Luận văn Phát triển kinh tế trang trại huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc

,49 205,85 1,62 7,95 1.5 Đất nông nghiệp khác 6,38 0,05 6,38 2 Đất phi nông nghiệp 3420,21 19,78 3907,41 22,57 487,20 2.1 Đất ở 492,74 14,41 594,63 15,22 101,89 2.2 Đất chuyên dùng 1658,39 48,49 2052,63 52,53 394,24 2.3 Đất tôn giáo, tín ngưỡng 15,43 0,45 13,76 0,35 -1,67 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 41 2.4 Đất nghĩa trang, nghĩa địa 139,51 4,08 148,08 3,79 8,57 2.5 Đất sông suối và mặt nước chuyên dùng 1114,14 32,58 1098,31 28,11 -15,83 3 Đất chưa sử dụng 614,37 3,55 693,27 4,00 78,90 (Nguồn: Phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Lập Thạch) Nhìn chung huyện có nhiều đơn vị đất đai chính có tính chất khác nhau, phân bố ở cả vùng bằng và vùng dốc, cho phép phát triển hệ sinh thái đa dạng với nhiều loại cây trồng có giá trị.Từ đó thúc đẩy sự phát triển của một số hình thức trang trại. Hình 2.2: Cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp huyện Lập Thạch năm 2013 2.1.1.4. Tài nguyên khí hậu Lập Thạch thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió, nhiệt độ trung bình từ 22°C, số giờ nắng trung bình trong năm là 1.450 đến 1.550 giờ, lượng mưa trung bình 1.500-1.800 mm/năm, độ ẩm trung bình khoảng 84%. Khí hậu Lập Thạch được chia làm 4 mùa rõ rệt. Mưa nhiều vào mùa hạ gây úng lụt vùng trũng do nước từ các dãy núi lớn, như Tam Đảo, và từ sông Lô, sông Đáy trút vào đồng chiêm, nhiều khi tràn ngập ra cả đường liên huyện, liên xã gây ngập lụp một số cụm dân cư tại các xã. Mùa đông khí hậu khô hanh. 64,08% 34,2% 1,62% 0,05% Đất sản xuất nông nghiệp Đất lâm nghiệp Đất nuôi trồng thủy sản Đất khác Năm 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 42 Nhìn chung điều kiện khí hậu của huyện tương đối thuận lợi cho việc phát triển ngành nông, lâm nghiệp, thuỷ sản Từ đó tạo điều kiện hình thành và phát triển các mô hình kinh tế trang trại. 2.1.1.5. Tài nguyên nước - Tài nguyên nước mặt: Phía Nam và phía Đông huyện Lập Thạch có sông Phó Đáy ngăn cách huyện Vĩnh Tường và huyện Tam Dương, hệ thống sông Lô với tổng lưu lượng khá lớn. Ngoài ra, huyện còn có hệ thống các ao hồ phục vụ cho hoạt động sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn.Tuy nhiên lượng nước chủ yếu tập trung vào mùa mưa, mùa khô chỉ chiếm 10% tổng lượng dòng chảy.Ngoài ra trên địa bàn huyện còn có Hồ Vân Trục một hệ thống có ý nghĩa quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp của huyện. Qua đó ta thấy tài nguyên nước của huyện khá dồi dào thuân lợi cho phát triển nông nghiệp. 2.1.1.6. Tài nguyên sinh vật Theo số liệu thống kê đất đai đến năm 2014 đất lâm nghiệp có rừng toàn huyện là 3551,42 ha, chiếm 20,52% tổng diện tích tự nhiên. Trong những năm gần đây, được sự hỗ trợ của các chương trình, dự án trồng rừng phủ xanh đất trống đồi núi trọc đã được người dân hưởng ứng tham gia nhiều đến việc trồng rừng, kết hợp với phát triển kinh tế vườn đồi, do đó thảm thực vật rừng ngày càng phát triển. Về động vật: do rừng tự nhiên bị khai thác và chủ yếu hiện nay là rừng trồng nên động vật rừng còn lại không nhiều, gần đây động vật rừng đang phát triển trở lại, tuy nhiên số lượng các loài thú không nhiều. 2.1.2. Các nhân tố kinh tế - xã hội 2.1.2.1. Dân cư và nguồn lao động Dân số trung bình năm 2014 là 128.697 người, trong đó thành thị có 18.515 người (chiếm 14,54% dân số toàn huyện), nông thôn 106.257 người, chiếm 89,46%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 43 Mật độ dân số trung bình 686 người/km2. Dân cư phân bố không đồng đều theo đơn vị hành chính. Mật độ dân số cao nhất là thị trấn Lập Thạch (1904 người/km2), tiếp đến là xã Triệu Đề (1329 người/km2). Thấp nhất là xã Vân Trục (369 người/km2). Bảng 2.3: Dân số và mật độ dân số huyện Lập Thạch năm 2014 Đơn vị hành chính Diện tích (Km2 ) Dân số (Người) Mật độ dân số (Người/ Km2) Tổng số 173 128697 743 1. T.T Lập Thạch 4.15 7905 1904 2. TT.Hoa Sơn 4.96 5464 1101 3. Quang Sơn 10.98 5805 528 4. Ngọc Mỹ 15.54 5785 372 5. Hợp lý 7.62 4838 634 6. Bắc Bình 11.30 6782 600 7. Thái Hoà 7.60 7396 973 8. Liễn Sơn 10.29 5983 586 9. Xuân Hoà 13.22 9064 686 10. Vân Trục 12.20 4512 369 11. Liên Hoà 7.64 6171 811 12. Tử Du 9.87 6330 641 13. Bàn Giản 5.76 4675 811 14. Xuân Lôi 7.44 6269 847 15. Đồng ích 12.46 10838 869 16. Tiên Lữ 5.12 4332 846 17. Văn Quán 7.14 5265 737 18. Đình Chu 4.32 4636 1078 19. Triệu Đề 5.86 7788 1329 20. Sơn Đông 9.61 8822 918 (Nguồn: Phòng Thống kê huyện Lập Thạch) Tổng số lao động trong độ tuổi năm 2014 là 68.556 người chiếm trên 53% tổng dân số. Trong đó lao động nông lâm nghiệp, thuỷ sản có 53.081 người (chiếm 75,65%), lao động công nghiệp - xây dựng 7.228 người (chiếm 11,37%) còn lại là lao động thương mại - dịch vụ chiếm 12,98% với 8.247người. Trên địa bàn huyện có 7 dân tộc anh em sinh sống: Kinh, Dao, Cao Lan, Sán Dìu, Tày, Nùng, Hoa. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 44 Qua đó ta thấy lực lượng lao động trên địa bàn huyện là khá dồi dào tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên chất lượng lao động nhìn chung còn thấp, lao động phổ thông chiếm trên 78%. Lực lượng lao động có chuyên môn kỹ thuật chiếm khoảng 22%. Từ đó ảnh hưởng đến việc tiếp thu và ứng dụng KHKT vào sản xuất. Hệ số sử dụng thời gian lao động ở nông thôn mới đạt 85 - 87,5%. Hiệu quả lao động nhìn chung còn thấp từ đó ảnh hưởng đến năng suất ngành nông nghiệp cũng như sự hình thành và phát triển kinh tế trang trại. 2.1.2.2. Cơ sở hạ tần cơ sở vật chất kĩ thuật của huyện  Mạng lưới điện: Bảng 2.4: Thực trạng hệ thống điện huyện Lập Thạch Số TT Địa phương Chiều dài đường dây (km) Trạm biến áp Cao, trung thế Hạ thế 0,4KV Số lượng (trạm) Công suất (KVA) 1 TT Lập Thạch 2,66 9,465 11 50 - 560 2 Xã Vân Trục 3,01 3 180 3 Xã Xuân Hoà 4,9 4 180 4 Xã Liễn Sơn 4,62 3 180 - 250 5 TT Hoa Sơn 1,795 4 100 - 320 6 Xã Thỏi Hoà 3,36 7 160 - 320 7 Xã Văn Quán 19,6 11,365 6 180 - 250 8 Xã Đình Chu 2,647 8,645 3 180 - 320 9 Xã Triệu Đề 9,87 4 180 - 250 10 Xã Sơn Đông 5,416 5 180 - 320 11 Xã Bàn Giản 0,608 3 160 - 250 12 Xã Tử Du 2,91 3 180 - 250 13 Xã Liên Hoà 1,33 4 180 14 Xã Đồng ích 5,095 4 250 - 320 15 Xã Hợp Lý 2,87 3 180 16 Xã Ngọc Mỹ 10,15 8 100 - 250 17 Xã Quang Sơn 3,71 4 100 - 250 18 Xã Xuân Lôi 2,53 5 100 - 320 19 Xã Tiên Lữ 3,602 3 160 - 250 Tổng 90,683 29,475 87 50 - 560 (Nguồn: Chi nhánh điện Lập Thạch) Hệ thống điện cao thế và hạ thế huyện Lập Thạch cơ bản được xây dựng đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho phát triển sản xuất và tiêu dùng của nhân dân, 20/20 xã, thị trấn, 100% thôn bản và 100% số hộ đã được sử dụng điện lưới quốc gia. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 45 Lưới điện cao thế có 2 loại đường dây: đường 10KV có tổng chiều dài 68,91 km; đường dây 35KV có tổng chiều dài 21,773 km. Toàn huyện có 76 trạm hạ thế với tổng dung lượng 15.870 KVA. Dây hạ thế 0,4KVA có chiều dài tổng cộng 29,475 km. Với những điều kiện đó đã tạo điều kiện thuận lợi nhất định cho sự phát triển kinh tế trang trại của huyện.  Mạng lưới giao thông: Trên địa bàn huyện có một số tuyến đường sau: - Đường Quốc lộ, tỉnh lộ: có chiều dài 75 km hiện đã cứng hóa 74 km, đạt 99%. Đường Quốc lộ lộ 2C (Km37.cầu Liễn Sơn - Km 49+700.Quang Sơn) có chiều dài 13km, mặt đường nhựa, bê tông hóa 100%. Đường tỉnh lộ 305 (cầu Bến Gạo - TT.Lập Thạch) dài 11km, mặt đường nhựa, bê tông hóa 100%. Đường tỉnh lộ 306 (cầu Bì La - TT.Lập Thạch) dài 8km đã nhựa và bê tông hóa 100%. Đường tỉnh lộ 307 (Thái Hòa - TT.Lập Thạch) dài 15km đã nhựa và bê tông hóa 100%. Đường tỉnh lộ 305 C (Xuân Lôi - Phú Hậu) dài 11km đã nhựa và bê tông hóa 100%. Đường đê kết hợp giao thông (Triệu Đề - Liễn Sơn) dài 17km đã nhựa và bê tông hóa được 16km (94%), còn lại 1km là đường cấp phối. - Đường huyện: gồm 17 tuyến với tổng chiều dài 87,7km.Hiện nay đã cứng hóa được 50,3km (57%). Một số tuyến đường như đường Xuân Hòa - Bắc Bình - Hợp Lý; Hợp Lý - Ngọc Mỹ; Tử Du - Liên Hòa - Liễn Sơn cơ bản đã thi công xong phần nền và cống thoát nước và đang thi công phần kết cấu mặt. - Đường xã, thị trấn: Hiện nay các tuyến đường do xã, thị trấn quản lý là 839,8km (bao gồm cả 285,5km đường ra đồng, lên đồi). Trong đó đường giao thông nông thôn 554,3km, đã cứng hóa được 202,34km đạt 36,5% còn lại là đường đất 351,6km (chiếm 63,5%). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 46 Mặc dù đã được quan tâm đầu tư và huy động nhân dân đóng góp nhưng do tính chất huyện miền núi, các điểm dân cư không tập trung do đó khối lượng đường giao thông nông thôn lớn nên tỷ lệ đường được nhựa hoá và bê tông hoá còn thấp, mặt khác tổng vốn đầu tư hàng năm của tỉnh và huyện cho các công trình giao thông rất thấp so với tổng nhu cầu đầu tư cho các công trình giao thông trên địa bàn, chỉ chiếm khoảng từ 5-8% .Đó là một trong những khó khăn mà trong quá trình phát triển kinh tế trang trại của huyện cần quan tâm. Ngoài ra hiện nay trên địa bàn huyện đã có hệ thống đường cao tốc chạy qua thuận lợi trong quá trình giao thương với Hà Nội mở rộng thị trường.  Thủy lợi - Hệ thống hồ, đập: Trên địa bàn huyện Lập Thạch có 106 hồ đập lớn nhỏ với tổng diện tích 216,01 ha; tổng dung tích 5027198,5 m3 với khả năng tưới 4651,98 ha. Ngoài các hệ thống trên còn có hệ thống hồ Vân Trục với diện tích trên 200 ha do công ty thủy lợi Lập Thạch quản lý. - Trạm bơm tưới: Lập Thạch có 37 trạm bơm cố định có công suất máy từ 22 - 33kw, lưu lượng nước từ 350 - 900 m3/h. Diện tích tưới tiêu chủ động là 4575,75 ha (đạt 79,50%). Diện tích chưa có công trình thủy lợi là 991,69 ha. Đất bán đồi màu không có khả năng tưới là 187,88 ha. - Hệ thống kênh mương. + Trên địa bàn huyện có 444,53 km kênh mương. Trong đó kênh cấp 1 là 22,18 km đã được kiên cố hóa do 2 Công ty (Công ty TNHH một thành viên thuỷ lợi Lập Thạch và Công ty TNHH một thành viên thủy lợi Liễn Sơn) quản lý. Kênh chính cấp 3 loại 1 có 197,25 km đã kiên cố hóa được 63,75 km (32,31%); kênh nhánh cấp 3 loại 2 có 225,1 km và đã kiên cố hóa 12,05 km (5,35%). Công tác thuỷ lợi luôn được cấp uỷ và chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo như: Tu bổ đê, kè, cống, phòng chống lụt bão, đã đảm bảo an toàn cho tính Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 47 mạng và tài sản của nhân dân trong mùa mưa bão.Mang lại hiệu quả tích cực trong sản xuất nông nghiệp cũng như phát triển kinh tế trang trại. Nhìn chung CSHT và CSVCKT của huyện cơ bản đáp ứng những yêu cầu của sự phát triển kinh tế trang trại. Tuy nhiên do đặc điểm địa hình và trình độ phát triển kinh tế- xã hội có những khó khăn nhất định ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế trang trại mà các cấp ủy, chính quyền cần quan tâm và có hướng giải quyết để sự phát triển kinh tế trang trại đạt hiệu quả cao hơn 2.1.2.3. Nguồn vốn, thị trường a. Nguồn vốn Nguồn vốn có vai trò to lớn đối với quá trình phát triển và phân bố nông nghiệp, nhất là đối với sự phát triển của trang trại. Giai đoạn 2010 - 2014 tổng số vốn đầu tư cho ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản là 300.482 triệu đồng, trong đó có 83.274 triệu đồng là đầu tư cho trang trại. Hiện nay trên địa bàn huyện đã triển khai các chương trình nhằm đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, nông thôn thông qua các dự án được tài trợ như: chương trình phát triển trang trại, dự án nâng cao chất lượng, an toàn sản phẩm nông nghiệp và phát triển chương trình khí sinh học, chương trình phát triển HTX, . Hiện nay, tỉnh vẫn đang cố gắng thu hút vốn đầu tư của cả trong và ngoài nước nhằm tạo động lực tốt nhất không chỉ cho riêng sản xuất nông nghiệp mà cho cả sự phát triển KT - XH của tỉnh. Từ đó đóng góp không nhỏ cho sự phát triển KTTT của tỉnh. b. Thị Trường Với đặc điểm về vị trí địa lí là tiếp giáp với Tuyên Quang và Tp Việt Trì, cách trung tâm Tp khoảng 40km và chỉ cách Hà Nội 80km. Dân sô là 118.772 người (2014), trên địa bàn huyện có khá nhiều dân tộc sinh sống. Tạo ra thị Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 48 trường tiêu thụ sản phẩm một cách đa dạng. Thị trường là một yếu tố quan trọng giúp các chủ trang trại xác định hướng sản xuất một cách phù hợp. 2.1.2.4. Khoa học- kĩ thuật Cuộc cách mạng KHKT trong nông nghiệp đã giúp tạo ra bước chuyển lớn trong phát triển sản xuất nông nghiệp cũng như các hình thức TCLTNN trong đó có hình thức TT.Nhờ ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng KHKT trong sản xuất nông nghiệp mà các hình thức trang trại hoạt động với qui mô lớn hơn. Bên cạnh việc ứng dụng các thành tựu KHKT công nghệ vào sản xuất thì việc đầu tư cơ sở vật chất như: các công trình thủy lợi (các hồ chứa nước, hệ thống kênh mương), công tác hóa học hóa (sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu), công nghệ sinh học (giống mới được ứng dụng vào sản xuất) được tăng cường và ứng dụng rộng rãi. Những yếu tố này góp phần nâng cao năng xuất cây trồng, vật nuôi, thúc đẩy sự phát triển KTTT theo hướng sản xuất hàng hóa nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất của các TT. Cụ thể trên địa bàn huyện một số TT chăn nuôi đã áp dụng công nghệ sinh học vào sản xuất đó là sử dụng bigas, giúp làm giảm ô nhiễm môi trường, tăng hiệu quả kinh tế. Đưa một số giống vật nuôi mới, nhập ngoại vào sản xuất thay thế cho các con giống truyền thống (lợn, gà, bò,..), phát triển mô hình trồng cây ăn quả đặc sản( Thanh long ruột đỏ, chanh tứ quý,). 2.1.2.5. Cơ chế, chính sách Đường lối chính sách đặc biệt giữ vai trò quan trọng trong quá trình định hướng và phát triển KTTT.Trên địa bàn huyện lãnh đạo các cơ quan, sở ban ngành liên quan đã đưa ra những đường lối chính sách cụ thể để phát triển ngành nông nghiệp nói chung và phát triển kinh tế TT nói riêng như: chính sách hỗ trợ giống mới vào sản xuất, chuyển giao chương trình IPM góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để giảm chi phí sản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 49 xuất, xây dựng các mô hình chăn nuôi mới nhừm giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường, giao đất giao rừng cho người dân, chính sách tín dụng. Trong đó chính sách tín dụng, ưu đãi về vốn đã góp phần tích cực vào việc phát triển sản xuất kinh doanh của các TT trên địa bàn huyện. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 50 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 51 Hình 2.3: Bản đồ nguồn lực phát triển trang trại huyện Lập Thạch 2.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở huyện Lập Thạch giai đoạn 2010- 2014 2.2.1. Khái quát chung về phát triển kinh tế trang trại ở huyện Lập Thạch Cùng với sự phát triển nông nghiệp của cả nước. Trong những năm qua huyện Lập Thạch chủ trương mở rộng phát triển kinh tế nhiều thành phần, kinh tế TT nhằm khai thác tối đa tiềm năng về lao động, đất đai và nguồn vốn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, từng bước hình thành các vùng tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa, mở rộng quy mô sản xuất, tăng cường áp dụng KHKT, tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Sự hình thành kinh tế TT theo diễn biến chung của toàn tỉnh và cả nước, trong những năm vừa qua mô hình kinh tế TT phát triển nhanh về cả quy mô và số lượng, đa dạng về loại hình khai thác được nguồn lực của vùng. Đến năm 2014 toàn huyện đã có 86 TT với 5 loại hình: TT trồng trọt, TT chăn nuôi, TT thủy sản, TT lâm nghiệp, TT tổng hợp. Trong đó TT chăn nuôi là loại hình phát triển mạnh mẽ nhất. 2.2.1.1. Số lượng và loại hình trang trại trên địa bàn huyện Trong những năm gần đây số lượng trang trại trên địa bàn huyện không ngừng tăng về cả số lượng và loại hình. Bảng 2.5: Số lượng trang trại trên địa bàn huyện qua các năm Đơn vị tính: Trang trại Chỉ tiêu Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Tổng số trang trại 67 23 33 47 86 TT chăn nuôi 67 20 25 32 54 TT thủy sản 2 4 8 17 TT lâm nghiệp 1 1 1 1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 52 TT tổng hợp 3 6 13 TT trồng trọt 1 (Nguồn: Phòng Nông nghiệp huyện Lập Thạch) Qua bảng số liệu cho thấy số lượng TT trên địa bàn huyện có xu hướng tăng từ 2010- 2014, tăng từ 67 TT lên 86 TT tăng 19 TT và tăng 1,3 lần. Năm 2010 huyện có 67 TT đạt tiêu chí được công nhận là trang trại theo quy định tại Thông tư liên tịch số 69/2000/TTLT-BNN-TCTK ngày 23/6/2000 của Bộ Nông nghiệp - Tổng cục Thống kê và Số 74/2003/TT-BNN, ngày 04 tháng 07 năm 2003 sửa đổi, bổ sung Mục III của Thông tư liên tịch69/2000/TTLT/BNN-TCTK. Nhưng đến năm 2011 số lượng TT giảm đi rõ rệt do tiêu chí xác định TT thay đổi theo thông tư số 27 của Thủ tướng chính phủ, từ năm 2011 đến 2014 sau khi bắt nhịp với tiêu chí mới số lượng TT của huyện tăng nhanh đáng kể tăng từ 23 TT lên 86 TT tăng 63 TT và tăng 3,7lần.Đây là tín hiệu đáng mừng đối với ngành nông nghiệp của huyện. Nó cho thấy mặc dù kinh tế trong những năm qua có nhiều biến động nhưng số lượng TT vẫn tăng nhanh. Có được kết quả như vậy là nhờ chủ trương của Đảng và nhà nước đã tạo mọi điều kiện để người dân phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân ở nông thôn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 53 Hình 2.4: Số lượng trang trại huyện Lập Thạch giai đoạn 2010- 2014 2.2.1.2. Một số tiêu chí đánh giá KTTT huyện Lập Thạch Bảng 2.6: Một số tiêu chí phát triển của trang trại huyện Lập Thạch Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Tổng số TT 23 33 47 86 Tổng diện tích (ha) 40 55 85 134,2 Vốn (triệu đồng) 50,123 60,345 69,123 83,274 Lao động (người) 170 256 387 769 Giá trị SPHH (triệu đồng) 23,951 40,567 58,435 150,649 (Nguồn: Phòng Nông Nghiệp huyện Lập Thạch) Qua bảng số liệu cho thấy số lượng trang trại trên địa bàn huyện có xu hướng tăng và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế nông nghiệp của huyện. Trong những năm qua mặc dù có nhiều biến động về kinh tế ảnh hưởng đến sự phát triển của kinh tế trang trại như: kinh tế suy thoái, các cơ chế chính sách hỗ 67 23 33 47 86 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 2010 2011 2012 2013 2014 Trang trại Năm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 54 trợ còn nhiều hạn chế, giá cả bấp bênh, thị trường tiêu không ổn định nhưng kinh tế trang trại vẫn phát triển và tăng cả về qui mô, số lượng và chất lượng sản phẩm, qui mô tăng từ 40 ha năm 2011 lên 134,2 ha năm 2014, về số lượng tăng từ 23TT lên 86TT, giá trị SPHH tăng từ 23.951 triệu đồng/năm năm 2011 lên 150.649 triệu đồng/năm năm 2014, trung bình giá trị SPHH bình quân một trang trại tăng từ 1.0413,4 triệu đồng/năm, năm 2011 lên 1.751,7 triệu đồng/năm năm 2014. Các chủ trang trại đã có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc điều hành và quản lý tổ chức hoạt động sản xuất cũng như lựa chọn hình thức sản xuất để khai thác tốt hơncác nguồn lực hiệncó. Kinh tế trang trại phát triển đã góp phần khai thác tốt tiềm năng đất đai và nâng cao hiệu quả sử dụng đất, nhất là đối với một huyện miền núi như Lập Thạch, giảm thời gian lao động nông nhàn. Trong quá trình phát triển kinh tế TT trên địa bàn huyện cũng gặp những khó khăn nhất định ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, hiệu quả kinh tế của các TT như: thiếu đất để mở rộng sản xuất đến năm 2014 tổng số đất gia cho các TT với đạt 134,2ha thấp hơn nhiều so với các huyện khác trong tỉnh như Vĩnh Tường là 491ha đất đai chưa được giao sử dụng lâu dài khiến các chủ TT còn e ngại trong quá trình đầu tư. 2.2.2. Kết quả sản xuất của các mô hình KTTT trên địa bàn huyện Lập Thạch 2.2.2.1. Loại hình sản xuất Bảng 2.7: Số lượng và các loại hình trang trại huyện Lập Thạch năm 2014 Chỉ tiêu Tổng số Loại trang trại Chăn nuôi Thủy sản Lâm nghiệp Tổng hợp Trồng trọt Xã Quang Sơn 31 29 2 Xã Đình Chu 2 2 Xã Xuân Lôi 1 1 Xã Liên Hòa 4 3 1 Xã Văn Quán 7 1 6 Xã Triệu Đề 6 6 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 55 Xã Bản Giản 8 7 1 Xã Ngọc Mỹ 3 1 1 1 Xã Đồng Ích 16 5 10 1 Xã Tiên Nữ 8 2 2 4 Cộng 86 54 17 1 13 1 (Nguồn: Phòng Nông Nghiệp huyện Lập Thạch) Trong những năm gần đây nông nghiệp, nông thôn nước ta đã và đang có sự chuyển dịch theo hướng tích cực là đa dạng hoá cây trồng, vật nuôi và từng bước đưa chăn nuôi trở thành ngành sản xuất chính, cân đối với trồng trọt. Sự phát triển nông nghiệp và kinh tế TT của huyện không nằm ngoài quy luật đó. Qua điều tra đánh giá 05 loại hình trang trại trên địa bàn huyện Vĩnh Tường cho thấy: Loại hình trang trại chăn nuôi là loại hình trang trại phát triển nhất chiếm 62,8% tổng số các trang trại của huyện và được đánh giá là có thu nhập cao, rủi ro cũng khá cao, điểm mạnh của loại hình này chính là sự kết hợp thành chuỗi trong sản xuất trong đó chăn nuôi là chủ đạo, kết hợp nuôi thả cá và trồng cây ăn quả hay còn gọi là mô hình VAC hoặc VACR; trang trại thủy sản chiếm 19,7% tổng số trang trại; trang tổng hợp chiếm15,1%, chiếm tỉ trọng ít nhất là TT trồng trọt và TT lâm nghiệp với 1,2%. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 56 Hình 2.5: Số lượng và các loại hình trang trại huyện Lập thạch năm 2014 a. Trang trại chăn nuôi Theo kết quả điều tra trong cơ cấu TT năm 2014 có tới 54 TT chăn nuôi chiếm 62,8% tổng số TT của huyện. Đây là loại hình TT phát triển mạnh nhất trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn của huyện với phương án lấy ngắn nuôi dài, sản xuất đa dạng sản phẩm hàng hóa.Trong đó TT chăn nuôi gia cầm chiếm (45%), TT lợn chiếm (40%) và các TT chăn nuôi khác. TT chăn nuôi tập trung nhiều nhất ở xã Quang Sơn với 29 TT chiếm 53,7% TT của huyện. Tuy có nhiều lợi thế về phương án sản xuất đa dạng, ổn định, nhưng theo đánh giá nghiên cứu từ thực tế cho thấy loại hình sản xuất chăn nuôi kết hợp đa dạng về sản phẩm nên còn ảnh hưởng đến mức độ chuyên môn hóa, sản phẩm và vốn đầu tư còn phân tán và đối với chăn nuôi lợn, gia cầm cần có biện pháp đảm bảo vệ sinh chuồng trại, thực hiện mô hình BIOGAS nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường tận dụng được nguồn chất thải phục vụ cho đun nấu và thắp sáng của hộ. b. Trang trại thủy sản Lập Thạch là một huyện có thế mạnh về diện tích mặt nước nuôi trồng 54 17 13 1 1 0 10 20 30 40 50 60 Chăn nuôi Thủy sản Tổng hợp Lâm nghiệpTrồng trọt Loại hình Số lượng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 57 thủy sản, ở đây có khá nhiều hồ và có một số xã nằm dọc theo sông Lô là điều kiện thuận lợi để phát triển nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên vì nhiều lí do khác nhau như các chủ TT kết hợp chăn nuôi với nuôi trồng thủy sản và trồng trọt nhằm tận dụng đất đai và nguồn lao động vì vậy mà các TT của huyện chưa phát triển tương xứng với tiềm năng hiện có. Theo số liệu của Phòng Nông Nghiệp huyện đến 2014 có 17 TT thủy sản chiếm 19.7% tổng số TT.Tập trung nhiều nhất tại xã Đồng Ích với 10 TT.Về cơ cấu sản xuất chủ yếu là nuôi cá với các loại cá giống và cá thịt. Ưu điểm của loại hình TT thủy sản là mức độ chuyên hóa cao, giá trị sản phẩm hàng hóa lớn và thu nhập ổn định. c. Trang trại lâm nghiệp Trang trại lâm nghiệp là loại hình TT có ý nghĩa xã hội và môi trường sâu sắc góp phần phủ xanh đất trống đồi trọc nhất là đối với một huyện miền núi như Lập Thạch. Tuy nhiên nó còn chiếm tỉ trọng thấp trong cơ cấu TT của huyện đến năm 2014 cả huyện vẫn chỉ có 1 TT lâm nghiệp tại xã Ngọc Mỹ chiếm 1,2% tỉ trọng của huyện một con số quá khiêm tốn. TT lâm nghiệp thường tập trung ở những khu vực có diện tích đất đồi phong phú. d. Trang trại tổng hợp Theo số liệu điều tra năm 2014 huyện Lập Thạch có 13 TT tổng hợp chiếm 15,1% tống số TT của toàn huyện và đứng thứ 3 sau TT chăn nuôi và TT thủy sản. Trên địa bàn huyện TT tổng hợp có xu hướng tăng năm 2012 chỉ có 3 TT nhưng đến 2014 đã tăng lên 13 TT tăng 4,3 lần. TT tổng hợp là sự kết hợp giữa các hình thức chăn nuôi, trồng trọt và nuôi trồng thủy sản.Tận dụng được nguồn đất đồi và nguồn phân động vật để phục vụ chính quá trình sản xuất vì vậy nó phù hợp với địa bàn huyện. e. Trang trại trồng trọt Đây là loại hình TT kém phát triển nhất trên địa bàn huyện đến năm 2014 mới có 1 TT được công nhận là TT trồng trọt tại xã Đồng Ích và chỉ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 58 chiếm 1,2% tỉ trọng TT toàn huyện. Tuy nhiên trong những năm gần đây huyện đang có chủ trương quy hoạch trồng Thanh Long ruột đỏ và chanh tứ quý với qui mô lớn, với những chủ trương đó hi vọng mô hình TT trồng trọt sẽ ngày càng phát triển trên địa bàn huyện trong tương lai. Hình 2.6: Cơ cấu các loại hình trang trại huyện Lập Thạch năm 2014 2.2.2.2. Hiện trạng sử dụng đất Trong sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất của TT nói riêng, đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu và không thể thay thế. Những nơi có điều kiện đất đai dồi dào, mặt nước thuận lợi là những nơi có điều kiện để phát triển mở rộng quy mô về trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thuỷ sản.  Cơ cấu sử dụng đất Bảng 2.8: Cơ cấu sử dụng đất của các trang trại năm 2014 Đơn vị: ha Trang trại Tổng diện tích (ha) Trong đó Đất cây hàng năm Đất cây lâu năm Diện tích nước NTTS Đất lâm nghiệp Tổng số 134,2 22,4 12,2 68 31,