Luận án Phát triển nông nghiệp vùng ven biển đồng bằng sông Hồng trong điều kiện biến đổi khí hậu

có chất lượng cao hơn và duy trì, phát triển được khả năng làm việc của cán bộ quản lý về vấn đề tổ chức thực hiện kế hoạch mùa vụ. Kết quả hỗ trợ tập trung đất đai cho PTNN ứng phó với BĐKH Để PTNN ứng phó với BĐKH cần huy động nguồn lực đất đai, vốn, nhân lực, khoa học kỹ thuật. Chương 2 điều 6 Thông tư liên tịch số 14/2015 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Nội vụ đã chỉ ra nhiệm vụ của quản lý cấp huyện với PTNN là: “chương trình khuyến khích PTNN, lâm nghiệp, diêm nghiệp, thuỷ sản, thuỷ lợi, phát triển nông thôn phòng, chống thiên tai, tập trung các nguồn lực” 102 cho sự PTNN. Luận án lựa chọn nội tập trung đất đai để đánh giá. Kết quả cho thấy đa số quản lý cấp huyện và người dân đều đánh giá tầm quan trọng của vai trò hỗ trợ tập trung đất đai (dồn điền đổi thửa) để PTNN (87% cán bộ quản lý và 66% người dân). Các huyện ven biển ĐBSH đã thực hiện chương trình dồn điền đổi thửa lớn vào những năm 2011, 2012. Để đánh giá về vai trò của cán bộ quản lý cấp huyện trong chương trình này, nghiên cứu khảo sát sự hài lòng của người dân với các cấp quản lý trong qua trình thực hiện chương trình tập trung ruộng đất (dồn điền đổi thửa) ở địa phương. Trong 100 ý kiến thu về, thống kê phân loại có 77% lựa chọn hài lòng, 16% lựa không có ý kiến, 7% lựa chọn không hài lòng. Kết quả nghiên cứu cho thấy cán bộ cấp huyện đã thực hiện tốt vai trò của mình trong tổ chức thực hiện chương trình dồn điền đổi thửa tại địa phương. Đồng thời chương trình cũng thực sự mang lại ý nghĩa thiết thực với cư dân vùng ven biển ĐBSH. Nghiên cứu cho rằng, nhờ có việc thực hiện tốt chương trình này mà đến nay, toàn vùng với 6 huyện, đều đã thực hiện tốt chương trình dồn điền đổi thửa. Tỷ lệ dồn điền đổi thửa đạt 100%. Đến nay số thửa ruộng hiện tại bình quân theo hộ là 1-2 thửa/hộ, có 85 những địa phương đến 70-80% các hộ chỉ 1 thửa ruộng. Diện tích bình quân trên hộ là 2.880m2/hộ. Bình quân mỗi thửa ruộng khoảng 1.400m2. Bình quân đất đai trên nhân khẩu khoảng 720m2/lao động nông nghiệp. Tuy nhiên, sau 6 năm hoàn thành chương trình dồn điền đổi thửa lớn lần 2, toàn bộ cán bộ quản lý cho rằng cần phải tập trung ruộng đất trên quy mô lớn hơn nữa để đáp ứng nhu cầu của sản xuất hàng hóa lớn. Hiện nay, có một số doanh nghiệp muốn tập trung sản xuất lớn, nhưng không tập trung được ruộng đất trên quy mô lớn, nên không thể đảm bảo vùng nguyên liệu cho chế biến hay các thị trường tiêu thụ lớn. Tập trung ruộng đất trên quy mô lớn hơn gặp nhiều khó khăn. Quá trình thực tế quan sát, trò chuyện cùng người dân và nghiên cứu thêm tài liệu cho thấy hầu hết người dân không sẵn sàng bán, cho thuê quyền sử dụng đất vì nhiều lý do khác nhau. Trước hết, thế hệ trẻ ở vùng ven biển ĐBSH đã đi xuất khẩu lao động, đi làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp ở trong và ngoài vùng. Số còn lại chủ yếu là người già và trẻ em, họ giữ ruộng để trồng lúa phục vụ nhu cầu tiêu dùng của mình. Hầu hết các khâu sản xuất nông nghiệp hiện nay đều cơ giới hóa, nên quá trình sản xuất cũng đơn giản. Thêm nữa, tâm lý e ngại mất hẳn quyền sử dụng đất khi nhượng lại, cho người khác thuê đất đai. Ngoài ra, người dân cũng cho biết, giá chuyển nhượng, cho thuê rất thấp. Vậy các rào cản của quá trình tập trung ruộng đất hiện nay chủ yếu là xuất phát từ tập quán thói quen suy nghĩ tự cung tự cấp tồn tại lâu nay trong nhân dân. Để thực hiện việc tập trung ruộng đất trên quy mô lớn hơn nữa cần có làm thay đổi tư duy của họ sang tư duy sản xuất hàng hóa. Có các chính sách đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân với đất đai của họ. Nhiệm vụ của các nhà quản lý nông nghiệp cơ sở là cần nhận thức rõ đất đai cần tiếp tục tập trung trên quy mô lớn hơn, sâu sát thực tiễn để tham mưu cho cấp trên trong việc hoạch định các chính sách mới thúc đẩy quá trình tập trung ruộng đất PTNN ứng phó với BĐKH. Kết quả hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ trong PTNN ứng phó với BĐKH Khoản 4 điều 6, chương 2, Thông tư liên tịch số 14/2015 đã chỉ ra nhiệm vụ của quản lý nhà nước cấp huyện là: “Tổ chức thực hiện công tác phát triển sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp và nghề muối; công tác phòng, chống thiên tai, sâu bệnh, 86 dịch bệnh trên địa bàn”. 102 Trong phát triển sản xuất nông nghiệp ứng phó với, quản lý cấp huyện có vai trò trên nhiều khía cạnh khác nhau, luận án lựa chọn việc tổ chức thực hiện hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ trong PTNN ứng phó với BĐKH. Ứng dụng khoa học công nghệ trong PTNN ứng phó với BĐKH là một chủ đề rộng. Trong phạm vi luận án, nghiên cứu tập trung vào quá trình triển khai các quy trình sản sản xuất nông nghiệp hiện đại để giảm thiểu BĐKH và thích ứng với BĐKH. Các quy trình sản xuất nông nghiệp hiện đại giúp giảm thiểu và thích nghi với BĐKH đang được khuyến khích áp dụng hiện nay như: quản lý dịch hại tổng hợp, kỹ thuật 3 tăng 3 giảm; 1 phải 5 giảm, VietGAP, nông nghiệp hữu cơ. Quản lý các quy trình sản xuất nông nghiệp hiện. Quản lý áp dụng các quy trình nông nghiệp hiện đại là việc tham mưu cho cấp trên trong việc xây dựng các chương trình mục tiêu nhằm triển khai rộng khắp các quy trình trong toàn vùng; tổ chức phổ biến kỹ thuật, hỗ trợ người dân áp dụng quy trình vào thực hành sản xuất; kiểm tra đánh giá, nhân rộng, phát triển ứng dụng mô hình theo chiều sâu, bền vững. Kết quả khảo sát ý kiến của chủ thể quản lý và khách thể quản lý về tầm quan trọng của quản lý PTNN trong hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật, thực hiện những quy trình sản xuất hiện đại trong PTNN ứng phó với BĐKH cho thấy. Đa số cán bộ quản lý đánh giá cao tầm quan trọng của sự hỗ trợ (90%). Tỷ lệ người dân đánh giá cao vai trò hỗ trợ không nhiều (33%). Về sự hài lòng của người dân có 69% không thể hiện ý kiến về sự hài lòng. Kết quả này cho thấy, vai trò hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ của quản lý nhà nước cấp huyện với người dân chưa thực sự rõ nét. Thực trạng triển khai các mô hình sản xuất nông nghiệp hiện đại ở vùng ven biển ĐBSH. Các quy trình như quản lý dịch hại tổng hợp, kỹ thuật 3 giảm 3 tăng, kỹ thuật 1 phải năm giảm được triển khai ở vùng ven biển ĐBSH giai đoạn 2008 đến 2012, kết quả là hầu hết bà con thuộc nằm lòng và tổ chức ứng dụng tốt trong toàn bộ quá trình sản xuất nông sản của mình. Quy hoạch vùng sinh thái, tiến hành sản xuất tập trung, để triển khai phương pháp canh tác và quản lý dịch hại tổng hợp trên cây trồng vật nuôi.Ở vùng sinh thái nông nghiệp nước ngọt, vùng chuyên canh lúa nước hầu hết được áp dụng phương pháp canh tác và quản lý dịch hại tổng hợp 87 trên cây lúa. Vùng chuyên canh chăn nuôi được nghiên cứu áp dụng phương pháp chăn nuôi và quản lý dịch hại trên vật nuôi. Vùng sinh thái nước lợ, nước mặn được áp dụng phương pháp quản lý dịch hại trên thủy sản. Áp dụng kỹ thuật thâm canh theo phương pháp ba giảm ba tăng được triển khai ở vùng ven biển ĐBSH từ năm 2012 ở một số địa phương như Thôn Quý Đức, xã Đông Quý (huyện Tiền Hải). Kết quả cho thấy, nhờ áp dụng kỹ thuật này mà năng suất cao hơn 13,7%, giảm được yếu tố đầu vào nên hiệu quả kinh tế đạt 7.694.600đ/ha. Theo sở nông nghiệp các địa phương có dải đất ven biển ĐBSH, mô hình GAP bước đầu được áp dụng ở một số địa phương, đạt hiệu quả kinh tế cao. Quy trình GAP chỉ có thể tồn tại và phát triển được ở vùng ven biển cùng với các liên kết giữa nông dân áp dụng quy trình với các doanh nghiệp tiêu thụ lớn như VinEco, Hòa Phát, Lộc Trời. Quy trình nông nghiệp hữu cơ, với quy trình đơn giản hơn, phù hợp hơn với vùng ven biển ĐBSH hiện nay đang được triển khai rộng rãi hơn. Các vùng sản xuất nông nghiệp giảm thiểu thuốc BVTV và sản xuất nông sản hữu cơ đang hình thành và phát triển trên rộng khắp ở các huyện ven biển ĐBSH. Các vùng rau an toàn này đã mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân. Giá trị sản phẩm bình quân trên 1 ha trồng rau ước đạt là 180 đến 200 triệu đồng/năm, lợi nhuận bình quân đạt trên 60 triệu đồng/ha/năm. Tuy nhiên, ngoài dự án rau Vietgap của VinEco, toàn vùng quy mô sản xuất rau sạch còn khiêm tốn, diện tích chỉ khoảng từ 2 đến 4 ha. Cơ sở hạ tầng đồng ruộng của vùng từng bước đã được địa phương đầu tư cải tạo, song vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu của sản xuất hàng hóa tập trung, nhất là rau an toàn. Nhiều doanh nghiệp và người dân được hỏi cũng chưa mạnh dạn đầu tư trồng rau theo quy trình an toàn, vì lo lắng thị trường đầu ra chưa ổn định. Bên cạnh đó, khó khăn lớn nhất vẫn là sản xuất theo mô hình GAP được sản phẩm hữu cơ, an toàn thì chi phí tăng, giá thành tăng, sản phẩm khó tiêu thụ. Đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thị trường chưa minh bạch. Ngoài ra, khó khăn lớn từ thói quen, tập quán canh tác tự phát, bằng kinh nghiệm chưa được thay thế bằng ý thức khoa học của người dân, nên hầu hết người dân được hỏi đều cảm thấy phiền phức khi phải theo dõi, ghi chép, thực hiện mô hình GAP trong sản xuất. 88 Về hỗ trợ xây dựng các loại hình tổ chức kinh tế trong PTNN ứng phó với BĐKH Khoản 6, điều 6, chương 2, Thông tư liên tịch số 14/2015 nói trên quy định chức năng của quản lý nông nghiệp cấp Huyện là “Đầu mối phối hợp tổ chức và hướng dẫn thực hiện nội dung liên quan đến phát triển nông thôn; tổng hợp tình hình, báo cáo Uỷ ban nhân dân huyện việc xây dựng và phát triển nông thôn trên địa bàn huyện về các lĩnh vực: phát triển kinh tế hộ, trang trại, kinh tế hợp tác, hợp tác xã nông nghiệp; phát triển ngành nghề, làng nghề nông thôn; khai thác và sử dụng nước sạch nông thôn; chế biến nông sản, lâm sản, thuỷ sản và muối; hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện công tác định canh, di dân tái định cư trong nông nghiệp, nông thôn”.102 Để đánh giá quản lý nhà nước cấp huyện với PTNN luận án chọn nội dung phát triển các loại hình tổ chức kinh tế trong nông nghiệp để nghiên cứu. Kết quả khảo sát ý kiến về vai trò quản lý nhà nước cấp huyện với PTNN cho thấy, có 53% cán bộ quản lý và 42% người dân cho rằng sự hỗ trợ của quản lý nhà nước đóng vai trò quan trọng, tương ứng 34% và 28% không có ý kiến, 12% và 30% có ý kiến sự hỗ trợ không quan trọng. Nghiên cứu tập hợp số liệu báo cáo kinh tế xã hội các huyện và thăm quan thực tế để phản ánh một phần thực trạng phát triển các loại hình kinh tế ở một số huyện vùng ven biển ĐBSH.Hiện nay, toàn vùng hiện có khoảng 1800 trang trại, gia trại đang hoạt động. Bình quân diện tích mỗi trang trại sử dụng khoảng 11 ha. Các trang trại chủ yếu quy mô nhỏ, sử dụng lao động gia đình khoảng 2 đến 4 lao động. Vốn đầu tư bình quân mỗi trạng trại là 200 triệu đồng. Doanh thu bình quân theo trang trại là 198 triệu đồng/năm. Lãi bình quân mỗi trang trại gia trại khoảng 78 triệu đồng/năm. Kinh tế trang trại gia trại đang có vai trò to lớn trong phát triển sản xuất nông nghiệp, cần sự hỗ trợ mọi mặt để phát triển. Tính đến năm 2017, toàn vùng có 238 hợp tác xã trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, tiền lãi mỗi hợp tác xã khoảng 100 triệu đồng/năm, thu nhập cho lao động thường xuyên ở HTX là 36 triệu đồng/năm. Doanh nghiệp nông nghiệp vùng ven biển ĐBSH có số lượng không lớn, chủ yếu là doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực lâm nghiệp. 89 Bình quân mỗi doanh nghiệp có 657 ha, hiệu quả kinh doanh thấp, chỉ đạt 12,5 triệu đồng/ha, thấp hơn các doanh nghiệp nông nghiệp cả nước. Doanh thu thấp hơn vốn đầu tư, một đồng vốn chỉ tạo ra được 0,7 đồng doanh thu. Nếu xét nông nghiệp theo nghĩa rộng hơn, xét cả liên kết trước và sau sản xuất nông nghiệp, khu vực ven biển ĐBSH có thêm một số doanh nghiệp cung ứng vốn, vật tư nông nghiệp, nhưng với số lượng và quy mô hoạt động nhỏ. Bên cạnh đó xuất hiện các doanh nghiệp thu gom nông sản, chế biến, bán hàng cũng đang dần phát triển ở vùng. Điển hình có những doanh nghiệp thu gom và chế biến lúa gạo. Doanh nghiệp thu gom bảo quản và bán thủy sản. (Nguồn: Tổng hợp từ báo cáo Phát triển kinh tế của các huyện năm 2017) Về hỗ trợ phát triển liên kết trong nông nghiệp ứng phó với BĐKH Khoản 9, điều 6, thông tư liên tịch số 14/2015 quy định chức năng của quản lý cấp huyện với PTNN là “Quản lý các hoạt động dịch vụ phục vụ PTNN, lâm nghiệp, diêm nghiệp, thuỷ sản; vật tư nông, lâm nghiệp, phân bón và thức ăn chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản trên địa bàn huyện” 102. Trong bối cảnh BĐKH, quản lý hỗ trợ phát triển liên kết nhằm thúc đẩy phân công lao động trong PTNN ứng phó với BĐKH. Luận án lựa chọn nội dung phát triển liên kết dọc, ngang trong PTNN ở vùng ven biển để nghiên cứu, đánh giá. Kết quả khảo sát về tầm quan trọng của sự hỗ trợ trong phát triển liên kết nông nghiệp cho thấy, có 46% cán bộ quản lý và 41% người dân cho biết sự hỗ trợ đóng vai trò quan trọng; tương ứng có 31% và 47% không có ý kiến; 22% và 12% cho rằng không quan trọng. Kết quả này cho thấy cán bộ và người dân đều chưa nhận thức tốt về tầm quan trọng của sự hỗ trợ với sự phát triển liên kết trong PTNN ứng phó với BĐKH. Về sự hài lòng của người dân về sự hỗ trợ phát triển liên kết, thống kê kết quả khảo sát cho thấy 36% hài lòng, 60% không có ý kiến, 4% không hài lòng. Kết quả cho thấy, người dân chưa thấy rõ sự hỗ trợ với việc phát triển liên kết trong nông nghiệp. Nghiên cứu tài liệu và báo cáo của cơ quan quản lý nông nghiệp địa phương cho thấy, một số liên kết ngang kiểu mới bắt đầu hình thành ở các mô hình chăn nuôi lớn, theo quy trình sản xuất hữu cơ. Các vùng chuyên canh cây ngô phục vụ trang trại chăn nuôi, chất thải của chăn nuôi được xử lý vi sinh tạo ra phân bón cho 90 trồng trọt đã xuất hiện ở các huyện Thái Thụy, Tiền Hải. Ở vùng ven biển còn có sự hình thành giữa liên kết giữa nông dân sản xuất muối với công nghiệp khai thác thủy sản. Tuy nhiên, do đặc thù là khu vực chưa phát triển mạnh về đánh bắt xa bờ, nên mối liên hệ này cũng chưa phát triển mạnh mẽ. Về liên kết dọc trong PTNN ở vùng ven biển ĐBSH. Liên kết dọc là liên kết giữa các công đoạn từ khâu đầu vào, đến sản xuất, thu gom, bảo quản, chế biến và tiêu thụ nông sản. Liên kết dọc hình thành nên ngành hàng nông sản, chuỗi giá trị nông sản. Nghiên cứu tài liệu, báo cáo của cơ quan quản lý nông nghiệp địa phương cho thấy, vùng ven biển ĐBSH bắt đầu hình thành liên kết giữa hộ, doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp với nông hộ, trang trại và doanh nghiệp nông nghiệp. Trong đó, doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp thường sẽ cung ứng vật tư sản xuất nông nghiệp và thực hiện thu gom, phơi sấy và bảo quản nông sản. Kết quả điều tra cho thấy, huyện Thái Thụy và Tiền Hải (tỉnh Thái Bình) phát triển liên kết dọc bằng việc đã ký hợp đồng cung ứng các sản phẩm thủy sản sạch, như: ngao, tôm với Tập đoàn VinGroup. Những sản phẩm này được sản xuất, thu gom, bảo quản theo quy trình tiêu chuẩn của VinGroup, bán trong hệ thống VinMart. Ngoài ra, trường hợp phát triển liên kết giữa Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Đông Hoàng (huyện Tiền Hải) với Công ty TNHH Hưng Cúc cũng là một minh chứng cho vai trò của sự phát triển liên kết dọc. Cụ thể: Công ty TNHH Hưng Cúc đã thực hiện liên kết với 30 hợp tác xã ở huyện Tiền Hải và Thái Thụy, với diện tích trên 2.000ha. Sự phát triển liên kết đã tạo thị trường đầu ra ổn định cho nông sản. Hay liên kết chuỗi giữa Tập đoàn Geleximco với nông dân Tiền Hải đã hình thành nên chuỗi trong sản xuất tôm công nghệ cao và lúa chất lượng cao tại Tiền Hải (Thái Bình). Trong liên kết này, Tập đoàn cung ứng vốn đầu tư, công nghệ sản xuất, quản lý sản xuất, nông dân thực hiện sản xuất đúng quy trình sản xuất công nghệ cao. Sản phẩm đầu ra được công ty thành viên của Geleximco sơ chế biến và xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Bên cạnh đó, còn có liên kết dọc giữa Hiệp hội Gạo Tám Xoan Hải Hậu với Viện Chiến lược và Chính sách PTNN nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn). Liên kết này giúp xác định và công nhận danh tiếng, tính đặc thù, bí quyết truyền thống, sự ổn định về chất lượng sản phẩm, xây dựng 91 thương hiệu gạo Tám Xoan Hải Hậu trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, liên kết dọc chưa trở thành phổ biến, sự hình thành còn mang tính tự phát. Về những hỗ trợ cần thiết với sự PTNN ứng phó với BĐKH trong thời gian tới Nghiên cứu khảo sát mong muống của khách thể với những hỗ trợ từ quản lý nhà nước với PTNN ứng phó với BĐKH trong thời gian tới: Bảng 3.7. Ý kiến về mong muốn của người dân với quản lý nhà nước cấp huyện trong PTNN trong điều kiện BĐKH Nội dung Mức độ Cần thiết Phân vân Không cần thiết Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Dự báo rõ các xu hướng của biến đối thời tiết 92 92 8 8 0 0 Định hướng chuyển đổi cây trồng, vật nuôi cho phù hợp 95 95 4 4 1 1 Tập trung mở rộng diện tích đất sản xuất 56 56 15 15 29 29 Hỗ trợ ứng dụng công nghệ sản xuất hiện đại 87 87 7 7 6 6 Định hướng cho phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình doanh nghiệp, trang trại. 56 56 26 26 18 18 Liên kết với các cơ sở nghiên cứu ra giống cây/con phù hợp. 67 67 22 22 11 11 Xúc tiến mở rộng thị trường cho nông sản 94 94 3 3 3 3 Quản lý chặt chẽ vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu nông sản 87 87 8 8 5 5 Nguồn: Tổng hợp từ số liệu khảo sát 92 Bảng số liệu thống kê cho thấy, đa số ý kiến đều mong muốn có sự hỗ trợ của quản lý nhà nước, cụ thể như sau: 92% ý kiến mong muốn được dự báo rõ các xu hướng của biến đối thời tiết, giúp sản xuất đạt hiệu quả cao hơn. 95% ý kiến mong muốn được hỗ hợ định hướng chuyển đổi cây trồng, vật nuôi cho phù hợp. 56% ý kiến cho rằng hỗ trợ tập trung mở rộng diện tích đất sản xuất là cần thiết. 87% ý kiến chỉ ra cần thiết có sự hỗ trợ ứng dụng công nghệ sản xuất hiện đại. 56% ý kiến mong muốn được hỗ trợ định hướng cho phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình doanh nghiệp, trang trại. 67% mong muốn được hỗ trợ phát triển liên kết với các cơ sở nghiên cứu ra giống cây/con phù hợp. 95% mong muốn hỗ trợ xúc tiến mở rộng thị trường cho nông sản. 87% mong muốn được hỗ trợ quản lý chặt chẽ vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu nông sản. Với kết quả này cho thấy mong muốn lớn từ phía đối tượng quản lý nhằm thúc đẩy PTNN ứng phó với BĐKH trong thời gian tới. 3.2.1.4. Thực hiện kiểm tra và điều chỉnh quá trình phát triển nông nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu Kết quả khảo sát ý kiến của cán bộ quản lý về thực hiện kiểm tra và điều chỉnh trong quá trình PTNN ứng phó với BĐKH như sau. Bảng 3.8. Ý kiến về thực hiện kiểm tra và điều chỉnh trong quản lý PTNN Nội dung Mức độ Đúng Phân vân Không đúng Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Kiểm tra được theo trên kế hoạch 29 90.63 3 9.38 0 0.00 Kiểm tra tiến hành theo theo đề nghị 32 100.00 0 0.00 0 0.00 Kiểm tra tiến hành theo diễn biến bất thường của khí hậu, thời tiết 32 100.00 0 0.00 0 0.00 Kiểm tra để phát hiện sai phạm 28 87.50 4 12.50 0 0.00 Kiểm tra để đôn đốc, nhắc nhở thực hiện mục tiêu 32 100.00 0 0.00 0 0.00 93 Kiểm tra để định hướng PTNN thích ứng với BĐKH 32 100.00 0 0.00 0 0.00 Kiểm tra để phát hiện khó khăn, hỗ trợ phát triển 18 56.25 11 34.38 3 9.38 Kiểm tra được tiến hành với việc thực hiện quy hoạch 28 87.50 4 12.50 0 0.00 Kiểm tra được tiến hành với việc bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất 20 62.50 9 28.13 3 9.38 Kiểm tra được tiến hành với thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp 31 96.88 1 3.13 0 0 Kiểm tra được tiến hành với vệ vệ sinh an toàn thực phẩm 28 87.50 4 12.50 0 0.00 Phát hiện nhiều vi phạm quy hoạch PTNN trong quá trình kiểm tra 7 21.88 19 59.38 6 18.75 Phát hiện nhiều vi phạm quy về thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp 31 96.88 1 3.13 0 0.00 Phát hiện nhiều vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm 15 46.88 10 31.25 7 21.88 Xử phạt hành chính là chủ yếu 32 100.00 0 0.00 0 0.00 Xử phạt hình sự là chủ yếu 0 0.00 0 0.00 32 100.00 Nguồn: Tổng hợp từ số liệu khảo sát Bảng thống kê số liệu cho thấy: Về cơ sở tiến hành kiểm tra,đa số các ý kiến cho rằng việc kiểm tra quá trình PTNN ứng phó với BĐKH được thực hiện dựa trên kế hoạch (90%); Thực hiện theo đề nghị (100%); Theo diễn biến bất thường của khí hậu, thời tiết (100%). Đây là kết quả cho thấy việc kiểm tra được thực hiện kịp thời nhằm phát hiện, hỗ trợ để ứng phó với BĐKH trong PTNN.Về mục đích kiểm tra, đa số các ý kiến đông ý với mục đích kiểm tra: Phát hiện sai phạm (87%); Kiểm tra để đôn đốc, nhắc nhở thực hiện mục tiêu (100%); Định hướng PTNN thích ứng với BĐKH (100%); Phát hiện khó 94 khăn, hỗ trợ phát triển (56%). Về nội dung kiểm tra, đa số các ý kiến lựa chọn nội dung kiểm tra là thực hiện quy hoạch (87%); Phát hiện nhiều vi phạm quy về thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp (97%); Kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm (87%).Về những phát hiện sai phạm chủ yếu, vi phạm quy hoạch(21%); Vi phạm quy về thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp (97%); vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (46%). Biện pháp đã được thực hiện để điều chỉnh quá trình phát triển: Hành chính là chủ yếu có 100% ý kiến đồng ý. Kết quả khảo sát cho thấy chức năng kiểm tra trong quản lý nhà nước về PTNN ứng phó với BĐKH vùng ven biển ĐBSH được thực hiện tốt, số sai phạm ít, không có tính chất nghiêm trọng. Tuy nhiên, kết quả khảo sát cũng cho thấy, số ý kiến cho rằng kiểm tra để phát hiện và hỗ trợ khó khăn (56%) là tỷ lệ thấp, trong khi đây là mục đích quan trọng của kiểm tra hiện nay. Đối với quản lý nhà nước cấp huyện với PTNN chức năng kiểm tra được thực hiện cùng với các đơn vị chức năng theo dõi các mảng chức năng được phân công. Xét theo các hình thức kiểm tra có: Kiểm tra các đơn vị sản xuất kinh doanh theo định kỳ, được tién hành thường xuyên, liên tục; tổng kiểm tra cao điểm (có sự tham gia chỉ đạo của các đoàn kiểm tra cấp trên). Kiểm tra khi có thông tin kiến nghị của nhân dân. Mục đích của kiểm tra hướng tới đôn đốc nhắc nhở hoàn thành chỉ tiêu là chính. Lĩnh vực kiểm tra được tiến hành với tất cả mọi hoạt động sản xuất nông nghiệp. Trong đó lĩnh vực phát hiện sai phạm nhiều hơn cả là vấn đề thuốc bảo vệ thực vật và vật tư nông nghiệp không rõ nguồn gốc. Hình thức xử phạt được thực hiện là hành chính, với mức phạt không quá 5 triệu. 3.2.2. Kết quả quản lý phát triển nông nghiệp vùng ven biển trong điều kiện biến đổi khí hậu Thực trạng PTNN phản ánh kết quả quản lý PTNN. Thông qua điều tra, khảo sát thực tế dựa trên các tiêu chí phản ánh kết quả quá trình quản lý PTNN vùng ven biển trong điều kiện BĐKH, các mặt kết quả cụ thể được khái quá như sau: 3.2.2.1. Về nhận thức về PTNN trong điều kiện BĐKH của chủ thể quản lý và đối tượng quản lý ở vùng ven biển đồng bằng sông Hồng 95 Nghiên cứu về thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý nông nghiệp về PTNN, bằng phương pháp phỏng vấn sâu bằng các câu hỏi bán cấu trúc với các cán bộ quản lý cấp huyện vùng ven biển ĐBSH (thuộc các huyện Thái Thụy, Tiền Hải (Thái Bình), Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng (Nam Định) cho thấy: Tất cả các nhà quản lý đã cho ý kiến PTNN vùng ven biển phải theo hướng ứng dụng khoa học kỹ thuật, xây dựng các vùng chuyên canh, sản xuất hàng hóa lớn, gắn với nhu cầu của thị trường. Cần phải phát triển liên kết để tạo thị trường đầu ra ổn định cho nông sản hàng hóa. Thu thập thông tin qua hỏi với chủ thể sản xuất nông nghiệp thu về 100 phiếu, với câu hỏi để đánh giá hiểu biết của các chủ thể sản xuất về bản chất của nông nghiệp. Kết quả thống kê ở bảng 3.12: Hầu hết ý kiến lựa chọn PTNN là tạo ra sản phẩm nông nghiệp nhiều hơn, chiếm 65% số ý kiến. 16% ý kiến lựa chọn PTNN là huy động nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp để tăng sản lượng và giá trị nông phẩm. Có 19% ý kiến lựa chọn PTNN là huy động nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp để tăng sản lượng và giá trị nông phẩm, mở rộng thị trường đầu ra cho nông sản. Bảng 3.9. Nhận thức của người dân về PTNN Số lựa chọn (ý kiến) Tỷ lệ (phần trăm) Tổng số 100 100 Tạo ra sản phẩm nông nghiệp nhiều hơn 65 65 Huy động nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp để tăng sản lượng và giá trị nông phẩm 16 16 Huy động nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp để tăng sản lượng và giá trị nông phẩm, mở rộng thị trường đầu ra cho nông sản 19 19 Nguồn: Tổng hợp từ kết quả khảo sát 96 Kết quả tổng hợp cho thấy, cán bộ quản lý cấp huyện đã nhận thức khá đầy đủ về bản chất PTNN trong bối cảnh hiện nay, là sự PTNN theo nghĩa rộng trong bối cảnh hiện nay. Nhận thức của chủ thể quản lý PTNN có ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện chủ trương, chính sách phát PTNN ở địa phương. Nhận thức đúng đắn giúp các chủ thể quản lý tích cực, chủ động, sáng tạo nhằm PTNN theo hướng hiện đại. Và ngược lại, nhận thức chưa đúng sẽ gây sự trì trệ trong triển khai chính sách. Kết quả tổng hợp ở bảng 3.12 cho thấy hầu hết chủ thể sản xuất nông nghiệp vẫn nhận thức về PTNN theo nghĩa