Tóm tắt Luận án Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay

LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC 1.1. Quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học 1.1.1. Các khái niệm cơ bản về quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học 1.1.1.1. Khái niệm giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Giáo viên GDQP&AN là nhà giáo giảng dạy môn GDQP&AN ở các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề. Nhà giáo giảng dạy môn GDQP&AN ở các trường đại học và cao đẳng được gọi chung là giảng viên. Giáo viên GDQP&AN là nhà giáo, có chức trách, nhiệm vụ và quyền lợi theo quy định hiện hành của Nhà nước đối với giáo viên cùng cấp học nói chung. Tuy nhiên, do đặc thù của môn học GDQP&AN, cho nên, giáo viên GDQP&AN lại có những yêu cầu về phẩm chất, năng lực, cũng như các chế độ đãi ngộ đặc thù riêng, khác biệt so với giáo viên giảng dạy những môn học khác. 1.1.1.2. Khái niệm về quá trình đào tạo và quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh * Khái niệm về quá trình đào tạo: Quá trình đào tạo ở các nhà trường là một quá trình sư phạm tổng thể được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp) với mục tiêu là đào tạo người học có đủ phẩm chất và năng lực cần có theo yêu cầu về một nghề đã xác định. * Khái niệm về quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh: Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là quá trình sư phạm tổng thể, được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp) với mục tiêu là đào tạo người học có đầy đủ những phẩm chất, năng lực cần thiết để đáp ứng yêu cầu giảng dạy môn học GDQP&AN ở các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề; đồng thời, có thể phát triển thành giảng viên giảng dạy môn học này ở các trường cao đẳng, đại học trên toàn quốc. 1.1.2. Các thành tố cấu trúc quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học QTĐT giáo viên GDQP&AN được cấu thành bởi các nhân tố sau: Mục tiêu đào tạo; Nội dung đào tạo; Hình thức tổ chức đào tạo; Phương pháp đào tạo; Phương tiện đào tạo; Người dạy; Người học; Bộ máy 9 tổ chức, quản lý đào tạo; Kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo. 1.1.3. Đặc điểm quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học 1.1.3.1. Đặc điểm chương trình, nội dung đào tạo Chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN được thiết kế, xây dựng vừa đảm bảo tính toàn diện, nhưng cũng đảm bảo chuyên sâu, phù hợp đặc thù nhiệm vụ mà sinh viên sau tốt nghiệp phải đảm nhiệm. Chương trình, nội dung có sự “gần gũi” so với một số trường đại học đào tạo sĩ quan chỉ huy binh chủng hợp thành trong quân đội. Chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN được thiết kế, xây dựng theo hướng chứa đựng tính thực hành cao và chiếm khối lượng thời gian tương đối lớn trong tổng số chương trình, NDĐT. Đồng thời, nó cũng thể hiện rõ yêu cầu cần số lượng lớn cơ sở vật chất, vũ khí, trang thiết bị đảm bảo đặc thù như: súng, lựu đạn, vật liệu nổ, mô hình học cụ... 1.3.1.2. Đặc điểm đội ngũ giảng viên ĐNGV tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học rất đa dạng, phong phú bao gồm nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, ĐNGV là sĩ quan quân đội biệt phái công tác ở các khoa, trung tâm GDQP&AN ở từng nhà trường được coi là chủ yếu. Do đó, ngoài những đặc điểm giống như ĐNGV ở các cơ sở giáo dục khác, ĐNGV là những sĩ quan quân đội biệt phái còn có những đặc điểm khác biệt về tuổi đời, phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, năng lực thực tiễn 1.1.3.3. Đặc điểm đối tư ng đào tạo Đây là những đối tượng được tuyển chọn tương đối chặt chẽ, kỹ càng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, sức khỏe so với các đối tượng đào tạo giáo viên các ngành khác. Trong QTĐT, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN cũng phải tuân thủ theo những tính chất đặc thù của hoạt động quân sự, nhất là ở tính tổ chức, tính kỷ luật chặt chẽ trong học tập, sinh hoạt hàng ngày. 1.1.3.4. Đặc điểm về hệ thống t chức đào tạo Ở tầm vĩ mô, trong QTĐT giáo viên GDQP&AN, các trường đại học có mối quan hệ chặt chẽ đến các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an, nhất là trong xây dựng chương trình, NDĐT, chuẩn bị cơ sở vật chất đảm bảo Ở tầm vi mô, hệ thống tổ chức đào tạo ở các nhà trường được thực hiện giống như QTĐT các đối tượng khác. Tuy nhiên, các khoa, trung tâm GDQP&AN thuộc các trường đại học đều được giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý và giảng dạy sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN. Đây được coi là tổ chức có trách nhiệm chủ yếu, quan trọng nhất trong QTĐT giáo viên GDQP&AN. 1.1.3.5. Đặc điểm về cơ sở vật chất, tài chính phục vụ quá trình đào tạo Cơ sở vật chất phục vụ QTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học liên quan chủ yếu đến cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động quân sự. Do đó, nó luôn đòi hỏi cao về chất lượng, cần nhiều số lượng và chủng loại. 10 Ngoài ra, các chế độ, chính sách cho sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN tương tương đương với chế độ của học viên sĩ quan ở các nhà trường quân đội. Cho nên, nó cũng đòi hỏi nguồn tài chính lớn hơn so với các đối tượng khác trong suốt QTĐT. 1.2. Quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học 1.2.1. Khái niệm về quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học Quản lý quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là hoạt động có mục đích, có kế hoạch c a ch thể quản lý tác động trực tiếp đến các thành tố cấu trúc QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhằm t chức, điều khiển các thành tố này vận hành theo đúng quy trình đào tạo để đạt đư c mục tiêu, yêu cầu đào tạo giáo viên GDQP&AN đ đề ra. Từ quan niệm trên đã chỉ ra những vấn đề cơ bản trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học như: Mục tiêu quản lý, chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, nội dung quản lý, phương pháp quản lý, nguyên tắc quản lý, công cụ và phương tiện quản lý. 1.2.2. Nội dung quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học QLQTĐT giáo viên GDQP&AN bao gồm các nội dung cơ bản sau: Một là, y dựng kế hoạch đào tạo: xây dựng kế hoạch đào tạo là một trong những nội dung cơ bản, quan trọng hàng đầu của QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay. Việc xây dựng kế hoạch đào tạo bao gồm các vấn đề như: chỉ đạo xây dựng kế hoạch; xây dựng các nội dung của kế hoạch; công tác chuẩn bị thực hiện kế hoạch; chỉ đạo thực hiện theo kế hoạch. Hai là, t chức, điều hành QTĐT: Đây là hệ thống những tác động tự giác của cấp ủy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, nhất là trong từng trường đại học đến toàn bộ QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhằm đảm bảo cho quá trình đó vận hành thống nhất, nhịp nhàng, hợp quy luật, đem lại chất lượng và hiệu quả cao. Ba là, quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình, NDĐT: Quản lý chương trình, NDĐT là tổ chức, chỉ đạo xây dựng và thực hiện chương trình, NDĐT. Chương trình, NDĐT phải bảo đảm tính tư tưởng, tính khoa học, tính thực tiễn, phải phù hợp với mục đích, MTĐT đã xác định. Bốn là, quản lý phương pháp và hình thức t chức đào tạo: Đây là hoạt động quản lý các cách thức, tổ chức, phối hợp giữa các chủ thể đào tạo với đối tượng đào tạo (sinh viên) nhằm đảm bảo cho QTĐT được diễn ra có chất lượng, hiệu quả cao nhất. Trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN hiện nay, việc quản lý phương pháp và hình thức tổ chức đào tạo được tiến hành trên nhiều mặt, nhiều nội dung khác nhau, nhưng tập trung chủ yếu ở quản lý việc sử dụng phương pháp, hình thức dạy học - giáo dục, của giảng viên và quản lý phương pháp, hình thức học tập của sinh viên. Năm là, quản lý giảng viên và sinh viên trong QTĐT: việc quản lý 11 giảng viên có vai trò quan trọng, là một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng QLQTĐT. Nội dung quản lý giảng viên bao gồm hai yếu tố là quản lý nhân sự và quản lý hoạt động dạy, nghiên cứu khoa học của giảng viên. Sinh viên là những người trực tiếp được đào tạo ở các nhà trường để sau này trở thành những người giáo viên GDQP&AN theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo đã xác định. Quản lý sinh viên bao gồm hai yếu tố là quản lý nhân sự và quản lý hoạt động học tập của sinh viên. Sáu là, quản lý các điều kiện đảm bảo trong QTĐT: Việc quản lý các điều kiện đảm bảo phục vụ QTĐT bao gồm các mặt cơ bản sau: Quản lý các cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, tài chính phục vụ đào tạo. Quản lý các hoạt động thi đua, khen thưởng, công tác chính sách cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, sinh viên. Quản lý việc xây dựng môi trường văn hóa sư phạm trong đào tạo. Bảy là, quản lý kết quả đào tạo: Quản lý kết quả đào tạo là quản lý những kết quả mà sinh viên đạt được cả về trình độ kiến thức, phẩm chất nhân cách, năng lực thực hành sau mỗi bài học, môn học, chương trình học cũng như cả khóa học. Nội dung quản lý kết quả đào tạo bao gồm quản lý kết quả về mặt điểm số của sinh viên; quản lý các văn bằng, chứng chỉ trong cả QTĐT; quản lý mức độ kết quả hoàn thành nhiệm vụ của sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường. 1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay 1.3.1. Những nhân tố khách quan Một là, sự phát triển của kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ, yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới. Hai là, cơ sở pháp lý trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN Ba là, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN. Bốn là, sự quan tâm, chăm lo của toàn xã hội, nhất là của ngành giáo dục đến nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN. 1.3.2. Những nhân tố chủ quan Một là, sự quan tâm, chăm lo của cấp ủy Đảng, ban giám hiệu, đội ngũ CBQL các cấp trong từng trường đại học đối với việc đào tạo giáo viên GDQP&AN. Hai là, phẩm chất, năng lực của ĐNGV, CBQL trực tiếp sinh viên cũng như ở các cơ quan chuyên môn trong từng nhà trường. Ba là, chất lượng đầu vào của sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN Bốn là, truyền thống, kinh nghiệm trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học. Kết luận chƣơng 1 12 Chương 1 nghiên cứu: Những vấn đề lý luận về QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN; những nhân tố tác động đến QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. Luận án xác định: QTĐT giáo viên GDQP&AN các trường đại học là quá trình sư phạm tổng thể, được hợp thành bởi hai quá trình bộ phận là quá trình dạy học và quá trình giáo dục (nghĩa hẹp). QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học là hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý tác động trực tiếp đến các thành tố cấu trúc QTĐT đào tạo giáo viên GDQP&AN nhằm tổ chức, điều khiển các thành tố này vận hành theo đúng quy trình đào tạo để đạt được mục tiêu, yêu cầu đào tạo giáo viên GDQP&AN đã đề ra. Trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay chịu sự tác động của nhiều nhân tố, cả chủ quan và khách quan. Chƣơng 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC 2.1. Khái quát tình hình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh 2.1.1. Khái lược lịch sử giáo dục quốc phòng và an ninh; đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Quá trình đào tạo giáo viên GDQP&AN được bắt đầu từ những năm 60 của thế kỷ XX sau khi Hội đồng Chính phủ ban hành Việc Nghị định 219/CP ngày 28/12/1961 “Về việc huấn luyện qu n sự cho qu n nh n dự bị và d n qu n tự vệ”. Đây là dấu mốc quan trọng, được coi là tiền thân của môn học GDQP&AN ngày nay. Từ những năm 1961 đến năm 2000, việc giảng dạy môn học này đều do cơ quan quân sự địa phương và đội ngũ cán bộ quân đội tham gia giảng dạy Để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt coi trọng việc đào tạo giáo viên GDQP&AN. Chính vì thế, năm 2000, Bộ GD&ĐT đã ban hành Quyết định số 46/QĐ/BGDĐT “Về việc Ban hành chương trình đào tạo giáo viên GDQP các trường THPT và trung học chuyên nghiệp”. Năm 2002, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành Chỉ thị số 08/2002/CT-BGD&ĐT ngày 20/3/2002 “Về việc đào tạo giáo viên GDQP cho các trường THPT và trung cấp chuyên nghiệp”. Gần đây nhất, ngày 12/4/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 472/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Đào tạo giáo viên GDQP-AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề giai đoạn 2010 - 2016”. Ngày 24/4/2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 607/QĐ-TTg về Phê duyệt đề án “Đào tạo giáo viên, giảng viên GDQP&AN cho các trường THPT, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, cao đẳng nghề và các cơ sở giáo dục đại học đến năm 2020”; đồng thời giao nhiệm vụ cho 12 trường đại học được mở mã ngành và tổ chức đào tạo. 13 2.1.2. Khái quát về các nhà trường đại học đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh hiện nay Các trường đại học được giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên GDQP&AN gồm 12 trường khác nhau, trong đó có 5 trường đại học ngoài quân đội là: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, Đại học Vinh, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, ĐHSP thuộc Đại học Đà Nẵng. Đây là những nhà trường có truyền thống, bề dày lịch sử trong đào tạo giáo viên. Hiện nay, các nhà trường đều xây dựng được cơ cấu tổ chức, ĐNGV có đầy đủ về số lượng, chất lượng. Hệ thống cơ sở vật chất khang trang, hiện đại và được coi là những trường đại học tốp đầu của cả nước. 2.2. Thực trạng quá trình đào tạo và quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay 2.2.1. Khái quát chung về khảo sát thực trạng Căn cứ vào phạm vi nghiên cứu của đề tài, để nghiên cứu thực trạng, trước hết, chúng tôi tiến hành khảo sát bằng phiếu với 3 đối tượng là ĐNGV, CBQL, sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN ở 04 trường đại học: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Vinh. Bên cạnh đó, chúng tôi còn nghiên cứu các báo cáo, tổng kết, đánh giá của Bộ GD&ĐT, của 4 trường đại học về các vấn đề có liên quan đến đào tạo và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN trong những năm gần đây; thực hiện tổ chức trao đổi, toạ đàm với CBQL, giảng viên, sinh viên liên quan đến các vấn đề nghiên cứu. 2.2.2. Thực trạng quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Những ưu điểm Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành các Quyết định về việc đào tạo giáo viên GDQP&AN, các trường đại học được giao nhiệm vụ đã quán triệt sâu sắc nhiệm vụ và thực hiện từng bước thực hiện tương đối tốt các khâu, các bước, các nội dung của QTĐT. Trong đó, đã xác định cụ thể, rõ ràng mục tiêu, yêu cầu đào tạo với đối tượng đào tạo giáo viên GDQP&AN trên các vấn đề kiến thức, kỹ năng, thái độ. Đội ngũ giảng viên, CBQL và sinh viên ngành sư phạm GDQP&AN được lựa chọn chặt chẽ, đáp ứng được nhu cầu đào tạo cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu. Chương trình, NDĐT được bước đầu được xây dựng cơ bản đảm bảo tính khoa học, hợp lý, cân đối giữa các nhóm kiến thức, sát với MTĐT. Phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo ngày càng được đổi mới, có xu hướng bám sát với xu thế phát triển của khoa học giáo dục, với thực tiễn và ngày càng đáp ứng nhu cầu của người học. Cơ sở vật chất phục vụ QTĐT được chuẩn bị chu đáo theo đúng điều kiện, khả năng của từng nhà trường. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo được thực hiện tương đối chặt chẽ, đúng quy trình và đảm bảo tính khách quan, phản ánh đúng với thực tiễn chất lượng đào tạo. Những hạn chế, bất cập 14 Số lượng, chất lượng ĐNGV, CBQL vẫn còn chưa thực sự được chuẩn hóa với yêu cầu cao của QTĐT, cũng như xu thế mở rộng quy mô đào tạo ở từng nhà trường. Số lượng sinh viên tuyển sinh hàng năm vẫn còn thiếu so với nhu cầu. Chương trình, NDĐT còn chưa thực sự cân đối giữa lý thuyết với thực hành; chưa hướng vào phát huy năng lực của sinh viên. Trong kiểm tra, đánh giá thường chủ yếu tập trung kiểm tra kiến thức của sinh viên lĩnh hội được, mà chưa quan tâm đến kiểm tra phần kỹ năng thực hành nghề nghiệp 2.2.3. Thực trạng quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học Những ưu điểm Các nhà trường đã nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò và giải quyết từng bước có hiệu quả các nội dung của QLQTĐT. Trong đó, đã xây dựng được kế hoạch đào tạo đảm bảo khá khoa học, logic, có tính dài hạn và khả thi cao. Các cơ quan tổ chức điều hành, quản lý QTĐT được tổ chức phù hợp, đủ sức thực hiện tốt các nhiệm vụ theo chức trách, nhiệm vụ chuyên môn. Việc quản lý MTĐT có tính khoa học, chặt chẽ, toàn diện. Việc chỉ đạo xây dựng chương trình, NDĐT được thực hiện sâu sát, theo đúng định hướng đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT; Các chủ thể quản lý ở từng nhà trường đã chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo, gắn với đó là đổi mới các hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của sinh viên. Các điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính phục vụ QTĐT được thực hiện theo đúng nguyên tắc, đảm bảo luôn đầy đủ về số lượng, chất lượng. Trong quá trình sử dụng được quản lý theo hướng an toàn, tiết kiệm, không để xảy ra hỏng hóc, thất thoát Các chủ thể trong quản lý kiểm tra, kết quả đào tạo đã thực hiện tốt theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Qúa trình kiểm tra, đánh giá được thực hiện theo đúng quy trình, đảm bảo tính khách quan, minh bạch, phản ánh đúng thực tiễn chất lượng đào tạo Những hạn chế, bất cập Việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đào tạo ở một số thời điểm vẫn còn chưa linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn. Đội ngũ CBQL ở các cơ quan tổ quản lý, điều hành còn thiếu; chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan này ở một số nhà trường còn chồng chéo. Quản lý việc xây dựng chương trình, NDĐT giáo viên GDQP&AN còn mang nặng trang bị kiến thức, mà chưa chú trọng tới phát triển năng lực, kỹ năng thực hành nghề nghiệp chuyên môn cho sinh viên. Sự chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo theo hướng hiện đại có thời điểm chưa quyết liệt. Công tác kiểm tra, đánh giá sinh viên có thời điểm còn chung chung, chưa thực sự chính xác, sát với tình hình thực tiễn... 2.3. Đánh giá chung về thực trạng và nguyên nhân thực trạng quá trình đào tạo, quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay 15 2.3.1. Đánh giá chung về thực trạng quá trình đào tạo và quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay Nhìn chung, QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học thời gian qua cơ bản đã từng bước đáp ứng được với yêu cầu của thực tiễn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, trong các khâu, các bước, các nội của QTĐT và QLQTĐT vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập nhất định. Đây vừa là thực trạng, nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân cơ bản làm cho chất lượng đào tạo giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học vẫn chưa thực sự đáp ứng tốt với yêu cầu của thực tiễn đặt ra. 2.3.2. Nguyên nhân thực trạng quá trình đào tạo, quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường đại học hiện nay 2.3.2.1. Nguyên nh n c a những ưu điểm Một là, Các trường đại học luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Bộ GD&ĐT; sự giúp đỡ tích cực của các cơ quan, đơn vị thuộc các bộ, ngành, địa phương có liên quan, nhất là các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an. Hai là, cơ chế quản lý của Nhà nước về GD&ĐT ở các cơ sở giáo dục đại học ngày càng được mở rộng, sát với tình hình thực tiễn, nên đã tạo ra hành lang pháp lý, điều kiện thuận lợi để các trường đại học vận dụng vào trong thực tiễn đào tạo, cũng như trong QLQTĐT giáo viên GDQP&AN đảm bảo sát với mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Ba là, tổ chức Đảng các cấp ở từng nhà trường luôn lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời, cùng sự nỗ lực, cố gắng của tất cả các lực lượng sư phạm trong QTĐT. Bốn là, các trường đại học luôn nỗ lực cố gắng, biết phát huy truyền thống, kinh nghiệm trong đào tạo giáo viên, từ đó vận dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện đặc thù ngành sư phạm GDQP&AN cũng như đặc điểm của nhà trường. Năm là, về cơ bản đội ngũ CBQL, giảng viên tham gia vào QTĐT giáo viên GDQP&AN, nhất là đội ngũ sĩ quan quân đội biệt phái ở các trường đại học có phẩm chất, năng lực đáp ứng tốt với yêu cầu, nhiệm vụ 2.3.2.2. Nguyên nh n c a những hạn chế, bất cập Một là, kinh nghiệm trong chỉ đạo, thực hiện các hoạt động đào tạo, của cơ quan quản lý các cấp có liên quan, cũng như từng trường đại học còn ít. Hai là, kinh phí đảm bảo phục vụ cho QTĐT nói chung, QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học còn hạn hẹp, chưa phù hợp với thực tiễn. Ba là, các trường đại học còn thiếu hụt về số lượng ĐNGV tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN, nhất là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực khoa học quân sự. 16 Bốn là, chế độ, chính sách đãi ngộ cả về vật chất, tinh thần cho ĐNGV, CBQL tham gia đào tạo giáo viên GDQP&AN còn hạn chế, chưa thực sự tương xứng và tạo ra động lực để khuyến khích, động viên họ đem hết tâm huyết, trí tuệ trong thực hiện nhiệm vụ. Năm là, các trường đại học chưa thực sự phát huy, kế thừa những bài học kinh nghiệm trong đào tạo giáo viên các chuyên ngành khác để vận dụng có hiệu quả vào trong đào tạo giáo viên GDQP&AN. Kết luận chƣơng 2 Chương 2 khái quát tình hình đào tạo giáo viên GDQP&AN; đánh giá thực trạng QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học; xác định nguyên nhân của thực trạng QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học hiện nay. Môn học GDQP&AN và công tác đào tạo giáo viên GDQP&AN được thực hiện từ năm 1961, khi Hội đồng Chính phủ ban hành Nghị định 219/CP “về việc huấn luyện qu n sự cho qu n nh n dự bị và d n qu n tự vệ”. Tuy nhiên, việc đào tạo giáo viên GDQP&AN chỉ được thực hiện thống nhất, chính quy từ khi có Chỉ thị số 08/2002/CT-BGD&ĐT ngày 20/3/2002 “Về việc đào tạo giáo viên GDQP cho các trường THPT và trung cấp chuyên nghiệp”. Sau quá trình thực hiện đào tạo, có thể thấy, thời gian qua, các trường đại học đã có nhiều nỗ lực, cố gắng và bước đầu đạt được kết quả nhất định trong QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN. Tuy nhiên, bên cạnh đó, có thể thấy, trong QTĐT và QLQTĐT giáo viên GDQP&AN vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập, nhất là trong chuẩn bị mọi nguồn nhân lực, vật lực, tài lực; trong xây dựng kế hoạch, chỉ đạo việc xây dựng chương trình, NDĐT và đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức đào tạovẫn chưa thực sự đáp ứng tốt với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, yêu cầu đặc thù của việc đào tạo giáo viên GDQP&AN Chƣơng 3 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HIỆN NAY 3.1. Những yêu cầu trong quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay 3.1.1. Quán triệt sâu sắc những quan điểm trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay Đây vừa là yêu cầu, nhưng đồng thời cũng là vấn đề mang tính nguyên tắc nhằm đảm bảo cho mọi khâu, mọi bước của QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học luôn được thực hiện đúng hướng, sát với thực tiễn và đạt hiệu quả cao nhất; đảm bảo luôn giữ vững tính Đảng, tính giai cấp, tính khoa học và xu hướng chính trị trong toàn bộ QLQTĐT. 17 3.1.2. Phù hợp với chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trường từ trung học phổ thông đến đại học Đây là yêu cầu giữ vai trò quan trọng trong chỉ đạo các chủ thể QLQTĐT giáo viên GDQP&AN ở các trường đại học, khi thực hiện các khâu, các bước của quá trình quản lý đều phải hướng tới đáp ứng đúng nhu cầu của thực tiễn. Nghĩa là sản phẩm đào tạo - người học sau khi tốt nghiệp ra trường có thái độ, kiến thức, kỹ năng đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giảng dạy môn học GDQP&AN ở các nhà trường. 3.1.3. Phù hợp với điều kiện thực tế của từng nhà trường Đây là yêu cầu có tính nguyên tắc, trực tiếp đảm bảo cho các tổ chức, lực lượng là chủ thể của QLQTĐT thay đổi nhận thức, tư duy trong đào tạo, trên cơ sở đó xác định chính xác các nội dung trong QLQTĐT đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn về số lượng, chất lượng nguồn nhân lực, vật lực, tài lực, chiến lược phát triển của từng nhà trường. 3.1.4. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh với đào tạo các đối tượng khác ở từng nhà trường Đây là yêu cầu quan trọng, trực tiếp chỉ đạo các trường đại học biết giữ vững, phát huy và đảm bảo hài hòa chất lượng đào tạo chung cho mọi đối tượng. Từ đó, đảm bảo chất lượng GD&ĐT của từng nhà trường luôn luôn cân đối, đồng đều giữa các ngành, nghề, lĩnh vực đào tạo. 3.2. Biện pháp quản lý quá trình đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trƣờng đại học hiện nay 3.2.1. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức ch