứng dụng đường cong ROC để đánh giá giá trị chẩn đoán, tiên lượng của NT-proBNP trong đột qụy não. - Đánh giá năng lực chẩn đoán hay độ chính xác của một chỉ số dựa vào đường cong ROC (Receiver operating Characteristic curve). Trong đường cong ROC trục tung biểu thị tỉ lệ dương thật (Độ nhạy) và trục hoành biểu thị tỉ lệ dương tính giả (1 - Độ đặc hiệu). Mỗi vị trí trên đường cong ROC biểu thị một cặp giá trị của độ nhạy và độ đặc hiệu tương ứng với một ngưỡng nhất định. Một xét nghiệm có năng lực chẩn đoán tốt khi đường cong ROC nằm ở góc trái trên của đồ thị (độ nhạy 100%, độ đặc hiệu 100%). Đường cong ROC càng gần góc trái trên thì năng lực chẩn đoán hoặc độ chính xác của xét nghiệm càng cao [56]. Bảng Ý nghĩa diện tích dưới đường cong ROC. Diện tích dưới đường cong ROC Ý nghĩa > 0,90 Rất tốt ( Excellent ) 0,80 đến 0,90 Tốt ( Good ) 0,70 đến 0,80 Trung bình ( Fair ) 0,60 đến 0,70 Không tốt ( Poor ) 0,50 đến 0,60 Không có ý nghĩa ( Fail ) - Trong khi phân tích ROC dùng Bảng Coordinates of the Curve giúp xác định điểm cắt. Dùng chỉ số Youden (Youden index) J để xác đinh nồng độ BNP 58 nào có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất. Chỉ số J là trị số cao nhất của tổng độ nhạy và độ đặc hiệu trừ đi 1. J = max (Se+Sp -1) + Với Se (Sensitivity) là độ nhạy và Sp (specificity) là độ đặc hiệu + Chọn Se và Sp thế nào cho J có trị số cao nhất (dao động từ 0-1) 2.2.5. Đạo đức của nghiên cứu - Tất cả người bệnh tham gia nghiên cứu được giải thích trao đổi cặn kẽ (người bệnh, người nhà người bệnh) để họ tự nguyện tham gia nghiên cứu. - Các thông tin của người bệnh được giữ bí mật. - Được Hội đồng đạo đức của Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ thông qua và cho phép tiến hành. 59 SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU Sau khi phân tích Logistic đơn biến đưa các yếu tố có liên quan với tử vong sau đột qụy vào phân tích Logistic đa biến để xác định các yếu tố có liên quan độc lập với tử vong sau đột quỵ KẾT LUẬN Nhóm II: Không tử vong Nhóm I: Tử vong 1. Đánh giá, nhận xét một số đặc điểm chung, đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng như: Tuổi, giới, yếu tố nguy cơ, triệu chứng khởi phát 2. Phân tích tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng Người bệnh được chẩn đoán ĐQN, phù hợp tiêu chuẩn chẩn đoán và tiêu chuẩn loại trừ Xác định mối liên quan của NT- proBNP và các yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng với tử vong sau đột qụy bằng phân tích Logistic đơn biến Nhóm chảy máu não Nhóm nhồi máu não 60 CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1 Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và nồng độ NT-proBNP ở người bệnh đột qụy não 3.1.1 Đặc điểm phân bố tuổi, giới của nhóm nghiên cứu Bảng 3. 1 Sự phân bố theo nhóm tuổi của nhóm nghiên cứu Tuổi CMN (n; %) NMN (n; %) Chung (n;%) p < 60 38 (34,5) 29 (15,3) 67 (22,3) p < 0,001 (tuổi trung bình nam, nữ) 60-69 31 (28,2) 47 (24,7) 78 (26,0) 70-79 20 (18,2) 51 (26,8) 71 (23,7) ≥ 80 21 (19,1) 63 (33,2) 84 (28,0) Tổng 110 (36,7) 190 (63,3) 300 (100) Tuổi trung bình 65,8 ± 13,2 72,8 ± 12,5 70,2 ± 13,2 Người cao tuổi nhất 99 tuổi Người nhỏ tuổi nhất 34 tuổi Nhận xét: Người bệnh đột qụy chủ yếu là trên 60 tuổi. Độ tuổi trung bình chung của nhóm nghiên cứu là 70,2 ± 13,2 tuổi. Độ tuổi trung bình của nhóm nhồi máu não cao hơn nhóm chảy máu não, với p < 0,001. Bảng 3. 2 Sự phân bố theo giới của nhóm nghiên cứu Giới tính CMN (n;%) NMN (n;%) Chung (n;%) p Nam 72 (65,6) 115 (60,5) 187 (62,3) 0,458 Nữ 38 (34,4) 75 (39,5) 113 (37,7) Tổng 110 190 300 Nhận xét: Tỷ lệ đột qụy ở Nam giới (62,3%) cao hơn ở Nữ giới (37,7%), không có sự khác biệt tỷ lệ nam nữ giữa nhóm nhồi máu não và chảy máu não với p >0,05. 61 3.1.2 Một số yếu tố nguy cơ của nhóm nghiên cứu Bảng 3. 3 Một số yếu tố nguy cơ đột qụy não của nhóm nghiên cứu Yếu tố nguy cơ CMN (n=110) NMN (n=190) Chung (n=300) p Tăng huyết áp 81 (73,6) 157 (82,6) 238 (79,3) 0,064 Rối loạn chuyển hóa Lipid 62 (56,4) 131 (68,9) 193 (64,3) 0,028 Đột qụy não cũ 13 (11,8) 61 (32,1) 74 (24,7) <0,001 Đái tháo đường 8 (7,3) 36 (18,9) 44 (14,7) 0,006 Hút thuốc lá 15 (13,6) 20 (10,5) 35 (11,7) 0,419 Uống rượu 13 (11,8) 5 (2,6) 18 (6,0) 0,001 Nhận xét: Yếu tố nguy cơ hay gặp nhất là THA chiếm tỷ lệ 79,3%, tiếp theo là rối loạn chuyển hóa Lipid. Tỷ lệ rối loạn lipid, đột quỵ não cũ, đái tháo đường ở nhóm NMN cao hơn CMN sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, p<0,05. 3.1.3 Đặc điểm lâm sàng Bảng 3. 4 Triệu chứng lâm sàng khởi phát Lâm sàng khởi phát CMN (n;%) NMN (n;%) Chung (n;%) Liệt nửa người 101 (91,8) 175 (92,1) 276 (92,0) Đau đầu 83 (75,5) 120 (63,2) 203 (67,7) Buồn nôn, nôn 29 (26,2) 17 (8,9) 46 (15,3) Nói khó/thất ngôn 80 (72,7) 137 (72,1) 217 (72,3) Chóng mặt 36 (23,6) 65 (34,2) 101 (33,7) Nhận xét: Kết quả nghiên cứu cho thấy liệt nửa người là triệu chứng khởi phát hay gặp nhất (92%), tiếp theo là nói khó/thất ngôn (72,3%) và đau đầu. 62 Bảng 3. 5 Thời gian từ khởi phát đột qụy não đến khi nhập viện Thời gian CMN (n=110) NMN (n=190) Chung (n=300) Tỷ lệ (%) < 6h 61 69 130 43,3 Từ 6 - 24h 40 78 118 39,3 > 24h 9 43 52 17,4 Nhận xét: Số lượng người bệnh nhập viện trong vòng 24 giờ chiếm 82,6% (trước 6 giờ: 43,3%). Bảng 3. 6 Đặc điểm huyết áp của người bệnh khi nhập viện Tăng huyết áp Số lượng Tỷ lệ CMN (n=110) NMN (n=190) Chung (n=300) Bình thường 15 40 55 18,3 Độ I 32 63 95 31,7 Độ II 63 87 150 50,0 HATTTB 161,6 ± 27,5 154,0 ± 25,2 156,8 ± 26,3 Nhận xét: Tỷ lệ người bệnh nhập viện có tăng huyết áp chiếm 81,7%, tăng huyết áp độ II chiếm 50%. Huyết áp tâm thu trung bình là 156,8 ± 26,3 mmHg. Bảng 3. 7 Phân loại đột qụy Loại Đột qụy Số lượng (n) Tỷ lệ (%) Nhồi máu não 190 63,3 Chảy máu não 110 36,7 Tổng 300 100 Nhận xét: Đột qụy nhồi máu não chiếm tỷ lệ (63,3%) cao hơn chảy máu não (36,7%) 63 Bảng 3. 8 Một số đặc điểm về triệu chứng lâm sàng của nhóm nghiên cứu Lâm sàng Số lượng (n=300) p CMN (n; %) NMN (n;%) Chung (n;%) Nhịp tim nhanh 17 (15,5) 29 (15,3) 46 (15,3) 0,965 Liệt nửa người 103 (93,6) 183 996,3) 286 (95,3) 0,289 Rối loạn cảm giác 50 (45,5) 71 (37,4) 121 (40,3) 0,169 Đau đầu 95 (86,4) 168 (88,4) 263 (87,7) 0,601 Chóng mặt 61 (55,5) 110 (57,9) 171 (57,0) 0,681 Buồn nôn/nôn 47 (42,7) 39 (20,5) 86 (28,7) <0,001 Liệt VII 69 (62,7) 135 (71,1) 204 (68,0) 0,136 Nói khó/thất ngôn 91 (82,7) 155 (81,6) 246 (82,0) 0,803 Rối loạn cơ tròn 50 (45,5) 42 (22,1) 92 (30,7) <0,001 Thở máy 46 (41,8) 21 (11,1) 67 (22,3) <0,001 Viêm phổi 32 (29,1) 49 (25,8) 81 (27,0) 0,535 Nhận xét: - Triệu chứng lâm sàng hay gặp nhất là: Liệt nửa người (95,3%); Đau đầu (87,7%) Liệt dây VII trung ương (68%). Có 67 (22,3%) người bệnh có suy hô hấp phải thở máy. - Tỷ lệ người bệnh bị rối loạn cơ tròn, thở máy, nôn ở nhóm chảy máu não (45,5%, 41,8% và 42,7%) cao hơn so với nhóm người bệnh nhồi máu não (22,1%, 11,1 và 28,7%) sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p <0,001. 64 Bảng 3. 9 Phân loại mức độ tổn thương thần kinh theo các thang điểm Lâm sàng Nhóm CMN (n; %) NMN (n; %) Chung (n; %) Glasgow ≤ 8 điểm 18 (16,4) 6 (3,2) 24 (8,0) 9-14 điểm 73 (66,4) 114 (60,0) 187 (62,3) 15 điểm 19 (17,3) 70 (36,8) 89 (29,7) NIHSS ≤ 6 điểm 22 (20,0) 79 (41,6) 101 (33,7) 7-15 điểm 41 (37,3) 78 (41,1) 119 (39,6) > 15 điểm 47 (42,7) 33 (17,4) 80 (26,7) Sức cơ Liệt nhẹ 27 (24,5) 77 (40,5) 104 (34,6) Liệt nặng 52 (47,3) 91 (47,9) 143 (47,7) Liệt hoàn toàn 31 (28,2) 22 (11,6) 53 (17,7) Rankin ≤ 3 điểm 32 (29,1) 86 (45,3) 118 (39,3) Từ 4-5 điểm 78 (70,9) 104 (54,7) 182 (60,7) Nhận xét: - Người bệnh nhập viện với điểm Glasgow từ 9-14 điểm gặp nhiều nhất (62,3%); có 24 người bệnh có điểm Glasgow ≤ 8 điểm, chủ yếu ở gặp ở người bệnh CMN (18 trường hợp chiếm 16,4%) cao hơn so với nhóm nhồi máu não (3,25%). - Có 80 (26,7%) người bệnh có điểm NIHSS > 15 điểm trong đó nhóm CMN chiếm 42,7% cao hơn so với nhóm nhồi máu não 17,4%. - Có 47,7% người bệnh liệt mức độ nặng và 17,7% người bệnh liệt hoàn toàn chủ yếu gặp ở nhóm chảy máu não 28,2%. 65 3.1.4 Một số đặc điểm cận lâm sàng của nhóm nghiên cứu Bảng 3. 10 Một số đặc điểm xét nghiệm của nhóm nghiên cứu Thông số Số lượng (n=300) p CMN (n; %) NMN (n; %) Chung (n; %) Thiếu máu (giảm Hb) 19 (17,3) 41 (21,6) 60 (20,0) 0,369 Tăng Bạch cầu 57 (51,8) 68 (35,8) 125 (41,7) 0,007 Tăng Glucose 52 (48,6) 75 (39,7) 127 (42,9) 0,137 Rối loạn điện giải 78 (70,9) 127(66,8) 205 (68,3) 0,466 Tăng Cholesterol 43 (39,4) 88 (47,6) 131(44,6) 0,176 Tăng Triglycerid 32 (29,4) 68 (36,6) 100 (33,9) 0,207 Giảm HDL-C 14 (13,0) 43 (23,1) 57 (19,4) 0,034 Tăng LDL-C 11 (10,4) 33 (17,8) 44 (15,1) 0,087 Tăng Procalcitonin 18 (26,9) 34 (32,4) 52 (30,2) 0,442 Nhận xét: Những rối loạn cận lâm sàng thường gặp là: Rối loạn lipid máu, tăng bạch cầu và rối loạn điện giải. Có sự khác biệt có ý nghĩa giữa tỷ lệ tăng bạch cầu và giảm HDL-C giữa nhóm chảy máu não và nhồi máu não với p<0,05. Bảng 3. 11 Đặc điểm tổn thương trên phim chụp CT hoặc MRI ở người bệnh chảy máu não Đặc điểm Số lượng (n =110) Tỷ lệ (%) Tràn máu não thất 36 32,7 Hiệu ứng choán chỗ 42 38,2 Lệch đường giữa ≥ 5mm 20 18,2 Chảy máu màng não 7 6,4 Số lượng Một ổ 85 77,3 Đa ổ 25 22,7 Vị trí chảy máu Thùy não 48 43,6 Nhân xám 50 45,5 Dưới lều 12 10,9 Kích thước tổn thương Trên 30 cm3 27 24,5 Dưới 30 cm3 83 75,5 66 Nhận xét: Vị trí chảy máu hay gặp nhất là vùng nhân xám thần kinh trung ương (45,5%), thùy não (43,6%), chảy máu vùng dưới lều (10,9%). - Có 27 (24,5%) người bệnh chảy máu có kích thước lớn (> 30 cm3), 36 trường hợp có chảy máu vào não thất và 18 % trường hợp có đề đẩy lệch đường giữa trên 5mm. Bảng 3. 12 Đặc điểm tổn thương trên phim chụp CT hoặc MRI ở người bệnh nhồi máu não Đặc điểm Số lượng (n = 190) Tỷ lệ (%) Số lượng Một ổ 105 55,3 Đa ổ 85 44,7 Động mạch tổn thương Não trước 12 6,3 Não giữa 138 72,6 Não sau và Thân nền 28 14,8 Nhiều vị trí 12 6,3 Kích thước tổn thương Nhồi máu diện rộng 21 11,1 Nhóm còn lại 169 88,9 Nhận xét: Nhồi máu não phần lớn là do tổn thương động mạch não giữa chiếm 72,6%, có 21 trường hợp có tổn thương não diện rộng chiếm 11,1%. 3.1.5 So sánh tỷ lệ tử vong giữa hai nhóm nhồi máu não và chảy máu não Bảng 3. 13 Tỷ lệ tử vong giữa hai nhóm đột qụy NMN và chảy máu não Loại đột qụy Nhóm sống (n) Tử vong (n) Tỷ lệ (%) p Chảy máu não (n = 110) 79 31 28,1 <0,001 Nhồi máu não (n =190) 172 18 9,5 Chung (n=300) 251 49 16,3 Nhận xét: Tỷ lệ tử vong ở nhóm Chảy máu não (28,1%) cao hơn so với nhóm nhồi máu não (9,5%), (p < 0,001). Tỷ lệ tử vong chung của người bệnh nghiên cứu là 16,3%. 67 3.1.6 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với một số yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng trong đột qụy não 3.1.6.1 Nồng độ NT-proBNP ở người bệnh đột quỵ não Bảng 3. 14 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với loại đột qụy Loại đột qụy Số lượng (n) NT-proBNP (X±SD) p Chảy máu não 110 422,63 ± 567,53 0,932 Nhồi máu não 190 429,87 ± 780,97 Chung 300 422,21 ± 709,20 Nhận xét: Nồng độ NT-proBNP trung bình của nhóm nghiên cứu là 422,21 ± 709,20. Trong đó nồng độ NT-proBNP ở nhóm nhồi máu não là 429,87 ± 780,97 và nhóm chảy máu não là 422,63 ± 567,53, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p = 0,932. 3.1.6.2 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với tuổi và giới Bảng 3. 15 Mối liên quan nồng độ NT-proBNP với tuổi và giới Đặc điểm Tần số (n) NT-proBNP (X±SD) p Tuổi Dưới 60 tuổi 67 353,23 ± 605,01 0,334 ≥ 60 tuổi 233 448,47 ± 736,24 Giới Nam 187 371,93 ± 623.03 0,082 Nữ 113 518,70 ± 827,37 Nhận xét: - Nồng độ NT-proBNP ở những người bệnh trên 60 tuổi cao hơn nồng độ NT-proBNP ở những người bệnh < 60 tuổi, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p=0,334. - Nồng độ NT-proBNP trung bình của người bệnh nữ cao hơn người bệnh nam, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p = 0,082). 68 3.1.6.3 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với một số yếu tố nguy cơ của đột quỵ Bảng 3. 16 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với một số yếu tố nguy cơ của đột quỵ Đặc điểm Số lượng (n) NT-proBNP (X±SD) p Huyết áp Bình thường 55 355,39 ± 500,48 0,702 (Anova) Tăng HA độ I 95 434,98 ± 709,50 Tăng HA độ II 150 448,63 ± 773,65 Rối loạn Lipid Bình thường 107 458,6 ± 538,25 0,569 Có rối loạn 193 409,79 ± 788,96 Glucose máu Bình thường 169 418,50 ± 643,21 0,739 Tăng 127 446,47 ± 799,46 Đột quỵ não cũ Có 74 443,78 ± 819,38 0,817 Không 226 421,79 ± 671,14 Hút thuốc Có 35 324,06±630,26 0,361 Không 265 440,84±718,95 Nhận xét: Nồng độ NT-proBNP ở nhóm tăng huyết áp độ II (448,63 ± 773,65) cao hơn so với các nhóm còn lại, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa (p = 0,702). - Không có sự khác biệt về Nồng độ NT-proBNP ở nhóm có rối loạn lipid máu, tăng Glucose, tiền sử đột quỵ não, hút thuốc lá với nhóm không có rối loạn lipid máu, Glucose bình thường, không có tiền sử đột quỵ não, không hút thuốc lá với p > 0,05. 69 3.1.6.4 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với một số yếu tố lâm sàng Bảng 3. 17 Mối liên quan nồng độ NT-proBNP với một số đặc điểm lâm sàng Đặc điểm Số lượng (n) NT-proBNP (X±SD) p Glasgow 15 điểm 89 184,59 ± 277,29 0,001 (Anova) Từ 9 - 14 điểm 187 527,34 ± 837,47 ≤ 8 điểm 24 546,78 ± 498,28 NIHSS 1 - 6 điểm 101 169,19 ± 251,02 <0,001 (Anova) Từ 7 - 15 điểm 119 449,91 ± 831,51 > 15 điểm 80 719,19 ± 786,68 Mức độ liệt Liệt nhẹ, vừa (III, IV) 104 209,28 ± 303,30 < 0,001 (Anova) Liệt nặng (I, II) 143 507,96 ± 833,97 Liệt hoàn toàn (0) 53 636,98 ± 807,95 Nhịp tim Nhanh 46 563,06 ± 686,20 0,158 Bình thường 254 402,61 ± 711,82 Viêm Phổi Có 81 637,71 ± 401,49 0,002 Không 219 349,36 ± 519,61 Thở máy Có 67 800,78 ± 1106,98 < 0,001 Không 233 319,79 ± 497,71 Nhận xét: Nồng độ NT-proBNP có mối liên quan với mức độ nặng của đột quỵ đánh giá theo điểm Glasgow, điểm Glasgow càng thấp nồng độ NT- proBNP càng cao. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p = 0,001. - Có mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với mức độ tổn thương thần kinh đánh giá theo Thang điểm NIHSS, mức độ bệnh càng nặng (điểm NIHSS 70 càng cao) thì nồng độ NT-proBNP càng tăng). Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001. - Có mối tương quan giữa mức độ liệt đánh giá theo MRC với nồng độ NT-proBNP trong máu, mức độ liệt càng nặng nồng độ NT-proBNP càng cao. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001. - Nồng độ NT-proBNP ở nhóm người bệnh có suy hô hấp phải thở máy, và nhóm có viêm phổi cao hơn so với nhóm người bệnh không phải thở máy và không có viêm phổi, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05 - Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về nồng độ NT-proBNP giữa nhóm có nhịp tim nhanh và nhịp tim bình thường. 3.1.6.5 Mối liên quan giữa NT-proBNP với một số yếu tố cận lâm sàng Bảng 3. 18 Mối liên quan nồng độ NT-proBNP với một số yếu tố CLS Đặc điểm Số lượng (n) NT-proBNP (X±SD) p Thể tích khối máu tụ < 30 cm3 83 394,34 ± 592,70 p = 0,362 ≥ 30 cm3 27 509,59 ± 481,60 Diện tích vùng nhồi máu Diện rộng 21 1144,86± 1646,99 p < 0,001 Nhóm còn lại 169 341,02 ± 529,80 Nhận xét: Nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở người bệnh chảy máu não có thể tích khối máu tụ ≥ 30 cm3 (509,59 ± 481,60) cao hơn so với nhóm có thể tích < 30 cm3 (394,34 ± 592,70), tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p = 0,362. - Nồng độ NT-proBNP trong huyết thanh ở người bệnh nhồi máu não diện rộng (1144,86 ± 1646,99) cao hơn so với nhóm còn lại (341,02 ± 529,80), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p <0,001. 71 3.2. Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP và một số yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng với tử vong sau đột qụy 3.2.1 So sánh nồng độ NT-proBNP giữa 2 nhóm sống và tử vong Bảng 3. 19 Nồng độ NT-proBNP giữa 2 nhóm sống và tử vong Đối tượng Kết cục Số lượng (n) NT-proBNP (X±SD) p CMN Sống 79 300,59 ± 391,43 p < 0,001 Tử vong 31 733,64 ± 795,43 NMN Sống 172 316,65± 512,79 p < 0,001 Tử vong 18 1511,74 ± 1663,37 Chung Sống 251 311,59± 477,20 p < 0,001 Tử vong 49 1019,47 ± 1232,47 Nhận xét: - Nồng độ NT-proBNP ở nhóm tử vong (1019,47 ± 1232,47) cao hơn nhóm sống (311,59 ± 477,20), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001. Sự khác biệt này có ý nghĩa khi phân tích chung cho cả nhóm cũng như khi phân tích riêng từng nhóm nhồi máu não và chảy máu não: + Nhồi máu não: Nồng độ NT-proBNP ở nhóm tử vong (1511,74 ± 1663,37) cao hơn nhóm sống (316,65 ± 512,79), với p < 0,001 + Nhóm chảy máu não: Nồng độ NT-proBNP ở nhóm tử vong (733,64 ± 795,43) cao hơn nhóm sống (300,59 ± 391,43), với p < 0,001. 72 Bảng 3. 20 Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP với kết cục sau đột qụy theo các nhóm khác nhau Đối tượng (n) Tử vong (X±SD) Sống (X±SD) p Tuổi ≥ 60 tuổi (233) 1236,95±1341,53 318,38±471,62 <0,001 < 60 tuổi (67) 570,94 ±838,30 284,98±520,43 0,099 Giới Nam (187) 931,33±1074,13 285,60±469,42 <0,001 Nữ (113) 1111,29±1396,03 358,90±490,18 <0,001 THA Có (238) 977,21±1286,78 309,76±483,73 <0,001 Không (62) 1207,29±996,64 318,42±456,35 <0,001 ĐTĐ Có (44) 1875,68±2741,87 168,88±260,25 <0,001 Không (256) 922,18±949,38 337,84±503,15 <0,001 Rối loạn Lipid Có (193) 1138,33±1565,72 301,37±521,58 <0,001 Không (107) 895,66±762,00 332,27±373,60 <0,001 NIHSS Trên 15 (80) 797,01±822,03 648,78±756,28 0,430 ≤15điểm (220) 1787,96±1988,28 243,83±365,22 <0,001 Glasgow ≤ 8 điểm (24) 511,03±501,25 618,29±518,28 0,630 > 8 điểm (276) 1266,00±1430,13 301,49±473,57 <0,001 Nhận xét: Khi phân tích theo các nhóm nhỏ khác nhau (tuổi, giới, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu...) thì nồng độ NT-proBNP ở nhóm tử vong cao hơn nhóm sống, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,001. - Tuy nhiên, với nhóm người bệnh nặng (NIHSS > 15 điểm và Glasgow ≤ 8 điểm) và nhóm người bệnh dưới 60 tuổi, nồng độ NT-proBNP ở nhóm tử vong và nhóm sống sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05. - Đặc biệt đối với những người trên 60 tuổi, người bệnh có điểm NIHSS ≤15 điểm và Glasgow > 8 điểm sự khác biệt nồng độ NT-proBNP giữa nhóm tử vong và nhóm sống là rất lớn. 73 3.2.2. Xác định điểm cut-off của giá trị nồng độ NT-proBNP trong dự báo tử vong sau đột qụy (phân tích đường cong ROC và xác định điểm cắt nồng độ NT-proBNP) 3.2.2.1 Giá trị tiên lượng của nồng độ NT-proBNP với tử vong sau CMN. Biểu đồ 3. 1 Đường cong ROC giá trị NT-proBNP trong tiên lượng tử vong chảy máu não Bảng 3. 21 Diện tích dưới đường cong ROC của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy CMN AUC 95% CI p Thấp Cao NT-ProBNP 0,717 0,608 0,826 < 0,001 Nhận xét: Giá trị nồng độ NT-proBNP huyết tương trong tiên lượng tử vong ở người bệnh CMN ở mức trung bình với diện tích dưới đường cong ROC là 0,717 (95% CI: 0,608 - 0,826) với p<0,001. 74 Bảng 3. 22 Xác định điểm cắt của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy chảy máu não NT-proBNP Độ nhạy Độ đặc hiệu Chỉ số J 2,50 1,000 0,013 0,013 156,65 0,839 0,532 0,370 162,05 0,839 0,544 0,383 178,95 0,839 0,570 0,408 183,25 0,839 0,582 0,421 184,60 0,806 0,582 0,389 187,40 0,806 0,595 0,401 196,90 0,806 0,608 0,414 205,50 0,774 0,608 0,382 206,90 0,742 0,608 0,350 3,421,00 0,000 1,000 0 Nhận xét: Chỉ số J cao nhất bằng 0,421, tuy nhiên do cần độ đặc hiệu cao hơn nên ta chọn J=0,414 tương ứng với điểm cut-off của giá trị NT-proBNP trong phân tách giữa nhóm sống với nhóm tử vong là 196,9 pmol/L. Điểm cắt này tương ứng với độ nhạy và độ đặc hiệu tối ưu nhất, lần lượt là 80,6% và 60,8%. 3.2.2.2 Giá trị tiên lượng của nồng độ NT-proBNP với tử vong sau NMN Biểu đồ 3. 2 Đường cong ROC giá trị NT-proBNP trong tiên lượng tử vong ở người bệnh nhồi máu não 75 Bảng 3. 23 Diện tích dưới đường cong ROC của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy NMN AUC 95% CI p Thấp Cao NT-ProBNP 0,851 0,752 0,951 < 0,001 Nhận xét: Giá trị nồng độ NT-proBNP huyết tương trong tiên lượng tử vong ở người bệnh nhồi máu não là tốt với diện tích dưới đường cong ROC là 0,851 (95% CI: 0,752 - 0,951) với p<0,001. Bảng 3. 24 Xác định điểm cắt của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy nhồi máu não NT-proBNP Độ nhạy Độ đặc hiệu Chỉ số J 4,0 1,000 0,000 0,000 371,75 0,833 0,750 0,583 379,10 0,833 0,756 0,589 384,10 0,833 0,762 0,595 680,15 0,722 0,878 0,600 687,15 0,722 0,884 0,606 693,15 0,722 0,890 0,612 697,25 0,722 0,895 0,618 726,75 0,667 0,901 0,568 736,80 0,667 0,907 0,574 . . . 6752,00 0,000 1,000 0 Nhận xét: Chỉ số J cao nhất bằng 0,618, tuy nhiên ở chỉ số này độ nhạy hơi thấp do đó chúng tôi chọn J=0,595 tương ứng với điểm cut-off của giá trị NT-proBNP trong phân tách giữa nhóm sống còn với nhóm tử vong là 384,1 pmol/L. Điểm cắt này tương ứng với độ nhạy và độ đặc hiệu tối ưu lần lượt là 83,3% và 76,2%. 76 3.2.2.3 Giá trị tiên lượng của nồng độ NT-proBNP với tử vong sau đột qụy Biểu đồ 3. 3 Đường cong ROC giá trị NT-proBNP trong tiên lượng tử vong Bảng 3. 25 Diện tích dưới đường cong ROC của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy AUC 95% CI p Thấp Cao NT-ProBNP 0,766 0,691 0,842 < 0,001 Nhận xét: Giá trị nồng độ NT-proBNP huyết tương trong tiên lượng tử vong của nghiên cứu này là trung bình với diện tích dưới đường cong ROC là 0,766 (95% CI: 0,691 - 0,842) với p<0,001. 77 Bảng 3. 26 Xác định điểm cắt của NT-proBNP trong tiên lượng tử vong sau đột qụy (nhóm chung) NT-proBNP Độ nhạy Độ đặc hiệu Chỉ số J 2,50 1,000 0,004 0,004 281,15 0,714 0,693 0,408 282,95 0,714 0,697 0,411 287,50 0,714 0,701 0,415 293,40 0,714 0,705 0,419 296,50 0,694 0,705 0,399 301,65 0,694 0,709 0,403 306,35 0,694 0,713 0,407 307,55 0,673 0,713 0,387 311,00 0,673 0,717 0,391 320,75 0,673 0,721 0,395 ,,, ,,,, ,,, ,,, 6752,00 0,000 1,000 0 Nhận xét: Từ bảng trên ta chọn J = 0,419 tương ứng với điểm cut-off của giá trị NT-proBNP trong phân tách giữa nhóm sống với nhóm tử vong là 293,4 pmol/L. Điểm cắt này tương ứng với độ nhạy và độ đặc hiệu tối ưu nhất, lần lượt là 71,4% và 70,5%. 3.2.3 Liên quan của NT-proBNP và một số yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng với tử vong sau đột qụy 3.2.3.1 Liên quan một số yếu tố lâm sàng với tử vong sau đột qụy (phân tích logistic đơn biến) 78 Bảng 3. 27 Mối liên quan một số yếu tố lâm sàng với tử vong sau đột qụy ở người bệnh chảy máu não (n=110) Đặc điểm (n) p OR 95%CI Tuổi 0,448 1,002 0,918 - 1,045 Giới tính 0,020 0,362 0,153 - 0,854 Hút thuốc (15) 0,185 0,350 0,074 - 1,652 Nghiện rượu (13) 0,825 1,152 0,327 - 4,057 Huyết áp ≥ 160 (63) 0,594 1,259 0,539 - 2,941 Tiền sử đột qụy (13) 0,384 1,707 0,512 - 5,691 Tiền sử THA (81) 0,053 3,125 0,987 - 9,891 Viêm phổi (32) 0,007 3,419 1,410 - 8,289 Điểm NIHSS >15 điểm (47) 0,000 14,362 4,880 - 42,268 Điểm Glasgow ≤ 8 điểm (18) 0,000 15,441 4,515 - 52,807 Liệt nặng và hoàn toàn (59) 0,001 5,515 2,037 - 14,932 Liệt nửa người (103) 0,413 2,466 0,285 - 21,365 Liệt VII (69) 0,808 1,113 0,469 - 2,643 Nói khó, thất ngôn (91) 0,842 1,120 0,366 - 3,425 Rối loạn cơ tròn (50) 0,001 4,452 1,806 – 10,975 Thở máy (46) 0,000 15,340 5,193- 45,314 Nhận xét: Qua phân tích logigtic đơn biến tìm mối liên quan giữa mộ