Tóm tắt Luận án Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay

ất đạo đức Hồ Chí Minh: là đạo đức mới, đạo đức cách mạng. Đó là đạo đức vĩ đại, không phải vì lợi ích cá nhân, mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người, vì sự nghiệp giải dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. 8 Đặc điểm đạo đức Hồ Chí Minh: Một là, đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức của một người yêu nước, một chiến sĩ cộng sản mẫu mực, một con người suốt đời phấn đấu, hy sinh cho đất nước được độc lập, nhân dân được hưởng tự do, hạnh phúc. Hai là, đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những giá trị truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, của tinh hoa đạo đức nhân loại mà đỉnh cao là đạo đức của chủ nghĩa Mác - Lênin. Ba là, đạo đức Hồ Chí Minh thể hiện tính thống nhất giữa tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức và thực tiễn đời sống đạo đức của Người. Bốn là, đạo đức Hồ Chí Minh thể hiện tính toàn diện và bao quát 2.2.2. Nội dung cơ bản của đạo đức Hồ Chí Minh 2.2.2.1. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh Một là, quan niệm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của đạo đức Hai là, những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam: Trung với nước, hiếu với dân; Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; Yêu thương con người, sống có tình nghĩa; Tinh thần quốc tế trong sáng Ba là, những nguyên tắc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức mới: Nói đi đôi với làm, nêu gương đạo đức; Xây đi đôi với chống; Tu dưỡng đạo đức suốt đời 2.2.2.2. Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Tấm gương trọn đời phấn đấu, hi sinh vì dân, vì nước; Tấm gương của ý chí và nghị lực phi thường, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để đạt mục tiêu cách mạng; Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, lấy dân làm gốc, luôn nhân ái, vị tha, khoan dung, hết mực vì con người; Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời tư trong sáng, nếp sống giản dị. 2.3. GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN 2.3.1. Sự cần thiết phải giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Thứ nhất, xuất phát từ vai trò, tầm quan trọng của đạo đức và đạo đức Hồ Chí Minh Thứ hai, xuất phát từ vị trí, vai trò của thanh niên sinh viên đối với sự phát triển của đất nước Thứ ba, xuất phát từ thực trạng đạo đức, lối sống của sinh viên hiện nay 9 2.3.2. Nội dung giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên 2.3.2.1. Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, đạo đức sinh viên Một là, giáo dục cho sinh viên nhận thức được vai trò của đạo đức Hồ Chí Minh yêu cầu sinh viên phải lấy đạo đức làm gốc, làm nền tảng. Có đạo đức làm nền tảng, sinh viên mới hoàn thành được nhiệm vụ học tập, tu dưỡng nhân cách để chuẩn bị cho tương lai, để tham gia vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hai là, giáo dục cho sinh viên những phẩm chất đạo đức cơ bản Giáo dục lòng yêu nước, thương dân: Theo Hồ Chí Minh, với sinh viên yêu nước là việc gì có lợi cho Tổ quốc phải làm, “cái gì trái với quyền lợi của Tổ quốc, chúng ta kiên quyết chống lại”. Hồ Chí Minh căn dặn thanh niên, sinh viên phải yêu thương nhân dân, yêu thương con người. Giáo dục phẩm chất “Cần, kiệm, liêm, chính”: Giáo dục phẩm chất Cần cho sinh viên trước hết là giáo dục tinh thần chăm chỉ trong học tập và rèn luyện, nhưng chăm chỉ phải gắn phải gắn với siêng năng. Kiệm đối với sinh viên là tiết kiệm mọi mặt trong đó có thời gian, tiền bạc và sức lực. Liêm đối với sinh viên là luôn có ý thức giữ gìn bảo vệ của công nơi mình học tập, luôn trong sáng, không tham gì ngoài ham học hành, nâng cao trình độ... để hoàn thiện bản thân. Chính đối với sinh viên là ngay thẳng, trung thực, thật thà. Giáo dục phẩm chất “Đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ”: Đối với sinh viên, trong quá trình học tập cần nêu cao tinh thần đoàn kết với bạn bè, giúp đỡ nhau trong học tập, rèn luyện, giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh khó khăn, cùng nhau phấn đấu để đạt mục tiêu trở thành người chủ tương lai vừa có đức, vừa có tài. Giáo dục phẩm chất “Yêu lao động, có ý thức tổ chức kỷ luật”: Tinh thần yêu lao động của sinh viên là phải được thể hiện trong quá trình học tập, đó là sự chăm chỉ, say mê, tận tâm, tận lực, có tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo để trau dồi kiến thức, kỹ năng tốt phục vụ cho quá trình lao động ngoài xã hội. 2.3.2.2. Giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Chủ tịch Hồ Chí Minh viết rất nhiều bài biểu dương những gương người tốt, việc tốt trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trong đấu tranh giành độc lập dân tộc, trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược và trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, để mọi người học tập và noi theo, nhất là đối với thế hệ trẻ. Bên 10 cạnh việc nêu các tấm gương để thanh niên, sinh viên noi theo, bản thân Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về thực hành đạo đức cách mạng. Đối với sinh viên, Hồ Chí Minh còn là một tấm gương sáng về tinh thần tự học. 2.3.3. Phương pháp giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên 2.3.3.1. Kết hợp giữa học đi đôi với hành, nêu gương người tốt, việc tốt Theo Hồ Chí Minh, học phải luôn gắn bó hữu cơ, không tách rời hành, học để ứng dụng vào thực tiễn đa dạng và phong phú. Để giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh trước hết cần gắn với hoạt động giảng dạy, thông qua việc giảng dạy môn học, trong đó môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là nòng cốt. Bên cạnh việc dạy học trên lớp, giảng viên cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm để giáo dục sinh viên. Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên là quá trình xây dựng đạo đức mới, do đó phải đấu tranh loại trừ những biểu hiện đạo đức giả ra khỏi xã hội, thay vào đó là những tấm gương đạo đức trong sáng của những con người mới xã hội chủ nghĩa. Thực hiện giáo dục bằng việc nêu gương, bản thân mỗi thầy giáo, cô giáo phải là những tấm gương mẫu mực về tu dưỡng, rèn luyện theo đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên noi theo. 2.3.3.2. Kết hợp giữa xây dựng đạo đức mới và chống các biểu hiện phi đạo đức Đối với sinh viên, “xây” là xây dựng, học tập, tu dưỡng, rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, xây dựng tập thể tốt, xây dựng tinh thần yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, xây dựng ý thức tổ chức, kỷ luật... “Chống” là chống lại những biểu hiện trái với đạo đức như: lười biếng, giả dối, lãng phí, kiêu ngạo, vô tổ chức, vô kỷ luật, mất đoàn kết, chỉ lo cho lợi ích cá nhân làm ảnh hưởng đến lợi ích tập thể, các biểu hiện vi phạm nội quy của lớp, của trường, vi phạm pháp luật. 2.3.3.3. Thông qua các phong trào thi đua do Đoàn thanh niên, Hội sinh viên tổ chức Hồ Chí Minh cho rằng việc giáo dục sinh viên phải biết dựa vào tổ chức, tập thể. Người chủ trương đưa thanh niên, sinh viên vào các tổ chức Đoàn, Hội, thông qua các tổ chức mà giáo dục. Thông qua các phong trào thi đua, các cuộc vận động, các chương trình hành động do Đoàn, Hội tổ chức góp phần giáo dục lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức mới, lối sống mới cho sinh viên. 2.3.3.4. Sinh viên tự giáo dục, tự rèn luyện, tu dưỡng đạo đức Phương pháp quan trọng nhất để rèn luyện đạo đức đối với mỗi sinh viên là “luôn luôn biết sửa lỗi mình”, thông qua “tự phê bình”, góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho sinh viên. Đối với mỗi sinh viên, việc tu dưỡng đạo 11 đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn của bản thân: trong sinh hoạt, học tập, lao động, trong thi đua; trong mối quan hệ từ hẹp đến rộng, từ nhỏ đến lớn Chương 3 GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN - THỰC TRẠNG VÀ VẤN ĐỀ ĐẶT RA 3.1. KHÁI QUÁT ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN VÀ ĐẶC ĐIỂM SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN 3.1.1. Khái quát về Đại học Thái Nguyên Đại học Thái Nguyên nằm trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, là một trong 5 Đại học của Việt Nam thực hiện theo mô hình Đại học hai cấp. Sau 24 năm xây dựng (1994 - 2018), Đại học Thái Nguyên không ngừng phát triển và hoàn thiện theo mô hình của một đại học vùng, đa cấp, đa ngành bao gồm: các đơn vị quản lý, các đơn vị đào tạo, các đơn vị nghiên cứu và các đơn vị phục vụ đào tạo. Đại học Thái Nguyên có nhiều thuận lợi trong công tác đào tạo như: có hệ thống các đơn vị đào tạo, đơn vị nghiên cứu và đơn vị phục vụ đa dạng, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau; đội ngũ cán bộ giảng viên đông, có trình độ cao, yêu nghề, hết lòng vì sự nghiệp giáo dục; được sự quan tâm, tạo điều kiện của Tỉnh Thái Nguyên và Bộ Giáo dục... Bên cạnh những thuận lợi đó, Đại học Thái Nguyên còn có những khó khăn như: đời sống và làm việc của cán bộ, giảng viên còn nhiều khó khăn, nhất là giảng viên trẻ; kinh phí đầu tư cho xây dựng và trang thiết bị phục vụ đào tạo còn thiếu; sự tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường,... Các điều kiện trên là nhân tố tác động không nhỏ đến việc giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên. 3.1.2. Đặc điểm sinh viên Đại học Thái Nguyên Sinh viên Đại học Thái Nguyên mang đầy đủ những đặc điểm chung của sinh viên Việt Nam, là những người có trình độ học vấn nhất định, luôn có nhu cầu sáng tạo, tìm tòi cái mới, chinh phục, giàu trí tưởng tượng, nhiều ước mơ, hoài bão, luôn muốn tự khẳng định bản thân, luôn mong muốn nâng cao trình độ học vấn, có nhu cầu cao về tình bạn, tình yêu, thích giao lưu và tham gia các hoạt động đoàn thể, xã hội, là lứa tuổi dồi dào thể lực. Tuy nhiên, là lực lượng tuổi đời còn trẻ, đang định hình về mặt nhân cách, chưa từng trải, thiếu kinh nghiệm 12 sống, sinh viên còn những hạn chế nhất định như bồng bột, chủ quan, thiếu thực tế, chuộng hình thức, ích kỷ cá nhân, dễ bị dao động, bị chi phối bởi tác động mặt trái của cơ chế thị trường và toàn cầu hóa. Bên cạnh những đặc điểm chung của sinh viên cả nước, do ảnh hưởng của điều kiện kinh tế, văn hoá, xã hội của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du, miền núi phía Bắc, sinh viên Đại học Thái Nguyên còn có những đặc điểm sau: Một là, sinh viên Đại học Thái Nguyên đến từ nhiều nơi trong cả nước. Hai là, sinh viên Đại học Thái Nguyên thuộc nhiều dân tộc khác nhau, nhận thức và trình độ không đồng đều. Ba là, sinh viên Đại học Thái Nguyên thuộc nhiều nghành đào tạo khác nhau. Bốn là, điểm chuẩn đầu vào của sinh viên Đại học Thái Nguyên những năm gần đây khá thấp và số lượng tuyển sinh giảm dần. 3.2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN (2007 - 2018) 3.2.1. Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên thông qua giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Thông qua hoạt động giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh, hầu hết sinh viên Đại học Thái Nguyên nhận thức được vai trò của đạo đức và tầm quan trọng của giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh đối với sinh viên. Qua khảo sát, hầu hết số sinh viên được hỏi đều nhận thấy giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên rất cần thiết, chiếm 59.9%, chỉ có 3% sinh viên được hỏi cho rằng không cần thiết. Bên cạnh những phẩm chất đạo đức cơ bản, qua môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh, sinh viên Đại học Thái Nguyên nhận thấy còn phải rèn luyện những phẩm chất đạo đức phù hợp với sinh viên như: đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, nâng cao ý thức tổ chức, kỉ luật.... Thông qua các phong trào thi đua gắn với học tập và rèn luyện đã có “trên 80% sinh viên đăng ký các nội dung làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh”. Những phương pháp sinh viên Đại học Thái Nguyên cho là cần thiết để giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh gồm: kết hợp xây đi đôi với chống (77.2%); kết hợp học đi đôi với hành, nêu gương người tốt, việc tốt (66.7%); tự giáo dục, tự rèn luyện, tu dưỡng đạo đức suốt đời (83.3%); thông qua các phong trào thi đua do Đoàn thanh niên, Hội sinh viên tổ chức (67.8%). Để phát huy hiệu quả giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên, trong những năm gần đây, Đại học Thái Nguyên đã chú trọng đến việc nâng cao chất 13 lượng và đổi mới phương pháp dạy học, trong đó có giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh. Giảng viên Đại học Thái Nguyên đã ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, ra hệ thống bài tập, câu hỏi về nhà và đưa lên hệ thống e- learning để sinh viên rèn luyện kiến thức Tuy nhiên, giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh thông qua môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở Đại học Thái Nguyên còn có hạn chế. Ngoài ra một số trường biên soạn bài giảng nhưng không thường xuyên, ít cập nhật, bổ sung kiến thức mới liên quan đến những Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng về công tác giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh. Giáo trình môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh cung cấp cho sinh viên qua thư viện, nhưng số lượng còn ít. Giảng viên mới chỉ chú trọng khai thác nội dung đạo đức ở chương này mà chưa khai thác triệt để nội dung đạo đức Hồ Chí Minh từ những phần khác của môn học. Phương pháp giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh của các giảng viên trong Đại học Thái Nguyên chủ yếu là phương pháp thuyết trình, hưa thiết kế thời lượng một cách thỏa đáng cho các buổi ngoại khóa. 3.2.2. Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên thông qua hoạt động của các tổ chức Đảng và đoàn thể trong các trường Đại học Thái Nguyên * Về phía Đảng ủy, Ban Giám hiệu Đảng ủy và Ban giám hiệu các trường trong Đại học Thái Nguyên đã có nhiều chủ trương nhằm cụ thể hóa đường lối của Đảng về công tác giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Đặc biệt chú trọng tổ chức thực hiện các Chỉ thị của Bộ Chính trị về học tập, làm theo tư tưởng đạo đức và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, quá trình triển khai xây dựng các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và triển khai thực hiện các Chỉ thị của Bộ Chính trị ở một số trường còn chậm, chưa cụ thể hóa nên hiệu quả chưa cao, tài liệu phục vụ học tập, nghiên cứu nội dung chuyên đề phổ biến tới sinh viên chưa kịp thời. Kinh phí đầu tư cho việc tổ chức các hoạt động nhằm giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên có hạn, do quy mô sinh viên giảm. * Về phía Đoàn thanh niên, Hội sinh viên Tổ chức Đoàn, Hội các trường trong Đại học Thái Nguyên đã có nhiều sáng tạo trong hình thức giáo dục đạo đức, lối sống cho sinh viên. Để giáo dục những phẩm chất đạo đức như cần, kiệm, liêm, chính cho sinh viên, Đoàn, Hội tích cực 14 triển khai qua phong trào “Đồng hành với sinh viên trong lập thân, lập nghiệp”. Đoàn, Hội giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc và lòng yêu thương con người cho sinh viên thông qua các đợt sinh hoạt chính trị gắn với dịp kỉ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện quan trọng của đất nước. Nhằm giáo dục tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, Đoàn Hội cũng tổ chức một số hoạt động giao lưu văn hóa giữa sinh viên Việt Nam và sinh viên các nước bạn Lào, Campuchia, tổ chức các nhóm, các câu lạc bộ giúp đỡ sinh viên. Nhằm giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên và nhân rộng phong trào sinh viên tiên tiến làm theo lời Bác, nhiều hoạt động thiết thực được Đoàn, Hội sinh viên triển khai. Tuy nhiên, tổ chức Đoàn Hội trong Đại học Thái Nguyên chưa phát huy hết vai trò trường học xã hội chủ nghĩa của sinh viên. Nhiều cấp Đoàn, Hội chưa chủ động đề ra kế hoạch tổ chức các hoạt động để hưởng ứng cuộc vận động học tập và làm theo đạo đức Hồ Chí Minh cho đoàn viên. * Về phía các tổ chức khác Phòng Công tác sinh viên trong Đại học Thái Nguyên giữ vai trò quan trọng trong tổ chức các hoạt động khác nhau nhằm giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho sinh viên như: tuần lễ sinh hoạt công dân đầu khóa, đầu năm, báo cáo thời sự; học tập Nghị quyết của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, kết hợp với các tổ chức khác tuyên truyền, tổ chức thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, triển khai các cuộc thi về an toàn giao thông, tìm hiểu Hiến pháp, pháp luật, định kỳ đánh giá việc rèn luyện của sinh viên trên các mặt, xét trao học bổng khuyến khích và có hình thức kỷ luật với sinh viên vi phạm quy định học tập, vi phạm đạo đức, tệ nạn xã hội.... Tuy nhiên, trong giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên, Phòng Công tác sinh viên còn bộc lộ một số hạn chế. Bên cạnh các tổ chức trên, Khoa chủ quản và Chi bộ sinh viên ở các trường thuộc Đại học Thái Nguyên cũng là những tổ chức tham gia vào quá trình giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Tuy nhiên, vai trò các tổ chức này rất mờ nhạt. 3.2.3. Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh thông qua vai trò đội ngũ giảng viên trong Đại học Thái Nguyên Những năm gần đây, Đại học Thái Nguyên chú trọng đến công tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ. Đa số cán bộ, giảng viên có lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh, tích cực học tập 15 và làm theo đạo đức Hồ Chí Minh, là tấm gương sáng cho sinh viên noi theo. Đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin, Lịch sử Đảng, Tư tưởng Hồ Chí Minh trong Đại học Thái Nguyên cũng có sự phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, đội ngũ giảng viên còn bộc lộ một số khuyết điểm như: do ảnh hưởng của cơ chế thị trường, cùng với đời sống còn nhiều khó khăn, chạy theo lối sống vật chất, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, làm ảnh hưởng đến niềm tin của sinh viên; sự suy thoái về phẩm chất chính trị, lối sống của một bộ phận giảng viên trong Đại học Thái Nguyên như tham ô, lãng phí, hạch sách sinh viên... đã làm cho bản thân các thầy cô không còn là tấm gương để sinh viên noi theo. Đội ngũ giảng viên trực tiếp tham gia giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh đúng chuyên ngành còn thiếu, nhiều giảng viên còn cho rằng môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là môn phụ , chưa gương mẫu trong việc học tập và làm theo đạo đức Hồ Chí Minh. 3.2.4. Sự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của sinh viên Đại học Thái Nguyên Thứ nhất, nhận thức của sinh viên về vai trò của đạo đức Đại đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên nhận thấy đạo đức có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Đạo đức là cái gốc, là nền tảng của con người. Tu dưỡng, rèn luyện đạo đức tốt, sinh viên mới hoàn thành được nhiệm vụ học tập, hoàn thiện nhân cách để chuẩn bị cho tương lai của bản thân, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thứ hai, sinh viên tu dưỡng, rèn luyện những phẩm chất đạo đức cơ bản - Lòng yêu nước, mục đích, lý tưởng sống và niềm tin chính trị của sinh viên: Sinh viên Đại học Thái Nguyên có lòng yêu nước nồng nàn và ý thức tự tôn dân tộc, luôn biết ơn những thế hệ đi trước, luôn có tư tưởng cống hiến cho đất nước. Tuy nhiên, trước những biến đổi của xã hội, một bộ phận sinh viên Đại học Thái Nguyên đã coi nhẹ, phủ nhận vai trò của truyền thống, lịch sử, văn hóa dân tộc. Trong số đó, có sinh viên chưa nắm vững hoặc mơ hồ về những kiến thức cơ bản của lịch sử, văn hóa. Đại đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và công cuộc đổi mới đất nước. Bên cạnh đó, vẫn còn một số sinh viên Đại học Thái Nguyên có biểu hiện thiếu tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa, thờ ơ với các sự kiện của đất nước và thế giới. Một số sinh viên bị lôi kéo tham gia, tin theo một số đạo không hợp pháp. 16 Đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên là những người sống có hoài bão, lý tưởng tốt đẹp, luôn kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, luôn phấn đấu học tập, rèn luyện góp phần xây dựng đất nước. Hoài bão, lý tưởng của sinh viên Đại học Thái Nguyên một phần được thể hiện qua việc xác định mục đích học tập và rèn luyện. Tuy nhiên, còn có một bộ phận không nhỏ sinh viên Đại học Thái Nguyên chưa xác định được mục đích, lý tưởng sống. - Sinh viên rèn luyện phẩm chất đạo đức trong học tập và nghiên cứu khoa học Đại đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên xác định được mục đích học tập đúng đắn. Phần lớn sinh viên Đại học Thái Nguyên có ý thức tham gia vào các phong trào thi đua học tập, vươn lên với mục tiêu “rèn đức, luyện tài vì ngày mai lập nghiệp”. Trong quá trình học tập, rèn luyện, sinh viên Đại học Thái Nguyên thể hiện thái độ học tập tích cực. Sinh viên Đại học Thái Nguyên còn tham gia nghiên cứu khoa học; rèn luyện bản thân qua việc thực hiện nề nếp, nội quy của nhà trường, ý thức chấp hành pháp luật. Tuy nhiên, một bộ phận không nhỏ sinh viên Đại học Thái Nguyên còn thụ động, lười biếng, học theo cảm hứng, học đối phó nên kết quả học tập và rèn luyện còn thấp, thậm chí yếu, kém. Đây là thực trạng đáng lo ngại. - Sinh viên rèn luyện đạo đức qua lối sống, sinh hoạt Sinh viên Đại học Thái Nguyên phần lớn vẫn gìn giữ và phát huy được truyền thống “tôn sư trọng đạo”, luôn thể hiện sự kính trọng, lễ phép với thầy giáo, cô giáo. Trong các mối quan hệ giao tiếp, ứng xử, trong sinh hoạt, trong việc tham gia các hoạt động xã hội, sinh viên Đại học Thái Nguyên thể hiện sự cởi mở, chân thành, đoàn kết. Đại đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên tích cực tham gia các hoạt động của Đoàn, Hội. Tuy nhiên, còn có một số sinh viên có những biểu hiện như cư xử không đúng mực, thiếu tôn trọng với thầy cô giáo; một bộ phận không nhỏ sinh viên có quan niệm về tình bạn, tình yêu chưa đúng đắn; một bộ phận sinh viên ít tham gia, thậm chí không tham gia các hoạt động Đoàn, Hội. Trong lối sống, sinh hoạt của sinh viên Đại học Thái Nguyên, tình trạng sinh viên sa vào tệ nạn xã hội có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Một bộ phận không nhỏ sinh viên Đại học Thái Nguyên đã tiếp nhận những sản phẩm không lành mạnh, du nhập từ bên ngoài như sách, báo, phim ảnh bạo lực, khiêu 17 dâm, đồi trụy, có nhiều sinh viên vùi mình trong thế giới ảo, dành quá nhiều thời gian trên mạng xã hội mà lơ là việc học tập. Vì vậy, một số sinh viên vi phạm các chuẩn mực đạo đức và sa vào các tệ nạn xã hội. 3.2.5. Nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên 3.2.5.1. Nguyên nhân của ưu điểm Một là, Đảng, Nhà nước thời gian qua đã ban hành nhiều chủ trương, đường lối, chính sách, nghị quyết đúng đắn để định hướng cho toàn bộ hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên nói riêng. Hai là, Đảng ủy, Ban giám hiệu và các tổ chức đoàn thể trong Đại học Thái Nguyên, đã nhận thấy sự cần thiết phải giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Ba là, Đại học Thái Nguyên đã có nhiều đổi mới trong phương pháp giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh. Đội ngũ giảng viên cơ bản có phẩm chất tốt, có năng lực chuyên môn, gương mẫu trong đạo đức, lối sống cho sinh viên học tập và noi theo. Bốn là, đại đa số sinh viên Đại học Thái Nguyên có lòng yêu nước, có động cơ, mục đích học tập đúng đắn, có ý thức tu dưỡng, rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 3.2.5.2. Nguyên nhân của hạn chế Một là, Đại học Thái Nguyên chưa chú trọng đúng mức tới công tác giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Hai là, nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên còn mang tính chung chung, thiếu đồng bộ. Ba là, sự tác động của toàn cầu hóa và mặt trái của cơ chế kinh tế thị trường làm cho xã hội nước ta có nhiều biến đổi. Bốn là, sự thiếu ý thức trong tu dưỡng, rèn luyện của bản thân sinh viên, dẫn đến sự xuống cấp về đạo đức của một bộ phận sinh viên. 3.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA 3.3.1. Mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao chất lượng nội dung giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên với những hạn chế, bất cập trong giảng dạy môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở Đại học Thái Nguyên Đối với sinh viên, học tập là hoạt động chủ yếu. Cho nên, giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên thông qua các môn học là rất quan trọng. Trong đó, 18 môn Tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò nòng cốt. Trên thực tế, việc giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường trong Đại học Thái Nguyên còn có hạn chế như chưa khai thác triệt để những nội dung đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài giảng, hình thức và phương pháp giảng dạy còn chưa phong phú và đa dạng, chưa lôi cuốn được sinh viên; giảng dạy chưa gắn với các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm. 3.3.2. Mâu thuẫn giữa sự cần thiết phải giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên với sự quan tâm chưa thỏa đáng của các tổ chức, đoàn thể trong Đại học Thái Nguyên Các tổ chức, đoàn thể các trường trong Đại học Thái Nguyên đóng vai trò rất quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Các hoạt động của các tổ chức, đoàn thể chính là môi trường thực tiễn để sinh viên rèn luyện phẩm chất đạo đức. Tuy nhiên, trên thực tế tại các trường trong Đại học Thái Nguyên, các tổ chức, đoàn thể chưa thực sự quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên, chưa có sự phối kết hợp chặt chẽ với nhau. 3.3.3. Mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên trong nhà trường với hạn chế của đội ngũ giảng viên và thực tiễn đời sống xã hội Đội ngũ giảng viên là chủ thể trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên. Tuy nhiên, đội ngũ này còn bộc lộ nhiều khuyết điểm. Vấn đề đặt ra là Đại học Thái Nguyên cần thườn