Luận án Phòng ngừa tái phạm tội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa - Lê Tuấn Anh

úp đỡ người chấp hành hình phạt tại địa phương, người tái hòa nhập cộng đồng. Trong năm 2017, hội cựu chiến binh tỉnh đã kết nạp 11.240 hội viên mới, nâng tổng số hội viên toàn tỉnh lên 213.057 hội viên, đạt tỷ lệ 97,3% cựu chiến binh vào hội; thành lập 15 cơ sở hội, toàn tỉnh có 866 cơ sở hội; hội phụ nữ tỉnh đã kết nạp mới 33.885 hội viên, nâng tổng số hội viên toàn tỉnh lên 401.037 hội viên đạt tỷ lệ thu hút 78,84% phụ nữ vào hội, toàn tỉnh có 866 cơ sở hội [149] Ngoài ra, tỉnh Thanh Hóa còn có khoảng 44 cán bộ làm việc tại trung tâm giáo dục, thành lập 690 Ban chỉ đạo phòng chống tội phạm từ các cấp tỉnh, thành phố, thị 78 xã, huyện đến các cấp cơ sở như xã, phường, thị trấn, xây dựng và triển khai toàn tỉnh 4.508 mô hình nhân dân tự quản nhằm đảm bảo ANTT tại địa phương. - Những hạn chế trong đội ngũ phòng ngừa tái phạm tội Thứ nhất, trình độ chuyên môn của đội ngũ báo cáo viên pháp luật không đồng đều, các cán bộ có trình độ đại học chủ yếu tập trung ở nhóm báo cáo viên pháp luật tỉnh. Bên cạnh đó, lực lượng tuyên truyền viên pháp luật cũng đóng góp vai trò rất quan trọng trong hoạt động tuyên truyền cơ sở. Số tuyên truyền viên pháp luật có trình độ đại học trở lên chiếm tỉ lệ 68,34% nhưng trong số tuyên truyền viên pháp luật có trình độ đại học chỉ có 54,87% được đào tạo chuyên ngành luật [111]. Thứ hai, có sự quá tải trong công việc của chủ thể phát hiện, xử lý tội phạm sẽ có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động phòng ngừa của các chủ thể này trên địa bàn, thể hiện: + Sự quá tải trong công việc của cán bộ, chiến sĩ công an đang trực tiếp làm nhiệm vụ phát hiện, điều tra tội phạm. Với diện tích toàn tỉnh là 11.116 km2 và số dân khoảng 3.540.500 người như hiện nay thì mỗi cán bộ, chiến sĩ phải quản lý diện tích gần 7,66 km2 và quản lý khoảng 2440 người dân để phát hiện tội phạm, chưa kể phải bám trụ tại các khu vực hành lang tiếp giáp với các quốc gia khác và kiểm soát lượng người nước ngoài ra vào địa bàn tỉnh. Đối với các trại giam Tổng cục VIII đóng trên địa bàn, số phạm nhân giam giữ tại 4 trại giam là 11.234 thì mỗi cán bộ, chiến sĩ phải quản lý 30,86 phạm nhân [38]. + Sự quá tải trong công việc của lực lượng KSV: Trong toàn tỉnh chỉ có 69 KSV chuyên phụ trách kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự và tập trung ở VKSND tỉnh. Với lượng vụ án hình sự từ năm 2008 đến năm 2017 trung bình khoảng 2048 vụ/năm được VKSND kiểm sát như hiện nay thì trung bình 1 KSV phải thực hiện nhiệm vụ kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử khoảng 29,68 vụ/năm; trong đó số vụ tái phạm tội kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử khoảng 8,18 vụ/năm. Đây thực sự là vấn đề cần được xem xét và giải quyết nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát các vụ án tái phạm tội hiện nay 79 tại tỉnh, nhất là các vụ án lớn với nhiều bị can, nhiều tình tiết phức tạp, tái phạm nhiều lần, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng + Sự quá tải trong công việc của lực lượng thẩm phán: tại TAND tỉnh hiện có 31 thẩm phán tòa hình sự xét xử tất cả các vụ án hình sự. Trung bình một thẩm phán thuộc tòa hình sự TAND tỉnh phải xét xử khoảng 66,06 vụ/năm trong đó số vụ tái phạm tội khoảng 18,21 vụ tái phạm tội/năm. Cũng tương tự khi đánh giá cường độ làm việc của KSV thuộc VKSND tỉnh Thanh Hóa, tác giả cho rằng cường độ làm việc của thẩm phán TAND tỉnh là cao và điều này cần được nghiên cứu, xem xét nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án nói chung, trong đó có các vụ án tái phạm tội. 3.2.2. Cơ chế phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa tái phạm tội - Những kết quả đạt được trong cơ chế phối hợp phòng ngừa tái phạm tội + Hoạt động phối hợp giữa các chủ thể tuyên truyền phòng ngừa tái phạm tội Trong thời gian qua, chính quyền tỉnh thường xuyên chỉ đạo cho các cơ quan chuyên trách như sở Tư pháp, Công an, Viện kiểm sát, Tòa án, Đoàn thanh niên xây dựng các chương trình giáo dục, tuyên truyền phòng ngừa tái phạm tội. Điển hình, là thành lập hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật trực thuộc UBND tỉnh do sở Tư pháp là cơ quan thường trực. Có thể cho rằng đây chính là mô hình điển hình trong công tác tổ chức lực lượng phòng ngừa tái phạm tội, kết nối các chủ thể phòng ngừa trên địa bàn tỉnh bằng các hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân trên địa bàn tỉnh và được khái quát qua sơ đồ sau: Sơ đồ 3.1 Cơ chế phối hợp giữa các chủ thể trong phòng ngừa tái phạm tội + Hoạt động phối hợp giữa các chủ thể đấu tranh phòng ngừa tái phạm tội 80 Nếu trong hoạt động tuyên truyền phòng ngừa tái phạm tội cơ quan thường trực đóng vai trò quan trọng là sở Tư pháp thì trong đấu tranh phòng ngừa tái phạm tội lực lượng tiến hành tố tụng là lực lượng quan trọng. Lực lượng tiến hành tố tụng phối hợp với các chủ thể khác đẩy mạnh công tác chuyển hóa tuyến, địa bàn phức tạp liên quan đến tội phạm; mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm; phối hợp với đoàn thể, trung tâm, tổ chức xã hội đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án liên quan tái phạm tội; phối hợp các sở, ban, ngành tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin, tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành, các ban ngành đoàn thể trong công tác quản lý. Đối với các trại giam thuộc Tổng cục VIII đóng trên địa bàn tỉnh tiến hành phối hợp với chính quyền địa phương trong toàn tỉnh, các trại giam khác tạo mối liên hệ chặt chẽ trong công tác trao đổi thông tin, giáo dục, cải tạo phạm nhân. Tăng cường công tác vũ trang tuần tra, canh gác, dẫn giải, diễn tập các phương án phòng chống đột xuất góp phần đảm bảo trại giam tuyệt đối an toàn. Thực hiện tốt quy chế phối hợp với công an và VKSND tỉnh trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giam giữ, giáo dục, cải tạo phạm nhân và giải quyết các vấn đề phức tạp trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao. Ngoài ra, các trại giam thuộc Tổng cục VIII đã tiến hành phối hợp với các đoàn thể, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tiến hành hướng dẫn, giảng dạy, đào tạo nghề, tiếp nhận sản phẩm nghề của phạm nhân, giúp đỡ, hỗ trợ người chấp hành xong hình phạt tù trở về địa phương tái hòa nhập có công việc ổn định đảm bảo nhu cầu vật chất cho cuộc sống. Cụ thể: phối hợp với trung tâm phòng chống lao, HIV/AIDS mở 12 lớp cho 270 phạm nhân về giáo dục phòng chống HIV/AIDS, 16 lớp cho 3.401 phạm nhân tuyên truyền trực tiếp về phòng chống lao, HIV/AIDS; tổ chức cho 6.302 phạm nhân thăm gặp thân nhân, 3.902 lượt phạm nhân liên lạc với thân nhân bằng điện thoại, 13.281 lượt phạm nhân được nhận quà từ thăm gặp và đường bưu điện, tổ chức khám và cấp thuốc cho 35.803 lượt phạm nhân, 189 lượt phạm nhân ốm đau ngoài khả năng điều trị của trại đã được đề nghị đưa lên tuyến trên điều trị kịp thời [105]. Thường xuyên quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của phạm nhân, trong các dịp lễ, tết tổ 81 chức các hoạt động trích tiền từ quỹ sản xuất tặng quà cho những phạm nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, phạm nhân ốm điều trị tại bệnh xá, bệnh viện, chi ăn thêm cho số phạm nhân lao động vượt chỉ tiêu và các cháu con phạm nhân theo mẹ vào trại, qua đó góp phần động viên phạm nhân yên tâm lao động cải tạo. Phối hợp với Ủy ban hội liên hiệp thanh niên tỉnh xây dựng kế hoạch tổ chức giáo dục giúp đỡ phạm nhân độ tuổi thanh niên tái hòa nhập cộng đồng. Bên cạnh đó, trong phạm vi chức năng nhiệm vụ của mình, những năm vừa qua cơ quan tiến hành tố tụng đã triển khai phối hợp với các lực lượng khác như hải quan, an ninh hàng không, quân sự, biên phòng, cảnh sát biển, kiểm lâm thực hiện quy chế phối hợp trong huấn luyện nghiệp vụ và xử lý các đối tượng có hành vi phạm tội nói chung, tái phạm tội nói riêng, nhất là trên các địa bàn phức tạp trong tỉnh Thanh Hóa. Kết quả trong năm 2017, công an tỉnh Thanh Hóa tiếp nhận 24 vụ án, 37 bị can do các cơ quan khác chuyển đến [105]. Như vậy, hoạt động phối hợp giữa các chủ thể nói trên được diễn ra khoa học, nhuần nhuyễn không những đấu tranh, phát hiện các hành vi tái phạm tội mà còn kịp thời ngăn ngừa hành vi tái phạm tội. Từ phía cơ quan tiến hành tố tụng, qua công tác thực tiễn tác giả thấy rằng giữa cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án các cấp thường xuyên phối hợp công tác bằng những kỳ họp giao ban, hội nghị hàng tháng, quý, năm. Nội dung chính của những cuộc họp là đánh giá tình hình điều tra, khám phá, truy tố, xét xử, công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân, tù tha về địa phương, tù hưởng án treo; đặc biệt là tình hình tái phạm tội để tìm ra nguyên nhân và điều kiện làm phát sinh tái phạm tội, qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm trong việc phòng ngừa tái phạm tội theo từng chức năng hoạt động của từng chủ thể và tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình tố tụng liên quan đến các vụ án, trong đó chú trọng vào các vụ án tái phạm tội. - Những hạn chế trong cơ chế phối hợp phòng ngừa tái phạm tội: Thứ nhất, cơ chế phối hợp tuyên truyền phòng ngừa tái phạm tội của các chủ thể nhằm phổ biến giáo dục pháp luật còn mang tính hình thức trong chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện. Hoạt động của hội đồng chủ yếu dựa vào hoạt động của 82 cơ quan thường trực là sở Tư pháp, phòng tư pháp của huyện, thị xã, thành phố chưa thể hiện được ý chí tập thể của tất cả các thành viên trong hội đồng. Do các thành viên của hội đồng là hoạt động kiêm nhiệm nên không có thời gian triển khai nhiệm vụ của các thành viên, tạo nên sự không thống nhất khi triển khai thực hiện các nhiệm vụ chung của hội đồng. Thứ hai, hoạt động phối hợp giữa các chủ thể phòng ngừa tái phạm tội chưa được diễn ra thường xuyên, liên tục; chưa dựa vào một quy chế nhất định nên hoạt động phối hợp vẫn chưa đạt được các mục tiêu đã đề ra. Khi thiếu cơ sở pháp lý phối hợp, thiếu sự trao đổi thông tin thường xuyên, liên tục giữa các sở, ban, ngành đã ảnh hưởng nhất định đến việc phối hợp phòng ngừa tái phạm tội. Hạn chế này là do mỗi chủ thể phải thực hiện nhiệm vụ đặc thù và bị hạn chế về nguồn nhân lực. Thứ ba, việc phối hợp trao đổi thông tin, phối hợp phòng ngừa phát hiện, xử lý tái phạm tội của tỉnh Thanh Hóa với các tỉnh, thành phố khác còn ít hiệu quả. Thanh Hóa là một địa bàn trọng điểm có đường biển dài, đường biên giới và đường Quốc lộ 1A nối liền các vùng, miền; có sân bay, trung tâm du lịch, khu công nghiệp ở các huyện, thị xã, thành phố nên cần phải phối hợp chặt chẽ giữa 27 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh; với các tỉnh, thành phố khác trong điều tra, truy tố, xét xử. Thứ tư, việc phối hợp của các trại giam thuộc Tổng cục VIII với chính quyền địa phương trong tỉnh chưa mang lại hiệu quả cao trong công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân. Các đoàn thể, doanh nghiệp chưa đủ điều kiện, cơ sở vật chất phục vụ công tác giáo dục, đào tạo nghề dẫn đến người đang chấp hành hình phạt tù chỉ được đào tạo, hướng dẫn những nghề cơ bản, lao động tay chân là chính. 3.3. Thực trạng triển khai, áp dụng các biện pháp phòng ngừa tái phạm tội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa 3.3.1. Thực trạng triển khai, áp dụng các biện pháp ngăn ngừa trước không để tái phạm tội xảy ra - Các biện pháp kinh tế - xã hội + Những kết quả đã đạt được trong việc áp dụng các biện pháp kinh tế - xã hội: 83 Nhận thức được một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn tới tình hình tái phạm tội trên địa bàn tỉnh là các vấn đề thuộc về kinh tế xã hội nên chính quyền, cơ quan, đoàn thể đã có nhiều biện pháp thúc đẩy kinh tế phát triển, cải thiện điều kiện sống của người dân. Đạt nhiều kết quả như: Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) năm 2017 tăng 8,26% so với năm 2016; trong đó ngành nông, lâm nghiệp và thuỷ sản tăng 1,81%; ngành công nghiệp, xây dựng tăng 11,98%; các ngành dịch vụ tăng 8,10%; thuế nhập khẩu, thuế sản phẩm trừ trợ cấp tăng 6,57%. Toàn tỉnh đã xây dựng được 1.039 mô hình phát triển sản xuất và ngành nghề nông thôn, thu hút 34.326 hộ gia đình tham gia. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng từ 11,02 triệu đồng (năm 2011) lên 24,8 triệu đồng (năm 2017), tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 29,69% (năm 2011) xuống còn 8,43% (năm 2017) theo tiêu chí đa chiều Kế hoạch đầu tư công năm 2017 được UBND tỉnh giao kế hoạch chi tiết sớm đã tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư và các đơn vị thi công khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện ngay từ đầu năm. Toàn tỉnh có 10 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (dự án FDI) đăng ký mới, với số vốn đăng ký là 3.059,4 triệu USD. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 80 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký 13.981 triệu USD, trong đó có 55 dự án đã hoàn thành giai đoạn đầu tư, 25 dự án đang triển khai thưc hiện. Năm 2017, tỉnh sắp xếp được khoảng 65,5 nghìn lao động có việc làm mới, đạt 100% kế hoạch, tăng 1,52% so với năm 2016; trong đó, lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài 10.000 người, đạt 100% kế hoạch, giảm 0,18% so với năm 2016. Các cấp, các ngành trong tỉnh đã thực hiện nhiều chính sách an sinh xã hội có hiệu quả như: Thực hiện tốt việc trợ cấp thường xuyên cho trên 196.000 đối tượng bảo trợ xã hội với số tiền là 18,9 tỷ đồng; chăm sóc, nuôi dưỡng 949 đối tượng tại 6 cơ sở trợ giúp xã hội [239]. Thêm vào đó, tỉnh Thanh Hóa phát động phong trào thi đua "Chung sức xây dựng nông thôn mới, xây dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh kiểu mẫu" đã được các cấp, các ngành, tổ chức đoàn thể và nhân dân hưởng ứng sôi nổi. Sau 7 năm triển khai, Thanh Hóa đã có 195 xã và 77 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn nông thôn 84 mới. Riêng năm 2017 đã tổ chức thẩm định thêm được 28 xã, trong đó, 15 xã được công nhân đạt chuẩn nông thôn mới [239]. + Những hạn chế trong việc áp dụng các biện pháp kinh tế - xã hội Thứ nhất, tình trạng thất nghiệp vẫn là một trong những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tái phạm tội và hiện nay tỉnh Thanh Hóa chưa có biện pháp giải quyết mang tính nổi bật. Cụ thể: Theo thống kê TAND tỉnh, nghiên cứu nhân thân 10.099 bị cáo tái phạm tội nhận thấy: Số bị cáo tái phạm tội không có nghề nghiệp là 5.343 người, chiếm 52,91%; số bị cáo tái phạm tội có nghề nghiệp không ổn định là 3.434 người, chiếm 34%; số bị cáo tái phạm tội có nghề nghiệp ổn định là 1.322 người, chiếm 13,09%. (xem bảng 2.13 - phần phụ lục) Biểu đồ 3.2 Cơ cấu tình hình tái phạm tội trong 10 năm (2008 - 2017) xét theo nghề nghiệp người tái phạm tội Theo thống kê phòng PC64 Công an tỉnh trong 10 năm (2008 - 2017) trong tổng số 3.280 đối tượng chấp hành xong hình phạt tù trở về địa phương chỉ có 697 đối tượng (chiếm 21,25%) có nghề nghiệp ổn định (xem bảng 2.27 - phần phụ lục). Chứng tỏ, các nghề được đào tạo trong trại giam chưa phù hợp với nền kinh tế hiện nay, dẫn đến khi tái hòa nhập cộng đồng các đối tượng không có nghề nghiệp hoặc nghề nghiệp không ổn định vẫn chiếm tỉ lệ cao. Cùng với đó, tỉnh Thanh Hóa hiện nay đang bị ảnh hưởng tiêu cực từ sự khủng hoảng nền kinh tế trên thế giới và trong khu vực. Tình trạng giải thể, phá sản của các doanh nghiệp, giải quyết việc làm cho người thất nghiệp vẫn chưa có những giải pháp thiết thực. 85 Kết quả thống kê này cho thấy, sự tương tác giữa tình trạng thất nghiệp, sự khó khăn trong quá trình mưu sinh của một bộ phận người dân với sức hấp dẫn từ lợi nhuận do các hành vi phạm tội mà đó là nguyên nhân và điều kiện quan trọng dẫn đến quá trình hình thành động cơ tái phạm tội của người phạm tội. Qua đó, tác giả khẳng định nghề nghiệp có ảnh hưởng rất lớn đến tình trạng tái phạm tội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa và cần phải suy nghĩ tới việc đào tạo nghề, tạo việc làm cho người tái hòa nhập cộng đồng phù hợp với môi trường kinh tế hiện nay. Thứ hai, tỉnh Thanh Hóa chưa có những giải pháp hữu hiệu giải quyết ảnh hưởng tiêu cực của quá trình đô thị hóa. Trong thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa đã có nhiều nỗ lực giải quyết những tác động tiêu cực của quá trình đô thị hóa nhưng hiệu quả mang lại còn thấp, tác động chưa bền vững đến tình hình tái phạm tội. Thực tế, nhằm mục đích tạo ra nhiều cơ sở sản xuất và nơi định cư cho người dân tỉnh Thanh Hóa quy hoạch đến năm 2020 sẽ chuyển 18.813 ha đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, tức là các khu vực trước đây là vùng sản xuất nông nghiệp được chuyển dịch thành khu vực đô thị hóa đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống bình thường của người dân quanh các khu vực này và hậu quả có thể nhận thức trực tiếp nhất là người dân không còn đất để sản xuất, một lượng lớn dân cư, đặc biệt là dân cư đang trong độ tuổi lao động không có việc làm và rất khó thích nghi với môi trường vừa được đô thị hóa. Có thể thẳng thắn nhìn nhận rằng, khi thực hiện cơ chế chuyển dịch vùng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tỉnh Thanh Hóa chưa có những chính sách hữu hiệu chuẩn bị cho quá trình này, nhất là chưa tạo ra những cơ sở vật chất, tinh thần tạo điều kiện cho sự thích nghi của người dân. Chính vì vậy, có một bộ phận người dân sẽ rơi vào tình trạng thiếu định hướng, thiếu sự đào tạo về nghề nghiệp nhằm chuẩn bị cho cuộc sống trong một môi trường mới. Hậu quả là một bộ phận người dân sẽ không có việc làm, đặc biệt là những người vừa chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng càng khó khăn hơn để tìm cho mình công việc ổn định dẫn đến dễ bị sa vào các tệ nạn xã hội và tái phạm tội. 86 Sự thay đổi này có thể nhận thấy rõ, so với năm 2008 thì năm 2009 giảm 7,89% số vụ, 3,86% số bị cáo; tương tự thì năm 2010 giảm 17,62% số vụ, 17,24% số bị cáo; năm 2011 tăng 18,5% số vụ, 26,39% số bị cáo; năm 2012 tăng 34,15% số vụ, 62,36% số bị cáo; năm 2013 tăng 9,09% số vụ, 0,96% số bị cáo; năm 2014 tăng 12,33% số vụ, 10,05% số bị cáo; năm 2015 giảm 6,23% số vụ, 3,86% số bị cáo; năm 2016 tăng 12,5% số vụ, 5,24% số bị cáo; so với năm 2016 thì năm 2017 tăng 18,85% số vụ tái phạm tội, 8,33% số bị cáo; (xem bảng 2.1 - phần phụ lục). Như vậy, số vụ tái phạm tội đã xét xử trong từng năm (2008 - 2017) tăng giảm thất thường. Biểu đồ 3.3 Tình hình tái phạm tội từ năm 2008 đến năm 2017 Thứ ba, tỉnh Thanh Hóa chưa có những giải pháp hữu hiệu giải quyết vấn đề người nhập cư và đây cũng chính là một trong những nguyên nhân của tình hình tái phạm tội trên địa bàn tỉnh hiện nay. Qua nghiên cứu 500 bản án/732 bị cáo tái phạm tội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa từ năm 2008 đến năm 2017 cho thấy: Số bị cáo có hộ khẩu thường trú tại tỉnh là 508 bị cáo, chiếm 69,4%; số bị cáo có hộ khẩu thường trú tại các tỉnh khác là 158 bị cáo, chiếm 21,58%; số bị cáo sống lang thang là 66 bị cáo, chiếm 9,02% (xem bảng 2.16 - phần phụ lục). Như vậy, số bị cáo là người có hộ khẩu thường trú tại các tỉnh khác và số bị cáo sống lang thang chiếm tỷ lệ cao (30,6%). Điều này phản ánh, để phòng ngừa tái phạm tội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có hiệu quả phải làm tốt công tác quản lý dân định cư, tạm trú và các đối tượng sống lang thang. Người nhập cư thường có trình độ học vấn thấp, không có tay nghề dẫn đến khó khăn trong 87 quá trình tìm việc làm và lại rơi vào sự tương tác giữa tình trạng thất nghiệp bị hấp dẫn từ lợi nhuận do các hành vi phạm tội mà có. Một bộ phận người nhập cư vẫn giữ những thói quen, hành vi tiêu cực từ nơi họ sinh sống khi họ định cư tại tỉnh. Thứ tư, vấn đề áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong công tác giáo dục quản lý phạm nhân, hướng nghiệp, dạy nghề chưa được đầu tư, áp dụng. Việc đầu tư trang thiết bị, áp dụng khoa học kỹ thuật đòi hỏi tỉnh Thanh Hóa phải dành cho công tác quản lý, dạy nghề một nguồn kinh phí lớn để vừa cung cấp đầy đủ các trang thiết bị vừa duy trì hoạt động nhằm mang lại hiệu quả cao trong hoạt động giáo dục, quản lý, hướng nghiệp, dạy nghề. Tuy nhiên, với nguồn kinh phí hạn hẹp phải duy trì cho tất cả hoạt động toàn tỉnh thì việc sử dụng chính sách để đầu tư sẽ gây ra nhiều khó khăn đối với tỉnh Thanh Hóa. Thứ năm, vấn đề tạo việc làm cho các đối tượng chấp hành xong hình phạt tù và đưa đối tượng tham gia vào các hoạt động xã hội ở cộng đồng dân cư còn nhiều vướng mắc. Bởi vì hoạt động của các cơ quan, doanh nghiệp các đơn vị sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn hiện nay đều tự hoạch toán kinh doanh, lấy hiệu quả kinh tế làm tiêu chuẩn phấn đấu; các cơ sở kinh tế thường tuyển lao động có năng lực, có trình độ chuyên môn. Trong khi đó, các đối tượng sau khi chấp hành xong hình phạt tù trở về địa phương thường có trình độ văn hóa thấp, không có trình độ chuyên môn, độ tin cậy đối với họ chưa cao và phần lớn mang nặng tư tưởng khép kín, định kiến mặc cảm với quá khứ phạm tội, tự mình xa lánh cộng đồng, xã hội. Nên việc tạo điều kiện giúp đỡ việc làm cho các đối tượng sau khi chấp hành hình phạt tù về địa phương là một trong những vấn đề khó khăn, phức tạp. - Các biện pháp văn hóa - giáo dục + Những kết quả đạt được trong việc áp dụng các biện pháp văn hóa - giáo dục Song song với phát triển kinh tế, tỉnh Thanh Hóa cũng rất chú trọng cải thiện đời sống tinh thần, từng bước nâng cao trình độ học vấn, văn hóa cho người dân. Tỉnh đã tăng đầu tư ngân sách giáo dục - đào tạo hàng năm, phát triển cơ sở vật chất theo quy hoạch, khang trang, từng bước hiện đại; chuẩn hóa đội ngũ giáo viên ở các ngành học, bậc học, đổi mới phương pháp giảng dạy, đặc biệt coi trọng giáo dục 88 nhân cách, lối sống, đạo đức, lý tưởng cho học sinh; xã hội hóa giáo dục - đào tạo đạt kết quả tích cực; phát huy vai trò của gia đình phối hợp với nhà trường, xã hội trong giáo dục thế hệ trẻ; chất lượng dạy và học được nâng cao, là cơ sở đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo. Dự kiến đến hết năm 2017, toàn tỉnh có 1.270/2.117 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 59,92%, tăng 4,51% so với cùng kỳ (tăng 99 trường), trong đó: Mầm non 367 trường, tăng 11,2% so với cùng kỳ (tăng 37 trường); Tiểu học 553 trường, tăng 2% so với cùng kỳ (tăng 11 trường); THCS 326 trường, tăng 17,3% so cùng kỳ (tăng 48 trường) và THPT 24 trường, tăng 14,3% so cùng kỳ (tăng 3 trường) [239] Trong hệ thống các biện pháp về văn hóa, giáo dục nhằm phòng ngừa tái phạm tội, tỉnh Thanh Hóa chú trọng giáo dục tuyên truyền về vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực đến tầng lớp học sinh, sinh viên. Sở giáo dục và đào tạo tỉnh đã phối hợp với các sở, ban, ngành tập huấn và tổ chức các cuộc thi: "Học và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", "Tuyên truyền phòng, chống tệ nạn ma túy", "Tuyên truyền phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật", "Tuyên truyền phòng ngừa bạo lực học đường"; tổ chức tư vấn các nội dung về phòng ngừa hành vi vi phạm pháp luật cho hơn 25.000 lượt học sinh, sinh viên; thực hiện hơn 2.000 buổi phát thanh trên loa nội bộ của trường về các quy định pháp luật. Lực lượng thanh niên xung phong toàn tỉnh thường xuyên tổ chức tuyên truyền pháp luật thông qua các buổi tập huấn, tư vấn pháp luật dành cho học sinh, sinh viên; thiết kế áp phích, panô tuyên truyền tại các trường học, tuyến phố; đặc biệt tổ chức trong các tháng cao điểm về phòng ngừa tội phạm. Điển hình, là Chi đoàn Công an thành phố Thanh Hóa, chỉ riêng năm 2017 đã tổ chức 21 buổi tuyên truyền, tọa đàm với các trường học, giáo viên, sinh viên, học sinh về các hành vi vi phạm pháp luật, hậu quả gây ra và hình thức bị xử lý [149]. Công tác dạy nghề, nâng cao trình độ lực lượng lao động có thể được xem là một thành tựu của tỉnh Thanh Hóa nhằm giải quyết nhu cầu việc làm, tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, một yếu tố có vai trò quan trọng trong phòng ngừa tái phạm tội. Năm 2017, tỉnh đã tuyển mới và dạy nghề gần 89 40.000 lượt học sinh, sinh viên, đạt tỉ lệ lao động qua đào tạo nghề là 38% so với tổng số lao động của tỉnh; bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho 9.002 công nhân và người lao động trong doanh nghiệp; hỗ trợ đào tạo nghề cho 6.523 lao động nông thôn; hỗ trợ đào tạo nghề cho 1.859 lao động nghèo (đạt 100% kế hoạch); đào tạo nghề cho 982 người khuyết tật và 700 thanh niên dân tộc thiểu số; phát triển các cơ sở dạy nghề trên địa bàn và hiện nay đã có 362 cơ sở dạy nghề, trong đó có 28 trường cao đẳng nghề, 21 trường trung cấp nghề, 70 trung tâm dạy nghề, 329 cơ sở dạy nghề đang hoạt động [43] Bên cạnh đó, với sự phối hợp của sở Tư pháp, Công an, Đoàn thanh niên và đài truyền hình (TTV, ANTV Thanh Hóa) trong những năm vừa qua đã phát sóng các chương trình có nội dung tuyên truyền các hành vi vi phạm pháp luật, tuyên truyền tác hại của ma túy, tuyên truyền hoạt động phòng ngừa, tố giác tội phạm đã được triển khai và bước đầu có hiệu quả nhất định. Tập trung chọn những điểm nóng về tội phạm trên địa bàn để mọi người dân hiểu và quyết tâm đấu tranh, tố giác tội phạm, hành vi vi phạm pháp luật, xây dựng các kế hoạch triển khai "Tháng hành động phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật" và "Tháng hành động phòng, chống ma túy". Về hoạt động tuyên truyền tố giác tội phạm, nhiều hình thức vận động quần chúng nhân dân đã được triển khai và áp dụng như xây dựng đường dây nóng, hòm thư tố giác tội phạm đến tận đơn vị xã, phườn